Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

ⓘ Xem hướng dẫn sử dụng.

表 - biểu

代表 đại biểu

代表

đại biểu

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

đại biểu

Từ điển trích dẫn

1. Người do cơ quan, đoàn thể bầu lên hoặc nhận được ủy thác để thay mặt làm việc hoặc biểu đạt ý kiến. ◎ Như: "hương dân đại biểu" 鄉民代表 đại biểu của dân làng.
2. Thay mặt cho cá nhân hoặc tập thể làm việc hoặc biểu đạt ý kiến.
3. Điển hình cho nhân vật đồng loại.
4. Thể hiện, phản ánh.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người thay mặt cho người khác.

▸ Từng từ: 代表

儀表 nghi biểu

儀表

nghi biểu

Từ điển trích dẫn

1. Khuôn phép, chuẩn tắc. ◇ Quản Tử 管子: "Pháp độ giả, vạn dân chi nghi biểu dã" 法度者, 萬民之儀表也 (Hình thế 形勢) Pháp độ, đó là khuôn phép của muôn dân.
2. Làm mẫu mực, làm khuôn phép. ◇ Tân Văn Phòng 辛文房: "Hựu như "Thái Bạch tửu lâu kí" đẳng văn, giai nghi biểu ư hậu thế" 又如"太白酒樓記"等文, 皆儀表於後世 (Đường tài tử truyện 唐才子傳, Trầm Quang 沈光) Lại như bài "Thái Bạch tửu lâu kí" chẳng hạn, đều làm mẫu mực cho đời sau.
3. Dung mạo cử chỉ. ◇ Tống sử 宋史: "Dương Thừa Tín thân trường bát xích, mĩ nghi biểu" 楊承信身長八尺, 美儀表 (Dương Thừa Tín truyện 韓絳傳) Dương Thừa Tín thân cao tám thước, dung mạo cử chỉ đẹp đẽ.
4. Bộ phận trong nỏ dùng để nhắm bắn.
5. Cột đo bóng mặt trời, khí tượng (ngày xưa).
6. Khí cụ chỉ thị đo lường (tốc độ, điện lượng, áp suất, v.v.).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Khuôn mẫu, phép tắc để theo.

▸ Từng từ: 儀表

八表 bát biểu

八表

bát biểu

Từ điển trích dẫn

1. Chỗ ngoài tám hướng, chỉ nơi rất xa. ◇ Đào Uyên Minh 陶淵明: "Viễn chi bát biểu, Cận khế vân sầm" 遠之八表, 近憩雲岑 (Quy điểu 歸鳥) Xa thẳm ngoài tám cõi, Nghỉ gần đỉnh vút mây.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tám vùng đất thật xa, ở ngoài tám phương.

▸ Từng từ: 八表

发表 phát biểu

发表

phát biểu

giản thể

Từ điển phổ thông

phát biểu

▸ Từng từ: 发表

图表 đồ biểu

图表

đồ biểu

giản thể

Từ điển phổ thông

biểu đồ, sơ đồ, đồ thị

▸ Từng từ: 图表

圖表 đồ biểu

圖表

đồ biểu

phồn thể

Từ điển phổ thông

biểu đồ, sơ đồ, đồ thị

▸ Từng từ: 圖表

外表 ngoại biểu

外表

ngoại biểu

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

bề ngoài, bên ngoài, biểu hiện bề ngoài

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bề ngoài. Mặt ngoài.

▸ Từng từ: 外表

年表 niên biểu

年表

niên biểu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bảng ghi chép sự việc lớn xảy ra trong năm, hàng năm.

▸ Từng từ: 年表

意表 ý biểu

意表

ý biểu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ở ngoài điều đã nghĩ, ngoài sự dự đoán. Cũng như Ý ngoại.

▸ Từng từ: 意表

拜表 bái biểu

拜表

bái biểu

Từ điển trích dẫn

1. Dâng biểu cho vua. § Ngày xưa bề tôi quỳ gối trình tấu lên vua, nên gọi là "bái biểu" 拜表. ◇ Lí Mật 李密: "Thần bất thăng khuyển mã bố cụ chi tình, cẩn bái biểu dĩ văn" 臣不勝犬馬怖懼之情, 謹拜表以聞 (Trần tình biểu 陳情表) Tình khuyển mã sợ sệt, kể sao cho xiết, thần kính lạy dâng biểu xin bệ hạ soi xét.

▸ Từng từ: 拜表

旌表 tinh biểu

旌表

tinh biểu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lời khen tặng của vua, thêu vào lá cờ mà ban cho công thần. Truyện Hoa Tiên : » Họa là tinh biểu chút gì trả nhau «.

▸ Từng từ: 旌表

族表 tộc biểu

族表

tộc biểu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người thay mặt cho một dòng họ.

▸ Từng từ: 族表

時表 thời biểu

時表

thời biểu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái bảng phân chia giờ giấc làm việc — Cái đồng hồ.

▸ Từng từ: 時表

月表 nguyệt biểu

月表

nguyệt biểu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bảng ghi chép hàng tháng.

▸ Từng từ: 月表

標表 tiêu biểu

標表

tiêu biểu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nêu lên ở bên ngoài, làm khuôn mẫu cho những cái khác tương tự.

▸ Từng từ: 標表

民表 dân biểu

民表

dân biểu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người thay mặt cho mọi người trong nước để lo việc nước.

▸ Từng từ: 民表

營表 doanh biểu

營表

doanh biểu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tấm bản ấn định dịa vị xây cất.

▸ Từng từ: 營表

發表 phát biểu

發表

phát biểu

phồn thể

Từ điển phổ thông

phát biểu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Làm rộ ra bên ngoài. Bày tỏ ý kiến.

▸ Từng từ: 發表

表决 biểu quyết

表决

biểu quyết

giản thể

Từ điển phổ thông

biểu quyết, quyết định thông qua trưng cầu

▸ Từng từ: 表决

表圖 biểu đồ

表圖

biểu đồ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tấm bảng giúp nhận rõ sự việc xảy ra.

▸ Từng từ: 表圖

表奏 biểu tấu

表奏

biểu tấu

Từ điển trích dẫn

1. Bài văn tấu dâng lên vua.

▸ Từng từ: 表奏

表姪 biểu điệt

表姪

biểu điệt

Từ điển trích dẫn

1. Cháu họ, tức là con của "biểu huynh đệ" 表兄弟 hoặc "biểu tỉ muội" 表姊妹.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cháu họ, tức con của cô, dì của mình.

▸ Từng từ: 表姪

表子 biểu tử

表子

biểu tử

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Con hát, kĩ nữ.

▸ Từng từ: 表子

表字 biểu tự

表字

biểu tự

Từ điển trích dẫn

1. Tên dùng cho người ngoài, tên chữ. § Cũng như "biệt tự" 別字. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Giá Tiết công tử học danh Tiết Bàn, biểu tự Văn Khởi, tòng ngũ, lục tuế thì tựu thị tính tình xa xỉ, ngôn ngữ ngạo mạn" 這薛公子學名薛蟠, 表字文起, 從五, 六歲時就是性情奢侈, 言語傲慢 (Đệ tứ hồi) Tiết công tử lúc đi học đặt tên là Tiết Bàn, tên chữ là Văn Khởi, từ khi lên năm, lên sáu, tính tình đã xa xỉ, nói năng kiêu ngạo.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên dùng ở ngoài.

▸ Từng từ: 表字

表孫 biểu tôn

表孫

biểu tôn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cháu ngoại.

▸ Từng từ: 表孫

表尺 biểu xích

表尺

biểu xích

Từ điển trích dẫn

1. Cái chấm ở đầu súng dể nhắm bắn (tiếng Pháp: point de mire).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bộ phận nhắm bắn trên cây súng, để điều chỉnh xa, gần, cao, thấp, coi như cái thước đặt biệt.

▸ Từng từ: 表尺

表彰 biểu chương

表彰

biểu chương

Từ điển trích dẫn

1. Tuyên dương, tưởng lệ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Làm cho rõ ra, ai cũng thấy.

▸ Từng từ: 表彰

表徵 biểu trưng

表徵

biểu trưng

Từ điển trích dẫn

1. Bày tỏ, biểu minh. ◇ Văn tâm điêu long 文心雕龍: "Biểu trưng thịnh suy, ân giám hưng phế" 表徵盛衰, 殷鑒興廢 (Sử truyện 史傳).
2. Dấu hiệu, hình tượng lộ rõ ra bên ngoài. ◇ Diệp Thánh Đào 葉聖陶: "Nùng nùng đích lưỡng đạo mi mao sảo sảo túc khẩn, giá thị tha quán ư đa tưởng đích biểu trưng" 濃濃的兩道眉毛稍稍蹙緊, 這是他慣於多想的表徵 (Nghê hoán chi 倪煥之, Nhất).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hiện rõ ra ngoài và đáng tin.

▸ Từng từ: 表徵

表情 biểu tình

表情

biểu tình

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

biểu tình

Từ điển trích dẫn

1. Biểu đạt cảm tình, tình ý. ◇ Kim Bình Mai 金瓶梅: "Tây môn khánh tiếu đạo: Ta tu vi tẫn, biểu tình nhi dĩ" 西門慶笑道: 些須微贐, 表情而已 (Đệ tam thập lục hồi).
2. Trên mặt hoặc bằng động tác tư thái bày tỏ tư tưởng cảm tình. ◇ Hạ Diễn 夏衍: "Diện bộ biểu tình lập khắc hòa hoãn hạ lai" 面部表情立刻和緩下來 (Tẩu hiểm kí 走險記).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bày tỏ điều cảm thấy trong lòng.

▸ Từng từ: 表情

表扬 biểu dương

表扬

biểu dương

giản thể

Từ điển phổ thông

biểu dương, khen ngợi

▸ Từng từ: 表扬

表揚 biểu dương

表揚

biểu dương

phồn thể

Từ điển phổ thông

biểu dương, khen ngợi

Từ điển trích dẫn

1. Hiển dương, công khai khen ngợi, làm cho mọi người biết. ◇ Ngô Sí Xương 吳熾昌: "Ngộ hiếu từ tiết nghĩa chi nhân, lập tức biểu dương" 遇孝慈節義之人, 立即表揚 (Tục khách song nhàn thoại 續客窗閑話, Lục thanh hiến công di sự 陸清獻公遺事).
2. Tuyên dương, trương dương, công bố. ◇ Quách Mạt Nhược 郭沫若: "Tha đích tính danh nhân vi hữu điểm duyên cố, thỉnh nhĩ bất yếu thế tha biểu dương" 他的姓名因為有點緣故, 請你不要替他表揚 (Đường lệ chi hoa 棠棣之花, Đệ nhị mạc).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Làm rõ ra bên ngoài cho mọi người thấy. Bài Văn tế trận vong tướng sĩ của Nguyễn Văn Thành có câu: » Khao thưởng rồi sẽ tấu biểu dương cho «.

▸ Từng từ: 表揚

表揭 biểu yết

表揭

biểu yết

Từ điển trích dẫn

1. Yết thị. ◇ Diệp Thích 葉適: "Đình quan phường hạng, biểu yết tất khả biệt thức" 亭觀坊巷, 表揭悉可別識 (Hoàng tử Canh mộ chí minh 黃子耕墓志銘).

▸ Từng từ: 表揭

表明 biểu minh

表明

biểu minh

Từ điển trích dẫn

1. Bày tỏ, nói rõ ra. ◇ Nhi nữ anh hùng truyện 兒女英雄傳: "Hà Ngọc Phụng cô nương tự tòng tha phụ mẫu tiên hậu vong cố, trực đáo kim nhật, tài biểu minh tha na phiến thương tâm, phát tiết tha na khang oán khí, bão liễu tha mẫu thân na khẩu quan tài khốc cá bất trụ" 何玉鳳姑娘自從他父母先後亡故, 直到今日, 才表明他那片傷心, 發泄他那腔怨氣, 抱了他母親那口棺材哭個不住 (Đệ nhị thập hồi).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Làm rõ ra bên ngoài.

▸ Từng từ: 表明

表格 biểu cách

表格

biểu cách

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

cột, ô trong bảng

Từ điển trích dẫn

1. Bảng, tờ thống kê. § Tài liệu gồm nhiều vạch ô ngang dọc để ghi những con số hoặc văn tự, hoặc dùng để điền vào chỗ trống (phân loại theo hạng mục).

▸ Từng từ: 表格

表決 biểu quyết

表決

biểu quyết

phồn thể

Từ điển phổ thông

biểu quyết, quyết định thông qua trưng cầu

Từ điển trích dẫn

1. Bày tỏ quyết định.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dứt khoát về một sự việc bằng cách lộ rõ ra bên ngoài, chứ không ngấm ngầm.

▸ Từng từ: 表決

表演 biểu diễn

表演

biểu diễn

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

biểu diễn, trình diễn

Từ điển trích dẫn

1. Diễn xuất hí kịch, nhảy múa, làm xiệc... ◎ Như: "tha môn biểu diễn Thiên nga hồ vũ kịch" 他們表演天鵝湖舞劇. § Ballet Swan Lake, Hồ thiên nga.
2. Dùng động tác, phương pháp trình bày nội dung hoặc đặc điểm sự việc cho người khác bắt chước hoặc học tập. ◎ Như: "gia sự biểu diễn" 家事表演 trình diễn các việc chăm sóc gia đình (nấu nướng, may vá, cắm hoa...).
3. Làm việc không chân thật, như là làm trò vậy. ◇ Triệu Thụ Lí 趙樹理: "Nhĩ đích tiến bộ chỉ thị biểu diễn cấp ngã khán đích!" 你的進步只是表演給我看的 (Tam lí loan 三里灣, Bát 八).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bày tỏ ra bên ngoài cho người khác xem.

▸ Từng từ: 表演

表率 biểu suất

表率

biểu suất

Từ điển trích dẫn

1. Gương, mẫu mực, bảng dạng. ◇ Tư Mã Quang 司馬光: "Phàm công khanh giả, bách lại chi biểu suất" 凡公卿者, 百吏之表率 (Luận lưỡng phủ thiên quan trạng 論兩府遷官狀).
2. Đốc suất. ◇ Nguyên điển chương 元典章: "Phong hóa vương đạo chi thủy, nghi lệnh sở ti biểu suất đôn khuyến, dĩ phục thuần cổ" 風化王道之始, 宜令所司表率敦勸, 以復淳古 (Hình bộ thập ngũ 刑部十五, Cấm lệ 禁例).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tự đem mình ra làm mẫu mực phép tắc.

▸ Từng từ: 表率

表现 biểu hiện

表现

biểu hiện

giản thể

Từ điển phổ thông

biểu hiện, tỏ ra

▸ Từng từ: 表现

表現 biểu hiện

表現

biểu hiện

phồn thể

Từ điển phổ thông

biểu hiện, tỏ ra

Từ điển trích dẫn

1. Bày tỏ, thể hiện.
2. Cố ý bày ra cho người khác thấy sở trường hoặc tài cán của mình. ◇ Ba Kim 巴金: "Tha bất thị hỉ hoan cao đàm khoát luận đích nhân, dã bất thiện ư biểu hiện tự kỉ, khả thị tha tri thức phong phú, thái độ khẩn thiết, tha dã hư tâm thính biệt nhân đàm thoại, hướng biệt nhân học tập" 他不是喜歡高談闊論的人, 也不善於表現自己, 可是他知識豐富, 態度懇切, 他也虛心聽別人談話, 向別人學習 (Hoài niệm Kim Trọng Hoa đồng chí 懷念金仲華同志).
3. Chỉ hành vi, tác phong hoặc lời lẽ bày tỏ ra.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lộ rõ ra ngoài, làm cho rõ hẳn ra.

▸ Từng từ: 表現

表白 biểu bạch

表白

biểu bạch

Từ điển trích dẫn

1. Biểu hiện, làm cho thấy rõ, trình bày ý kiến, tình cảm hoặc sự việc về mình.
2. Đọc, tụng. ◇ Mã Trí Viễn 馬致遠: "Thủ xuất ngã giá bút mặc lai, (...) tả hạ tứ cú thi. Tương tả tựu liễu, ngã biểu bạch nhất biến cha" 取出我這筆墨來, (...)寫下四句詩. 將寫就了, 我表白一遍咱 (Tiến phúc bi 薦福碑, Đệ nhị chiết) Đem bút mực lại đây cho ta, (...) viết xuống bốn câu thơ. Viết xong rồi, ta ngâm đọc một lượt coi nha.
3. Ngày xưa thầy thuốc ghi lên lá cờ vải sở trường chuyên môn của mình gọi là "biểu bạch" 表白. ◇ Bùi Hình 裴鉶: "Đãn lập nhất biểu bạch, viết: Năng trị nghiệp tật" 但立一表白, 曰: 能治業疾 (Trương vô pha 張無頗).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nói rõ, tâu rõ sự việc.

▸ Từng từ: 表白

表的 biểu đích

表的

biểu đích

Từ điển trích dẫn

1. Cái nêu và cái đích. Tỉ dụ mục tiêu cho người ta công kích. ◇ Hậu Hán Thư 後漢書: "Thiết kiến tứ hải dĩ định, triệu dân đồng tình, nhi Quý Mạnh Bế Cự bội bạn, vi thiên hạ biểu đích" 竊見四海已定, 兆民同情, 而季孟閉拒背畔, 為天下表的 (Mã Viện truyện 馬援傳) Thấy rằng bốn biển đã yên định, muôn dân đồng lòng, mà Quý Mạnh và Bế Cự tạo phản, làm thành cái đích cho thiên hạ bắn vào.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái nêu và cái đích, chỉ cái mức làm mẫu.

▸ Từng từ: 表的

表皮 biểu bì

表皮

biểu bì

Từ điển trích dẫn

1. Lớp da ở ngoài. § Cũng gọi là "thượng bì" 上皮.
2. Phiếm chỉ bề ngoài của sự vật.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lớp da ở ngoài cùng ( eptdermis ).

▸ Từng từ: 表皮

表示 biểu thị

表示

biểu thị

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

biểu thị, tỏ ra

Từ điển trích dẫn

1. Bày tỏ (tư tưởng, cảm tình, thái độ...).
2. Có nghĩa là, hiển thị ý nghĩa nào đó. ◎ Như: "hồng đăng biểu thị hành nhân hoặc xa lượng cấm chỉ thông hành" 紅燈表示行人或車輛禁止通行.
3. Phát biểu. ◎ Như: "thỉnh đại gia biểu thị ý kiến" 請大家表示意見.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tỏ ra bên ngoài cho người ta rõ.

▸ Từng từ: 表示

表章 biểu chương

表章

biểu chương

Từ điển trích dẫn

1. Hiển dương, biểu dương. ◇ Hán Thư 後漢書: "Biểu chương Lục kinh" 表章六經 (Vũ đế kỉ tán 武帝紀贊).
2. Biểu minh.
3. Tờ tấu chương.
4. Tâu lên vua.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tờ tâu lên vua.

▸ Từng từ: 表章

表號 biểu hiệu

表號

biểu hiệu

Từ điển trích dẫn

1. Làm sáng tỏ danh hiệu.
2. Biệt hiệu.
3. Ngoại hiệu, tên được người khác đặt thêm cho.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dấu hiệu bên ngoài để nhận cho rõ, hoặc chứa đựng một ý nghĩa gì — Tên hiệu của người khác.

▸ Từng từ: 表號

表表 biểu biểu

表表

biểu biểu

Từ điển trích dẫn

1. Đặc biệt, lạ lùng, lỗi lạc, đặc dị.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Riêng biệt lạ lùng.

▸ Từng từ: 表表

表裏 biểu lí

表裏

biểu lí

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngoài và trong.

▸ Từng từ: 表裏

表記 biểu kí

表記

biểu kí

Từ điển trích dẫn

1. Dấu hiệu để ghi nhận, tiêu chí. § Cũng như "kí hiệu" 記號.
2. Văn thư, chứng cứ. ◇ Thủy hử truyện 水滸傳: "Phạ ca ca nhật hậu trúng liễu gian kế, nhân thử lai tầm ca ca, hữu biểu kí giáo ca ca khán" 怕哥哥日後中了奸計, 因此來尋哥哥, 有表記教哥哥看 (Đệ tứ thập lục hồi) Sợ rằng sau này đại ca bị trúng kế gian, vì vậy mà đến tìm đại ca, có đủ chứng cứ để trình đại ca xem.
3. Phẩm vật dùng làm kỉ niệm, vật làm tin.
4. Tên một thể văn, gồm "biểu" 表 và "kí" 記.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dấu hiệu để ghi nhận. Cũng như Kí hiệu — Vật làm tin.

▸ Từng từ: 表記

表象 biểu tượng

表象

biểu tượng

Từ điển trích dẫn

1. Điềm triệu, trưng triệu. ◇ Sử Kí 史記: "Bốc thệ chí dự kiến biểu tượng, tiên đồ kì lợi" 卜筮至預見表象, 先圖其利 (Quy sách liệt truyện 龜策列傳).
2. Tượng trưng, tiêu chí.
3. (Tâm lí học) Ấn tuợng đã qua hiện trở lại trong đầu óc.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hình ảnh hiện ra bên ngoài — Hình ảnh hiện lên trong nội tâm.

▸ Từng từ: 表象

表达 biểu đạt

表达

biểu đạt

giản thể

Từ điển phổ thông

biểu đạt, tỏ rõ

▸ Từng từ: 表达

表達 biểu đạt

表達

biểu đạt

phồn thể

Từ điển phổ thông

biểu đạt, tỏ rõ

Từ điển trích dẫn

1. Đem tư tưởng cảm tình bày tỏ cho người khác biết. ◇ Ba Kim 巴金: "Ngã chánh thị nhân vi bất thiện ư giảng thoại, hữu cảm tình biểu đạt bất xuất lai, tài cầu trợ ư chỉ bút, dụng tiểu thuyết đích tình cảnh phát tiết tự kỉ đích ái hòa hận, tòng độc giả biến thành liễu tác gia" 我正是因為不善於講話, 有感情表達不出來, 才求助於紙筆, 用小說的情景發泄自己的愛和恨, 從讀者變成了作家 (Ngã hòa văn học 我和文學).

▸ Từng từ: 表達

表露 biểu lộ

表露

biểu lộ

Từ điển trích dẫn

1. Bày ra ngoài, biểu hiện. ◎ Như: "tha đích thần sắc biểu lộ xuất cực độ đích khủng hoảng" 她的神色表露出極度的恐慌.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bày ra ngoài.

▸ Từng từ: 表露

表面 biểu diện

表面

biểu diện