ⓘ Xem hướng dẫn sử dụng.  
意 - y, ý
不意 bất ý
不意

bất ý

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

không mong muốn, ngoài dự tính

Từ điển trích dẫn

1. Chẳng dè, không ngờ, ngoài dự tính. § Cũng như "bất liệu" 不料. ◇ Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: "Nho hoảng cản nhập viên trung khuyến giải, bất ý ngộ tràng ân tướng, tử tội! tử tội!" 儒慌趕入園中勸解, 不意誤撞恩相, 死罪! 死罪! (Đệ cửu hồi) Tôi (Lí Nho) hấp tấp vào vườn để can ngăn, chẳng dè đâm sầm phải ân tướng (Đổng Trác), thật đáng tội chết.

▸ Từng từ: 不 意
中意 trung ý
中意

trung ý

Từ điển trích dẫn

1. Ý trong lòng. ◇ Vi Ứng Vật 韋應物: "Tân tri tuy mãn đường, Trung ý pha vị tuyên" 新知雖滿堂, 中意頗未宣 (Quảng Lăng ngộ mạnh cửu vân khanh 廣陵遇孟九雲卿).
2. Vừa ý, mãn ý. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Giả Trân tứ ý xa hoa, khán bản thì kỉ phó sam mộc bản giai bất trung ý" 賈珍恣意奢華, 看板時, 幾副杉木板皆不中意 (Đệ thập tam hồi) Giả Trân tha hồ phung phí, coi đến áo quan thì thứ gỗ nào cũng không vừa ý. § Xem "chung ý" 鍾意.

▸ Từng từ: 中 意
主意 chủ ý
主意

chủ ý

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

chủ ý, quyết định

▸ Từng từ: 主 意
介意 giới ý
介意

giới ý

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

để bụng, chấp nhặt

Từ điển trích dẫn

1. Có điều không được vui trong lòng, lo nghĩ tới, bận tâm, lưu tâm. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Na Bảo Thoa nhậm nhân phỉ báng, tịnh bất giới ý, chỉ khuy sát na Bảo Ngọc tâm bệnh, ám hạ châm biêm" 那寶釵任人誹謗, 並不介意, 只窺察那寶玉心病, 暗下針砭 (Đệ cửu thập bát hồi) Bảo Thoa mặc cho người ta chê bai, không hề để ý, chỉ dò xem tâm bệnh của Bảo Ngọc, ngầm khuyên nhủ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Không được vừa lòng.

▸ Từng từ: 介 意
初意 sơ ý
初意

sơ ý

Từ điển trích dẫn

1. Bổn ý, nguyên ý.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều đã nghĩ từ lúc đầu. Ý sẵn có.

▸ Từng từ: 初 意
合意 hợp ý
合意

hợp ý

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

hợp ý, vừa ý

▸ Từng từ: 合 意
同意 đồng ý
同意

đồng ý

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

đồng ý, chấp nhận

Từ điển trích dẫn

1. Tâm ý tương đồng. ◇ Tôn Tử 孫子: "Lệnh dân dữ thượng đồng ý" 令民與上同意 (Kế thiên 計篇).
2. Ý chỉ tương đồng. ◇ Vương Sung 王充: "Minh cử quỷ thần, đồng ý cộng chỉ, dục lệnh chúng, tín dụng bất nghi" 明舉鬼神, 同意共指, 欲令眾, 信用不疑 (Luận hành 論衡, Biện sùng 辨崇).
3. Tán thành. ◎ Như: "ngã đồng ý nhĩ đích khán pháp" 我同意你的看法.

▸ Từng từ: 同 意
含意 hàm ý
含意

hàm ý

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

ý nghĩa ẩn chứa

▸ Từng từ: 含 意
咈意 phật ý
咈意

phật ý

Từ điển trích dẫn

1. Không vừa ý, trái với ý nguyện.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trái ngược với điều mong muốn.

▸ Từng từ: 咈 意
在意 tại ý
在意

tại ý

Từ điển trích dẫn

1. Lưu ý, chú ý. ◇ Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: "Nhị đệ thiết nghi tiểu tâm tại ý, vật phạm Tào công quân lệnh" 二弟切宜小心在意, 勿犯曹公軍令 (Đệ thập cửu hồi) Hai em nên lưu ý cẩn thận, chớ phạm vào quân lệnh Tào Công.
2. Để ý, có điều lo nghĩ trong lòng, bận tâm. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Kim kiến Hương Lăng tràng lai, dã lược hữu ta tàm quý, hoàn bất thập phần tại ý" 今見香菱撞來, 也略有些慚愧, 還不十分在意 (Đệ bát thập hồi) Nay thấy Hương Lăng đi sầm vào phòng, (Tiết Bàn bị bắt gặp quả tang) cũng có hơi xấu hổ, nhưng thật ra hắn không để ý gì cho lắm.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Để lòng dạ vào.

▸ Từng từ: 在 意
執意 chấp ý
執意

chấp ý

Từ điển trích dẫn

1. Giữ vững ý kiến của mình. ☆ Tương tự: "kiên quyết" 堅決. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Thái Vân kiến như thử, cấp đích phát thân đổ thệ chí ư khốc liễu, bách bàn giải thuyết. Giả Hoàn chấp ý bất tín" 彩雲見如此, 急的發身賭誓至於哭了, 百般解說. 賈環執意不信 (Đệ lục thập nhị hồi) Thái Vân thấy thế, tức quá, phân trần, thề bồi, đến nỗi phải khóc lên. Nó tìm hết cách để giải bày, nhưng Giả Hoàn nhất định không tin.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giữ vững ý riêng, không chịu nghe ai.

▸ Từng từ: 執 意
大意 đại ý
大意

đại ý

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

đại ý, ý chính

▸ Từng từ: 大 意
失意 thất ý
失意

thất ý

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Không được vừa lòng.

▸ Từng từ: 失 意
屬意 chúc ý
屬意

chúc ý

Từ điển trích dẫn

1. Chú ý.
2. Ý niệm tập trung vào một người. Chỉ ái mộ, thương yêu. ◇ Hứa Nghiêu Tá 許堯佐: "Liễu Thị tự môn khuy chi, vị kì thị giả viết: Hàn phu tử khởi trường bần tiện giả hồ! Toại chúc ý yên" 柳氏自門窺之, 謂其侍者曰: 韓夫子豈長貧賤者乎. 遂屬意焉 (Liễu Thị truyền 柳氏傳) Liễu Thị từ cửa nhìn lén (Hàn Dực 韓翊), nói với người hầu: Hàn phu tử há là người nghèo khó mãi ư! Bèn đem lòng thương yêu.

▸ Từng từ: 屬 意
得意 đắc ý
得意

đắc ý

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

đắc ý, đắc chí, tự mãn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Được đúng như lòng mình, chỉ vẻ sung sướng, mãn nguyện.

▸ Từng từ: 得 意
心意 tâm ý
心意

tâm ý

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lòng dạ và đầu óc.

▸ Từng từ: 心 意
恶意 ác ý
恶意

ác ý

giản thể

Từ điển phổ thông

ác ý, ý xấu, ác tâm

▸ Từng từ: 恶 意
情意 tình ý
情意

tình ý

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều cảm thấy trong lòng và điều nghỉ ngợi trong đầu. Truyện Trê Cóc : » Thực hư tình ý chưa hay «.

▸ Từng từ: 情 意
惡意 ác ý
惡意

ác ý

phồn thể

Từ điển phổ thông

ác ý, ý xấu, ác tâm

Từ điển trích dẫn

1. Ý xấu, dụng ý không tốt. ◎ Như: "ác ý phỉ báng" 惡意誹謗.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều nghĩ xấu hại người.

▸ Từng từ: 惡 意
意中 ý trung
意中

ý trung

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trong điều nghĩ ngợi, trong điều mong muốn.

▸ Từng từ: 意 中
意义 ý nghĩa
意义

ý nghĩa

giản thể

Từ điển phổ thông

ý nghĩa, giá trị, vai trò

▸ Từng từ: 意 义
意也 ý dã
意也

ý dã

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái điều nghĩ ngợi trong lòng vậy. Cái lòng dạ của mình vậy. Do câu Y giả ý dã ( làm thầy thuốc chữa bệnh giỏi hay dỡ, là do cái lòng vậy ). Hàn nho phong vị phú của Nguyễn Công Trứ: » Thuốc men rắp bòn chài gỡ bữa, song nghĩ câu Ý dã, thế nào cho đáng giá lương y «.

▸ Từng từ: 意 也
意合 ý hợp
意合

ý hợp

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Những điều mà hai người cùng nghĩ thì vừa đúng với nhau. Thường nói: Ý hợp tâm đầu ( lòng dạ và ý nghĩ hợp nhau, đúng như nhau ). Đoạn trường tân thanh : » Hai bên ý hợp tâm đầu, Khi thân chẳng lọ là cầu mới thân «.

▸ Từng từ: 意 合
意向 ý hướng
意向

ý hướng

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

1. ý định, dự định, ý đồ
2. xu hướng, khuynh hướng

Từ điển trích dẫn

1. Chí hướng. ◇ Tăng Củng 曾鞏: "Ý hướng thậm đại" 意向甚大 (Đáp Lí Duyên thư 答李沿書).
2. Ý muốn, nguyện vọng. ◇ Tỉnh thế hằng ngôn 醒世恆言: "Tự thử tam giang ngũ hồ, tùy kì ý hướng, vô bất du thích" 自此三江五湖, 隨其意向, 無不游適 (Tiết lục sự ngư phục chứng tiên 薛錄事魚服證仙).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều mà lòng dạ nhắm tới — Đường lối mà lòng dạ nhắm theo.

▸ Từng từ: 意 向
意味 ý vị
意味

ý vị

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

1. ý nghĩa hàm súc, ngụ ý, hàm ý
2. ý vị, thú vị

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Ý thú 意趣.

▸ Từng từ: 意 味
意图 ý đồ
意图

ý đồ

giản thể

Từ điển phổ thông

ý đồ, ý định, dự định

▸ Từng từ: 意 图
意圖 ý đồ
意圖

ý đồ

phồn thể

Từ điển phổ thông

ý đồ, ý định, dự định

Từ điển trích dẫn

1. Liệu tính mong muốn đạt tới một mục đích nào đó. ◇ Lỗ Tấn 魯迅: "Ý đồ sanh tồn, nhi thái ti khiếp, kết quả tựu đắc tử vong" 意圖生存, 而太卑怯, 結果就得死亡 (Hoa cái tập 華蓋集, Bắc Kinh thông tín 北京通信).

▸ Từng từ: 意 圖
意外 ý ngoại
意外

ý ngoại

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

bất ngờ, ngoài mong đợi

Từ điển trích dẫn

1. Không ngờ, không liệu tới. ☆ Tương tự: "bất trắc" 不測. ★ Tương phản: "cố ý" 故意, "quả chân" 果真, "quả nhiên" 果然. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Như kim khước thị ý ngoại chi kì duyên, tác thành giá môn thân sự" 如今卻是意外之奇緣, 作成這門親事 (Đệ ngũ thập thất hồi) Bây giờ hóa ra duyên may không ngờ, (hai nhà) lại thành thông gia với nhau.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ở ngoài cả điều mình nghĩ. mình muốn, mình dự đoán. Cũng như: Ý biểu 意表.

▸ Từng từ: 意 外
意志 ý chí
意志

ý chí

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

ý chí, quyết chí, nguyện vọng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái lòng muốn mạnh mẽ, nhất định phải thực hiện cho bằng được.

▸ Từng từ: 意 志
意念 ý niệm
意念

ý niệm

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

ý niệm, quan niệm, khái niệm

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều mình có trong trí về một sự vật ở bên ngoài.

▸ Từng từ: 意 念
意思 ý tứ
意思

ý tứ

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

1. ý nghĩa
2. ý kiến, mong muốn
3. lòng thành
4. thú vị, hay

Từ điển trích dẫn

1. Ý nghĩ, tư tưởng. ◇ Đại Đường Tam Tạng thủ kinh thi thoại trung 大唐三藏取經詩話中: "Hầu Hành Giả tri sư ý tứ" 猴行者知師意思 Hầu Hành Giả biết tâm ý của thầy.
2. Ý chỉ, ý nghĩa. ◎ Như: "giá cá tự đích ý tứ chẩm ma giảng" 這個字的意思怎麼講 ý nghĩa của chữ đó giảng giải ra sao?
3. Thú vị, vui. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Giả Nghênh Xuân tỉ muội kiến chúng nhân vô ý tứ, dã đô vô ý tứ liễu" 賈迎春姊妹見眾人無意思, 也都無意思了 (Đệ tam thập nhất hồi) Chị em Nghênh Xuân thấy ai nấy không thú vị gì, thì cũng không vui.
4. Tình nghĩa. ◎ Như: "nhĩ bả nan đề thôi cấp ngã, thái bất cú ý tứ liễu" 你把難題推給我, 太不夠意思了 anh đẩy việc khó khăn này cho tôi, thiệt là chẳng có tình nghĩa gì cả.
5. Thành ý, lòng thành (tiếng khách sáo xã giao). ◎ Như: "giá thị nhất điểm tiểu ý tứ, thỉnh tiếu nạp" 這是一點小意思, 請笑納 đó chỉ là chút lòng thành, xin vui lòng nhận.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều nghĩ ngợi sâu kín ở trong. Đoạn trường tân thanh : » Lấy trong ý tứ mà suy, Ngày hai mươi mốt tuất thì phải chăng «.

▸ Từng từ: 意 思
意想 ý tưởng
意想

ý tưởng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều suy nghĩ.

▸ Từng từ: 意 想
意愿 ý nguyện
意愿

ý nguyện

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

ý nguyện, mong muốn, nguyện vọng

▸ Từng từ: 意 愿
意態 ý thái
意態

ý thái

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái vẻ, cái cách lộ ra bên ngoài, từ đó cho thấy những điều đang có trong lòng.

▸ Từng từ: 意 態
意或 ý hoặc
意或

ý hoặc

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Có thể là như vậy. Có vẻ vậy. Như: Ý giả 意者.

▸ Từng từ: 意 或
意料 ý liệu
意料

ý liệu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tính trước, ước lượng trước.

▸ Từng từ: 意 料
意旨 ý chỉ
意旨

ý chỉ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều nghĩ trong óc, điều muốn trong lòng, muốn sự thật sẽ đúng như điều mình nghĩ.

▸ Từng từ: 意 旨
意智 ý trí
意智

ý trí

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều suy nghĩ và sự hiểu biết. — Cũng chỉ người giỏi suy nghĩ và sáng suốt, hiểu biết nhiều.

▸ Từng từ: 意 智
意會 ý hội
意會

ý hội

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lấy lòng dạ mình mà hiểu được, không cần phải nhờ người khác nói ra hoặc giảng giải.

▸ Từng từ: 意 會
意根 ý căn
意根

ý căn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng nhà Phật, một trong Lục căn. Xem Lục căn ( phần Lục ).

▸ Từng từ: 意 根
意業 ý nghiệp
意業

ý nghiệp

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng nhà Phật, chỉ cái nghiệp do những điều mình nghĩ ngợi mà có.

▸ Từng từ: 意 業
意气 ý khí
意气

ý khí

giản thể

Từ điển phổ thông

1. ý chí, khí thế
2. chí hướng
3. tính cách

▸ Từng từ: 意 气
意氣 ý khí
意氣

ý khí

phồn thể

Từ điển phổ thông

1. ý chí, khí thế
2. chí hướng
3. tính cách

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sự cứng cỏi mạnh mẽ trong lòng bộc lộ ra ngoài — Cũng chỉ tấm lòng cứng cỏi cao quý — Trong Bạch thoại còn có nghĩa là chỉ theo ý mình. Td: Ý khí dụng sự ( làm việc hoàn toàn theo ý riêng ).

▸ Từng từ: 意 氣
意緖 ý tự
意緖

ý tự

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái mối nghĩ ngợi trong lòng.

▸ Từng từ: 意 緖
意義 ý nghĩa
意義

ý nghĩa

phồn thể

Từ điển phổ thông

ý nghĩa, giá trị, vai trò

Từ điển trích dẫn

1. Ý chỉ, ý tứ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều cao đẹp ở bên trong một sự vật, một hành động.

▸ Từng từ: 意 義
意者 ý giả
意者

ý giả

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xem chừng. Dáng chừng. Có vẻ rằng.

▸ Từng từ: 意 者
意而 ý nhi
意而

ý nhi

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một loài chim, có thuyết bảo là chim yến. Bản dịch Chinh phụ ngâm khúc : » Nay quyên đã giục oanh già, Ý nhi lại gáy trước nhà líu lo « — Tên một bậc hiền sĩ thời cổ, thấy chép trong thiên Đại tông sư của sách Trang tử.

▸ Từng từ: 意 而
意蘃 ý nhị
意蘃

ý nhị

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vẻ đẹp đẽ sâu kín, khó thấy.

▸ Từng từ: 意 蘃
意表 ý biểu
意表

ý biểu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ở ngoài điều đã nghĩ, ngoài sự dự đoán. Cũng như Ý ngoại.

▸ Từng từ: 意 表
意見 ý kiến
意見

ý kiến

phồn thể

Từ điển phổ thông

ý kiến, quan điểm

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều nghĩ ngợi theo như sự hiểu biết, sự thấy của mình.

▸ Từng từ: 意 見
意见 ý kiến
意见

ý kiến

giản thể

Từ điển phổ thông

ý kiến, quan điểm

▸ Từng từ: 意 见
意識 ý thức
意識

ý thức

phồn thể

Từ điển phổ thông

1. ý thức
2. nhận ra, thấy được

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ chung những điều thấy được, biết được trong lòng, trong đầu óc.

▸ Từng từ: 意 識
意识 ý thức
意识

ý thức

giản thể

Từ điển phổ thông

1. ý thức
2. nhận ra, thấy được

▸ Từng từ: 意 识
意趣 ý thú
意趣

ý thú

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều suy nghĩ và nỗi vui thích sâu kín trong lòng.

▸ Từng từ: 意 趣
意願 ý nguyện
意願

ý nguyện

phồn thể

Từ điển phổ thông

ý nguyện, mong muốn, nguyện vọng

Từ điển trích dẫn

1. Tâm nguyện, niềm hi vọng, lòng mong mỏi. ◇ Từ Hoài Trung 徐懷中: "Vô luận tha thị xuất ư thập ma khảo lự, ngã môn tổng thị ưng đương tôn trọng tha cá nhân đích ý nguyện" 無論他是出於什麼考慮, 我們總是應當尊重他個人的意願 (Tây tuyến dật sự 西線軼事).

▸ Từng từ: 意 願
意馬 ý mã
意馬

ý mã

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lòng muốn của con ngựa. Chỉ lòng dạ buông thả, khó kiềm chế ( vì con ngựa thì chỉ thích chạy nhảy ). Thường nói: Ý mã tâm viên ( ý nghĩ như con ngựa, lòng dạ như con vượn, khó kiềm chế ).

▸ Từng từ: 意 馬
應意 ưng ý
應意

ưng ý

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vừa lòng. Bằng lòng.

▸ Từng từ: 應 意
授意 thụ ý
授意

thụ ý

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

truyền ý, sai khiến

▸ Từng từ: 授 意
故意 cố ý
故意

cố ý

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

cố ý, cố tình, chủ tâm, có tính toán

Từ điển trích dẫn

1. Hữu ý, có ý. ☆ Tương tự: "tồn tâm" 存心, "hữu tâm" 有心, "hữu ý" 有意. ★ Tương phản: "ý ngoại" 意外, "vô tâm" 無心, "vô ý" 無意. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Quái đạo tha xuất giá cá lệnh, cố ý nhạ nhân tiếu" 怪道他出這個令, 故意惹人笑 (Đệ lục thập nhị hồi) Thảo nào cô ấy ra cái lệnh này, có ý chọc cho người ta cười.
2. Có tình ý thân thiết từ trước. ◇ Đỗ Phủ 杜甫: "Thập trường diệc bất túy, Cảm tử cố ý trường" 十觴亦不醉, 感子故意長 (Tặng Vệ bát xử sĩ 贈衛八處士) Mười chén cũng không say, Vì cảm động ý xưa lâu dài của bạn.
3. Có chủ tâm (pháp luật chỉ tính cách phạm tội của người mặc dù ý thức về hành vi phạm pháp của mình nhưng vẫn làm).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chủ tâm từ trước.

▸ Từng từ: 故 意
敌意 địch ý
敌意

địch ý

giản thể

Từ điển phổ thông

thái độ thù địch, sự thù hằn

▸ Từng từ: 敌 意
敵意 địch ý
敵意

địch ý

phồn thể

Từ điển phổ thông

thái độ thù địch, sự thù hằn

▸ Từng từ: 敵 意
旨意 chỉ ý
旨意

chỉ ý

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

ý chỉ, sắc lệnh, mệnh lệnh

▸ Từng từ: 旨 意
春意 xuân ý
春意

xuân ý

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều nghĩ trong lòng lúc mùa xuân. Chỉ ý nghĩa vui vẻ. Hát nói của Nguyễn Công Trứ: » Đấng anh hùng an phận lạc thiên, So trời đất cũng nhất ban xuân ý «.

▸ Từng từ: 春 意
有意 hữu ý
有意

hữu ý

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

hữu ý, có ý, cố ý, cố tình

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Có sự tính toán sắp đặt từ trước. Cố ý.

▸ Từng từ: 有 意
本意 bổn ý
本意

bổn ý

Từ điển trích dẫn

1. Tâm ý có từ trước. ◇ Hậu Hán Thư 後漢書: "Hựu kinh sư bách liêu, bất hiểu quốc gia cập tướng quân bổn ý, đa năng thải thủ hư ngụy, khoa đản vọng đàm, lệnh trung hiếu thất vọng, truyền ngôn quai thật" 又京師百僚, 不曉國家及將軍本意, 多能採取虛偽, 誇誕妄談, 令忠孝失望, 傳言乖實 (Đậu Dung truyện 竇融傳) Lại thêm các quan ở kinh đô, không hiểu việc nước và nguyên ý của tướng quân, thường hay chọn kẻ hư dối, nói hoang bàn càn, làm cho người trung hiếu thất vọng, phao truyền lời sai trái.
2. Ý định, ý chỉ. ◇ Hậu Hán kỉ 後漢紀: "Thượng vô tổn ư quốc, hạ tòng ngã bổn ý" 上無損於國, 下從我本意 (Thuận Đế kỉ 順帝紀) Trên không tổn hại cho nước, dưới thuận theo ý chỉ của ta.

▸ Từng từ: 本 意
注意 chú ý
注意

chú ý

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

chú ý, để ý, chú tâm

▸ Từng từ: 注 意
深意 thâm ý
深意

thâm ý

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều nghĩ ngợi sâu kín, không lộ ra ngoài.

▸ Từng từ: 深 意
生意 sinh ý
生意

sinh ý

Từ điển trích dẫn

1. Sức sống, sức sinh sôi phát triển. ◇ Cung Thiên Đĩnh 宮天挺: "Âm dương vận, vạn vật phân phân, sinh ý vô cùng tận" 陰陽運, 萬物紛紛, 生意無窮盡 (Phạm Trương kê thử 范張雞黍, Đệ nhất chiệp).
2. Tư thái thần tình. ◇ Phạm Công Xưng 范公偁: "(Vương Tề Tẩu) thường họa mai ảnh đồ, hình ảnh hào li bất sai, vạn hà đồ trạng cực tiêm tế, sinh ý các thù, thức giả kì bảo chi" (王齊叟)嘗畫梅影圖, 形影毫釐不差, 萬荷圖狀極纖細, 生意各殊, 識者奇寶之 (Quá đình lục 過庭錄).
3. Cuộc sống, sinh kế, sinh hoạt. ◇ Tô Thuấn Khâm 蘇舜欽: "Tần dân trước bạo liễm, Thảm thảm sanh ý túc" 秦民著暴斂, 慘慘生意蹙 (Tống An Tố xử sĩ Cao Văn Duyệt 送安素處士高文悅).
4. Việc làm, công tác. ◇ Thi Anh 施英: "Xưởng trung bất dong lão niên công nhân, kiến công nhân niên linh sảo đại, tức đình hiết kì sinh ý, hào bất cố kì sinh kế" 廠中不容老年工人, 見工人年齡稍大, 即停歇其生意, 毫不顧其生計 (Thất luận Thượng Hải đích bãi công triều 七論上海的罷工潮).
5. Cảnh ngộ. ◇ Đỗ Phủ 杜甫: "Lão bệnh hoài cựu, sinh ý khả tri" 老病懷舊, 生意可知 (Truy thù cố cao thục châu nhân nhật kiến kí 追酬故高蜀州人日見寄, Thi tự 詩序).
6. Chủ trương. ◇ Cảnh thế thông ngôn 警世通言: "Hương gian nhân phân phân đô lai cáo hoang. Tri huyện tướng công chỉ đắc các xứ khứ đạp khám, dã một thậm đại sinh ý" 鄉間人紛紛都來告荒. 知縣相公只得各處去踏勘, 也沒甚大生意 (Kim lệnh sử mĩ tì thù tú đồng 金令史美婢酬秀童).
7. Ý nói cảm thấy hứng thú.
8. Thêm vào ý khác.
9. Buôn bán, giao dịch, làm ăn. ◇ Khang Tiến Chi 康進之: "Lão hán tính Vương danh Lâm, tại giá Hạnh Hoa Trang cư trụ, khai trứ nhất cá tiểu tửu vụ nhi, tố ta sinh ý" 老漢姓王名林, 在這杏花莊居住, 開着一個小酒務兒, 做些生意 (Lí quỳ phụ kinh 李逵負荊, Đệ nhất chiệp).
10. Chỉ tiền tài. ◇ Nhị khắc phách án kinh kì 二刻拍案驚奇: "Giá dạng phú gia, nhất điều nhân mệnh, hảo đãi dã khởi　phát tha kỉ bách lượng sinh ý, như hà tiện thị giá dạng trụ liễu" 這樣富家, 一條人命, 好歹也起發他幾百兩生意, 如何便是這樣住了 (Quyển tam nhất).

▸ Từng từ: 生 意
畱意 lưu ý
畱意

lưu ý

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Lưu tâm 畱心, Lưu thần 畱神.

▸ Từng từ: 畱 意
疏意 sơ ý
疏意

sơ ý

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Sơ tâm 疏心.

▸ Từng từ: 疏 意
睡意 thụy ý
睡意

thụy ý

Từ điển trích dẫn

1. Cảm giác buồn ngủ. ◇ W.B Yeats: "Đương nhĩ lão liễu, đầu bạch liễu, thụy ý hôn trầm" 當你老了, 頭白了, 睡意昏沉 (Đương nhĩ lão liễu 當你老了, Viên Khả Gia phiên dịch 袁可嘉翻譯) When you are old and grey and full of sleep.

▸ Từng từ: 睡 意
私意 tư ý
私意

tư ý

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lòng riêng. Ý riêng.

▸ Từng từ: 私 意
稱意 xứng ý
稱意

xứng ý

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vừa đúng với điều mình nghĩ, mình muốn.

▸ Từng từ: 稱 意
筆意 bút ý
筆意

bút ý

Từ điển trích dẫn

1. Cái ý thú trong văn thơ.
2. Tinh thần, phong cách biểu hiện trong thư họa vận bút.

▸ Từng từ: 筆 意
自意 tự ý
自意

tự ý

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Làm theo điều mình nghĩ.

▸ Từng từ: 自 意
致意 trí ý
致意

trí ý

Từ điển trích dẫn

1. Làm cho người khác hiểu rõ, bày tỏ hết ý mình. ◇ Chiến quốc sách 戰國策: "Phù chế ư phục chi dân, bất túc dữ luận tâm; câu ư tục chi chúng, bất túc dữ trí ý" 夫制於服之民, 不足與論心; 拘於俗之眾, 不足與致意 (Triệu sách nhị 周趙策二) Hạng dân theo tục về y phục, không thể tỏ lòng với họ được; hạng dân câu nệ về phong tục, không thể tỏ hết ý với họ được.
2. Thăm hỏi, vấn hậu. ◇ Nho lâm ngoại sử 儒林外史: "Thế huynh thế ngã trí ý tha bãi!" 世兄替我致意他罷 (Đệ tam nhị hồi).
3. Chú trọng, tập trung tâm ý. ◇ Mao Thuẫn 茅盾: "Trảo nhất trảo ngã đích nam hài tử na thì chuyên tâm trí ý thu tập lai đích nhất ta Mĩ Quốc xuất bản đích liên hoàn đồ họa" 找一找我的男孩子那時專心致意收集來的一些美國出版的連環圖畫 (Hô lan hà truyện 呼蘭河傳, Tự 序).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Để hết lòng dạ vào.

▸ Từng từ: 致 意
著意 trước ý
著意

trước ý

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Để lòng dạ vào.

▸ Từng từ: 著 意
蓄意 súc ý
蓄意

súc ý

Từ điển trích dẫn

1. Ý niệm mang sẵn từ lâu. ☆ Tương tự: "tồn tâm" 存心, "hữu ý" 有意. ◇ Lỗ Tấn 魯迅: "Ngã hoàn y hi kí đắc, ngã ấu tiểu thì hậu thật vị thường súc ý ngỗ nghịch, đối ư phụ mẫu, đảo thị cực nguyện ý hiếu thuận đích" 我還依稀記得, 我幼小時候實未嘗蓄意忤逆, 對於父母, 倒是極願意孝順的 (Triêu hoa tịch thập 朝花夕拾, Nhị thập tứ hiếu đồ 二十四孝圖).

▸ Từng từ: 蓄 意
遂意 toại ý
遂意

toại ý

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thỏa lòng.

▸ Từng từ: 遂 意
適意 thích ý
適意

thích ý

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hợp với điều mình nghĩ, mình muốn.

▸ Từng từ: 適 意
酒意 tửu ý
酒意

tửu ý

Từ điển trích dẫn

1. Say rượu. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Vũ Thôn thử thì dĩ hữu thất bát phần tửu ý, cuồng hứng bất câm, nãi đối nguyệt ngụ hoài" 雨村此時已有七八分酒意, 狂興不禁, 乃對月寓懷 (Đệ nhất hồi) Vũ Thôn lúc này đã ngà ngà say, không giữ nổi cuồng hứng, liền trông trăng ngụ ý (một bài).

▸ Từng từ: 酒 意
鍾意 chung ý
鍾意

chung ý

Từ điển trích dẫn

1. Vừa ý, mãn ý, thích ý. § Sau này thường viết thành "trung ý" 中意.

▸ Từng từ: 鍾 意
願意 nguyện ý
願意

nguyện ý

Từ điển trích dẫn

1. Đồng ý, bằng lòng. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Nhị thư thính liễu, tự thị nguyện ý" 二姐聽了, 自是願意 (Đệ lục ngũ hồi) Dì Hai nghe nói tất nhiên bằng lòng lắm.
2. Mong muốn, hi vọng. ◇ Đinh Linh 丁玲: "Mộng Kha chỉ nguyện ý bả mẫu thân đích phần mộ tu hảo, trúc đắc chánh tượng tại thư thượng sở khán kiến đích nhất dạng" 夢珂只願意把母親的墳墓修好, 築得正像在書上所看見的一樣 (Mộng Kha 夢珂, Nhất).

▸ Từng từ: 願 意
不戒意 bất giới ý
不戒意

bất giới ý

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Không để tâm, không chú ý.

▸ Từng từ: 不 戒 意
不經意 bất kinh ý
不經意

bất kinh ý

Từ điển trích dẫn

1. Không để tâm, không chú ý. ◇ Ba Kim 巴金: "Vương giáo thụ phảng phất bất kinh ý địa thuyết xuất liễu giá cú thoại, nhất diện ám ám địa lưu tâm na lưỡng cá học sanh đích kiểm sắc" 王教授 仿佛不經意地說出了這句話, 一面暗暗地留心那兩個學生的臉色 (Trầm mặc tập 沉默集, Trí thức giai cấp 知識階級).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Không để tâm, không chú ý.

▸ Từng từ: 不 經 意
小生意 tiểu sinh ý
小生意

tiểu sinh ý

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nghề buôn bán nhỏ.

▸ Từng từ: 小 生 意
意中人 ý trung nhân
意中人

ý trung nhân

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người mà mình thường mong muốn, thường nghĩ ra trong lòng, người đúng với ý của mình. Chỉ người yêu của mình.

▸ Từng từ: 意 中 人
意大利 ý đại lợi
意大利

ý đại lợi

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một quốc gia ở phía Nam của Âu châu ( Itali ). Thường gọi tắt là nước Ý.

▸ Từng từ: 意 大 利
拿主意 nã chủ ý
拿主意

nã chủ ý

Từ điển trích dẫn

1. (Xác định phương pháp hoặc đường lối để) lo liệu hoặc giải quyết vấn đề. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Nhược một liễu lão thái thái, dã chỉ thị bằng nhân khứ khi phụ liễu. Sở dĩ thuyết nã chủ ý yếu khẩn" 若沒了老太太, 也只是憑人去欺負了. 所以說拿主意要緊 (Đệ ngũ thập thất hồi) Cụ mà chết đi thì mặc cho người ta hất hủi thôi. Vì thế tôi bàn với cô, cần phải lo liệu trước đi.

▸ Từng từ: 拿 主 意
有意思 hữu ý tứ
有意思

hữu ý tứ

Từ điển trích dẫn

1. Ý thú ý hướng riêng biệt không như thế tục. ◇ Nam sử 南史: "... hung trung quảng bác, cực hữu khẩu tài, dã thị nhất cá hữu ý tứ đích nhân" ...胸中廣博, 極有口才, 也是一個有意思的人 (齊武帝諸子傳).
2. Có ý nghĩa. ◇ Ngang Vượng 昂旺: "Đa hữu ý tứ đích dân ca nha, bả đại gia đô hoán tiến liễu nhất chủng thâm hậu đích cảm tình lí" 多有意思的民歌呀, 把大家都喚進了一種深厚的感情裏 (Phong tuyết sâm lâm dạ 風雪森林夜)
3. Có cái hay, có điều thú vị. ◇ Lão Xá 老舍: "Luân Đôn đích vụ chân hữu ý tứ, quang thuyết nhan sắc ba, tựu năng đồng thì hữu kỉ chủng" 倫敦的霧真有意思, 光說顏色吧, 就能同時有幾種 (Nhị mã 二馬, Đệ tứ đoạn nhất).
4. Đặc chỉ có tình ý yêu thương giữa trai gái. ◎ Như: "na cá nam hài tử tự hồ đối nhĩ hữu ý tứ" 那個男孩子似乎對你有意思.

▸ Từng từ: 有 意 思
出其不意 xuất kì bất ý
出其不意

xuất kì bất ý

Từ điển trích dẫn

1. Nguyên nói đem quân đánh nhân lúc đối phương không phòng bị. ◇ Tôn Tử 孫子: "Công kì vô bị, xuất kì bất ý" 攻其無備, 出其不意 (Kế 計). § Sau dùng "xuất kì bất ý" 出其不意 chỉ hành động bất ngờ ngoài ý liệu của người khác.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xảy ra vào lúc không ngờ.

▸ Từng từ: 出 其 不 意
強姦民意 cưỡng gian dân ý
強姦民意

cưỡng gian dân ý

Từ điển trích dẫn

1. Dùng thế lực uy quyền áp bức dân chúng phải theo phe đảng mình hoặc bầu cử mình lên. ◎ Như: "giá ta nhân tự xưng dân ý đại biểu, kì thật thị cưỡng gian dân ý, cảo đắc đại gia oán thanh tái đạo" 這些人自稱民意代表, 其實是強姦民意, 搞得大家怨聲載道.

▸ Từng từ: 強 姦 民 意
意在言外 ý tại ngôn ngoại
意在言外

ý tại ngôn ngoại

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều nghĩ ngợi thì ở ngoài lời nói, không cần phải nói ra, mà người nghe phải tự hiểu lấy.

▸ Từng từ: 意 在 言 外
過意不去 quá ý bất khứ
過意不去

quá ý bất khứ

Từ điển trích dẫn

1. Áy náy, không yên lòng.

▸ Từng từ: 過 意 不 去