Câu và thành phần câu

Trong đó thực từ bao gồm 10 loại:

Danh từ - 名词 / míngcí / noun
Động từ - 动词 / dòngcí / verb
Tính từ - 形容詞 / xíngróngcí / adjective
Từ khu biệt - 区别词 / qūbié cí / distinguishing adjective
Số từ - 数词 / shù cí / numeral
Lượng từ - 量词 / liàngcí / classifier
Trạng từ (Phó từ) - 副词 / fùcí / adverb
Đại từ - 代词 / dàicí / pronoun
Từ tượng thanh - 拟声词 / nǐ shēng cí / onomatopoeia
Thán từ - 叹词 / tàn cí / interjection

Và hư từ bao gồm 4 loại:

Giới từ - 介词 / jiècí / preposition
Liên từ - 连词 / liáncí / conjunction
Trợ từ - 助词 / zhùcí / auxiliary
Từ ngữ khí - 语气词 / yǔqì cí / modal

Chủ ngữ - 主语 / zhǔyǔ / subject:
Là thành phần nêu người hay sự vật là chủ sự việc.

Vị ngữ - 谓语 / wèiyǔ / predicate:
Là thành phần nêu hoạt động, trạng thái, tính chất, bản chất, đặc điểm của con người, con vật, sự việc được nêu ở chủ ngữ. Đứng sau chủ ngữ, vị ngữ thường là danh từ, động từ hoặc tính từ.

Tân ngữ - 宾语 / bīnyǔ / object:
Là thành phần thuộc vị ngữ, chỉ đối tượng bị chủ ngữ tác động. Thường là danh từ hoặc cụm danh từ, đi sau động từ, biểu đạt ý nghĩ của người hoặc vật chịu sự tác động của động từ.

Định ngữ - 定语 / dìngyǔ / attributive adjunct:
Là thành phần phụ dùng để bổ nghĩa cho danh từ hoặc cụm danh từ. Có sự khác biệt về vị trí cơ bản với tiếng Việt. Giữa định ngữ và trung tâm ngữ thường dùng 的.

Trạng ngữ (Phó từ) - 状语 / zhuàngyǔ / adverbial:
Dùng để bổ nghĩa cho cụm chủ vị trung tâm, hay bổ sung nghĩa cho câu. Thường đứng sát trước động từ và tính từ trong câu. Được dùng để biểu thị thời gian, nơi chốn, phương thức, phạm vi hành động và mức độ của tính chất, trạng thái. Nếu đặt ở đầu câu, nó dùng để nhấn mạnh, tăng cường ngữ khí.

Bổ ngữ - 补语 / bǔyǔ / complement:
Dùng để bổ sung ý nghĩa cho thành phần trong câu. Thường đứng sau động từ hoặc tính từ trong câu, nó bổ sung làm rõ mức độ, xu hướng, khả năng, trạng thái, số lượng, mục đích, hậu quả của hành động, hành vi, động tác.

的 (de) đứng trước danh từ, kết cấu bổ ngữ cho danh từ.
Cụm từ trước 的 tu sức (bổ nghĩa) hay giới hạn cho danh từ, biểu thị quan hệ sở hữu hay nêu ra tính chất của sự vật.

地 (de) đứng trước động từ, kết cấu trạng ngữ cho động từ.
Cụm từ trước 地 thường biểu thị hành động xảy trong trạng thái như nào.

得 (de) đứng sau động từ, kết cấu bổ ngữ cho động từ.
Cụm từ sau 得 bổ sung nói rõ khả năng, trạng thái, mức độ của động từ.

Trợ từ đứng sau động từ chỉ động tác đang ở giai đoạn nào đó gọi là trợ từ động thái.

了 (le) biểu thị động tác đã hoàn thành, đứng sau động từ và phải đứng trước tân ngữ; có thể ở cuối câu, cũng có thể ở giữa câu.

Trong câu liên động với nhiều động từ, nếu như thành phần phía sau là mục đích của động tác phía trước, động từ phía trước thường không mang theo 了.

着 (zhe) biểu thị sự tiếp diễn của động tác hoặc trạng thái.

ⓘ 着 thường đi chung với các phó từ chỉ sự tiếp diễn như 正在 (đang), 正 (đang), 在 (đang) và cuối câu thường đi kèm với từ 呢.
ⓘ 着 không thể đi cùng các động từ không mang ý tiếp diễn như 死 (chết, mất), 开始 (bắt đầu), 开幕 (khai mạc), 结余 (còn lại, dư), 结业 (tốt nghiệp), 结束 (kết quả), v.v.
ⓘ Trong câu liên động, 着 dùng trước động từ thứ hai dùng để nói rõ trạng thái hay phương thức tiến hành.

过 (guò) biểu thị ý xong xuôi, hoàn tất.
Ngoài ra, còn dùng để biểu thị trải nghiệm từng có hoặc hành động từng xảy ra trong quá khứ nhưng không kéo dài đến hiện tại.

Trong tiếng Trung, một câu có thể có nhiều loại từ khác nhau diễn tả thời gian, địa điểm, thái độ, v.v.
Trạng ngữ thường được đặt trước vị ngữ. Thứ tự của các từ của trạng ngữ sẽ theo như sau:
Thời gian - Địa điểm - Phạm vi - Mức độ / Tần suất - Trạng thái - Cách thức - Đối tượng

Cũng tương tự như trạng ngữ, định ngữ cũng có thể có nhiều định từ hoặc bổ từ. Chúng nên được sử dụng theo thứ tự sau:
Sở hữu - Chỉ định - Số - Lượng + Các tính từ mô tả danh từ + Danh từ hoặc cụm danh từ