Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

ⓘ Xem hướng dẫn sử dụng.

體 - thể

主體 chủ thể

主體

chủ thể

phồn thể

Từ điển phổ thông

chủ thể

Từ điển trích dẫn

1. Địa vị thống trị của vua chúa.
2. Bộ phận chủ yếu trong sự vật. ◎ Như: học sinh là "chủ thể" 主體 của trường học.
3. Danh từ triết học: tương đối với "khách thể" 客體, chỉ người (hay "cá thể" 個體) có nhận thức và năng lực thực tiễn đối với "khách thể" 客體.
4. Pháp học dụng ngữ 法學用語: (1) Trong Dân pháp 民法, chỉ "công dân" 公民 (hoặc "pháp nhân" 法人) hưởng thụ quyền lợi và gánh vác nghĩa vụ. (2) Trong Hình pháp 刑法, chỉ người phạm tội, phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình. (3) Trong Quốc tế pháp 國際法, chỉ "quốc gia" 國家 có chủ quyền và nghĩa vụ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vật tự làm chủ được mình.

▸ Từng từ: 主體

事體 sự thể

事體

sự thể

Từ điển trích dẫn

1. Sự lí, đạo lí. ◇ Bão Phác Tử 抱朴子: "Minh kiến sự thể" 明見事體 (Nhân minh 仁明) Minh kiến đạo lí.
2. Thể chế, thể thống. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Gia môn giá dạng nhân gia đích cô nương xuất liễu gia, bất thành cá sự thể" 咱們這樣人家的姑娘出了家, 不成個事體 (Đệ nhất nhất bát hồi) Nhà ta thế này mà con gái đi tu, thì còn ra thể thống gì nữa.
3. Sự tình, tình huống. ◇ Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: "Khổng Minh nhất khứ Đông Ngô, yểu vô âm tín, bất tri sự thể như hà?" 孔明一去東吳, 杳無音信, 不知事體如何 (Đệ tứ ngũ hồi) Khổng Minh từ khi đi Đông Ngô đến nay, bặt tăm tin tức, không biết tình huống ra sao?
4. Chỉ hình thể. ◇ Tôn Trung San 孫中山: "Phù tính chất dữ sự thể dị, phát hiện ư ngoại vị chi sự thể, bẩm phú ư trung vị chi tính chất" 夫性質與事體異, 發現於外謂之事體, 稟賦於中謂之性質 (Bác "Bảo Hoàng báo" 駁保皇報) Tính chất với hình thể khác nhau, biểu hiện ra bên ngoài gọi là hình thể, bẩm phú ở bên trong gọi là tính chất.
5. Chức nghiệp, công tác, việc làm. ◇ Mao Thuẫn 茅盾: "Nhĩ đáo Thượng Hải lai thác bằng hữu tầm sự thể" 你到上海來托朋友尋事體 (Thượng Hải 上海) Mi tới Thượng Hải nhờ bạn bè tìm việc làm.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Sự tình 事情.

▸ Từng từ: 事體

人體 nhân thể

人體

nhân thể

Từ điển trích dẫn

1. Thân thể người ta. Phiếm chỉ toàn thân. ◇ Hậu Hán Thư 後漢書: "Nhân thể dục đắc lao động, đãn bất đương sử cực nhĩ" 人體欲得勞動, 但不當使極耳 (Hoa Đà truyện 華佗傳) Thân thể cần phải tập luyện hoạt động, nhưng không nên làm quá độ mà thôi.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thân xác con người.

▸ Từng từ: 人體

俳體 bài thể

俳體

bài thể

Từ điển trích dẫn

1. Lối văn biền thể, chú trọng về âm luật và đối ngẫu.
2. Lối văn du hí có nội dung khôi hài. § Tức "bài hài thể" 俳諧體.

▸ Từng từ: 俳體

個體 cá thể

個體

cá thể

Từ điển trích dẫn

1. Cái riêng, vật riêng, một người riêng biệt. ☆ Tương tự: "cá biệt" 個別. ★ Tương phản: "tập thể" 集體, "tổng thể" 總體. ◎ Như: "mỗi cá nhân tại xã hội trung đô thị độc lập đích cá thể" 每個人在社會中都是獨立的個體 mỗi cá nhân trong xã hội đều là một người riêng biệt độc lập.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái riêng, vật riêng. Từng cái từng, vật.

▸ Từng từ: 個體

全體 toàn thể

全體

toàn thể

Từ điển trích dẫn

1. Cả thân thể.
2. Toàn bộ, hoàn toàn. ◇ Lưu Khắc Trang 劉克莊: "San tình toàn thể xuất, Thụ lão bán thân khô" 山晴全體出, 樹老半身枯 (Giao hành 郊行) Trời núi tạnh ráo hiện ra trọn vẹn, Cây già nửa thân khô.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tất cả.

▸ Từng từ: 全體

八體 bát thể

八體

bát thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tám lối viết chữ Trung Hoa, được ấn định dưới đời Tần Thủy Hoàng, gồm Đại triện, Tiểu triện, Khắc phùng, Mô thư, Thự thư, Thù thư và Lệ thư.

▸ Từng từ: 八體

具體 cụ thể

具體

cụ thể

phồn thể

Từ điển phổ thông

cụ thể

Từ điển trích dẫn

1. Đại thể hoàn bị, hoàn toàn. ◎ Như: "cụ thể nhi vi" 具體而微 có đầy đủ các bộ phận của toàn thể nhưng hình trạng hoặc quy mô nhỏ.
2. Không trừu tượng, không khái quát.
3. Thật tế tồn tại, có thật.
4. Nhất định, đặc định.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Có thật ở thế giới bên ngoài.

▸ Từng từ: 具體

別體 biệt thể

別體

biệt thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thể riêng, không giống các thể khác.

▸ Từng từ: 別體

剛體 cương thể

剛體

cương thể

phồn thể

Từ điển phổ thông

khoẻ mạnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thể dắn ( phân biệt với thể hơi và thể lỏng ).

▸ Từng từ: 剛體

古體 cổ thể

古體

cổ thể

Từ điển trích dẫn

1. Xem "cổ thể thi" 古體詩.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lối thơ văn xưa.

▸ Từng từ: 古體

史體 sử thể

史體

sử thể

Từ điển trích dẫn

1. Lối chép sử. Ngày xưa, chia làm hai thể: biên niên và kỉ sự.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lối chép sử, hình thức chép sử.

▸ Từng từ: 史體

四體 tứ thể

四體

tứ thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bốn kiểu viết chữ Hán, gồm Chân, Thảo, Triện, Lệ.

▸ Từng từ: 四體

固體 cố thể

固體

cố thể

phồn thể

Từ điển phổ thông

vững chắc, rắn chắc

Từ điển trích dẫn

1. Vật có hình trạng và thể tích nhất định: chất dắn (tiếng Pháp: corps solide). ★ Tương phản: "dịch thể" 液體.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vật cứng. Vật dắn.

▸ Từng từ: 固體

國體 quốc thể

國體

quốc thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mặt mũi, tiếng tăm của cả nước.

▸ Từng từ: 國體

團體 đoàn thể

團體

đoàn thể

phồn thể

Từ điển phổ thông

đoàn thể, tổ chức, nhóm, đội

Từ điển trích dẫn

1. Nhóm người kết hợp lại, có tổ chức và mục tiêu chung.
2. ☆ Tương tự: "tập thể" 集體, "chỉnh thể" 整體.
3. ★ Tương phản: "cá nhân" 個人.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Khối người họp lại, có tổ chức.

▸ Từng từ: 團體

大體 đại thể

大體

đại thể

phồn thể

Từ điển phổ thông

đại thể, nói chung, đại khái

Từ điển trích dẫn

1. Nghĩa lí trọng yếu, đạo lí quan hệ tới đại cục. ◇ Sử Kí 史記: "Bình Nguyên Quân, phiên phiên trọc thế chi giai công tử dã, nhiên vị đổ đại thể" 平原君, 翩翩濁世之佳公子也, 然未睹大體 (Bình Nguyên Quân Ngu Khanh liệt truyện 平原君虞卿列傳) .
2. Tổng quát, đại khái, đại lược.
3. Lòng dạ, tâm. ◇ Mạnh Tử 孟子: "Tòng kì đại thể vi đại nhân, tòng kì tiểu thể vi tiểu nhân" 從其大體為大人, 從其小體為小人 (Cáo tử thượng 告子上).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bao gồm chung. Tổng quát. Như Đại khái.

▸ Từng từ: 大體

媒體 môi thể

媒體

môi thể

phồn thể

Từ điển phổ thông

phương tiện, dụng cụ

Từ điển trích dẫn

1. Chỉ chung các công cụ (hoặc phương pháp) truyền bá tin tức tài liệu. Gồm có: truyền hình, phát thanh, điện ảnh, báo chí, mạng Internet, v.v. § Dịch nghĩa tiếng Anh: media & medium. Còn gọi là: "môi giới" 媒介.

▸ Từng từ: 媒體

客體 khách thể

客體

khách thể

Từ điển trích dẫn

1. Đối với "chủ thể" 主體, đối tượng của nhận thức hoặc đối tượng của hoạt động gọi là "khách thể" 客體 (tiếng Pháp: objet).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vật ở ngoài mình, không phải là mình. Nó không tự làm chủ được nó.

▸ Từng từ: 客體

實體 thật thể

實體

thật thể

phồn thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vật có thật. Cái có thật.

實體

thực thể

phồn thể

Từ điển phổ thông

thực thể, sự tồn tại

▸ Từng từ: 實體

尸體 thi thể

尸體

thi thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xác người chết.

▸ Từng từ: 尸體

屍體 thi thể

屍體

thi thể

phồn thể

Từ điển phổ thông

thi thể, xác người

Từ điển trích dẫn

1. Xác chết.

▸ Từng từ: 屍體

形體 hình thể

形體

hình thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dáng dấp bên ngoài.

▸ Từng từ: 形體

抗體 kháng thể

抗體

kháng thể

phồn thể

Từ điển phổ thông

kháng thể

▸ Từng từ: 抗體

政體 chính thể

政體

chính thể

Từ điển trích dẫn

1. Yếu lĩnh, phương châm thi hành chính trị. ◇ Hậu Hán Thư 後漢書: "Cố năng minh thận chính thể, tổng lãm quyền cương" 故能明慎政體, 總攬權綱 (Quang Vũ đế kỉ hạ 光武帝紀下).
2. Hình thức tổ chức chính trị một quốc gia. ◎ Như: "dân chủ chính thể" 民主政體.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hình thức tổ chức các cơ quan công quyền trong nước.

▸ Từng từ: 政體

整體 chỉnh thể

整體

chỉnh thể

phồn thể

Từ điển phổ thông

chỉnh thể, toàn bộ, tất cả

▸ Từng từ: 整體

文體 văn thể

文體

văn thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cách, lối của bài văn.

▸ Từng từ: 文體

新體 tân thể

新體

tân thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Kiểu mới.

▸ Từng từ: 新體

星體 tinh thể

星體

tinh thể

phồn thể

Từ điển phổ thông

thiên thể

▸ Từng từ: 星體

暗體 ám thể

暗體

ám thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chất không chiếu sáng, nói về khoáng chất.

▸ Từng từ: 暗體

本體 bản thể

本體

bản thể

phồn thể

Từ điển phổ thông

bản thể

▸ Từng từ: 本體

氣體 khí thể

氣體

khí thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ở tình trạng là chất hơi. Thể hơi.

▸ Từng từ: 氣體

液體 dịch thể

液體

dịch thể

phồn thể

Từ điển phổ thông

dịch lỏng, chất lỏng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tình trạng lỏng. Thể lỏng.

▸ Từng từ: 液體

物體 vật thể

物體

vật thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thứ có hình dạng tầm vóc, chiếm vị trí trong không gian — Cũng chỉ cái tình trạng hiện có của sự vật. Td: Thể lỏng.

▸ Từng từ: 物體

玉體 ngọc thể

玉體

ngọc thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng gọi thân xác người khác.

▸ Từng từ: 玉體

球體 cầu thể

球體

cầu thể

Từ điển trích dẫn

1. Khối cầu, hình cầu. ◎ Như: "địa cầu bổn thân tức thị thỏa viên hình cầu thể" 地球本身即是橢圓形球體.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Khối cầu, hình cầu.

▸ Từng từ: 球體

立體 lập thể

立體

lập thể

Từ điển trích dẫn

1. Xác lập thể tài, thể chế. ◇ Văn tâm điêu long 文心雕龍: "Hoặc minh lí dĩ lập thể, hoặc ẩn nghĩa dĩ tàng dụng" 或明理以立體, 或隱義以藏用 (Trưng thánh 徵聖).
2. Vật thể có đủ ba chiều (dài, ngang, cao). Tỉ dụ một cách toàn diện (coi xét vấn đề).
3. Tức môn hình học không gian. § Cũng gọi là "lập thể kỉ hà" 立體幾何.

▸ Từng từ: 立體

聖體 thánh thể

聖體

thánh thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thân mình của nhà vua.

▸ Từng từ: 聖體

肉體 nhục thể

肉體

nhục thể

Từ điển trích dẫn

1. Thân mình, thân thể người ta. ◎ Như: "tinh thần thượng đích hỉ duyệt, thắng quá nhục thể đích mãn túc" 精神上的喜悅, 勝過肉體的滿足.
2. Ý nói thân hình béo mập. ◇ Vương Nhân Dụ 王仁裕: "Quý Phi tố hữu nhục thể, chí hạ khổ nhiệt" 貴妃素有肉體, 至夏苦熱 (Khai nguyên Thiên Bảo di sự 開元天寶遺事, Hàm ngọc yết tân 含玉咽津).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xác thịt. Thân xác.

▸ Từng từ: 肉體

肌體 cơ thể

肌體

cơ thể

phồn thể

Từ điển phổ thông

cơ thể

Từ điển trích dẫn

1. Thân thể. ◎ Như: "cơ thể sấu tiểu" 肌體瘦小.

▸ Từng từ: 肌體

衰體 suy thể

衰體

suy thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thân xác yếu đi.

▸ Từng từ: 衰體

裸體 lõa thể

裸體

lõa thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trần truồng không mặc quần áo.

▸ Từng từ: 裸體

解體 giải thể

解體

giải thể

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

giải thể, tan rã

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tan vỡ ra, không còn giữ nguyên hình cũ.

▸ Từng từ: 解體

赤體 xích thể

赤體

xích thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trần truồng hết người, không có quần áo gì. Cũng như: Lõa thể.

▸ Từng từ: 赤體

身體 thân thể

身體

thân thể

phồn thể

Từ điển phổ thông

thân thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ chung mình mẩy chân tay của một người. Thơ Tản Đà: » Thật hồn thật phách thận thân thể «.

▸ Từng từ: 身體

重體 trọng thể

重體

trọng thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vẻ lớn lao nghiêm trang.

▸ Từng từ: 重體

駢體 biền thể

駢體

biền thể

Từ điển trích dẫn

1. ☆ Tương tự: "biền ngẫu văn" 駢偶文.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thể văn Biền ngẫu. Xem Biền ngẫu 駢偶.

▸ Từng từ: 駢體

體例 thể lệ

體例

thể lệ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cách thức đường lối có sẵn từ trước.

▸ Từng từ: 體例

體制 thể chế

體制

thể chế

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cách thức tổ chức sắp xếp.

▸ Từng từ: 體制

體式 thể thức

體式

thể thức

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đường lối định sẵn để theo.

▸ Từng từ: 體式

體操 thể thao

體操

thể thao

Từ điển trích dẫn

1. Vận động tập dượt về thân xác cho khỏe mạnh.
2. Một loại hạng mục vận động với mục đích mong muốn tranh đua thắng lợi. § Cũng gọi là "cạnh kĩ thể thao" 競技體操.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tập dượt về thân xác cho khoẻ mạnh.

▸ Từng từ: 體操

體格 thể cách

體格

thể cách

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đường lối định sẵn.

▸ Từng từ: 體格

體現 thể hiện

體現

thể hiện

Từ điển trích dẫn

1. Bổn tính biểu hiện ra bên ngoài.
2. Biểu hiện. ◎ Như: "tại tha đích ngôn hành trung, thâm thiết thể hiện liễu Phật môn đích chân tinh thần" 在他的言行中, 深切體現了佛門的真精神.

▸ Từng từ: 體現

體積 thể tích

體積

thể tích

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tàn khối của một vật chiếm chỗ trong không gian.

▸ Từng từ: 體積

體統 thể thống

體統

thể thống

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cách thức và thứ bậc phải tôn trọng.

▸ Từng từ: 體統

體育 thể dục

體育

thể dục

Từ điển trích dẫn

1. Giáo dục lấy sự rèn luyện thân thể cho mạnh khỏe làm chủ đích. ◎ Như: "thể dục dữ đức, trí, quần, mĩ dục tịnh xưng vi ngũ dục" 體育與德, 智, 群, 美育並稱為五育.
2. Các loại hoạt động thể dục. ◎ Như: chạy đua, đá banh, v.v.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tập luyện về mình mẩy tay chân cho khoẻ.

▸ Từng từ: 體育

體裁 thể tài

體裁

thể tài

phồn thể

Từ điển phổ thông

thể tài, lựa ra từng lối

▸ Từng từ: 體裁

體諒 thể lượng

體諒

thể lượng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xét việc mà tha cho.

▸ Từng từ: 體諒

體貼 thể thiếp

體貼

thể thiếp

Từ điển trích dẫn

1. Chăm sóc, quan tâm, thể lượng. ◇ Chu Lập Ba 周立波: "Túng lệnh tự kỉ dã tại khốn nan lí, dã hoàn thị chiếu cố biệt nhân, thể thiếp biệt nhân" 縱令自己也在困難裏, 也還是照顧別人, 體貼別人 (Bạo phong sậu vũ 暴風驟雨, Đệ nhị bộ tam).
2. Thể hội, lĩnh ngộ. ◇ Chu Tử toàn thư 朱子全書: "Nãi tri Minh Đạo Tiên Sanh sở vị "thiên lí" nhị tự, khước thị tự gia thể thiếp xuất lai giả, chân bất vọng dã" 乃知明道先生所謂天理二字, 卻是自家體貼出來者, 真不妄也 (Quyển ngũ ngũ, Đạo thống tứ 道統四, Tự luận vi học công phu 自論為學工夫).
3. Cân nhắc, suy đoán. ◇ Chu Tử ngữ loại 朱子語類: "Kim khước chỉ thị thể thiếp tự cú, tựu giá lưỡng tam cú đề mục thượng đàm khứ, toàn vô nghĩa lí" 今卻只是體貼字句, 就這兩三句題目上談去, 全無義理 (Quyển tam tứ, Luận Ngữ 論語, Thuật nhi thiên 述而篇).

▸ Từng từ: 體貼

體面 thể diện

體面

thể diện

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mặt mũi bề ngoài. Chỉ cái danh dự.

▸ Từng từ: 體面

體驗 thể nghiệm

體驗

thể nghiệm

Từ điển trích dẫn

1. Tự thân mình trải qua, lĩnh hội thật sự, cảm thụ. ◇ Vương Thủ Nhân 王守仁: "Giai thị tựu văn nghĩa thượng giải thích, khiên phụ dĩ cầu, hỗn dung thấu bạc, nhi bất tằng tựu tự kỉ thật công phu thượng thể nghiệm" 皆是就文義上解釋, 牽附以求, 混融湊泊, 而不曾就自己實工夫上體驗 (Truyền tập lục 傳習錄, Quyển trung).
2. Kinh nghiệm thu hoạch được nhờ chính tự thân mình kinh lịch. ◇ Lỗ Tấn 魯迅: "Văn học tuy nhiên hữu phổ biến tính, đãn nhân độc giả đích thể nghiệm đích bất đồng nhi hữu biến hóa, độc giả thảng một hữu loại tự đích thể nghiệm, tha dã tựu thất khứ liễu hiệu lực" 文學雖然有普遍性, 但因讀者的體驗的不同而有變化, 讀者倘沒有類似的體驗, 它也就失去了效力 (Hoa biên văn học 花邊文學, Khán thư tỏa kí 看書瑣記).
3. Tra hạch, khảo sát. ◇ Tô Thức 蘇軾: "Thần thể nghiệm đắc mỗi niên Toánh hà trướng dật thủy ngân, trực chí châu thành môn cước hạ, công tư nguy cụ" 臣體驗得每年潁河漲溢水痕, 直至州城門腳下, 公私危懼 (Tấu luận bát trượng câu bất khả khai trạng 奏論八丈溝不可開狀).

▸ Từng từ: 體驗

體魄 thể phách

體魄

thể phách

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thân xác và hồn vía. Đoạn trường tân thanh : » Thác là thể phách còn là tinh anh «.

▸ Từng từ: 體魄

古體詩 cổ thể thi

古體詩

cổ thể thi

Từ điển trích dẫn

1. Một thể thơ cổ, mỗi câu có bốn, năm, sáu hoặc bảy chữ, số câu không hạn chế, cách gieo vần không gò bó, không cần đúng bằng trắc đối ngẫu. Gọi tắt là "cổ thi" 古詩, "cổ thể" 古體.

▸ Từng từ: 古體詩

扁桃體 biển đào thể

扁桃體

biển đào thể

phồn thể

Từ điển phổ thông

hạch hạch trong cổ họng, amiđan

▸ Từng từ: 扁桃體

勞工團體 lao công đoàn thể

勞工團體

lao công đoàn thể

Từ điển trích dẫn