平 - biền, bình
不平 bất bình

bất bình

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

bất bình, phẫn nộ

Từ điển trích dẫn

1. Không bằng phẳng. ◇ Trương Hành : "Thùy vân lộ chi bất bình" (Tư huyền phú ) Ai bảo đường không bằng phẳng.
2. Không công bình.
3. Bất mãn, không vừa lòng, tức giận. ◇ Tam quốc diễn nghĩa : "Chúng tướng văn ngôn, câu hoài bất bình" , (Đệ tam thập tam hồi) Các tướng nghe nói thế đều mang lòng tức giận.
4. Thân thể không được dễ chịu. ◇ Sơ học kí : "Úc sát mẫu nhan sắc bất bình, triếp phục bất thực" , (Hiếu đệ tứ ) (Nhữ) Úc xem sắc mặt mẹ không được khỏe khoắn, cũng không chịu ăn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Không vừa lòng. Tức giận.

▸ Từng từ:
中平 trung bình

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngang bằng, không thiên lệch — Tầm thường, ở mức giữa, không hay không dở, không cao không thấp.

▸ Từng từ:
公平 công bình

công bình

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

công bằng, không thiên vị

Từ điển trích dẫn

1. Không nghiêng về bên nào, không thiên tư. ◇ Quản Tử : "Thiên công bình nhi vô tư, cố mĩ ác mạc bất phú, địa công bình nhi vô tư, cố đại tiểu mạc bất tái" , , , (Hình thế giải ) Trời công bình mà vô tư, cho nên tốt xấu không gì mà không che trùm, đất công bình mà vô tư, cho nên lớn nhỏ không gì mà không chuyên chở.
2. ☆ Tương tự: "bình chánh" , "bình duẫn" , "công đạo" , "công chánh" , "công duẫn" .
3. ★ Tương phản: "bất công" , "thiên kiến" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thẳng thắn, không nghiêng về bên nào, không có ý riêng tư.

▸ Từng từ:
北平 bắc bình

Từ điển trích dẫn

1. Tên cũ của thủ đô "Bắc Kinh" , Trung Hoa Cộng Hòa Nhân Dân quốc.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một tên của thủ đô Bắc Kinh Trung Hoa lục địa.

▸ Từng từ:
升平 thăng bình

Từ điển trích dẫn

1. Bình trị, thái bình. ◇ Hán Thư : "Sử Hiếu Vũ hoàng đế thính dụng kì kế, thăng bình khả trí" 使, (Mai Phúc truyện ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngang vững, không lệch về bên nào.

▸ Từng từ:
南平 nam bình

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một điệu cổ nhạc buồn của Việt Nam.

▸ Từng từ:
和平 hòa bình

hòa bình

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

hòa bình, thái bình

Từ điển trích dẫn

1. Yên ổn, không chiến tranh. ◇ Dịch Kinh : "Thánh nhân cảm nhân tâm nhi thiên hạ hòa bình" (Hàm quái ) Thánh nhân cảm hóa lòng người mà thiên hạ yên ổn không có chiến tranh.
2. Ôn hòa. ◎ Như: "dược tính hòa bình" tính chất thuốc ôn hòa.
3. Hòa mục. ◇ Ngụy thư : "Thượng hạ hòa bình, dân vô oán báng" , (Cao Tông kỉ ) Trên dưới hòa mục, dân không oán trách chê bai.
4. Bình tĩnh an định.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Êm đềm yên ổn, không có giặc giã.

▸ Từng từ:
嘉平 gia bình

Từ điển trích dẫn

1. Tháng chạp. ◇ Sử Kí : "Tam thập nhất niên thập nhị nguyệt, cánh danh lạp viết "gia bình"" , (Tần Thủy Hoàng bổn kỉ ).

▸ Từng từ:
均平 quân bình

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngang nhau, bằng nhau.

▸ Từng từ:
太平 thái bình

thái bình

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

thái bình, hòa bình

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Rất yên ổn, không có chuyện gì xảy ra. Thơ Nôm đời Hồng đức: » Lừng lẫy cùng ca khúc thái bình « — Tên một tỉnh ở Bắc phần Việt Nam.

▸ Từng từ:
寧平 ninh bình

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một tỉnh vùng nam Bắc phần.

▸ Từng từ:
平一 bình nhất

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dẹp yên và thu một mối. Tức là bình định và thống nhất.

▸ Từng từ:
平世 bình thế

Từ điển trích dẫn

1. Đời thái bình. ◇ Mạnh Tử : "Vũ Tắc đương bình thế, tam quá kì môn nhi bất nhập, Khổng Tử hiền chi" , , (Li Lâu hạ ). § "Vũ" chỉ "Hạ Vũ" và "Hậu" chỉ "Hậu Tắc" . Hai người thụ mệnh Nghiêu Thuấn trị thủy và dạy dân canh tác, được tôn là hiền thần.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đời yên ổn. Như Bình thời.

▸ Từng từ:
平交 bình giao

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Qua lại với nhau với sự ngang hàng.

▸ Từng từ:
平人 bình nhân

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người không bệnh tật, khỏe khoắn.

▸ Từng từ:
平仄 bình trắc

Từ điển trích dẫn

1. Tiếng có thanh bằng hay trắc trong thi phú ca từ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng có thanh bằng ( không dấu hoặc có dấu huyền ) và tiếng có thanh trắc ( có một trong các thanh sắc, huyền, hỏi, ngã, nặng ).

▸ Từng từ:
平信 bình tín

bình tín

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

thư bình thường (không phải thư đường không)

▸ Từng từ:
平價 bình giá

Từ điển trích dẫn

1. Giá không cao không thấp.
2. Làm cho giá cả điều hòa, bình ổn.
3. Đơn vị dùng làm tỉ suất đổi tiền tệ quốc tế. ◎ Như: "kim bình giá" dùng vàng, "mĩ nguyên bình giá" dùng dollar Mĩ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

giá cả vừa phải, điều hòa — Làm cho giá cả trở lại điều hòa, không quá cao.

▸ Từng từ:
平允 bình doãn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Công bằng thỏa đáng — Cũng chỉ tín dễ dãi. Như Bình dị .

▸ Từng từ:
平凡 bình phàm

bình phàm

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

bình thường, tầm thường, tầm phào

Từ điển trích dẫn

1. Bình thường, không xuất sắc.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tầm thường, không có gì đáng chú ý.

▸ Từng từ:
平分 bình phân

Từ điển trích dẫn

1. Chia đều. ◇ Nho lâm ngoại sử : "Tương lai ngân tử đồng ngã bình phân, ngã tài hòa nhĩ thuyết" , (Đệ thập tam hồi) Đem món tiền cùng ta chia đều, rồi ta mới nói với mi.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chia đều.

▸ Từng từ:
平午 bình ngọ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giữa trưa.

▸ Từng từ:
平原 bình nguyên

bình nguyên

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

bình nguyên, miền đất bằng phẳng

Từ điển trích dẫn

1. Đồng bằng. ◇ Vương Xán : "Xuất môn vô sở kiến, Bạch cốt tế bình nguyên" , (Thất ai ) Ra cửa thấy gì đâu, Xương trắng lấp đầy đồng bằng.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đồng bằng.

▸ Từng từ:
平反 bình phản

Từ điển trích dẫn

1. Rửa sạch oan ức, đem án kiện bị xử oan khuất sửa lại cho công bình. ☆ Tương tự: "tuyết oan" , "chiêu tuyết" . ◇ Hán Thư : "Mỗi hành huyện lục tù đồ hoàn, kì mẫu triếp vấn Bất Nghi: Hữu sở bình phản, hoạt kỉ hà nhân?" , : , ? ("Tuyển Bất Nghi truyện ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xét lại một vụ án oan ức để cải án.

▸ Từng từ:
平和 bình hòa

Từ điển trích dẫn

1. Hài hòa, điều hòa.
2. Ôn hòa.
3. Thuyên dũ, khỏi bệnh. ◇ Tấn Thư : "Phục duy thánh thể tiệm tựu bình hòa" (Hoa Biểu truyện ) Cúi nghĩ thánh thể đã dần dần thuyên dũ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Yên ổn yêm đềm. Cũng nói Hòa bình.

▸ Từng từ:
平地 bình địa

Từ điển trích dẫn

1. Đất bằng phẳng. ◇ Lão tàn du kí : "Điếm hậu hữu cá đại khanh đường, khước tảo đống đắc như bình địa liễu" , (Đệ thập ngũ hồi).
2. Làm cho bằng mặt đất. ◇ Luận Ngữ : "Thí như bình địa, tuy phúc nhất quỹ, tiến, ngô vãng dã" , , , (Tử Hãn ) Ví như muốn làm cho bằng mặt đất, dù mới đổ xuống một sọt đất, cứ tiến tới thì ta sẽ làm xong.
3. Hốt nhiên, bỗng không. ◎ Như: "bình địa phong ba" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vùng đất bằng phẳng — Chỉ vùng đất bị tàn phá không còn gì. Chẳng hạn.

▸ Từng từ:
平均 bình quân

bình quân

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

bình quân, công bằng

Từ điển trích dẫn

1. Làm cho yên trị, tề nhất. ◇ Lễ Kí : "Tu thân cập gia, bình quân thiên hạ" , (Nhạc kí ).
2. Đồng đều, không có khác biệt (về nặng nhẹ, nhiều ít, ...). ◇ Hán kỉ : "Phân nhục thậm bình quân, phụ lão thiện chi" , (Cao Tổ kỉ nhị ).
3. Bình dị (phẩm cách, thái độ). ◇ Bắc sử : "Cảnh Hòa ư vũ chức trung kiêm trưởng lại sự, hựu tính thức bình quân, cố pha hữu mĩ thụ" , , (Bì Cảnh Hòa truyện ).
4. Tính trung bình, chia đều. ◎ Như: "nhĩ tương thặng hạ lai đích tiền bình quân phân cấp đại gia" anh đem tiền còn dư chia đều cho mọi người.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đồng đều.

▸ Từng từ:
平坦 bình thản

bình thản

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

bằng phẳng

▸ Từng từ:
平壤 bình nhuỡng

bình nhuỡng

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

Bình Nhưỡng (thủ đô của Bắc Triều Tiên)

bình nhưỡng

phồn & giản thể

Từ điển trích dẫn

1. "Bình Nhưỡng" Pyongyang, thủ đô của "Bắc Hàn" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên thủ đô của Triều Tiên, nay là Bắc Hàn.

▸ Từng từ:
平安 bình an

bình an

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

bình an, bình yên, không có chuyện gì

Từ điển trích dẫn

1. Không xảy ra hoạn nạn, không có gì nguy hiểm. ◇ Sầm Tham : "Mã thượng tương phùng vô chỉ bút, Bằng quân truyền ngữ báo bình an" , (Phùng nhập kinh sứ 使) Trên lưng ngựa gặp nhau không sẵn giấy bút, Nhờ anh chuyển lời báo tin được bình an vô sự.
2. Trong lòng bình tĩnh an định. ◇ Lỗ Tấn : "Nhiên nhi ngã đích tâm ngận bình an: một hữu ái tăng, một hữu ai lạc, dã một hữu nhan sắc hòa thanh âm" : , , (Dã thảo , Hi vọng ) Nhưng mà trong lòng tôi rất bình tĩnh an định, chẳng có yêu ghét, chẳng có buồn vui, cũng chẳng có màu sắc và âm thanh gì cả.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Yên ổn, không có gì xảy ra.

▸ Từng từ:
平定 bình định

Từ điển trích dẫn

1. Bình ổn. ◎ Như: "tha kích động đích tình tự tiệm tiệm bình định hạ lai" .
2. Dẹp yên, chấm dứt động loạn. ◇ Tam quốc diễn nghĩa : "Vương thượng bình định tứ hải, công đức chiêu ư thiên hạ" , (Đệ bát thập hồi) Chúa thượng dẹp yên bốn bể, công đức tỏ khắp thiên hạ.
3. Bình nghị thẩm định. ◇ Hậu Hán Thư : "Nghi lệnh tam công, đình úy bình định luật lệnh" , (Trần Sủng truyện ).
4. Tên huyện.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dẹp yên. Làm cho yên ổn — Tên một tỉnh ở vùng Nam Trung phần Việt Nam.

▸ Từng từ:
平常 bình thường

bình thường

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

bình thường, tầm thường, thông thường

Từ điển trích dẫn

1. Thường ngày, thông thường. ◇ Đông Quan Hán kí : "Đế ẩm thực tiếu ngữ như bình thường" (Quang Vũ kỉ ).
2. Bình phàm, tầm thường, không có gì đặc biệt. ◇ Văn minh tiểu sử : "Bì sắc ni đảo dã ngận bạch tịnh, chỉ thị chiêu nha lộ xỉ đích, tướng mạo kì thật bình thường" , , (Đệ tam thập cửu hồi).
3. Không tốt, xấu xa. ◇ Ngụy Nguyên : "Thả quan thanh bình thường, giao Hình bộ trị tội" , (Thánh vũ kí , Quyển cửu) Vả lại tiếng tăm làm quan không tốt, hãy giao cho bộ Hình trị tội.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Không có gì đáng chú ý.

▸ Từng từ:
平平 bình bình

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thường thường, không có gì đáng chú ý.

▸ Từng từ:
平年 bình niên

Từ điển trích dẫn

1. Về "dương lịch" là năm không có ngày nhuận (tức là có 365 ngày), về "âm lịch" là năm không có tháng nhuận (tức là có 354 hoặc 355 ngày).
2. Năm có mức thu nhập bình thường. § Nói đối lại với "phong niên" hoặc "hung niên" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Năm thường, không có tháng nhuận.

▸ Từng từ:
平康 bình khang

Từ điển trích dẫn

1. Bình an. ◇ Ngụy thư : "Bình khang chi thế, khả dĩ kí an" , (Nhậm Thành Vương Vân truyện ).
2. Tên phường đời nhà Đường ở ngoại thành "Trường An" , nơi có kĩ nữ ở. Sau biến nghĩa thành xóm yên hoa. ◇ Đỗ An Thế : "Ám thiêm xuân tiêu hận, Hận Bình Khang tứ mê hoan lạc" , (Sơn đình liễu ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Yên ổn khoẻ khoắn, không có gì xảy ra — Tên một làng ở ngoại ô thành Trường an đời Đường, nơi cư ngụ của các các kĩ nữ. Chỉ xóm Yên hoa, xóm điếm.

▸ Từng từ:
平復 bình phục

Từ điển trích dẫn

1. Thuyên dũ, khỏi bệnh. ◇ Lão Xá : "Tha tâm trung đích thương ngân tịnh một hữu bình phục" (Tứ thế đồng đường , Tam tứ ).
2. Bình tĩnh trở lại, làm cho bình tĩnh. ◇ Sử Kí : "Thái hậu văn chi, lập khởi tọa sôn, khí bình phục" , , (Lương Hiếu Vương thế gia ).
3. Dẹp yên, bình định. ◇ Tam quốc diễn nghĩa : "Quan Trung biên viễn, nhược quần tặc các y hiểm trở, chinh chi phi nhất nhị niên bất khả bình phục" , , (Đệ ngũ thập cửu hồi) Quan Trung ở vùng biên thùy xa xôi, nếu giặc cứ giữ vững những nơi hiểm yếu thì đánh đến một hai năm cũng không dẹp xong.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trở lại bình thường, ý nói khỏi bệnh.

▸ Từng từ:
平心 bình tâm

Từ điển trích dẫn

1. Giữ lòng công bình, thái độ công chính. ◇ Tuân Tử : "Nghiệm chi dĩ cận vật, tham chi dĩ bình tâm, lưu ngôn chỉ yên, ác ngôn tử yên" , , , (Đại lược ) Khảo nghiệm lấy vật gần, xem xét phải giữ lòng công bình, lời đồn đãi vô căn cứ sẽ chấm dứt, lời xấu ác sẽ tự diệt đi.
2. Tâm khí bình hòa, thái độ bình tĩnh. ◇ Tư Mã Quang : "Thiết vị y thư trị dĩ bệnh, bình tâm hòa khí trị vị bệnh" , (Dữ Phạm Cảnh Nhân đệ tứ thư ) Thiết nghĩ sách y lí chữa trị cái đã bệnh rồi, giữ tâm khí bình hòa trị cái chưa bệnh.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Yên lòng, không buồn rầu, giận dữ.

▸ Từng từ:
平房 bình phòng

bình phòng

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

nhà gỗ một tầng, boongalô

▸ Từng từ:
平方 bình phương

bình phương

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

vuông (tính đơn vị diện tích, ví dụ: mét vuông, km vuông, ...)

Từ điển trích dẫn

1. Lũy thừa hai (một số nhân lên với chính nó). ◎ Như: "bình phương" của 3 là 3x3 = 9.
2. Chỉ một mét vuông.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mặt vuông — Số tự nhân với chính nó.

▸ Từng từ:
平日 bình nhật

bình nhật

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

ngày thường

Từ điển trích dẫn

1. Ngày thường, thường ngày, bình thường. ◇ Giả Trọng Danh : "Hựu hữu giá ngọc sơ nhi nhất mai, thị thiếp bình nhật sở ái chi trân, điêm tố lưỡng bán, quân thu nhất bán, thiếp lưu nhất bán" , , , , (Đối ngọc sơ ) Lại có cái lược ngọc này, là vật thiếp trân quý thường ngày, đem bẻ làm hai, chàng lấy một nửa, thiếp giữ một nửa.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngày thường.

▸ Từng từ:
平旦 bình đán

Từ điển trích dẫn

1. Lúc trời sáng, thanh thần. § Cũng như "bình minh" , "thiên lượng" . ◇ Bào Chiếu : "Kê minh Lạc Thành lí, Cấm môn bình đán khai" , (Đại phóng ca hành ).
2. Bình nhật, bình thì. ◇ Tỉnh thế nhân duyên truyện : "Tuyệt nghĩa tương trì, khởi vô bình đán lương tâm?" , (Dẫn khởi ).
3. Một trong mười hai "thì" cổ đại. Tương đương với "dần thì" (giờ Dần) về sau.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lúc trời vừa sáng. Như Bình minh.

▸ Từng từ:
平明 bình minh

Từ điển trích dẫn

1. Lúc trời vừa sáng. § Cũng như "bình đán" , "thiên lượng" , "lê minh" . ◇ Thủy hử truyện : "Bình minh thì phân, Tống Giang thủ trung quân nhân mã, cách thủy lôi cổ nột hảm diêu kì" , , (Đệ ngũ thập thất hồi) Trời tảng sáng, Tống Giang chỉ huy trung quân cho lệnh khua trống ở bờ bên này, phất cờ la ó ầm ĩ.
2. Xem xét công bình, rõ ràng. ◇ Tam Quốc : "Nhược hữu tác gian phạm khoa cập vi trung thiện giả, nghi phó hữu ti luận kì hình thưởng, dĩ chiêu bệ hạ bình minh chi lí" , , (Gia Cát Lượng , Tiền xuất sư biểu ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lúc trời vừa sáng. Như Bình đán .

▸ Từng từ:
平易 bình dị

Từ điển trích dẫn

1. Sửa sang ngay ngắn, bình trị, bình chỉnh. ◇ Tân Đường Thư : "Bình dị đạo lộ, dĩ đãi tây quân" , 西 (Trương Mậu Chiêu truyện ).
2. Bằng phẳng rộng rãi. ◇ Quản Tử : "Địa hiểm uế bất bình dị, tắc san bất đắc kiến" , (Hình thế giải ).
3. Tính tình ôn hòa ninh tĩnh, khiêm tốn hòa ái. ◇ Trang Tử : "Thánh nhân hưu hưu yên, tắc bình dị hĩ; bình dị tắc điềm đạm hĩ" , ; (Khắc ý ).
4. Bình hòa giản dị. ◇ Lão tàn du kí : "Học vấn cực kì uyên bác, tính tình hựu cực kì bình dị" , (Đệ thập bát hồi).
5. Dễ hiểu. ◇ Phương Hiếu Nhụ : "Kì ngôn bình dị minh thiết, diệc vị hữu sở vị kì quái" , (Đáp Vương Trọng Tấn ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dễ dãi, không cầu kì.

▸ Từng từ:
平昔 bình tích

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngày qua. Lúc trước.

▸ Từng từ:
平時 bình thì

Từ điển trích dẫn

1. Bình thường, bình nhật. ◇ Lí Thương Ẩn : "Thập nhị tằng thành lãng uyển tây, Bình thì tị thử phất hồng nghê" 西, (Cửu Thành cung ).
2. Buổi thái bình. ◇ Lí San Phủ : "Thư sinh chỉ thị bình thì vật, Nam tử tranh vô loạn thế tài?" , (Tống Lí tú tài nhập quân ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lúc yên ổn, không giặc giã. Như Bình thuận.

▸ Từng từ:
平曠 bình khoáng

Từ điển trích dẫn

1. Bằng phẳng rộng rãi. ◇ Đào Uyên Minh : "Thổ địa bình khoáng, ốc xá nghiễm nhiên" , (Đào hoa nguyên kí ) Đất bằng phẳng rộng rãi, nhà cửa ngay ngắn.
2. Chỉ đất bằng phẳng rộng rãi.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thế đất phẳng phiu rộng rãi.

▸ Từng từ:
平服 bình phục

bình phục

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

bình phục, phục hồi

▸ Từng từ:
平板 bình bản

bình bản

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

tấm, bản, phiến

▸ Từng từ:
平權 bình quyền

Từ điển trích dẫn

1. Có quyền ngang nhau. ◎ Như: "nam nữ bình quyền" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngang quyền nhau.

▸ Từng từ:
平正 bình chánh

Từ điển trích dẫn

1. Ngay ngắn, không nghiêng vẹo. ◇ Bách dụ kinh : "Tích hữu nhất nhân, vãng chí tha xá, kiến tha ốc xá tường bích đồ trị, kì địa bình chánh, thanh tịnh thậm hảo" , , , , (Kiến tha nhân đồ xá dụ ).
2. Công bằng ngay thẳng. ◇ Triều Thác : "Lập pháp nhược thử, khả vị bình chánh chi lại hĩ" , (Cử hiền lương đối sách ).
3. Điều chỉnh, điều tiết.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Công bằng ngay thẳng.

▸ Từng từ:
平民 bình dân

bình dân

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

bình dân, dân thường

Từ điển trích dẫn

1. Vốn nghĩa là người tốt lành. Sau phiếm chỉ mọi người bình thường. ◇ Khang Hữu Vi : "Âu Châu trung thế hữu đại tăng, quý tộc, bình dân, nô lệ chi dị, áp chế kí thậm, cố dĩ Âu nhân chi tuệ, thiên niên hắc ám, bất năng tiến hóa" , , , , , , , (Đại đồng thư , Bính bộ ).
2. Yên trị trăm họ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người thường trong nước, không có chức vị gì.

▸ Từng từ:
平治 bình trị

Từ điển trích dẫn

1. Hợp phép tắc. ◇ Tuân Tử : "Phàm cổ kim thiên hạ chi sở vị thiện giả, chánh lí bình trị dã; sở vị ác giả, thiên hiểm bội loạn dã. Thị thiện ác chi phân dã dĩ" , ; , . (Tính ác ).
2. Yên trị, bình định trị lí. ◇ Mạnh Tử : "Như dục bình trị thiên hạ, đương kim chi thế, xả ngã kì thùy dã?" , , ? (Công Tôn Sửu hạ ) Muốn yên trị thiên hạ thời nay, trừ ra tôi đây thì còn ai nữa?
3. Thái bình. ◎ Như: "tứ phương bình trị" .
4. Ngưng, hết, tiêu trừ, bình tức. ◇ Vương Đảng : "Dữ ngự sử đại phu, diệc khả bình trị khiểm hận" , (Đường ngữ lâm , Bổ di tam ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dẹp yên. Làm cho yên ổn.

▸ Từng từ:
平淡 bình đạm

bình đạm

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

nhạt nhẽo

Từ điển trích dẫn

1. § Cũng viết là "bình đạm" .
2. Bình thường, không có gì khác lạ đặc biệt. ◇ Văn Thiên Tường : "Hoặc vị du Ngô Sơn như độc Thiếu Lăng thi, bình đạm kì quật, vô sở bất hữu" , , (Bạt hồ cầm song thi quyển ).
3. Phẩm tính hồn hậu đạm bạc. ◇ Lưu Thiệu : "Thị cố quan nhân sát chất, tất tiên sát kì bình đạm, nhi hậu cầu kì thông minh" , , (Nhân vật chí , Cửu trưng )..
4. Đặc chỉ phong cách văn chương, thư họa tự nhiên không gọt giũa.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tầm thường nhạt nhẽo. Chỉ cái thú của cuộc sống thanh cao.

▸ Từng từ:
平準 bình chuẩn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ấn định thuế má đồng đều.

▸ Từng từ:
平滑 bình hoạt

Từ điển trích dẫn

1. Bằng phẳng trơn bóng. ◇ Trịnh Chấn Đạc : "Một hữu thập ma phong, hồ thượng lục du du đích tượng nhất diện kính tử nhất dạng bình hoạt" , (Đề hồ dữ ngư ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bằng phẳng trơn tru, không trở ngại gì.

▸ Từng từ:
平生 bình sinh

bình sinh

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

1. lúc bình thường
2. khi còn sống

Từ điển trích dẫn

1. Thường ngày, bình thời. ◇ Luận Ngữ : "Kiến lợi tư nghĩa, kiến nguy thụ mệnh, cửu yếu bất vong bình sanh chi ngôn, diệc khả dĩ vi thành nhân hĩ" , , , (Hiến vấn ) Thấy lợi mà nghĩ đến nghĩa, thấy nguy mà không tiếc tính mệnh, ước hẹn từ lâu mà không quên lời ngày trước, như thế cũng có thể thành người hoàn toàn được rồi.
2. Một đời, đời này, cả đời. ◇ Tam quốc diễn nghĩa : "Huyền Đức tức nhật tương lai phụng yết, vọng công vật thôi trở, tức triển bình sanh chi đại tài dĩ phụ chi" , , (Đệ tam thập lục hồi) Thế nào nay mai Huyền Đức cũng đến đây yết kiến, mong tiên sinh (chỉ Khổng Minh) đừng từ chối, hãy trổ hết đại tài một đời ra giúp ông ấy.
3. Chỉ chí thú, tình nghị, nghiệp tích... một đời. ◇ Đào Tiềm : "Nhân diệc hữu ngôn, Nhật nguyệt ư chinh, An đắc xúc tịch, Thuyết bỉ bình sanh?" , , , ? (Đình vân ) Cũng có lời rằng, Ngày tháng trôi mau, Làm sao được kề gối, Cùng nói chuyện chí thú, tình thân... một đời ta nhỉ?
4. Giao tình cũ, cựu giao. ◇ Tô Tuân : "Niên cận ngũ thập thủy thức các hạ, khuynh cái ngộ ngữ, tiện nhược bình sanh" , , 便 (Dữ Âu Dương nội hàn đệ tam thư ) Tuổi gần năm chục mới biết ông, nửa đường gặp gỡ nói chuyện, mà đã tưởng ngay như là bạn cũ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Suốt đời.

▸ Từng từ:
平白 bình bạch

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bỗng dưng. Khi không. Tự nhiên.

▸ Từng từ:
平稳 bình ổn

bình ổn

giản thể

Từ điển phổ thông

yên ổn, yên định, vững chắc

▸ Từng từ:
平穩 bình ổn

bình ổn

phồn thể

Từ điển phổ thông

yên ổn, yên định, vững chắc

▸ Từng từ:
平空 bình không

Từ điển trích dẫn

1. Bỗng dưng, tự dưng. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Chỉ phạ như kim bình không hựu sanh xuất nhất lưỡng kiện sự lai, khả tựu liễu bất đắc liễu" , (Đệ ngũ thập ngũ hồi) Chỉ sợ như bây giờ tự dưng xảy ra một vài việc, thì không biết xoay vào đâu được.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bỗng dưng. Như Bình bạch .

▸ Từng từ:
平章 bình chương

bình chương

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

nơi dinh thự của quan tể tướng

▸ Từng từ:
平等 bình đẳng

bình đẳng

phồn & giản thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngang hàng.

bình đẳng

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

bình đẳng, ngang bằng, công bằng

Từ điển trích dẫn

1. Danh từ Phật Giáo: Ý nói không có sai biệt. ◇ Kim cương kinh : "Thị pháp bình đẳng, vô hữu cao hạ, cố danh vô thượng chánh đẳng bồ đề" , , (Tịnh tâm hành thiện phân ).
2. Ngang hàng. ◎ Như: "bình đẳng tương khán" .
3. Bình thường, tầm thường. ◇ Lí Ngư : "Nhĩ bất tri đạo na nữ tử thị cá thông minh tuyệt đính đích nhân, ngã liệu tha quyết bất khẳng giá cá bình đẳng trượng phu" , (Ý trung duyên , Chúc tì ).
4. Tên huyện ở tỉnh Hà Nam (Trung Quốc).

▸ Từng từ:
平米 bình mễ

Từ điển trích dẫn

1. Đơn vị tính thuế ruộng đặt ra từ đời Minh ở Giang Nam. § Phép tính gọi là "bình mễ pháp" .
2. Gọi tắt "bình phương mễ" , nghĩa là mét vuông (tiếng Anh: square meter).

▸ Từng từ:
平素 bình tố

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Bình tích .

▸ Từng từ:
平聲 bình thanh

Từ điển trích dẫn

1. Một trong bốn thanh trong Hán ngữ, có âm ngang, thanh điệu không có biến hóa cao thấp.
2. Điều hòa ngũ thanh. ◇ Quốc ngữ : "Thanh dĩ hòa nhạc, luật dĩ bình thanh" , (Chu ngữ hạ ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng có âm ngang, với Tiếng Việt là tiếng không có dấu hoặc có dấu huyền.

▸ Từng từ:
平行 bình hành

bình hành

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

song song với nhau

Từ điển trích dẫn

1. Đi một mạch trên đường bình thuận an toàn. ◇ Hán Thư : "Tự thử nhi tây, bình hành chí Uyển Thành, binh đáo giả tam vạn" 西, , (Lí Quảng lợi truyện ).
2. Địa vị ngang nhau, không có quan hệ tùy thuộc cao thấp.
3. Tiến hành đồng thời. ◎ Như: "bình hành tịnh tác" .
4. Song song (hai đường thẳng). ◎ Như: "bình hành bình diện" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đi ngang với nhau, tức song song — Đi lại yên ổn. Ý nói đường sá khôn có trộm cướp.

▸ Từng từ:
平衍 bình diễn

Từ điển trích dẫn

1. Bằng phẳng rộng rãi. ◇ Trương Hành : "Thượng bình diễn nhi khoáng đãng, hạ mông lung nhi khi khu" , (Nam đô phú ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thế đất phẳng phiu.

▸ Từng từ:
平衡 bình hoành

bình hoành

phồn & giản thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cân bằng, thăng bằng.

bình hành

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

cân bằng, thăng bằng, cân xứng

Từ điển trích dẫn

1. Một thứ nghi lễ. § Đem gập thân mình phần trên cho thẳng góc với eo lưng, đầu và eo ngang nhau. ◇ Tuân Tử : "Bình hành viết bái, hạ hành viết khể thủ" , (Đại lược ).
2. Cân bằng. § Trọng lượng ở hai đầu cân bằng nhau.
3. Quân bình, ngang nhau. ◎ Như: "sản tiêu bình hành" , "thu chi bình hành" .
4. Giữ thăng bằng.
5. Làm cho ổn định (quốc chánh). ◇ Lưu Vũ Tích : "Lục bí tại thủ, bình hành tại tâm" , (Thượng trung thư Lí tướng công khải ).
6. Việc nước, quốc vụ.

▸ Từng từ:
平視 bình thị

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đứng ngang với người khác mà nhìn người đó, ý nói đối diện mà nhìn thẳng mặt.

▸ Từng từ:
平議 bình nghị

Từ điển trích dẫn

1. Thảo luận sự việc một cách công bằng. ◇ Tam quốc chí : "Thử đại sự, công khanh quần liêu thiện cộng bình nghị" , (Chung Dao truyện ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Luận sự việc một cách công bằng.

▸ Từng từ:
平身 bình thân

Từ điển trích dẫn

1. Ngày xưa sau khi quỳ lạy làm lễ, đứng thẳng người lên. ◇ Tam quốc diễn nghĩa : "Nhập thành kiến đế, bái ư điện giai chi hạ. Đế tứ bình thân" , 殿. (Đệ thập tứ hồi) (Tào Tháo) vào thành ra mắt vua, quỳ lạy ở dưới thềm. Vua cho đứng dậy.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đứng thẳng người lại.

▸ Từng từ:
平鍋 bình oa

bình oa

phồn thể

Từ điển phổ thông

cái chảo

▸ Từng từ:
平锅 bình oa

bình oa

giản thể

Từ điển phổ thông

cái chảo

▸ Từng từ:
平陽 bình dương

Từ điển trích dẫn

1. Chỗ bằng phẳng. ◇ Tây du kí 西: "Thoại thuyết Đường Tăng sư đồ tam chúng, thoát nạn tiền lai, bất nhất nhật, hành quá liễu Hoàng Phong lĩnh, tiến tây khước thị nhất mạch bình dương chi địa" , , , , 西 (Đệ tam hồi) Nói về ba thầy trò Đường Tăng, thoát nạn ra đi, không đầy một ngày, đi qua khỏi núi Hoàng Phong, tiến về phương tây, một mạch đều là đất bằng phẳng.
2. Tên đất, trước là đô thành của vua "Nghiêu" , nay ở tỉnh "Sơn Tây" 西.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một tỉnh ở vùng Nam phần Việt Nam.

▸ Từng từ:
平静 bình tĩnh

bình tĩnh

giản thể

Từ điển phổ thông

bình tĩnh, bình thản

▸ Từng từ:
平靜 bình tĩnh

bình tĩnh

phồn thể

Từ điển phổ thông

bình tĩnh, bình thản

Từ điển trích dẫn

1. Yên ổn, không có nhiễu loạn dao động. ◇ Nhị khắc phách án kinh kì : "Trực đáo đắc can qua bình tĩnh" (Quyển cửu).
2. Chỉ (tâm tình) bình hòa an tĩnh. ◇ Ba Kim : "Thử dĩ hậu, tha tại biểu diện thượng tự hồ đắc bình tĩnh, nhiên nhi nội tâm đích kích động khước thị thập phần lệ hại" , , (Diệt vong , Đệ tam chương).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Phẳng lặng yên ổn, không dao động.

▸ Từng từ:
平面 bình diện

Từ điển trích dẫn

1. Mặt phẳng.
2. Một phía, một phương diện.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mặt phẳng — Một phía, một phương diện.

▸ Từng từ:
平順 bình thuận

Từ điển trích dẫn

1. Yên ổn êm xuôi, không bị trắc trở khó khăn. ◎ Như: "tha nhất sanh tế ngộ bình thuận" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Yên ổn êm xuôi — Tên một tỉnh vùng Nam Trung phần Việt Nam.

▸ Từng từ:
廣平 quảng bình

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên tỉnh ở phía Bắc Trung phần Việt Nam — Rông rãi bằng phẳng.

▸ Từng từ:
弄平 lộng bình

lộng bình

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

dát mỏng, dát phẳng

▸ Từng từ:
持平 trì bình

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giữ mực ngang bằng. Giữ sự công bằng.

▸ Từng từ:
昇平 thăng bình

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Yên ổn trên toàn đất nước. Thơ Nguyễn Khuyến: » Kìa hội thăng bình tiếng pháo reo «.

▸ Từng từ:
橫平 hoành bình

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngang bằng chính giữa, không thiên bên nào.

▸ Từng từ:
水平 thủy bình

Từ điển trích dẫn

1. Mặt nước lặng yên. ◇ Quản Tử : "Thủy bình nhi bất lưu, vô nguyên tắc tốc kiệt" , (Xỉ mĩ ).
2. Ngang với mặt nước.
3. Khí cụ (ngày xưa) dùng để đo mức cao thấp của mặt nước.
4. Tiêu chuẩn, trình độ. § Cũng gọi là "thủy chuẩn" . ◎ Như: "tha đích trình độ bất cập nhất bàn thủy bình" .

▸ Từng từ:
永平 vĩnh bình

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một tỉnh ở miền Tây Nam phần Việt Nam.

▸ Từng từ:
治平 trị bình

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Yên ổn êm đềm. Tụng Tây hồ phú của Nguyễn Huy Lượng: » Hiệu trị bình đành sắp dưới tề tu «.

▸ Từng từ:
淸平 thanh bình

thanh bình

giản thể

Từ điển phổ thông

thanh bình

▸ Từng từ:
清平 thanh bình

thanh bình

phồn thể

Từ điển phổ thông

thanh bình

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Yên lặng bằng phẳng, không có gì xảy ra. Bản dịch Chinh phụ ngâm khúc : » Nước thanh bình ba trăm năm cũ «.

▸ Từng từ:
生平 sinh bình

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cuộc đời, cuộc sống của mình từ trước tới nay. Ta cũng thường nói Bình sinh.

▸ Từng từ:
高平 cao bình

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một tỉnh vùng bắc Bắc phần Việt Nam. Cũng đọc Cao Bằng. Ca dao có câu: » Cao bằng xa lắm anh ơi, Anh về gánh nước giếng khơi cho gần «.

▸ Từng từ:
不平等 bất bình đẳng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Không ngang hàng.

Từ điển trích dẫn

1. Không bằng nhau, không công bình.

▸ Từng từ:
太平洋 thái bình dương

thái bình dương

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

Thái Bình Dương

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên vùng biển lớn, giữa Á châu và Mĩ châu.

▸ Từng từ:
平肩輿 bình kiên dư

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một tên chỉ cái kiệu ( coi như cái xe được đặt trên những cái vai ngang nhau của những người phu kiệu ).

▸ Từng từ: 輿
抱不平 bão bất bình

Từ điển trích dẫn

1. Thấy người khác bị đối xử bất công, liền khảng khái muốn can thiệp để bênh vực.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vì không vừa lòng mà can thiệp vào chuyện người khác, để bênh vực lẽ phải.

▸ Từng từ:
平吳大告 bình ngô đại cáo

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lời bố cáo với cả nước về việc vừa dẹp xong giặc Tàu, tên một bài văn hùng tráng của Nguyễn Trãi đời Lê. Xem tiểu truyện tác giả ở vần Trãi.

▸ Từng từ:
平地波濤 bình địa ba đào

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sóng gió nổi lên ở vùng đất bằng, chỉ tai biến thình lình.

▸ Từng từ:
綠色和平組織 lục sắc hòa bình tổ chức

Từ điển trích dẫn

1. Greenpeace.

▸ Từng từ:
御製剿平南圻賊寇詩集 ngự chế tiễu bình nam kì tặc khấu thi tập

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một tập thơ chữ Hán của vua Minh Mệnh nhà Nguyễn, gồm những bài thơ nói về việc đánh dẹp Lê Văn Khôi trong thời gian 1833-1835.

▸ Từng từ: