一 - nhất
一一 nhất nhất

nhất nhất

phồn & giản thể

Từ điển trích dẫn

1. Nhất thiết, từng cái từng cái một. ◇ Đào Uyên Minh : "Vấn kim thị hà thế, nãi bất tri hữu Hán, vô luận Ngụy Tấn? Thử nhân nhất nhất vi cụ ngôn, sở văn giai thán oản" , , ? , (Đào hoa nguyên kí ) Họ lại hỏi bấy giờ là đời nào, vì họ không không biết có đời Hán nữa, nói chi đến đời Ngụy và Tấn. Người đánh cá nhất thiết kể lại đủ cả sự tình, họ nghe rồi đều đau xót, than thở.
2. Hoàn toàn. ◇ Tây du kí 西: "Hướng hậu tái bất cảm hành hung, nhất nhất thụ sư phụ giáo hối" , (Đệ ngũ thất hồi).
3. Kể hết cả, thuật lại rõ ràng đầy đủ (trong thư từ ngày xưa thường dùng). ◇ Trần Lâm : "Từ đa bất khả nhất nhất, thô cử đại cương, dĩ đương đàm tiếu" , , (Vi Tào Hồng dữ Ngụy Văn Đế thư ).
4. (Thuật ngữ Thái Huyền kinh) Khởi thủy của "Huyền tượng" . § Phạm Vọng chú : "Nhất nhất khởi ư hoàng tuyền, cố vị chi thủy; tại tuyền chi trung, cố trắc thâm dã" , ; , .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tất cả, không sót cái gì.

▸ Từng từ:
一万 nhất vạn

nhất vạn

giản thể

Từ điển phổ thông

một vạn, 10000

▸ Từng từ:
一世 nhất thế

Từ điển trích dẫn

1. Cả một đời.
2. Cả cõi đời, cả thế gian.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cả một đời — Cả cõi đời.

▸ Từng từ:
一个 nhất cá

nhất cá

giản thể

Từ điển phổ thông

một cái, một chiếc

▸ Từng từ:
一些 nhất ta

nhất ta

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

một ít, một vài

▸ Từng từ:
一人 nhất nhân

Từ điển trích dẫn

1. Ngày xưa gọi thiên tử là "nhất nhân" .
2. Một người, một cá nhân. ◇ Luận Ngữ : "Cố cựu vô đại cố, tắc bất khí dã, vô cầu bị ư nhất nhân" , , (Vi tử ) Người cố cựu nếu không có nguyên cớ trầm trọng thì không bỏ, không đòi hỏi một người phải hoàn thiện không có khuyết điểm.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một người — Một mình.

▸ Từng từ:
一亿 nhất ức

nhất ức

giản thể

Từ điển phổ thông

mười vạn, 100000

▸ Từng từ: 亿
一個 nhất cá

nhất cá

phồn thể

Từ điển phổ thông

một cái, một chiếc

Từ điển trích dẫn

1. Một. ◇ Tam quốc diễn nghĩa : "Hốt kiến thảo pha tả trắc chuyển xuất nhất cá thiếu niên tướng quân" (Đệ thất hồi) Bỗng bên cạnh bờ có một viên tướng trẻ tuổi.
2. Chỉ thị giá trị hoặc tính chất. § Thường dùng trước danh từ. ◎ Như: "nhất cá dược dã thị hồ cật đích?" cái thứ thuốc này đâu phải uống bừa bãi được?
3. Biểu thị trình độ. § Thường dùng trước phó từ. ◎ Như: "cật liễu nhất cá bão" ăn cho thật no một cái.
4. Cả, suốt, toàn bộ. ◎ Như: "nhất cá đông thiên" suốt cả mùa đông.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một cái — Một người.

▸ Từng từ:
一們 nhất môn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cùng một bọn. Như Nhất lưu . Truyện Trê Cóc có câu: » Trên kia là đứa gian manh, chúng ngươi họp đảng đồng tình nhất môn «.

▸ Từng từ:
一億 nhất ức

nhất ức

phồn thể

Từ điển phổ thông

mười vạn, 100000

▸ Từng từ:
一共 nhất cộng

nhất cộng

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

cả thảy, tất cả

▸ Từng từ:
一再 nhất tái

nhất tái

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

lặp đi lặp lại

▸ Từng từ:
一切 nhất thiết

nhất thiết

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

tất cả, mọi thứ

Từ điển trích dẫn

1. Đồng loạt, nhất lệ, nhất luật. ◇ Ngũ đại sử bình thoại : "Thử đẳng hư văn, nghi nhất thiết cách bãi" , (Chu sử , Quyển thượng) Những hạng này chỉ là văn hão không thiết thực, nên một loạt bãi bỏ hết.
2. Tất cả, toàn bộ, hoàn toàn. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Ư thị liên dạ phân phái các hạng chấp sự nhân dịch, tịnh dự bị nhất thiết ứng dụng phan giang đẳng vật" , (Đệ lục thập tứ hồi) Ngay đêm đó, cắt đặt các người coi việc, cũng như sắp sẵn tất cả các thứ cần dùng như phướn, cán cờ, vân vân.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tất cả.

▸ Từng từ:
一半 nhất bán

nhất bán

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

một nửa

▸ Từng từ:
一口 nhất khẩu

nhất khẩu

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

1. sẵn lòng
2. thẳng thừng, dứt khoát (từ chối)

Từ điển trích dẫn

1. Một người.
2. Cùng một miệng, nhiều người cùng nói một lời. ☆ Tương tự: "đồng thanh" . ◇ Tân Đường Thư : "Thiên hạ hấp nhiên, nhất khẩu tụng ca" , (Trương Huyền Tố truyện ) Thiên hạ hòa hợp, Đồng thanh hoan ca.
3. Một lời. Chỉ lời đã nói ra, giữ vững không thay đổi. ◎ Như: "nhất khẩu giảo định" một mực bám chặt, nhất định không đổi.
4. Lượng từ: số thú vật, đồ vật. ◎ Như: "nhất khẩu dương" một con cừu, "nhất khẩu oa" một cái nồi. ◇ Tam quốc diễn nghĩa : "Văn tư đồ hữu thất bảo đao nhất khẩu, nguyện tá dữ Tháo nhập tướng phủ thứ sát chi" , (Đệ tứ hồi ) Nghe nói quan Tư đồ có một con dao thất bảo, xin cho Tháo này mượn đem vào tướng phủ đâm chết nó (Đổng Trác).
5. Cắn một cái, ngoạm một cái gọi là "nhất khẩu" .
6. Số lượng rất nhỏ, rất ít. ◎ Như: "nhất khẩu phạn" một miếng cơm, "nhất khẩu thủy" một hớp nước.
7. Đầy mồm. ◇ Tam quốc diễn nghĩa : "Đằng độc tất, mao phát đảo thụ, giảo xỉ tước thần, mãn khẩu lưu huyết" , , , 滿 (Đệ nhị thập hồi) (Mã) Đằng đọc xong, lông tóc dựng ngược, nghiến răng cắn môi, máu chảy đầy mồm.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cùng một miệng, nhiều người cùng nói một lời. Cũng như: Đồng thanh.

▸ Từng từ:
一同 nhất đồng

nhất đồng

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

cùng nhau, đồng lòng

▸ Từng từ:
一向 nhất hướng

Từ điển trích dẫn

1. Nhắm vào một mục tiêu hoặc một phương hướng. ◇ Tôn Tử : "Tịnh địch nhất hướng, thiên lí sát tướng" , (Cửu địa ) Dồn quân địch vào một hướng, từ ngàn dặm giết tướng địch.
2. Một mạch. ◇ Chu Tử ngữ loại : "Kim nhân độc thư, đa thị tòng đầu nhất hướng khán đáo vĩ" , (Quyển 120) Nay người ta đọc sách, phần nhiều xem một mạch từ đầu tới cuối.
3. Ý chí chuyên nhất, một niềm. ◇ Phạm Trọng Yêm : "Tự gia thả nhất hướng thanh tâm tố quan, mạc doanh tư lợi" , (Dữ trung xá nhị tử tam giam bộ tứ thái chúc 簿) Tự mình hãy một niềm với lòng trong sạch làm quan, không mưu cầu lợi riêng.
4. Hoài, mãi, từ trước đến nay. ◇ Nho lâm ngoại sử : "Túc hạ thị thùy? Ngã nhất hướng bất tằng nhận đắc" ? (Đệ tam thập ngũ hồi) Túc hạ là ai? Tôi vẫn mãi không nhận ra.
5. Khoảnh khắc, giây lát, trong chớp mắt. ◇ Đôn Hoàng biến văn : "Mục Liên nhất hướng chí thiên đình, nhĩ lí duy văn cổ nhạc thanh" , (Đại Mục Kiền Liên minh gian cứu mẫu ) Mục Liên trong nháy mắt lên tới thiên đình, trong tai chỉ nghe tiếng nhạc trống.
6. Hôm nọ, một dạo, một chặng thời gian trong quá khứ. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Chỉ nhân giá nhất hướng tha bệnh liễu, sự đa, giá đại nãi nãi tạm quản kỉ nhật" , , (Đệ lục thập ngũ hồi) Chỉ vì hôm nọ mợ ấy bị bệnh, nhiều việc, mợ Cả phải trông tạm công việc (trong phủ) mấy hôm.

▸ Từng từ:
一吹 nhất xuy

nhất xuy

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

một hơi (hút thuốc)

▸ Từng từ:
一周 nhất chu

nhất chu

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

một tuần lễ

▸ Từng từ:
一味 nhất vị

Từ điển trích dẫn

1. Một thứ tư vị. ◇ Trịnh Trân : "Quân khán nhập phẩm hoa, Chi cán tất tiên dị; Hựu khán phong nhưỡng mật, Vạn nhị đồng nhất vị" , ; , (Luận thi kì chư sanh thì đại giả tương chí ).
2. Chuyên nhất, một niềm. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Như kim nhất vị hiếu đạo, chỉ ái thiêu đan luyện hống, dư giả nhất khái bất tại tâm thượng" , , (Đệ nhị hồi) (Ông ta) nay một niềm mộ đạo, chỉ thích nấu đan luyện thuốc, ngoài ra không để ý đến việc gì khác.
3. Chỉ có một món ăn. ◇ Tô Thức : "Gian nan sanh lí trách, Nhất vị cảm chuyên hưởng" , (Vũ hậu hành thái ).
4. Ý nói vị cam lồ, chỉ có một không hai (trong kinh Phật). ◇ Pháp Hoa Kinh : "Như Lai thuyết pháp, nhất tướng nhất vị" , (Dược thảo dụ phẩm đệ ngũ ).
5. Chỉ cứ, một mực. ◇ Sơ khắc phách án kinh kì : "Lí Tham Quân bất khẳng thuyết thoại, chỉ thị nhất vị khốc" , (Quyển tam thập).
6. Một thứ thuốc (Trung y). ◇ Lỗ Tấn : "Tiên tiền hữu nhất cá bệnh nhân, bách dược vô hiệu; đãi đáo ngộ kiến liễu thập ma Diệp Thiên Sĩ Tiên Sanh, chỉ tại cựu phương thượng gia liễu nhất vị dược dẫn: ngô đồng diệp" , ; , : (Triêu hoa tịch thập , Phụ thân đích bệnh ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ lòng dạ không thay đổi ( như món ăn chỉ có một mùi vị mà thôi ).

▸ Từng từ:
一品 nhất phẩm

Từ điển trích dẫn

1. Bậc quan cao nhất trong triều đình thời xưa.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bậc quan cao nhất trong triều đình thời xưa. Hoa Tiên có câu: » Cũng ban nhất phẩm như nhau, khuê môn cho rệt mối đầu chính phong «.

▸ Từng từ:
一团 nhất đoàn

nhất đoàn

giản thể

Từ điển phổ thông

đoàn, lũ, bọn

▸ Từng từ:
一團 nhất đoàn

nhất đoàn

phồn thể

Từ điển phổ thông

đoàn, lũ, bọn

▸ Từng từ:
一壁 nhất bích

Từ điển trích dẫn

1. Một bên, một phía. ◇ Mã Trí Viễn : "Ngã thả đóa tại nhất bích, đãi na tiên sanh lai thì, tái tác kế giảo" , , (Trần Đoàn cao ngọa , Đệ tứ chiết).
2. Một mặt. § Một động tác tiến hành cùng lúc với một động tác khác. ◇ Tây sương kí 西: "Nhân thử yêm tựu giá tây sương hạ nhất tọa trạch tử an hạ, nhất bích tả thư phụ kinh sư khứ, hoán Trịnh Hằng lai tương phù hồi Bác Lăng khứ" 西, , (Đệ nhất bổn , Tiết tử ) Vì thế nhà tôi có làm một lớp nhà riêng ở phía tây chùa, có thể tạm ở được. Một mặt tôi viết thư vào kinh, gọi Trịnh Hằng ra đưa cả nhà vào Bác Lăng.
3. § Cũng nói: "nhất bích sương" , "nhất bích nhi" , "nhất biên sương" .

▸ Từng từ:
一如 nhất như

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như một, không pha trộn. Thuần nhất.

▸ Từng từ:
一字 nhất tự

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một chữ. Ta có tục ngữ » Nhất tự vi sư bán tự vi sư « ( dạy một chữ là thầy, mà dạy nữa chữ cũng là thầy « — Nhất tự: Chữ Nhất: » Quan quân sắm sửa tơi bời, cờ giăng nhất tự, trống hồi tam liên « ( Nhị độ mai ).

▸ Từng từ:
一定 nhất định

nhất định

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

nhất định

Từ điển trích dẫn

1. Đã quyết chắc, không thay đổi.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đã quyết chắc, không thay đổi.

▸ Từng từ:
一对 nhất đối

nhất đối

giản thể

Từ điển phổ thông

đôi, cặp

▸ Từng từ:
一對 nhất đối

nhất đối

phồn thể

Từ điển phổ thông

đôi, cặp

▸ Từng từ:
一度 nhất độ

nhất độ

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

một lúc, một lần, một khi

▸ Từng từ:
一律 nhất luật

Từ điển trích dẫn

1. Như nhau, giống nhau, không có lệ ngoại. ◇ Lỗ Tấn : "Cách thức do thư điếm chước định, đãn dĩ nhất luật vi nghi" , (Thư tín tập , Trí trịnh bá kì ).
2. Đồng nhất âm luật.
3. Một loại hình luật.
4. Một loại cách luật. ◇ Kim sử : "Thất ngôn trường thi bút thế túng phóng bất câu nhất luật" (Triệu Bỉnh Văn truyện ).
5. Một bài luật thi. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Kim hựu trị trung thu, bất miễn đối nguyệt hữu hoài, nhân nhi khẩu chiếm ngũ ngôn nhất luật" , , (Đệ nhất hồi).

▸ Từng từ:
一心 nhất tâm

Từ điển trích dẫn

1. Cùng lòng với nhau.
2. Một lòng một dạ, không thay đổi.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cùng lòng với nhau — Một lòng một dạ, không thay đổi — Nhất tâm nguyện vị thương hải, nguyệt, nhất tâm nguyện tác lĩnh đầu vân , : Một lòng mong làm trăng bể cả, một lòng mong làm mây đầu non. » Lòng theo trăng bể, mây ngàn thiếu đâu « ( B. C. K. N. ).

▸ Từng từ:
一息 nhất tức

Từ điển trích dẫn

1. Một hơi thở ra. Nghĩa bóng: Khoảng thời gian rất ngắn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một cái thở ra. Chỉ khoảng thời gian rất ngắn. Khoảnh khắc.

▸ Từng từ:
一日 nhất nhật

Từ điển trích dẫn

1. Một ngày (thời gian một ngày và một đêm). ◎ Như: "nhất nhật bất kiến như tam thu hề" một ngày không thấy mặt lâu bằng ba mùa thu.
2. Một hôm (vào một ngày trong quá khứ). ◇ Nho lâm ngoại sử : "Nhất nhật, chính hòa Tần lão tọa trứ, chỉ kiến ngoại biên tẩu tiến nhất cá nhân lai" , , (Đệ nhất hồi).
3. Một ngày nào, bỗng một ngày, nhất đán. ◇ Chiến quốc sách : "Nhất nhật san lăng băng, thái tử dụng sự, quân nguy ư luy noãn" , , (Tần sách ngũ ) Ngày nào mà vua băng, thái tử lên nối ngôi, thì ông nguy như trứng để đầu đẳng (như trứng chất cao).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một ngày. Ca dao ta có câu: » Bây giờ kẻ bắt người nam, nhất nhật bất kiến như tam thu hề « — Hôm qua — Một ngày nào đó — Nhất nhật bất kiến như tam thu hề ( kinh thi

▸ Từng từ:
一旦 nhất đán

nhất đán

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

một khi (giả sử), nếu như, đến khi mà

Từ điển trích dẫn

1. Bỗng nhiên có một hôm. ◇ Giang Yêm : "Nhất đán hồn đoạn, cung xa vãn xuất" , (Hận phú ) Bỗng nhiên có một hôm hồn đứt đoạn, xe trong cung ra muộn (vua băng hà).
2. Trong vòng một ngày. ◇ Tam quốc diễn nghĩa : "Khả liên Hán thất thiên hạ, tứ bách dư niên, đáo thử nhất đán hưu hĩ" , , (Đệ nhị hồi) Chỉ tiếc cơ nghiệp nhà Hán hơn bốn trăm năm đến nay tiêu diệt trong một ngày.
3. Ví như có một ngày. ◇ Chiến quốc sách : "Nhất đán san lăng băng, Trường An Quân hà dĩ tự thác ư Triệu" , (Triệu sách tứ) Nếu một ngày kia gò núi sụp đổ (ý nói Thái hậu băng), Trường An Quân biết lấy gì gửi thân mình ở nước Triệu?

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một ngày — Nếu một ngày nào — Nhất đán phi thường: Một sớm bất thần, nghĩa là chết. » Dạy mua hai cỗ thọ đường, phòng khi nhất đán phi thường cho ai « (Nhị độ mai).

▸ Từng từ:
一時 nhất thì

nhất thì

phồn & giản thể

Từ điển trích dẫn

1. Một giờ (trong ngày). ◇ Thẩm Quát : "Nhất thì vị chi nhất thần" (Mộng khê bút đàm , Tượng số nhất ) Một "thì" gọi là một "thần". § Ngày xưa chia một ngày làm mười hai "thì" (cũng gọi là "thần"): Tí, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tị, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi. Mỗi "thì" bằng hai giờ ngày nay.
2. Một mùa, một quý tiết. ◇ Hoài Nam Tử : "Tam nguyệt nhi vi nhất thì, tam thập nhật vi nhất nguyệt" , (Thiên văn ) Ba tháng là một mùa, ba mươi ngày là một tháng.
3. Một lúc, một khoảng thời gian. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Nhất thì cật quá phạn, Vưu thị, Phượng Thư, Tần thị mạt cốt bài" , , , (Đệ thất hồi) Một lúc, ăn cơm xong, bọn Vưu thị, Phượng Thư, Tần thị chơi đánh bài.
4. Một thời đại, đương đại.
5. Đồng thời, cùng lúc. ◇ Tào Phi : "Từ Trần, Ưng Lưu nhất thì câu thệ, thống khả ngôn da" , (Dữ Ngô Chất thư ).
6. Bỗng chốc, tức khắc, đột nhiên. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Nhất thì, diện hồng phát loạn, mục thũng cân phù, suyễn đích đài bất khởi đầu lai" , , , (Đệ ngũ thập thất hồi) Bỗng chốc mặt đỏ gay, tóc rối bù, mắt sưng húp, gân nổi lên, cứ gục đầu xuống mà thở.
7. Một hôm nào, nhất đán. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Thảng nhược bất tri, nhất thì xúc phạm liễu giá dạng đích nhân gia, bất đãn quan tước, chỉ phạ liên tính mệnh hoàn bảo bất thành ni" , , , (Đệ tứ hồi) Nếu không biết, hôm nào nhỡ xúc phạm đến người nhà những bọn này, thì không những quan tước, mà cả đến tính mệnh cũng khó giữ được.

nhất thời

phồn & giản thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một lúc — Tạm bợ trong ít lâu.

▸ Từng từ:
一月 nhất nguyệt

nhất nguyệt

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

tháng giêng

▸ Từng từ:
一概 nhất khái

Từ điển trích dẫn

1. "Khái" cái gạt, khí cụ đong lường ngũ cốc ngày xưa, dùng để gạt ngang. Vì thế "nhất khái" chỉ cùng một tiêu chuẩn.
2. Tương đồng, nhất dạng, nhất luật. ◇ Cố Viêm Vũ : "Ngã hành chí bắc phương, Sở kiến giai nhất khái" , (Ngọc Điền đạo trung ).
3. Một điểm, một phương diện. ◇ Hoài Nam Tử : "Tự lạc ư nội, vô cấp ư ngoại, tuy thiên hạ chi đại, bất túc dĩ dịch kì nhất khái" , , , (Thuyên ngôn ) Tự vui trong lòng, không vội gấp ở ngoài, thì tuy thiên hạ lớn là thế, cũng không đủ làm thay đổi một điểm nhỏ.
4. Toàn bộ. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Tiểu đích môn chỉ tại Lâm Kính môn ngoại tí hậu, lí đầu đích tín tức nhất khái bất tri" , (Đệ thập lục hồi) Chúng con chỉ đứng chờ ở ngoài triều phòng thôi, tin tức trong ấy không biết gì cả.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tất cả. Nói chung.

▸ Từng từ:
一次 nhất thứ

nhất thứ

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

thứ nhất, đầu tiên

▸ Từng từ:
一氣 nhất khí

Từ điển trích dẫn

1. Nguyên khí trong vũ trụ, khí hỗn độn do trời đất vạn vật cấu thành. ◇ Trang Tử : "Bỉ phương thả dữ tạo vật giả vi nhân, nhi du hồ thiên địa chi nhất khí" , (Đại tông sư ) Họ còn đương làm người với tạo vật, mà rong chơi trong nguyên khí của trời đất.
2. Một mạch, liền một hơi, không gián đoạn. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Bảo Ngọc nhất khí ẩm can" (Đệ ngũ thập tứ hồi) Bảo Ngọc một hơi uống cạn chén rượu.
3. Thanh khí tương thông, thông đồng, một bọn với nhau. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Đại Ngọc đạo: Ngã bất y, nhĩ môn thị nhất khí đích, đô hí lộng ngã bất thành" : , , (Đệ nhị thập nhất hồi) Đại Ngọc nói: Tôi không nghe! Các người vào hùa với nhau đến trêu tôi à?
4. Một hồi, một trận. ◎ Như: "mạ liễu nhất khí" mắng cho một hồi.
5. Nổi giận, phát nộ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Liền một hơi, không gián đoạn.

▸ Từng từ:
一流 nhất lưu

Từ điển trích dẫn

1. Đồng loại, một loài. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Nguyên lai tha thôi trọng thư thư, cánh tri thư thư bất thị ngã môn nhất lưu đích tục nhân" , (Đệ lục thập tam hồi) Vậy mà cô ấy lại kính trọng chị. Thế mới biết chị không phải là một hạng người tầm thường như chúng tôi.
2. Một trường phái. § Học thuật xuất phát từ một nguồn, gọi là "nhất lưu" .
3. Bậc nhất. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Nhân giá Chân Sĩ Ẩn bẩm tính điềm đạm, (...) đảo thị thần tiên nhất lưu nhân phẩm" , (...) (Đệ nhất hồi).
4. Tên một đơn vị tiền tệ cổ thời "Vương Mãng" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cùng một bọn, một hạng người.

▸ Từng từ:
一点 nhất điểm

nhất điểm

giản thể

Từ điển phổ thông

một ít

▸ Từng từ:
一生 nhất sinh

nhất sinh

phồn & giản thể

Từ điển trích dẫn

1. Một đời, một kiếp. ◇ Tam quốc diễn nghĩa : "Ngã đẳng thượng trận nhất sanh, vị thường kiến như thử nhân vật" , (Đệ cửu thập hồi).
2. Một thư sinh. ◇ Hậu Hán Thư : "Tứ phương danh hào hội trướng hạ giả lục thất thiên nhân, hỗ tương đàm luận, duy nam quận nhất sanh dữ tương thù đối" , , (Thân Đồ Bàn truyện ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một đời — Từ trước tới nay.

▸ Từng từ:
一百 nhất bách

nhất bách

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

một trăm, 100

▸ Từng từ:
一直 nhất trực

nhất trực

phồn & giản thể

Từ điển trích dẫn

1. Thẳng theo (một phương hướng nào đó). ◇ Hồng Lâu Mộng : "Biệt quá Phượng Thư, nhất trực vãng viên trung tẩu lai" , (Đệ lục thập tứ hồi) (Bảo Ngọc) từ biệt Phượng Thư rồi đi thẳng đến khu vườn.
2. Một mạch, một lèo. ◇ Cô bổn Nguyên Minh tạp kịch : "Kháp li Tử Phủ hạ Dao Trì, tái hướng nhân gian đăng nhất trực" , (Ngoạn giang đình , Đệ nhị chiết).
3. Hoài, mãi, liên tục không ngừng. ◎ Như: "giá vũ nhất trực hạ liễu nhất thiên" .
4. Một đoạn đường, một chuyến. ◇ Ngoạn giang đình : "Kháp li Tử Phủ há Dao Trì, Tái hướng nhân gian đăng nhất trực" , (Đệ nhị chiết ) Vừa từ giã Tử Phủ xuống Dao Trì, Lại hướng về nhân gian đi ngay một chuyến nữa.
5. Nét dọc (thư pháp).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thăng bằng. Rất thẳng.

▸ Từng từ:
一瞥 nhất miết

nhất miết

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

liếc mắt qua, nhìn lướt qua

▸ Từng từ:
一瞬 nhất thuấn

Từ điển trích dẫn

1. Một cái chớp mắt. Tỉ dụ khoảng thời gian rất ngắn. ◇ Lục Cơ : "Quan cổ kim ư tu du, phủ tứ hải ư nhất thuấn" , (Văn phú ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một cái chớp mắt. Chỉ khoảng thời gian cực ngắn.

▸ Từng từ:
一笑 nhất tiếu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một nụ cười. Ta có thành ngữ » Nhất tiếu thiên kim « ( một nụ cười của người đáng giá nghìn vàng ). Hát nói của Tản Đà có câu: » Giá khuynh thành nhất tiếu thiên câm ( kin ), mắt xanh trắng đổi lầm bao khách tục «.

▸ Từng từ:
一等 nhất đẳng

Từ điển trích dẫn

1. Hạng thứ nhất. ◇ Nho lâm ngoại sử : "Khảo quá, tông sư trứ thật xưng tán, thủ tại nhất đẳng đệ nhất" , , (Đệ thập cửu hồi).
2. Một cấp bậc. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Ngã môn bất cảm hòa lão thái thái tịnh kiên, tự nhiên ải nhất đẳng, mỗi nhân thập lục lưỡng bãi liễu" , , (Đệ tứ thập tam hồi) Chúng con không dám sánh với cụ, xin kém một bậc, mỗi người góp mười sáu lạng thôi.
3. Một bậc thềm. ◇ Luận Ngữ : "Xuất, giáng nhất đẳng, sính nhan sắc, di di như dã" , , , (Hương đảng ) Khi lui ra, bước xuống một bậc thềm, sắc mặt ông tỏ ra hòa hoãn, vui vẻ.
4. Một loại, một vài. ◇ Sơ khắc phách án kinh kì : "Hữu nhất đẳng tố cử nhân tú tài đích, hô bằng dẫn loại, bả trì quan phủ" , , (Quyển nhị thập ngũ).
5. Bình đẳng, tương đồng, giống như nhau. ◇ Vương Gia : "(Thạch) Sùng thường trạch mĩ dong tư tương loại giả thập nhân, trang sức y phục đại tiểu nhất đẳng" ()姿, (Thập di kí , Quyển cửu).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hạng nhất, hạng đầu.

▸ Từng từ:
一統 nhất thống

Từ điển trích dẫn

1. Một mối. Cả nước quy về một mối, ý nói chỉ do một triều đình, một chính phủ cai trị.
2. Nhất tề.
3. Một tòa. ◎ Như: "nhất thống bi kiệt" .
4. Theo phép lịch thời cổ, một ngàn năm trăm ba mươi chín năm là một "thống" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một mối. Cả nước quy về một mối, ý nói chỉ do một triều đình, một chính phủ cai trị.

▸ Từng từ:
一致 nhất trí

nhất trí

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

nhất trí, đồng lòng

Từ điển trích dẫn

1. Tương hợp, cùng một xu hướng. ◎ Như: "ngôn hành nhất trí" lời nói với việc làm như nhau.
2. Nhất luật, đều cùng.

▸ Từng từ:
一般 nhất ban

nhất ban

phồn & giản thể

Từ điển trích dẫn

1. Đồng dạng, đồng đẳng, giống nhau. ◇ Tây du kí 西: "Ngã dữ tha tranh biện đáo Bồ Tát xứ, kì thật tướng mạo, ngôn ngữ đẳng câu nhất bàn, Bồ Tát dã nan biện chân giả" , , , (Đệ ngũ thập bát hồi) Ta cùng nó tranh biện tới chỗ Bồ Tát, quả thật tướng mạo, lời nói các thứ đều giống như nhau, Bồ Tát cũng khó nhận ra chân giả.
2. Phổ thông, thông thường, thường. ◎ Như: "hiếu dật ố lao thị nhất bàn nhân đích thông bệnh" ham nhàn dật ghét lao nhọc là tật chung của người thường.
3. Một loại, một thứ, nhất chủng. ◎ Như: "tha đích tác phẩm vi nhất bàn thanh niên nhân sở hỉ ái" tác phẩm của ông là một thứ được thanh niên yêu chuộng.
4. Một việc, một chuyện, nhất kiện. ◇ Bạch Cư Dị : "Do hữu nhất bàn cô phụ sự, Bất tương ca vũ quản huyền lai" , (Ngọc Tuyền tự nam trịch trục cảm tích đề thi ).
5. Một nhóm người. ◇ Thủy hử truyện : "Đạo Quân nhân cái Vạn Tuế san, sai nhất bàn thập cá chế sứ khứ Thái Hồ biên bàn vận hoa thạch cương phó kinh giao nạp" , 使 (Đệ thập nhị hồi) (Vua) Đạo Quân nhân (muốn) xây núi Vạn Tuế, sai (một nhóm) chục viên chế sứ đến Thái Hồ chuyển vận đá hoa cương đem về kinh đô.

nhất bàn

phồn & giản thể

Từ điển trích dẫn

1. Đồng dạng, đồng đẳng, giống nhau. ◇ Tây du kí 西: "Ngã dữ tha tranh biện đáo Bồ Tát xứ, kì thật tướng mạo, ngôn ngữ đẳng câu nhất bàn, Bồ Tát dã nan biện chân giả" , , , (Đệ ngũ thập bát hồi) Ta cùng nó tranh biện tới chỗ Bồ Tát, quả thật tướng mạo, lời nói các thứ đều giống như nhau, Bồ Tát cũng khó nhận ra chân giả.
2. Phổ thông, thông thường, thường. ◎ Như: "hiếu dật ố lao thị nhất bàn nhân đích thông bệnh" ham nhàn dật ghét lao nhọc là tật chung của người thường.
3. Một loại, một thứ, nhất chủng. ◎ Như: "tha đích tác phẩm vi nhất bàn thanh niên nhân sở hỉ ái" tác phẩm của ông là một thứ được thanh niên yêu chuộng.
4. Một việc, một chuyện, nhất kiện. ◇ Bạch Cư Dị : "Do hữu nhất bàn cô phụ sự, Bất tương ca vũ quản huyền lai" , (Ngọc Tuyền tự nam trịch trục cảm tích đề thi ).
5. Một nhóm người. ◇ Thủy hử truyện : "Đạo Quân nhân cái Vạn Tuế san, sai nhất bàn thập cá chế sứ khứ Thái Hồ biên bàn vận hoa thạch cương phó kinh giao nạp" , 使 (Đệ thập nhị hồi) (Vua) Đạo Quân nhân (muốn) xây núi Vạn Tuế, sai (một nhóm) chục viên chế sứ đến Thái Hồ chuyển vận đá hoa cương đem về kinh đô.

▸ Từng từ:
一萬 nhất vạn

nhất vạn

phồn thể

Từ điển phổ thông

một vạn, 10000

▸ Từng từ:
一見 nhất kiến

Từ điển trích dẫn

1. Thấy một lần.
2. Gặp gỡ lần đầu.

▸ Từng từ:
一覽 nhất lãm

Từ điển trích dẫn

1. Nhìn qua, xem qua một lượt.
2. Đưa mắt nhìn khắp. ◇ Đỗ Phủ : "Hội đương lăng tuyệt đính, Nhất lãm chúng san tiểu" , (Vọng nhạc ) Nhân dịp lên tận đỉnh núi, Đưa mắt nhìn khắp, thấy đám núi nhỏ nhoi.

▸ Từng từ:
一言 nhất ngôn

Từ điển trích dẫn

1. Một lời nói.
2. Chỉ nói một lời mà thôi, không đổi nữa.

▸ Từng từ:
一說 nhất thuyết

Từ điển trích dẫn

1. Một lí thuyết.
2. Một thuyết khác cho rằng.

▸ Từng từ:
一貫 nhất quán

nhất quán

phồn thể

Từ điển phổ thông

nhất quán, kiên định, trước sau như một

Từ điển trích dẫn

1. Một xâu, một chuỗi.
2. Một lẽ mà thông suốt. ◇ Luận Ngữ : "Ngô đạo nhất dĩ quán chi" (Lí nhân ) Đạo của ta một lẽ mà thông suốt cả.

▸ Từng từ:
一贯 nhất quán

nhất quán

giản thể

Từ điển phổ thông

nhất quán, kiên định, trước sau như một

▸ Từng từ:
一起 nhất khởi

nhất khởi

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

đồng thời, tất thảy

▸ Từng từ:
一身 nhất thân

Từ điển trích dẫn

1. Một mình.
2. Toàn thân xác, cả người.

▸ Từng từ:
一週 nhất chu

Từ điển trích dẫn

1. Một tuần lễ.
2. Vừa đúng một vòng. Như "nhất chu niên" một năm.

▸ Từng từ:
一門 nhất môn

Từ điển trích dẫn

1. Một cửa. ◇ Tả truyện : "Mỗi xuất nhất môn, Hậu nhân bế chi" , (Định công thập niên ).
2. Một con đường, một lối. ◇ Hàn Dũ : "Trượng phu tại phú quý, Khởi tất thủ nhất môn" , (Tống tiến sĩ lưu sư phục đông quy ).
3. Một họ, một nhà. ◇ Thủy hử truyện : "(Lí Quỳ) bả Hỗ Thái Công nhất môn lão ấu, tận sổ sát liễu, bất lưu nhất cá" (), , (Đệ ngũ thập hồi).
4. Một nguồn gốc. ◇ Hoài Nam Tử : "Vạn vật chi tổng, giai duyệt nhất khổng; bách sự chi căn, giai xuất nhất môn" , ; , (Nguyên đạo ).
5. Một loại. ◇ Trương Hoa : "Vinh nhục hồn nhất môn, an tri ác dữ mĩ" , (Du liệp thiên ).
6. Một phong cách, một phái. ◇ Tây du kí 西: "Đạo tự môn trung hữu tam bách lục thập bàng môn, bàng môn giai hữu chánh quả. Bất tri nhĩ học na nhất môn lí?" , . ? (Đệ nhị hồi).
7. Một kiện, một việc. ◇ Lão Xá : "Phúc Hải nhị ca đại khái thị tòng giá lí đắc đáo liễu khải phát, quyết định tự kỉ dã khứ học nhất môn thủ nghệ" , (Chánh hồng kì hạ , Tam).
8. (Phương ngôn) Một mạch, một hơi. ◇ Lương Bân : "Nhị Quý li bất đắc ca ca, tha môn tự tiểu nhi tại nhất khối trưởng đại, giá nhất khứ, thuyết bất định thập ma thì hậu tài năng hồi lai, chỉ thị nhất môn lí khốc" , , , , (Hồng kì phổ , Thập tam).

▸ Từng từ:
一面 nhất diện

nhất diện

phồn thể

Từ điển phổ thông

một mặt

Từ điển trích dẫn

1. Chỉ có một mặt.
2. Một khía cạnh, một phương diện.

▸ Từng từ:
一靣 nhất diện

nhất diện

giản thể

Từ điển phổ thông

một mặt

▸ Từng từ:
一點 nhất điểm

nhất điểm

phồn thể

Từ điển phổ thông

một ít

▸ Từng từ:
一齊 nhất tề

Từ điển trích dẫn

1. Như nhau, đều nhau, nhất luật, đồng dạng. ◇ Trang Tử : "Vạn vật nhất tề, thục đoản thục trường?" , ? (Thu thủy ) Muôn vật như nhau cả, nào có cái gì là ngắn, nào có cái gì là dài?
2. Cùng nhau, cùng lúc. ◇ Tây du kí 西: "Nhất tề yêu hát đạo: Tẩu liễu giá hầu tinh dã! Tẩu liễu giá hầu tinh dã" : ! (Đệ lục hồi) Cùng nhau kêu lên: Con khỉ yêu quái chạy mất rồi! Con khỉ yêu quái chạy mất rồi!
3. Thống nhất yên trị. ◇ Sử Kí : "Đương kim bệ hạ lâm chế thiên hạ, nhất tề hải nội, phiếm ái chưng thứ, bố đức thi huệ" , , , (Hoài Nam Vương truyện ).
4. Tất cả, hoàn toàn. ◇ Cao Minh : "Tình đáo bất kham hồi thủ xứ, Nhất tề phân phó dữ đông phong" , (Tì bà kí , Đệ thập lục xích).

▸ Từng từ:
一齣 nhất xuất

nhất xuất

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. Hết một tấn tuồng gọi là "nhất xích" . Cũng đọc là "nhất xuất".

nhất xích

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. Hết một tấn tuồng gọi là "nhất xích" . Cũng đọc là "nhất xuất".

▸ Từng từ:
不一 bất nhất

bất nhất

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

bất nhất, không nhất quán

Từ điển trích dẫn

1. Không như nhau, bất tương đồng, không cùng một dạng. ◇ Hậu Hán Thư : "Phù long hình trạng bất nhất, tiểu đại vô thường" , (Tương Giai truyện ) Rồng hình dạng không giống nhau, nhỏ lớn vô thường.
2. Không chuyên nhất, không thống nhất, hay thay đổi. ◇ Quách Phác : "Phù pháp lệnh bất nhất, tắc nhân tình hoặc" , (Tỉnh hình sớ ) Pháp lệnh mà không thống nhất thì lòng dân nghi ngờ.
3. Không chỉ, chẳng những. ◇ Đái Danh Thế : "Cập dư sở kiến, bất nhất kì nhân dã" , (Giới chu ông thọ tự ) Theo như chỗ tôi thấy, không chỉ là người đó mà thôi.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Không chắc nhắn, thay đổi luôn.

▸ Từng từ:
之一 chi nhất

chi nhất

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

một phần, một cái trong tổng số

▸ Từng từ:
五一 ngũ nhất

ngũ nhất

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

ngày mồng 1 tháng 5

▸ Từng từ:
单一 đơn nhất

đơn nhất

giản thể

Từ điển phổ thông

đơn nhất, đơn độc, chỉ một

▸ Từng từ:
合一 hợp nhất

Từ điển trích dẫn

1. Hợp lại làm một.
2. Đồng nhất, nhất trí. ◇ Lỗ Tấn : "Nhật Bổn đích ngữ văn thị bất hợp nhất đích, học liễu ngữ, khán bất đổng văn" , , (Thư tín tập , Trí đường thao ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hợp lại làm một.

▸ Từng từ:
同一 đồng nhất

đồng nhất

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

đồng nhất, giống nhau, đều

Từ điển trích dẫn

1. Như nhau, tương đồng, đồng dạng. ◇ Bắc Ngụy : "Tam cực tuy thù, diệu bổn đồng nhất" , (Trương Uyên , Quan tượng phú ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cùng là một, không khác.

▸ Từng từ:
唯一 duy nhất

duy nhất

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

duy nhất, chỉ một

Từ điển trích dẫn

1. Chỉ có một, độc nhất vô nhị. ☆ Tương tự: "độc nhất" . ◇ Ba Kim : "Sanh hoạt đích xác thị nghệ thuật sáng tác đích nguyên tuyền, nhi thả thị duy nhất đích nguyên tuyền" , (Tùy tưởng lục , Văn học đích tác dụng ) Cuộc sống chính là suối nguồn của sáng tác nghệ thuật, lại còn là suối nguồn duy nhất.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ có một.

▸ Từng từ:
單一 đơn nhất

đơn nhất

phồn thể

Từ điển phổ thông

đơn nhất, đơn độc, chỉ một

Từ điển trích dẫn

1. Chỉ có một loại. ☆ Tương tự: "đơn độc" . ★ Tương phản: "tổng hợp" . ◎ Như: "giá thị đơn nhất nguyên liệu chế thành đích, tuyệt bất hàm kì tha thành phần" , .

▸ Từng từ:
執一 chấp nhất

Từ điển trích dẫn

1. Chuyên nhất. ◇ Tuân Tử : "Chấp nhất vô thất, hành vi vô đãi" , (Nghiêu vấn ).
2. Cố chấp, không biết quyền biến.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giữ lòng trước sau như một, không thay đổi — Cũng chỉ sự câu nệ, giữ vững ý riêng, không nghe ai.

▸ Từng từ:
專一 chuyên nhất

Từ điển trích dẫn

1. Tâm tư chuyên chú, chú tâm vào một việc. ◇ Sử Kí : "Đạo gia sử nhân tinh thần chuyên nhất" 使 (Thái Sử Công tự tự ) Đạo gia khiến cho người ta tinh thần chuyên chú.
2. Đồng tâm đồng ý, đồng nhất. ◇ Đông Quan Hán kí : "Nhân bất chuyên nhất, kì thanh tuy đại nhi hư, dị công" , , (Cảnh Yểm truyện ) Người (ở đấy) không đồng lòng với nhau, tiếng tuy lớn nhưng không thật, dễ đánh.
3. Chỉ biết, rắp tâm, chuyên môn. ◇ Tây du kí 西: "Nhĩ khước hựu bất thị hảo tâm, chuyên nhất chỉ hội phiến nhân" , (Đệ tứ thập nhị hồi) Ngươi lại là kẻ không tốt, chuyên môn chỉ biết lừa đảo người khác.

▸ Từng từ:
平一 bình nhất

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dẹp yên và thu một mối. Tức là bình định và thống nhất.

▸ Từng từ:
抱一 bão nhất

Từ điển trích dẫn

1. Ôm giữ đạo, trước sau như một. ◇ Đạo Đức Kinh : "Khúc tắc toàn, uổng tắc trực. Oa tắc doanh, tệ tắc tân. Thiểu tắc đắc, đa tắc hoặc. Thị dĩ thánh nhân bão nhất vi thiên hạ thức" , . , . , . (Chương 22) Vẹo thì ngay, cong sẽ thẳng. Trũng thì đầy, cũ sẽ mới. Ít thì thêm, nhiều hóa mê. Vì vậy mà thánh nhân ôm giữ lấy đạo, làm mẫu mực cho thiên hạ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Truớc sao sau vậy, không hề thay đổi.

▸ Từng từ:
毎一 mỗi nhất

mỗi nhất

giản thể

Từ điển phổ thông

mỗi cái, mỗi thứ, mỗi một, từng cái

▸ Từng từ:
每一 mỗi nhất

mỗi nhất

phồn thể

Từ điển phổ thông

mỗi cái, mỗi thứ, mỗi một, từng cái

▸ Từng từ:
混一 hỗn nhất

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Thống nhất.

▸ Từng từ:
獨一 độc nhất

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ có một, không có hai.

▸ Từng từ:
百一 bách nhất

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một phần trăm. Đáng lẽ nói Bách phân chi nhất.

▸ Từng từ:
端一 đoan nhất

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngày mồng 1 tháng 5 âm lịch.

▸ Từng từ:
第一 đệ nhất

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thứ nhất. Hàng đầu.

▸ Từng từ:
純一 thuần nhất

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ có một, không thay đổi, lẫn lộn cái khác.

▸ Từng từ:
統一 thống nhất

Từ điển trích dẫn

1. Hợp lại làm một khối (chỉnh thể). § Tương đối với "phân liệt" . ◇ Tô Thức : "Tích Cao Đế kích diệt Hạng Tịch, thống nhất tứ hải, chư hầu đại thần, tương suất nhi đế chi" , , , (Chu Công luận ).
2. Quy về một mối (nhất trí). § Tương đối với "phân kì" . ◇ Hán Thư : "Vũ công kí kháng, diệc địch tư văn, hiến chương lục học, thống nhất thánh chân" , , , (Tự truyện hạ ).

▸ Từng từ:
萬一 vạn nhất

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một phần mười ngàn, ít lắm, rất khó xảy ra nhưng vẫn có thể xảy ra.

▸ Từng từ:
一会儿 nhất hội nhi

Từ điển phổ thông

một phút chốc, một giây lát

▸ Từng từ:
一口氣 nhất khẩu khí

Từ điển trích dẫn

1. Liên tục không gián đoạn, một mạch.
2. Nỗi tức giận, oán khí trong lòng.
3. Một hơi thở, chỉ mạng sống.

▸ Từng từ:
一會兒 nhất hội nhi

Từ điển phổ thông

một phút chốc, một giây lát

▸ Từng từ:
一瓣香 nhất biện hương

Từ điển trích dẫn

1. § Cũng như "nhất chú hương" . (Phật giáo thiền tông) Trưởng lão khai đường giảng đạo, khi đốt đến nén hương thứ ba liền nói một nén hương này kính hiến truyền thụ đạo pháp của một pháp sư. Sau lấy câu "nhất biện hương" chỉ thầy trò truyền thụ cho nhau hoặc ngưỡng mộ người nào đó. ◇ Trần Sư Đạo : "Hướng lai nhất biện hương, kính vị Tăng Nam Phong" , (Quan duyện văn trung công gia lục nhất đường đồ thư ). § Tăng Củng (Nam Phong) là thầy của Trần Sư Đạo.

▸ Từng từ:
一當二 nhất đương nhị

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một chống hai.

▸ Từng từ:
一神教 nhất thần giáo

Từ điển trích dẫn

1. Thứ tín ngưỡng chỉ thờ một thần (tiếng Pháp: monothéisme). ◎ Như: "Cơ đốc giáo" , "Hồi giáo" , "Do Thái giáo" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thứ tín ngưỡng chỉ thờ một vị thần.

▸ Từng từ:
一輩子 nhất bối tử

Từ điển trích dẫn

1. Một đời, suốt đời. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Nhị cô nương giá ma nhất cá nhân, vi thậm ma mệnh lí tao trứ giá dạng đích nhân! Nhất bối tử bất năng xuất đầu, giá khả chẩm ma hảo ni?" , ! , ? (Đệ nhất 0 cửu hồi) Cô Hai là người tốt, sao lại gặp phải thằng chồng như thế. Suốt đời không sao mở mày mở mặt ra được. Nhưng làm sao được bây giờ?

▸ Từng từ:
一道煙 nhất đạo yên

Từ điển trích dẫn

1. Hình dung hành động rất mau lẹ, vội vàng. ◇ Thủy hử truyện : "Đãi tha khởi lai, xuyên liễu trực chuyết, xích trước cước, nhất đạo yên tẩu xuất tăng đường lai" , 穿, , (Đệ tứ hồi) Đợi đến khi (Lỗ Trí Thâm) thức dậy, (thấy) y xốc áo bào, đi chân không, xăm xăm bước ra ngoài tăng đường.

▸ Từng từ:
一鍋粥 nhất oa chúc

Từ điển trích dẫn

1. Loạn xà ngầu, tùm lum tà la, lung tung. ◇ Thủy Vận Hiến : "Phó Liên San hòa Lương Hữu Hán cương cương tẩu tiến bạn công thất, tựu chỉ kiến viện nội viện ngoại, lâu thượng lâu hạ, sảo thành liễu nhất oa chúc" , , , (Họa khởi tiêu tường ).

▸ Từng từ:
三一致 tam nhất trí

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Luật lệ soạn kịch cổ điển của Tây phương, gồm một nơi, một thời gian và một sự việc ( Règle des Trois Unités ).

▸ Từng từ:
一刻千金 nhất khắc thiên kim

Từ điển trích dẫn

1. Một thời khắc đáng giá nghìn vàng, ý nói thời giờ quý báu. ◇ Tô Thức : "Xuân tiêu nhất khắc trực thiên kim" (Xuân dạ thi ) Đêm xuân một khắc đáng giá nghìn vàng.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một giờ khắc đáng giá nghìn vàng, ý nói thời giờ quý báu.

▸ Từng từ:
一呼百諾 nhất hô bách nặc

Từ điển trích dẫn

1. Một người hô, trăm người dạ. Hình dung quyền thế lớn, có nhiều tùy tùng. ◇ Khổng Thượng Nhậm : "Nhất hô bách nặc, chưởng trước sanh sát chi quyền" , (Đào hoa phiến , Đệ thập tam xích).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Gọi một tiếng thì trăm tiếng dạ vâng. Chỉ người quyền quý cao sang.

▸ Từng từ:
一字千金 nhất tự thiên kim

Từ điển trích dẫn

1. Một chữ đáng giá nghìn vàng. § Điển cố: Vào đời nhà Tần, "Lã Bất Vi" tập họp môn khách soạn "Lã Thị Xuân Thu" ; sách soạn xong, treo ở quốc môn, nói ai có thể thêm hay bớt một chữ được tặng nghìn vàng. Sau dùng "nhất tự thiên kim" tỉ dụ văn từ tinh luyện giá trị rất cao.

▸ Từng từ:
一日在囚 nhất nhật tại tù

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một ngày nằm trong nhà giam, chỉ thời gian rất dài. Tục ngữ có câu: » Nhất nhật tại tù thiên thu tại ngoại « ( một ngày trong nhà giam thì dài bằng nghìn năm ở bên ngoài ). Truyện Trê Cóc có câu: » Chữ rằng nhất nhật tại tù, hết bao nhiêu cũng xin lo dám nề «.

▸ Từng từ:
一朝一夕 nhất triêu nhất tịch

Từ điển trích dẫn

1. Một sớm một chiều. Nghĩa bóng: Khoảng thời gian ngắn ngủi. ◇ Dịch Kinh : "Thần thí kì quân, tử thí kì phụ, phi nhất triêu nhất tịch chi cố, kì sở do lai giả tiệm hĩ" , , , (Khôn quái ) Bề tôi giết vua, con giết cha, nguyên do không ở trong một sớm một chiều, điều đó dần dần mà đến.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một sớm một chiều, chỉ khoản thời gian ngắn.

▸ Từng từ:
一片婆心 nhất phiến bà tâm

Từ điển trích dẫn

1. Một tấm lòng khẩn thiết khuyên bảo như người bà từ ái. ◎ Như: "tha tuy nhiên lao thao liễu điểm, đãn dã thị vị liễu nhĩ hảo. Niệm tại tha đích nhất phiến bà tâm, nhĩ hảo đãi thính cá kỉ cú ba" , . , .

▸ Từng từ:
一百八十 nhất bách bát thập độ

Từ điển trích dẫn

1. Trong môn hình học, một trăm tám mươi độ là góc bẹt. Thường dùng để hình dung sự biến chuyển rất lớn, trước sau khác hẳn. ◎ Như: "tha tự tòng phụ thân thệ thế hậu, tính cách thượng hữu liễu nhất bách bát thập độ đích cải biến" , .

▸ Từng từ:
一笑千金 nhất tiếu thiên kim

Từ điển trích dẫn

1. Một tiếng cười của người đẹp đáng giá nghìn vàng. ◇ Vương Tăng Nhụ : "Tái cố liên thành dị, Nhất tiếu thiên kim mãi" , (Vịnh sủng cơ ).

▸ Từng từ:
一舉兩便 nhất cử lưỡng tiện

Từ điển trích dẫn

1. Một việc làm mà có hai cái lợi, một công đôi việc.

▸ Từng từ: 便
一見如故 nhất kiến như cố

Từ điển trích dẫn

1. Mới gặp mà thấy như bạn cũ. § Cũng nói "nhất kiến như cựu" . ◇ Nho lâm ngoại sử : "Lưỡng vị đô bất tất khiêm, bỉ thử cửu ngưỡng, kim nhật nhất kiến như cố" , , (Đệ nhị bát hồi).

▸ Từng từ:
不名一錢 bất danh nhất tiền

Từ điển trích dẫn

1. Không có một đồng tiền dính túi, ý nói nghèo lắm. ★ Tương phản: "phú khả địch quốc" , "yêu triền vạn quán" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Không có nổi lấy một đồng tiền, ý nói nghèo lắm.

▸ Từng từ:
九死一生 cửu tử nhất sinh

Từ điển trích dẫn

1. Chín phần chết một phần sống. Tỉ dụ ở vào cảnh ngộ cực kì nguy hiểm. ◇ Dụ thế minh ngôn : "Man yên chướng dịch, cửu tử nhất sanh, dục đãi bất khứ, nại nhật mộ đồ cùng" , , , (Quyển thập cửu, Dương khiêm chi khách phảng ngộ hiệp tăng ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chín phần chết một phần sống, ý nói nguy hiểm lắm.

▸ Từng từ:
乾坤一擲 kiền khôn nhất trịch

Từ điển trích dẫn

1. Quyết thắng đoạt lấy thiên hạ. § Nguồn gốc: ◇ Hàn Dũ : "Thùy khuyến quân vương hồi mã thủ, Chân thành nhất trịch đổ kiền khôn" , (Quá hồng câu ).

▸ Từng từ:
乾坤一覽 kiền khôn nhất lãm

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một bộ sách địa lí của Phạm Đình Hổ, học giả thời Lê mạt Nguyễn sơ.

▸ Từng từ:
以一當十 dĩ nhất đương thập

Từ điển trích dẫn

1. Lấy một chống mười, lấy ít chống nhiều. ◇ Tam quốc diễn nghĩa : "Kim Ngụy binh lai truy, tất nhiên tử chiến, nhữ đẳng tu dĩ nhất đương thập, ngô dĩ phục binh tiệt kì hậu" , , , (Đệ cửu thập cửu hồi) Nay quân Ngụy đuổi theo, tất nhiên liều chết mà đánh, các ngươi phải lấy một chống mười mới được, ta dùng quân phục chặn đường sau.

▸ Từng từ:
千載一時 thiên tải nhất thì

Từ điển trích dẫn

1. Nghìn năm mới có một lần. Nghĩa bóng: Cơ hội rất hiếm có. § Cũng nói là "thiên tuế nhất thì" .

▸ Từng từ:
昙花一现 đàm hoa nhất hiện

Từ điển phổ thông

hiện ra rồi bỗng biến mất ngay, chỉ xuất hiện trong thoáng chốc như hoa quỳnh

▸ Từng từ:
曇花一現 đàm hoa nhất hiện

Từ điển phổ thông

hiện ra rồi bỗng biến mất ngay, chỉ xuất hiện trong thoáng chốc như hoa quỳnh

▸ Từng từ:
機杼一家 cơ trữ nhất gia

Từ điển trích dẫn

1. Phong cách văn chương riêng của một nhà. ◇Ấu học quỳnh lâm : "Văn chương kì dị, viết ki trữ nhất gia" , (Văn sự loại ).

▸ Từng từ:
目空一切 mục không nhất thế

Từ điển trích dẫn

1. Tự cao tự đại, không coi ai ra gì.
2. ☆ Tương tự: "bất khả nhất thế" , "bàng nhược vô nhân" , "mục không tứ hải" , "mục trung vô nhân" , "mục vô dư tử" , "tự cao tự đại" , "dạ lang tự đại" , "duy ngã độc tôn" .
3. ★ Tương phản: "tự tàm hình uế" .

▸ Từng từ:
眾口一詞 chúng khẩu nhất từ

Từ điển trích dẫn

1. Đông người nhưng một lời, có cùng quan điểm hoặc ý kiến.

▸ Từng từ:
知行合一 tri hành hợp nhất

Từ điển trích dẫn

1. Học thuyết do "Vương Thủ Nhân" đời Minh chủ trương rằng "tri" và "hành" phải đi đôi với nhau.

▸ Từng từ:
背城借一 bối thành tá nhất

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xoay lưng lại mà đánh một trận sống chết cuối cùng. Chỉ sự liều mạng, hoặc quyết chí.

▸ Từng từ:
舉一反三 cử nhất phản tam

Từ điển trích dẫn

1. Nhấc một góc lên mà cả ba góc kia cùng được nhấc lên. Ý nói từ một điều mà suy rộng ra. ◇ Luận Ngữ : "Bất phẫn bất khải, bất phỉ bất phát, cử nhất ngung tắc dĩ tam ngung phản, tắc bất phục dã" , , , (Thuật nhi ) Kẻ nào không phát phẫn (để tìm hiểu), thì ta không mở (giảng cho). Ta vén cho một góc rồi mà không tự suy nghĩ tìm ra ba góc kia, thì ta không dạy cho nữa.
2. ☆ Tương tự: "xúc loại bàng thông" , "văn nhất tri thập" , "vấn ngưu tri mã" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nhấc một góc lên mà cả ba góc kia cùng được nhấc lên. Ý nói từ một mà suy ra ba.

▸ Từng từ:
萬無一失 vạn vô nhất thất

Từ điển trích dẫn

1. Tuyệt đối không sai lầm. ◇ Tam quốc diễn nghĩa : "Mỗ bảo nhất nhân dữ mỗ đồng khứ thủ quan, vạn vô nhất thất" , (Đệ lục thập nhị hồi) Tôi xin tiến cử một người với tôi cùng đi giữ cửa ải, thì chắc chắn an toàn.
2. ☆ Tương tự: "thập nã cửu ổn" , "an nhược thái san" , "ổn thao thắng khoán" .
3. ★ Tương phản: "bách mật nhất sơ" .

▸ Từng từ:
貧於一字 bần ư nhất tự

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một chữ cũng nghèo. Chỉ sự dốt nát, không biết chữ gì.

▸ Từng từ:
首屈一指 thủ khuất nhất chỉ

Từ điển trích dẫn

1. Hạng nhất, số một, giỏi nhất. § Bấm tay tính, lấy ngón cái biểu thị đệ nhất hoặc ưu tú nhất. ◎ Như: "đàm đáo cầu kĩ dữ kì nghệ, tha đô thị thủ khuất nhất chỉ" , .

▸ Từng từ:
大南一統志 đại nam nhất thống chí

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một bộ sách địa lí đầy đủ nhất nước ta, do Quốc sử quán vâng mệnh vua Tự Đức soạn từ năm 1865 đến 1882.

▸ Từng từ:
皇黎一統志 hoàng lê nhất thống chí

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xem An nam nhất thống chí.

▸ Từng từ:
百聞不如一見 bách văn bất như nhất kiến

Từ điển trích dẫn

1. Trăm lần nghe nói tới không bằng một lần thấy tận mắt. ◇ Nhị thập niên mục đổ chi quái hiện trạng : "Ngã dã cửu văn huyền diệu quan thị cá danh thắng, lạc đắc khứ cuống nhất cuống. Thùy tri đáo đắc quan tiền, đại thất sở vọng, chân thị bách văn bất như nhất kiến" , . , , (Đệ tam thập lục hồi).

▸ Từng từ:
第一次世界大战 đệ nhất thứ thế giới đại chiến

Từ điển phổ thông

chiến tranh thế giới thứ nhất

▸ Từng từ:
第一次世界大戰 đệ nhất thứ thế giới đại chiến

Từ điển phổ thông

chiến tranh thế giới thứ nhất

▸ Từng từ:
救人一命勝造七級浮屠 cứu nhân nhất mệnh thắng tạo thất cấp phù đồ

Từ điển trích dẫn

1. "Cứu nhân nhất mệnh thắng tạo thất cấp phù đồ" : Cứu mạng một người còn nhiều công đức hơn là xây chùa miếu bảy tầng cao. § Ca dao Việt Nam: Dẫu xây chín đợt phù đồ, Không bằng làm phước cứu cho một người.

▸ Từng từ: