Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

1. Tiến cử, đề bạt nhậm dụng. ◇ Nho lâm ngoại sử 儒林外史: "Kim tuế tại kinh, nhân thư pháp đoan giai, bảo cử trung thư chức hàm đích" 今歲在京, 因書法端楷, 保舉中書職銜的 (Đệ ngũ thập hồi).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đề nghị nâng đỡ viên chức có khả năng và chịu trách nhiệm về sự đề nghị đo.

▸ Từng từ: 保舉

公舉 công cử

公舉

công cử

Từ điển trích dẫn

1. Được cộng đồng tiến cử. ◎ Như: "đại gia công cử tha vi hội trưởng" 大家公舉他為會長 mọi người cùng cử anh ấy làm hội trưởng.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Do đám đông đưa lên, dân chúng bầu lên.

▸ Từng từ: 公舉

再舉 tái cử

再舉

tái cử

Từ điển trích dẫn

1. Tuyển cử lần nữa.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Được bầu lên một lần nữa.

▸ Từng từ: 再舉

列舉 liệt cử

列舉

liệt cử

phồn thể

Từ điển phổ thông

liệt kê, kể ra

▸ Từng từ: 列舉

制舉 chế cử

制舉

chế cử

Từ điển trích dẫn

1. Phương pháp tuyển chọn nhân tài.
2. Dưới triều nhà Đường, khoa thi đặc biệt do ý vua đặc định, gọi là "chế cử khoa" 制舉科. Gọi tắt là "chế cử" 制舉 hoặc "chế khoa" 制科.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Kì thi bất thường để chọn người tài, do chính nhà vua khảo xét.

▸ Từng từ: 制舉

創舉 sáng cử

創舉

sáng cử

Từ điển trích dẫn

1. Làm ra lần đầu tiên. ◎ Như: "chưng khí cơ đích phát minh, thị công nghiệp sử thượng đích nhất đại sáng cử" 蒸汽機的發明, 是工業史上的一大創舉.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Việc làm, hành động có lần đầu tiên, từ trước chưa hề có.

▸ Từng từ: 創舉

包舉 bao cử

包舉

bao cử

Từ điển trích dẫn

1. Gồm tóm hết cả, bao quát, tổng quát. ◇ Giả Nghị 賈誼: "Hữu tịch quyển thiên hạ, bao cử vũ nội, nang quát tứ hải chi ý, tịnh thôn bát hoang chi tâm" 有席卷天下, 包舉宇內, 囊括四海之意, 并吞八荒之心 (Quá Tần luận 過秦論) Có ý chí bao gồm thiên hạ, nắm giữ hết cương vực, thâu tóm bốn biển, nuốt trọn tám cõi.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Gồm tóm hết cả.

▸ Từng từ: 包舉

單舉 đơn cử

單舉

đơn cử

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đưa ra một vấn đề riêng để tiêu biểu cho các trường hợp chung.

▸ Từng từ: 單舉

大舉 đại cử

大舉

đại cử

phồn thể

Từ điển phổ thông

một hoạt động quân sự lớn

▸ Từng từ: 大舉

察舉 sát cử

察舉

sát cử

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xét kĩ mà lựa chọn.

▸ Từng từ: 察舉

應舉 ứng cử

應舉

ứng cử

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đi thi — Đứng ra để mọi người lựa chọn và đưa lên làm việc nước.

▸ Từng từ: 應舉

推舉 suy cử

推舉

suy cử

phồn thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nâng người khác lên địa vị cao hơn, cho xứng đáng với tài đức của người đó. Cất nhắc lên.

推舉

thôi cử

phồn thể

Từ điển phổ thông

chọn lọc, chọn lựa

▸ Từng từ: 推舉

提舉 đề cử

提舉

đề cử

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đưa việc gì ra để bàn cãi — Đưa người nào lên để làm việc.

▸ Từng từ: 提舉

標舉 tiêu cử

標舉

tiêu cử

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nêu lên làm mẫu.

▸ Từng từ: 標舉

毛舉 mao cử

毛舉

mao cử

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đưa ra từng sợi lông, ý nói đề cập những chuyện nhỏ nhặt không đáng kể.

▸ Từng từ: 毛舉

科舉 khoa cử

科舉

khoa cử

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Kì thi để chọn người tài.

▸ Từng từ: 科舉

稱舉 xưng cử

稱舉

xưng cử

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đưa ra để làm bằng cớ.

▸ Từng từ: 稱舉

義舉 nghĩa cử

義舉

nghĩa cử

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Việc làm theo lẽ phải. Việc phải làm.

▸ Từng từ: 義舉

舉世 cử thế

舉世

cử thế

Từ điển trích dẫn

1. Cả thế giới, khắp thiên hạ. ◇ Khuất Nguyên 屈原: "Cử thế giai trọc ngã độc thanh, chúng nhân giai túy ngã độc tỉnh" 舉世皆濁我獨清, 眾人皆醉我獨醒 (Sở từ 楚辭) Cả đời đều đục mình ta trong, mọi người đều say cả, mình ta tỉnh.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cả cuộc đời, mọi người ở đời.

▸ Từng từ: 舉世

舉主 cử chủ

舉主

cử chủ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người thi đậu — Người được lựa chọn, hoặc tiến dẫn ra làm quan.

▸ Từng từ: 舉主

舉事 cử sự

舉事

cử sự

Từ điển trích dẫn

1. Làm việc, hành sự. ◇ Quản Tử 管子: "Cử sự nhi bất thì, lực tuy tận, kì công bất thành" 舉事而不時, 力雖盡, 其功不成 (Cấm tàng 禁藏) Làm việc mà không đúng lúc thì dù hết sức nhưng công không thành.
2. Khởi sự. ◇ Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: "Tú nãi di đồn kì quân, phân vi tứ quân, khắc kì cử sự" 繡乃移屯其軍, 分為四軍, 刻期舉事 (Đệ thập lục hồi) (Trương) Tú liền dời đồn quân mình, chia làm bốn trại rồi định ngày khởi sự.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bắt tay vào việc.

▸ Từng từ: 舉事

舉人 cử nhân

舉人

cử nhân

Từ điển trích dẫn

1. Đề cử, tuyển bạt nhân tài.
2. Đời Hán, không có khảo thí, người được tiến cử ra làm quan gọi là "cử nhân" 舉人. Đời Đường, Tống người ứng thí tiến sĩ gọi là "cử nhân". Đến đời Minh, Thanh, người dự khoa "hương thí" 鄉試 gọi là "cử nhân".

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người được lựa chọn, tiến dẫn ra làm quan — Danh vị của người thi đậu kì thi Hương thời xưa — Danh vị của người tốt nghiệp bậc Đại học ngày nay.

▸ Từng từ: 舉人

舉兵 cử binh

舉兵

cử binh

Từ điển trích dẫn

1. Tiến quân, phát binh.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đem quân đi đánh.

▸ Từng từ: 舉兵

舉刀 cử đao

舉刀

cử đao

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giơ con dao lên, như muốn chém — Một lối chào của quân sĩ thời xưa, giơ gươm dao lên trước mặt mà chào.

▸ Từng từ: 舉刀

舉劾 cử hặc

舉劾

cử hặc

Từ điển trích dẫn

1. Nêu ra tội trạng mà đàn hặc.

▸ Từng từ: 舉劾

舉動 cử động

舉動

cử động

phồn thể

Từ điển phổ thông

cử động

Từ điển trích dẫn

1. Hành vi, cử chỉ, động tác.
2. Đặc chỉ hành động chính trị trọng đại.
3. Thi hành.
4. Phát tác. ◇ Nho lâm ngoại sử 儒林外史: "Tha tự kỉ dã thiêm liễu cá đàm thủy tật, bất thì cử động, động bất động tựu yếu khái thấu bán dạ" 他自己也添了個痰水疾, 不時舉動, 動不動就要咳嗽半夜 (Đệ nhị lục hồi) Ông lại mắc thêm cái bệnh có đờm, thình lình phát ra, đêm khuya cứ hơi một tí là ho.
5. Chỉ diễn tấu âm nhạc.
6. Động một tí, hơi một chút là. ◇ Nguyễn Vũ 阮瑀: "Hậu mẫu tăng cô nhi. Cơ hàn vô y thực, cử động tiên chủy thi" 後母憎孤兒. 飢寒無衣食, 舉動鞭捶施 (Giá xuất bắc quách môn hành 駕出北郭門行) Mẹ kế ghét con côi. Đói lạnh không cơm áo, hơi một tí là quất roi đánh.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giơ chân giơ tay làm cái này cái khác, không yên — Chỉ sự vận động tập luyện chân tay. Nhà thể thao gọi là Cử động gia.

▸ Từng từ: 舉動

舉哀 cử ai

舉哀

cử ai

Từ điển trích dẫn

1. Trong tang lễ cất tiếng khóc thương người chết.
2. Lo liệu tang sự. ◇ Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: "Giả tả di chúc, lệnh thứ tử Lưu Tông vi Kinh Châu chi chủ, nhiên hậu cử ai báo tang" 假寫遺囑, 令次子劉琮為荊州之主, 然後舉哀報喪 (Đệ tứ thập hồi) Viết tờ di chúc giả cho con thứ là Lưu Tông làm chủ Kinh Châu, xong rồi mới lo liệu báo tang.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cất tiếng khóc người chết.

▸ Từng từ: 舉哀

舉國 cử quốc

舉國

cử quốc

Từ điển trích dẫn

1. Cả nước, toàn quốc. ◇ Hán Thư 漢書: "Hung Nô Thiền Vu hương phong mộ nghĩa, cử quốc đồng tâm, phụng trân triều hạ, tự cổ vị chi hữu dã" 匈奴單于鄉風慕義, 舉國同心, 奉珍朝賀, 自古未之有也 (Tuyên đế kỉ 宣帝紀).
2. Đem hết sức lực cả nước. ◇ Lí Lăng 李陵: "Hung Nô kí bại, cử quốc hưng sư; cánh luyện tinh binh, cường du thập vạn" 匈奴既敗, 舉國興師; 更練精兵，強踰十萬 (Đáp Tô Vũ thư 答蘇武書).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cả nước.

▸ Từng từ: 舉國

舉坐 cử tọa

舉坐

cử tọa

Từ điển trích dẫn

1. Tất cả mọi người đang ngồi để nghe hoặc làm việc gì. § Cũng viết là "cử tọa" 舉座.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tất cả mọi người đang ngồi để nghe hoặc làm việc gì.

▸ Từng từ: 舉坐

舉場 cử trường

舉場

cử trường

Từ điển trích dẫn

1. Khảo trường, nơi tổ chức thi cử. ◇ Quan Hán Khanh 關漢卿: "Đương kim minh chủ yếu đại khai học hiệu, tuyển dụng hiền lương, mỗi tam niên khai phóng nhất tao cử trường" 當今明主要大開學校, 選用賢良, 每三年開放一遭舉場 (Trần mẫu giáo tử 陳母教子).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nơi tổ chức kì thi.

▸ Từng từ: 舉場

舉士 cử sĩ

舉士

cử sĩ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người học trò được tiến dẫn làm quan.

▸ Từng từ: 舉士

舉子 cử tử

舉子

cử tử

Từ điển trích dẫn

1. Đẻ con.
2. Học trò được cử đi thi.
3. Người đậu kì thi hương.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đẻ con.

▸ Từng từ: 舉子

舉家 cử gia

舉家

cử gia

Từ điển trích dẫn

1. Cả nhà, toàn gia. ◇ Sơ khắc phách án kinh kì 初刻拍案驚奇: "Vương công cử gia bi đỗng" 王公舉家悲慟 (Quyển nhị thập tam).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cả nhà.

▸ Từng từ: 舉家

舉手 cử thủ

舉手

cử thủ

Từ điển trích dẫn

1. Giơ tay lên. ◎ Như: "cử thủ biểu quyết" 舉手表決.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giơ tay lên — Tên một lối chào trong quân đội.

▸ Từng từ: 舉手

舉杯 cử bôi

舉杯

cử bôi

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nâng chén uống rượu, hoặc mời khách.

▸ Từng từ: 舉杯

舉業 cử nghiệp

舉業

cử nghiệp

Từ điển trích dẫn

1. Vào thời đại khoa cử, thi đậu để lập nên sự nghiệp công danh. ◇ Nho lâm ngoại sử 儒林外史: "Ngã chỉ đạo tha cử nghiệp dĩ thành, bất nhật tựu thị cử nhân, tiến sĩ" 我只道他舉業已成, 不日就是舉人, 進士 (Đệ thập nhất hồi) Tôi chỉ bảo ông ấy ứng thí xong rồi, chẳng mấy chốc thành cử nhân, tiến sĩ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Việc học hành thi cử.

▸ Từng từ: 舉業

舉樂 cử nhạc

舉樂

cử nhạc

Từ điển trích dẫn

1. Tấu nhạc. ◇ Hàn Phi Tử 韓非子: "Tư khấu hành hình, quân vị chi bất cử nhạc" 司寇行刑, 君為之不舉樂 (Ngũ đố 五蠹).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đánh đàn thổi sáo, tấu nhạc.

▸ Từng từ: 舉樂

舉止 cử chỉ

舉止

cử chỉ

phồn thể

Từ điển phổ thông

cử chỉ, cử động, hành động

Từ điển trích dẫn

1. Cất chân lên.
2. Hành động, cử động. ◇ Đào Tiềm 陶潛: "Thần nghi vũ mị, cử chỉ tường nghiên" ( nhàn tình phú 神儀嫵媚, 舉止詳妍 (閑情賦). ◇ Mạnh Giao 孟郊: "Túy kiến dị cử chỉ, Túy văn dị thanh âm" 醉見異舉止, 醉聞異聲音 (Tửu đức 酒德).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nói chung về dáng điệu chân tay.

▸ Từng từ: 舉止

舉步 cử bộ

舉步

cử bộ

Từ điển trích dẫn

1. Cất bước. ◇ Văn minh tiểu sử 文明小史: "Nhiêu Hồng Sanh hân nhiên cử bộ, xuyên liễu kỉ điều tiểu hạng, đáo liễu nhất cá sở tại" 饒鴻生欣然舉步, 穿了幾條小巷, 到了一個所在 (Đệ ngũ thập nhị hồi).

▸ Từng từ: 舉步

舉火 cử hỏa

舉火

cử hỏa

Từ điển trích dẫn

1. Nhóm lửa nấu ăn. ◇ Trang Tử 莊子: "Tam nhật bất cử hỏa, thập niên bất chế y" 三日不舉火, 十年不製衣 (Nhượng vương 讓王).
2. Làm ăn sinh sống. ◇ Phạm Trọng Yêm 范仲淹: "Dĩ chí tứ phương hiền sĩ, lại công cử hỏa giả, bất khả thắng số" 以至四方賢士, 賴公舉火者, 不可勝數 (Đậu gián nghị lục 竇諫議錄).
3. Đốt lửa. ◇ Sử Kí 史記: "Thái San thượng cử hỏa, hạ tất ứng chi" 泰山上舉火, 下悉應之 (Hiếu Vũ bổn kỉ 孝武本紀).
4. Nổi binh. ◇ Văn Trưng Minh 文徵明: "Thả tặc cử hỏa hướng nội, thị hữu ứng dã" 且賊舉火向內, 恃有應也 (Nam Kinh Thái Thường tự Khanh Gia hòa Lữ Công hành trạng 南京太常寺卿嘉禾呂公行狀).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nhóm lửa nấu ăn — Thắp đèn.

▸ Từng từ: 舉火

舉男 cử nam

舉男

cử nam

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đẻ con trai. ( Cử nữ: Đẻ con gái ).

▸ Từng từ: 舉男

舉目 cử mục

舉目

cử mục

Từ điển trích dẫn

1. Ngẩng mắt lên nhìn. ◇ Tấn Thư 晉書: "Phong cảnh bất thù, cử mục hữu giang san chi dị" 風景不殊, 舉目有江山之異 (Vương Đạo truyện 王導傳).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mở lớn mắt, giương mắt mà nhìn. Chẳng hạn Cử mục vô thân ( đưa mắt nhìn không thấy ai là người thân thuộc ).

▸ Từng từ: 舉目

舉行 cử hành

舉行

cử hành

Từ điển trích dẫn

1. Bắt đầu thực hành, thi hành, tiến hành. ◇ Nho lâm ngoại sử 儒林外史: "Kim niên san hướng bất lợi, chỉ hảo lai thu cử hành" 今年山向不利, 只好來秋舉行 (Đệ tứ hồi).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đem việc ra mà làm.

▸ Từng từ: 舉行

舉足 cử túc

舉足

cử túc

Từ điển trích dẫn

1. Cất chân bước đi. ◇ Trang Tử 莊子: "Nhân hữu úy ảnh ố tích nhi khứ chi tẩu giả, cử túc dũ sổ nhi tích dũ đa, tẩu dũ tật nhi ảnh bất li thân" 人有畏影惡跡而去之走者, 舉足愈數而跡愈多, 走愈疾而影不離身 (Ngư phủ 漁父) Có người sợ bóng và ghét dấu vết của mình, cất chân bước càng nhiều thì dấu vết càng lắm, chạy càng mau mà bóng vẫn chẳng lìa mình.
2. Ý nói dễ dàng. ◇ Hậu Hán Thư 後漢書: "Tự vị Hàm Cốc dĩ tây, cử túc khả định" 自謂函谷以西, 舉足可定 (Mã Viện truyện 馬援傳) Tự bảo Hàm Cốc về phía tây, chỉ cần cất bước là bình định như không.
3. Cử động. ◇ Hàn Dũ 韓愈: "Thổ từ vi kinh, cử túc vi pháp" 吐詞為經, 舉足為法 (Tiến học giải 進學解) Miệng nhả là kinh sách, cử động thành ra phép tắc.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nhấc chân, ý nói cất bước ra đi.

▸ Từng từ: 舉足

舉踵 cử chủng

舉踵

cử chủng

Từ điển trích dẫn

1. Nhón gót chân lên. Nghĩa bóng: Trông ngóng. ◇ Liệt Tử 列子: "Thiên hạ trượng phu nữ tử, mạc bất duyên cảnh cử chủng nhi nguyện an lợi chi" 天下丈夫女子, 莫不延頸舉踵而願安利之 (Hoàng đế 黃帝) Người ta đàn ông đàn bà, không ai là không dài cổ trông ngóng mong ước được an vui lợi lộc.
2. Dời gót ra đi.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nhón gót chân lên. Chỉ sự trông ngóng — Cử chỉ sự dời gót ra đi.

▸ Từng từ: 舉踵

舉部 cử bộ

舉部

cử bộ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cất bước mà đi. Hát nói của Nguyễn Công Trứ có câu: » Đường mây rộng thênh thênh cử bộ «.

▸ Từng từ: 舉部

舉頂 cử đỉnh

舉頂

cử đỉnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nhấc cái đỉnh lên, đỉnh thờ thời xưa lớn, bằng đồng rất nặng. Chỉ sức lực hơn người. Cũng nói Bạt sơn cử đỉnh ( Nhổ núi nhấc đỉnh ).

▸ Từng từ: 舉頂

舉頭 cử đầu

舉頭

cử đầu

Từ điển trích dẫn

1. Ngẩng đầu lên. ◇ Lí Bạch 李白: "Cử đầu vọng minh nguyệt, Đê đầu tư cố hương" 舉頭望明月, 低頭思故鄉 (Tĩnh dạ tứ 靜夜思) Ngẩng đầu nhìn trăng sáng, Cúi đầu nhớ cố hương.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngẩng đầu lên.

▸ Từng từ: 舉頭

薦舉 tiến cử

薦舉

tiến cử

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đưa người tài lên để được dùng.

▸ Từng từ: 薦舉

貢舉 cống cử

貢舉

cống cử

Từ điển trích dẫn

1. Chọn người tài đề bạt lên triều đình (phương pháp tiến cử nhân tài thời xưa). ◇ Chu Lễ 周禮: "Bang quốc cử hiền giả ư vương, tắc cống cử chi thủy dã" 邦國舉賢者於王, 則貢舉之始也 (Đại tư đồ 大司徒).
2. Chỉ khảo thí (thời khoa cử).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chọn người tài, dâng lên vua.

▸ Từng từ: 貢舉

赴舉 phó cử

赴舉

phó cử

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đi thi. Truyện Hoa Tiên có câu: » Nghe lời như giẹp cơn nồng, nhân kì phó cử quyết lòng tầm phương «.

▸ Từng từ: 赴舉

遐舉 hà cử

遐舉

hà cử

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đi xa.

▸ Từng từ: 遐舉

選舉 tuyển cử

選舉

tuyển cử

Từ điển trích dẫn

1. Chọn người giỏi mà tiến cử. ◇ Hoài Nam Tử 淮南子: "Tuyển cử túc dĩ đắc hiền sĩ chi chí, mưu lự túc dĩ tri cường nhược chi thế" 選舉足以得賢士之志, 謀慮足以知強弱之勢 (Binh lược 兵略).
2. Trình tự (trong một tổ chức chính trị hoặc một đoàn thể xã hội) do toàn thể hoặc một phần thành viên, tuân theo quy định để tuyển chọn một người hoặc một số ít người sung nhậm chức vị nào đó.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lựa chọn mà đưa tên ( thay mặt mình để làm việc quốc gia ). Ngày nay chỉ việc bỏ phiếu.

▸ Từng từ: 選舉

高舉 cao cử

高舉

cao cử

Từ điển trích dẫn

1. Bay cao. ◇ Giả Nghị 賈誼: "Đăng thương thiên nhi cao cử hề, Lịch chúng san nhi nhật viễn" 登蒼天而高舉兮, 歷眾山而日遠 (Tích thệ 惜誓).
2. Đi xa. ◇ Đông Phương Sóc 東方朔: "Kim tiên sanh suất nhiên cao cử, viễn tập Ngô địa" 今先生率然高舉, 遠集吳地 (Phi hữu tiên sanh luận 非有先生論).
3. Lui về ở ẩn. ◇ Khuất Nguyên 屈原: "Ninh siêu nhiên cao cử dĩ bảo chân hồ?" 寧超然高舉以保真乎 (Sở từ 楚辭, Bốc cư 卜居).
4. Qua đời, chết. ◇ Lưu Đại Khôi 劉大櫆: "Tử cao cử dĩ li quần, dư tác cư nhi quả úy" 子高舉以離群, 余索居而寡慰 (Tế Trương Nhàn Trung văn 祭張閑中文).
5. Ngẩng cao, nâng cao. ◇ Tư Mã Quang 司馬光: "Nhất thanh cao cử nhĩ mục tỉnh, tứ viễn quần âm giai tích dịch" 一聲高舉耳目醒, 四遠群陰皆辟易 (Triều kê tặng vương lạc đạo 朝雞贈王樂道).
6. Tăng cao (vật giá).
7. Hành vi vượt xa phàm tục.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bay cao — Cũng chỉ sự ẩn dật.

▸ Từng từ: 高舉

鳳舉 phượng cử

鳳舉

phượng cử

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chim phượng cất mình bay cao. Chỉ người bề tôi vâng mệnh vua đi sứ nơi xa.

▸ Từng từ: 鳳舉

鵬舉 bằng cử

鵬舉

bằng cử

Từ điển trích dẫn

1. Cất lên như chim bằng. Tỉ dụ phấn khởi hăng hái. ◇ Hà Tốn 何遜: "Chu quy như hải vận, Phong tích như bằng cử" 舟歸如海運, 風積如鵬舉 (Sơ phát tân lâm 初發新林).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cất thẳng lên như con chim bằng. Chỉ lòng phấn khởi hăng hái.

▸ Từng từ: 鵬舉

總選舉 tổng tuyển cử

總選舉

tổng tuyển cử

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cuộc đầu phiếu mở ra cho toàn dân tham gia để lựa chọn người đại diện làm việc nước.

▸ Từng từ: 總選舉

一舉兩便 nhất cử lưỡng tiện

一舉兩便

nhất cử lưỡng tiện

Từ điển trích dẫn

1. Một việc làm mà có hai cái lợi, một công đôi việc.

▸ Từng từ: 一舉兩便

不可枚舉 bất khả mai cử

不可枚舉

bất khả mai cử

Từ điển trích dẫn

1. Nhiều lắm, không sao kể xiết. ◇ Phạm Đình Hổ 范廷琥: "Chủng chủng bất khả mai cử" 種種不可枚舉 (Vũ trung tùy bút 雨中隨筆) Các thứ nhiều lắm không sao kể xiết.

▸ Từng từ: 不可枚舉

拔山舉鼎 bạt san cử đỉnh

拔山舉鼎

bạt san cử đỉnh

Từ điển trích dẫn

1. Nhổ núi nhấc vạc. Tỉ dụ sức mạnh vượt bực. ◇ Cô bổn Nguyên Minh tạp kịch 孤本元明雜劇: "Bạt san cử đỉnh hưng vương nghiệp, Củ củ uy phong thùy cảm địch" 拔山舉鼎興王業, 赳赳威風誰敢敵 (Ám độ trần thương 暗度陳倉, Đệ nhất chiết 第一折).

拔山舉鼎

bạt sơn cử đỉnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nhổ núi nhấc vạc. Chỉ sức mạnh vượt bực.

▸ Từng từ: 拔山舉鼎

綱舉目張 cương cử mục trương

綱舉目張

cương cử mục trương

Từ điển trích dẫn

1. Giềng lưới cất lên thì các mắt lưới cũng mở ra. § Khi đã nắm được cơ sở chủ yếu thì mọi việc phụ thuộc sẽ thành tựu. Cũng tỉ dụ điều lí phân minh. ◇ Trịnh Huyền 鄭玄: "Cử nhất cương nhi vạn mục trương, giải nhất quyển nhi chúng thiên minh" 舉一綱而萬目張, 解一卷而眾篇明 (Thi phổ 詩譜, Tự 序).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái giềng lưới đã được kéo lên thì các mắc lưới đều được giương ra, ý nói phần chủ yếu đã được đưa ra thì các chi tiết khác cũng rõ ràng.

▸ Từng từ: 綱舉目張

舉一反三 cử nhất phản tam

舉一反三

cử nhất phản tam

Từ điển trích dẫn

1. Nhấc một góc lên mà cả ba góc kia cùng được nhấc lên. Ý nói từ một điều mà suy rộng ra. ◇ Luận Ngữ 論語: "Bất phẫn bất khải, bất phỉ bất phát, cử nhất ngung tắc dĩ tam ngung phản, tắc bất phục dã" 不憤不啟, 不悱不發, 舉一隅不以三隅反, 則不復也 (Thuật nhi 述而) Kẻ nào không phát phẫn (để tìm hiểu), thì ta không mở (giảng cho). Ta vén cho một góc rồi mà không tự suy nghĩ tìm ra ba góc kia, thì ta không dạy cho nữa.
2. ☆ Tương tự: "xúc loại bàng thông" 觸類旁通, "văn nhất tri thập" 聞一知十, "vấn ngưu tri mã" 問牛知馬.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nhấc một góc lên mà cả ba góc kia cùng được nhấc lên. Ý nói từ một mà suy ra ba.

▸ Từng từ: 舉一反三

舉案齊眉 cử án tề mi

舉案齊眉

cử án tề mi

Từ điển trích dẫn

1. Đời Đông Hán, bà "Mạnh Quang" 孟光 dọn cơm cho chồng dâng lên ngang mày, tỏ lòng kính trọng. Chỉ sự vợ chồng kính trọng nhau (đối đãi như khách quý): "tương kính như tân" 相敬如賓. Cũng nói là "Mạnh Quang cử án" 孟光舉案, "tề mi cử án" 齊眉舉案.

▸ Từng từ: 舉案齊眉

舉目無親 cử mục vô thân

舉目無親

cử mục vô thân

Từ điển trích dẫn

1. Đưa mắt nhìn không thấy ai thân thuộc. Hình dung kẻ ở quê người hoặc cô đơn không ai nương tựa. ☆ Tương tự: "cô khổ linh đinh" 孤苦伶仃, "vô y vô kháo" 無依無靠.

▸ Từng từ: 舉目無親

舉足輕重 cử túc khinh trọng

舉足輕重

cử túc khinh trọng

Từ điển trích dẫn

1. Cất chân về bên nào thì nặng về nên ấy. Chỉ sự việc ở địa vị trọng yếu, nhất cử nhất động đều có ảnh hưởng trên toàn cục. ◎ Như: "quốc kiến kế hoạch cử túc khinh trọng, yếu thẩm thận quy hoạch dữ thảo luận, tài khả phó chư thi hành" 國建計畫舉足輕重, 要審慎規劃與討論, 才可付諸施行.

▸ Từng từ: 舉足輕重

舉鼎拔山 cử đỉnh bạt sơn

舉鼎拔山

cử đỉnh bạt sơn

Từ điển trích dẫn

1. Nhấc vạc nhổ núi. Hình dung sức mạnh phi thường. ◇ Vô danh thị 無名氏: "Thân hoài cử đỉnh bạt san lực, Độc chiếm Đông Ngô sổ bách thành" 身懷舉鼎拔山力, 獨占東吳數百城 (Ý cẩm hoàn hương 衣錦還鄉, Đệ nhất chiết).

▸ Từng từ: 舉鼎拔山