Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

學 - học

上學 thượng học

Từ điển trích dẫn

1. Phương pháp học tập bậc cao nhất. ◇ Văn Tử 文子: "Thượng học dĩ thần thính, trung học dĩ tâm thính, hạ học dĩ nhĩ thính" 上學以神聽, 中學以心聽, 下學以耳聽 (Quyển thượng 卷上, Đạo đức 道德).
2. Đi học, đến nhà trường để học. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Cận nhân nữ học sanh ai thống quá thương, bổn tự khiếp nhược đa bệnh đích, xúc phạm cựu chứng, toại liên nhật bất tằng thượng học" 近因女學生哀痛過傷, 本自怯弱多病的, 觸犯舊症, 遂連日不曾上學 (Đệ nhị hồi) Gần đây vì cô học trò quá thương xót, vốn người yếu đuối lắm bệnh, phạm phải chứng cũ, nên nhiều ngày không đi học.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tới trường. Đi học.

▸ Từng từ: 上學

中學 trung học

中學

trung học

phồn thể

Từ điển phổ thông

trung học

Từ điển trích dẫn

1. Phương pháp học tập bậc trung. ◇ Văn Tử 文子: "Thượng học dĩ thần thính, trung học dĩ tâm thính, hạ học dĩ nhĩ thính" 上學以神聽, 中學以心聽, 下學以耳聽 (Quyển thượng 卷上, Đạo đức 道德).
2. Ngày xưa là một nhà ở chính giữa minh đường cho vua dùng làm chỗ tự học. ◇ Ngụy Văn Hầu 魏文侯: "Thái học giả, trung học minh đường chi vị dã" 太學者, 中學明堂之位也 (Hiếu kinh truyện 孝經傳).
3. Cho tới khoảng phong trào ái quốc vận động (4-5-1908) thời Thanh mạt, gọi học thuật truyền thống Trung Quốc là "Trung học" 中學, để phân biệt với "Tây học" 西學.
4. Bậc học ở giữa tiểu học và đại học.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bậc học ở khoảng giữa tiểu học và đại học.

▸ Từng từ: 中學

停學 đình học

停學

đình học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đuổi khỏi trường, không cho học nữa, một hình phạt dành cho học sinh vô kỉ luật.

▸ Từng từ: 停學

偽學 ngụy học

偽學

ngụy học

Từ điển trích dẫn

1. Cái học giả dối, để lừa gạt người khác.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái học giả dối, sai lầm.

▸ Từng từ: 偽學

儒學 nho học

儒學

nho học

Từ điển trích dẫn

1. Tư tưởng, giáo nghĩa của nhà nho, cái học của người theo đạo "Khổng Mạnh" 孔孟.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái học của người theo đạo Khổng Mạnh.

▸ Từng từ: 儒學

光學 quang học

光學

quang học

Từ điển trích dẫn

1. Tên gọi khác của "hàn lâm học sĩ" 翰林學士.
2. Khoa học nghiên cứu về ánh sáng (phát sinh, truyền bá, tính chất, hiện tượng, ứng dụng).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngành nghiên cứu về ánh sáng.

▸ Từng từ: 光學

入學 nhập học

入學

nhập học

Từ điển trích dẫn

1. Bắt đầu tới trường để học. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "(Giả Lan) kim phương ngũ tuế, dĩ nhập học công thư" (賈蘭)今方五歲, 已入學攻書 (Đệ tứ hồi) (Giả Lan), vừa lên năm tuổi, đã đi học.
2. Ngày xưa chỉ sinh đồ hoặc đồng sinh, sau khi qua thủ tục khảo thí, đi đến phủ, châu, huyện học tập. ◇ Viên Mai 袁枚: "Trực Lệ, Thiên An huyện, An Lệ, nhập học bát danh, nhi ứng thí giả bất quá lục, thất nhân" 直隸遷安縣安例, 入學八名, 而應試者不過六, 七人 (Tùy viên thi thoại bổ di 隨園詩話補遺, Quyển thất).
3. Ngày nay phiếm chỉ vào trường học tập. ◎ Như: "tha tiếp đáo liễu Bắc Kinh Đại Học nhập học thông tri thư" 他接到了北京大學入學通知書.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vào học. Bắt đầu tới trường để học.

▸ Từng từ: 入學

冬學 đông học

冬學

đông học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thời gian nhập học vào mùa đông. Lệ xưa, sau vụ lúa tháng 10 âm lịch, học trò nhập học, gọi là Đông học.

▸ Từng từ: 冬學

初學 sơ học

初學

sơ học

Từ điển trích dẫn

1. Lúc mới bắt đầu học tập.
2. Học vấn còn nông cạn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sự học lúc bắt đầu.

▸ Từng từ: 初學

動學 động học

動學

động học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngành khảo cứu về sự vận chuyển của vật thể.

▸ Từng từ: 動學

勸學 khuyến học

勸學

khuyến học

Từ điển trích dẫn

1. Khuyến khích người học tập.
2. Tên chức quan, chuyên giảng kinh sử các sách trong cung đình, vương phủ.
3. Tên một thiên trong sách "Tuân Tử" 荀子.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Khuyên nhủ, thúc đẩy việc học hành.

▸ Từng từ: 勸學

化學 hóa học

化學

hóa học

phồn thể

Từ điển phổ thông

hóa học

Từ điển trích dẫn

1. Môn học nghiên cứu về vật chất: cấu kết, đặc tính, biến hóa, phản ứng.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Môn học nghiêng cứu về tinh chất thay đổi của vật chất. ( Chimie ).

▸ Từng từ: 化學

博學 bác học

博學

bác học

phồn thể

Từ điển phổ thông

bác học, học thức uyên bác, thông thái

Từ điển trích dẫn

1. Học rộng khắp. ◇ Lễ Kí 禮記: "Bác học chi, thẩm vấn chi, thận tư chi, minh biện chi, đốc hành chi" 博學之, 審問之, 慎思之, 明辨之, 篤行之 (Trung Dung 中庸) Học cho rộng, xét hỏi sâu xa, suy tư thận trọng, biện luận sáng tỏ, chuyên nhất thi hành.
2. Học thức uyên bác.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Học rộng, hiểu biết nhiều.

▸ Từng từ: 博學

古學 cổ học

古學

cổ học

Từ điển trích dẫn

1. Môn học nghiên cứu kinh điển, văn tự thời xưa.
2. Phiếm chỉ học thuật cổ đại.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái học thời xưa.

▸ Từng từ: 古學

史學 sử học

史學

sử học

Từ điển trích dẫn

1. Môn học nghiên cứu về lịch sử (bản chất, quan hệ nhân quả).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngành nghiên cứu về lịch sử.

▸ Từng từ: 史學

同學 đồng học

同學

đồng học

phồn thể

Từ điển phổ thông

bạn cùng lớp

Từ điển trích dẫn

1. Cùng học một trường, một thầy. ◇ Trang Tử 莊子: "Hà Cam dữ Thần Nông, đồng học ư Lão Long Cát" 荷甘與神農, 同學於老龍吉 (Trí bắc du 知北遊).
2. Người cùng học một thầy. ☆ Tương tự: "đồng song" 同硯, "đồng nghiễn" 同窗.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Học chung. Cùng học một trường một thầy.

▸ Từng từ: 同學

哲學 triết học

哲學

triết học

phồn thể

Từ điển phổ thông

triết học, triết lý

Từ điển trích dẫn

1. Theo quan điểm tây phương, triết học là môn học nghiên cứu về nguyên lí của vũ trụ và nhân sinh. Theo quan niệm đông phương, triết học thiên về đạo đức, thực hiện lí tưởng nhân cách. ☆ Tương tự: "hình nhi thượng học" 形而上學, "huyền học" 玄學.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngành nghiên cứu về nguyên lí của vạn vật, tìm hiểu sự vật tới cái lẽ tận cùng.

▸ Từng từ: 哲學

夜學 dạ học

夜學

dạ học

Từ điển trích dẫn

1. Đọc sách ban đêm. ◇ Mạnh Giao 孟郊: "Dạ học hiểu vị hưu, Khổ ngâm thần quỷ sầu" 夜學曉未休, 苦吟神鬼愁 (Dạ cảm tự khiển 夜感自遣).
2. Trường học ban đêm.

▸ Từng từ: 夜學

大學 đại học

大學

đại học

phồn thể

Từ điển phổ thông

trường đại học, cấp đại học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái học của người lớn — Bậc học cao dành cho người lớn, ở trên bậc Trung học — Tên một bộ sách trong Tứ thư.

▸ Từng từ: 大學

失學 thất học

失學

thất học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Không được đi học từ lúc còn nhỏ.

▸ Từng từ: 失學

女學 nữ học

女學

nữ học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Việc học của đàn bà con gái — Trường học dành cho con gái.

▸ Từng từ: 女學

好學 hiếu học

好學

hiếu học

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. "Hảo học" 好學. Dễ học.
2. "Hiếu học" 好學. Ham học. ◇ Luận Ngữ 論語: "Mẫn nhi hiếu học, bất sỉ hạ vấn, thị dĩ vị chi Văn dã" 敏而好學, 不恥下問, 是以謂之文也 (Công Dã Tràng 公冶長) Thông minh hiếu học, không thẹn hỏi người kém mình, vì vậy được đặt (thụy) là Văn. § "Khổng Văn Tử" 孔文子 là một đại phu nước Vệ, tên là Ngữ, thụy là Văn. Tên thụy là tên đặt cho người chết, theo hành vi của người đó khi còn sống.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ham học, chăm học.

好學

hảo học

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. "Hảo học" 好學. Dễ học.
2. "Hiếu học" 好學. Ham học. ◇ Luận Ngữ 論語: "Mẫn nhi hiếu học, bất sỉ hạ vấn, thị dĩ vị chi Văn dã" 敏而好學, 不恥下問, 是以謂之文也 (Công Dã Tràng 公冶長) Thông minh hiếu học, không thẹn hỏi người kém mình, vì vậy được đặt (thụy) là Văn. § "Khổng Văn Tử" 孔文子 là một đại phu nước Vệ, tên là Ngữ, thụy là Văn. Tên thụy là tên đặt cho người chết, theo hành vi của người đó khi còn sống.

▸ Từng từ: 好學

婦學 phụ học

婦學

phụ học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Phụ giáo 婦教.

▸ Từng từ: 婦學

學位 học vị

學位

học vị

phồn thể

Từ điển phổ thông

học vị, bằng cấp, trình độ học vấn

Từ điển trích dẫn

1. Xưng hiệu cấp cho người hoàn tất chương trình chuyên nghiệp ở cấp đại học. ◎ Như: "học sĩ" 學士, "thạc sĩ" 碩士, "bác sĩ" 博士 là ba bậc "học vị" 學位 ở Trung Quốc.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Danh hiệu ban cho người hoàn tất được công trình học tập nghiên cứu được quy định ở Đại học ( Titre ).

▸ Từng từ: 學位

學俸 học bổng

學俸

học bổng

Từ điển trích dẫn

1. Số tiền do cơ quan nhà nước hoặc một tổ chức cấp cho học sinh, sinh viên để theo đuổi việc học.
2. Ngày xưa chỉ bổng lộc của giáo sư. ◎ Như: "nhân giá học hiệu học bổng cao, sở dĩ hấp dẫn hứa đa danh sư đại nho" 因這學校學俸高, 所以吸引許多名師大儒.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Số tiền cấp cho học trò nghèo để tiếp tục học tập.

▸ Từng từ: 學俸

學制 học chế

學制

học chế

Từ điển trích dẫn

1. Các quy định, tổ chức việc học tập trong nước: cấp bực, chương trình, thời hạn, tiêu chuẩn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cách tổ chức học viện học tập trong nước.

▸ Từng từ: 學制

學力 học lực

學力

học lực

Từ điển trích dẫn

1. Trình độ học tập nghiên cứu đã đạt được. ◇ Phạm Thành Đại 范成大: "Học lực căn thâm phương đế cố, Công danh thủy đáo tự cừ thành" 學力根深方蒂固, 功名水到自渠成 (Tống Lưu Đường Khanh 送劉唐卿) Tài học (như) rễ sâu núm chặt, Công danh (như) nước thành quả lớn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sức học.

▸ Từng từ: 學力

學務 học vụ

學務

học vụ

Từ điển trích dẫn

1. Sự việc liên quan tới giáo dục.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Công việc liên quan tới sự học tập.

▸ Từng từ: 學務

學區 học khu

學區

học khu

Từ điển trích dẫn

1. Khu vực thuận tiện cho học sinh học tập.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vùng trong nước, được phân chia theo tình trạng giáo dục.

▸ Từng từ: 學區

學問 học vấn

學問

học vấn

phồn thể

Từ điển phổ thông

học vấn, kiến thức

Từ điển trích dẫn

1. Hiểu biết có được nhờ học tập. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Nãi nãi bất tri đạo, ngã môn cô nương đích học vấn, liên ngã môn di lão gia thì thường hoàn khoa ni" 奶奶不知道, 我們姑娘的學問, 連我們姨老爺時常還誇呢 (Đệ thất thập cửu hồi) Mợ không biết, về kiến thức của cô nương, ngay cả Di lão gia của chúng ta cũng thường khen ngợi đấy. ☆ Tương tự: "tri thức" 知識.
2. Học hỏi. ◇ Cố Viêm Vũ 顧炎武: "Phù nhân dữ nghĩa, vị hữu bất học vấn nhi năng minh giả dã" 夫仁與義, 未有不學問而能明者也 (Nhật tri lục 日知錄, quyển thập nhất) Nhân nghĩa, chưa có ai không học hỏi mà có thể hiểu rõ được.
3. Đạo lí. ◎ Như: "giá kiện sự biểu diện giản đan, đãn lí diện đích học vấn khả đại liễu" 這件事表面簡單, 但裡面的學問可大了 sự việc đó mặt ngoài đơn giản, nhưng đạo lí bên trong lại sâu xa.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Học cái có sẵn và học cái chưa thấy, chưa biết. Chỉ chung việc học hỏi — Ta còn hiểu là cái công lao, hoặc cái trình độ học tập.

▸ Từng từ: 學問

學堂 học đường

學堂

học đường

Từ điển trích dẫn

1. Trường học, học hiệu.
2. Thuật số dụng ngữ: Nhà coi tướng dùng chỉ chỗ trên mặt gần "nhĩ môn" 耳門.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngôi nhà lớn để học trò tới học tập.

▸ Từng từ: 學堂

學士 học sĩ

學士

học sĩ

Từ điển trích dẫn

1. Người nghiên cứu học tập. ◇ Trang Tử 莊子: "Sử thiên hạ học sĩ bất phản kì bổn, vọng tác hiếu đễ nhi kiêu hãnh ư phong hầu phú quý giả dã" 使天下學士不反其本, 妄作孝弟而儌倖於封侯富貴者也 (Đạo Chích 盜跖) Khiến cho kẻ đi học trong thiên hạ không biết trở lại gốc, giả dối ra vẻ hiếu đễ hòng mong cầu cái giàu sang của bậc phong hầu.
2. Chức quan về văn học thời xưa. ◎ Như: "Hàn Lâm học sĩ" 翰林學.
3. Bậc học ("học vị" 學位) do nhà nước hoặc học viện độc lập quy định.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người có công nghiêng cứu học tập — Tên một chức quan về văn học thời xưa — Danh vị dành cho người tốt nghiệp bậc Đại học ( Licencié ), tương đương với Cử nhân.

▸ Từng từ: 學士

學官 học quan

學官

học quan

Từ điển trích dẫn

1. Chức quan dạy học thời xưa (bác sĩ, trợ giáo, học chánh, giáo thụ, giáo dụ, v.v.). ◇ Trương Tịch 張籍: "Trùng tác học quan nhàn tận nhật, Nhất li giang ổ bệnh đa niên" 重作學官閒盡日, 一離江塢病多年 (Thư hoài kí Nguyên lang trung 書懷寄元郎中).
2. Phòng xá trường học. Cũng chỉ trường học. ◇ Hán Thư 漢書: "Hựu tu khởi học quan ư thành đô thị trung, chiêu hạ huyện tử đệ dĩ vi học quan đệ tử" 又修起學官於成都市中, 招下縣子弟以為學官弟子 (Tuần lại truyện 循吏傳, Văn Ông truyện 文翁傳).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chức quan dạy học thời xưa.

▸ Từng từ: 學官

學家 học gia

學家

học gia

phồn thể

Từ điển phổ thông

học giả, nhà nghiên cứu

▸ Từng từ: 學家

學徒 học đồ

學徒

học đồ

phồn thể

Từ điển phổ thông

người theo học, người học nghề

▸ Từng từ: 學徒

學政 học chánh

學政

học chánh

Từ điển trích dẫn

1. Công việc giáo dục.
2. Tên chức quan, gọi tắt của "Đề Đốc Học Chánh" 提督學政 đời Thanh, bên Trung Quốc.

學政

học chính

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Công việc giáo dục trong nước.

▸ Từng từ: 學政

學會 học hội

學會

học hội

phồn thể

Từ điển phổ thông

học viện, viện nghiên cứu

▸ Từng từ: 學會

學期 học kì

學期

học kì

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. Thời gian học tập ấn định cho từng bậc học.
2. Kì hạn học phân chia trong năm, thường là hai học kì. ◎ Như: "đệ nhất học kì" 第一學期, "đệ nhị học kì" 第二學期.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thời gian học tập ấn định cho từng bậc học.

學期

học kỳ

phồn thể

Từ điển phổ thông

học kỳ, kỳ học

▸ Từng từ: 學期

學校 học hiệu

學校

học hiệu

phồn thể

Từ điển phổ thông

trường học

Từ điển trích dẫn

1. Trường học. ☆ Tương tự: "hùynh xá" 黌舍, "học đường" 學堂, "học cung" 學宮, "học thục" 學塾.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trường học. Như Học đường 學堂.

▸ Từng từ: 學校

學派 học phái

學派

học phái

Từ điển trích dẫn

1. Môn phái học thuật, gồm những nhà có chủ trương, ý kiến, đường hướng chung.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Phe nhóm quy tụ các học giả có chung ý kiến.

▸ Từng từ: 學派

學生 học sinh

學生

học sinh

phồn thể

Từ điển phổ thông

học sinh, người theo học

Từ điển trích dẫn

1. Người đi học.
2. Học giả hoặc quan viên tự xưng (khiêm từ). ◇ Nho lâm ngoại sử 儒林外史: "Ngã học sanh xuất môn cửu liễu, cố hương hữu như thử hiền sĩ, cánh tọa bất tri, khả vi tàm quý" 我學生出門久了, 故鄉有如此賢士, 竟坐不知, 可為慚愧 (Đệ nhất hồi) Bỉ nhân đi xa đã lâu, ở quê nhà có bậc hiền tài như vậy, (tôi) ngồi mãi (một chỗ) không biết, nên lấy làm hổ thẹn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người trẻ tuổi đang đi học.

▸ Từng từ: 學生

學界 học giới

學界

học giới

Từ điển trích dẫn

1. Chỉ chung những người nghiên cứu học thuật cũng như làm về ngành giáo dục.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ chung những người hoạt động trong ngành giáo dục.

▸ Từng từ: 學界

學科 học khoa

學科

học khoa

Từ điển trích dẫn

1. Môn học. ◎ Như: toán học, vật lí học, hóa học, kinh tế học.
2. Khoa mục, ngành học. ◎ Như: ngữ văn, số học, địa lí, sinh vật.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Môn học, ngành học.

▸ Từng từ: 學科

學簿 học bạ

學簿

học bạ

Từ điển trích dẫn

1. Sổ ghi kết quả học tập của mỗi học sinh.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cuốn sổ ghi rõ việc học tập của học sinh ở nhà trường.

▸ Từng từ: 學簿

學級 học cấp

學級

học cấp

phồn thể

Từ điển phổ thông

cấp học, bậc học, lớp

▸ Từng từ: 學級

學習 học tập

學習

học tập

phồn thể

Từ điển phổ thông

học tập, nghiên cứu

Từ điển trích dẫn

1. Học hỏi, nghiên cứu. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Như kim yếu thành nhân lập sự, học tập trứ mãi mại, hựu bất chuẩn ngã liễu!" 如今要成人立事, 學習著買賣, 又不准我了 (Đệ tứ thập bát hồi) Bây giờ con muốn nên người lập nghiệp, học buôn học bán, mẹ lại không cho con đi à!
2. Bắt chước, theo gương. ◎ Như: "ngã môn ưng học tập Nhạc Phi tinh trung báo quốc đích tinh thần" 我們應學習岳飛精忠報國的精神.
3. Theo học, thụ giáo. ◎ Như: "ngã tại Vương lão sư môn hạ học tập" 我在王老師門下學習.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Học hỏi và làm cho sự học được tiến bộ.

▸ Từng từ: 學習

學者 học giả

學者

học giả

phồn thể

Từ điển phổ thông

học giả, nhà nghiên cứu

Từ điển trích dẫn

1. Người có học vấn uyên bác. ◇ Tân Ngũ đại sử 新五代史: "Dữ học giả giảng luận, chung nhật vô quyện" 與學者講論, 終日無倦 (Quyển nhị thập ngũ, Đường Thần truyện 唐臣傳) Cùng với học giả giảng luận, cả ngày không mệt mỏi.
2. Người cầu học. ◇ Luận Ngữ 論語: "Cổ chi học giả vị kỉ, kim chi học giả vị nhân" 古之學者為己, 今之學者為人 (Hiến vấn 憲問) Người đời xưa cầu học vì mình, người nay học vì người (nghĩa là mong cho người ta biết tới mình).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người hiểu biết sâu rộng nhờ công trình học tâp nghiên cứu.

▸ Từng từ: 學者

學舍 học xá

學舍

học xá

Từ điển trích dẫn

1. Phòng xá trường học. Cũng chỉ nơi tu tập khóa nghiệp.
2. Nơi ở của học sinh, sinh viên. ◎ Như: "quốc tế học xá" 國際學舍.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Học đường.

▸ Từng từ: 學舍

學行 học hạnh

學行

học hạnh

Từ điển trích dẫn

1. Học vấn và phẩm hạnh.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sức học và tính nết.

▸ Từng từ: 學行

學術 học thuật

學術

học thuật

phồn thể

Từ điển phổ thông

học thuật

Từ điển trích dẫn

1. Chỉ chung việc nghiên cứu học tập. ◇ Hà Tốn 何遜: "Tiểu tử vô học thuật, Đinh ninh nhân phụ tân" 小子無學術, 丁寧因負薪 (Tặng Tộc Nhân Mạt Lăng huynh đệ 贈族人秣陵兄弟).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ chung việc nghiên cứu học tập.

▸ Từng từ: 學術

學說 học thuyết

學說

học thuyết

Từ điển trích dẫn

1. Kiến giải.
2. Chủ trương về học thuật có căn cứ, lí luận, hệ thống. ◇ Chương Bỉnh Lân 章炳麟: "Học thuyết dĩ khải nhân tư, văn từ dĩ tăng nhân cảm" 學說以啟人思, 文辭以增人感 (Văn học tổng lược 文學總略).
3. Nói, kể lại theo lời người khác. ◇ Kim Bình Mai 金瓶梅: "Nha đầu học thuyết: Lưỡng cá (Tây Môn Khánh, Ngô Nguyệt Nương) thuyết liễu nhất dạ thoại" 丫頭學說: 兩個(西門慶, 吳月娘)說了一夜話 (Đệ nhị thập nhất hồi).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vấn đề to lớn được nêu ra và được nghiên cứu theo một đường hướng riêng, với những ý kiến riêng của một hay một nhóm học giả.

▸ Từng từ: 學說

學課 học khóa

學課

học khóa

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bài học — Thời hạn học tập được ấn định sẵn.

▸ Từng từ: 學課

學識 học thức

學識

học thức

Từ điển trích dẫn

1. Học vấn và tri thức. ◎ Như: "tha học thức phong phú, kiến văn quảng bác" 他學識豐富, 見聞廣博.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sự hiểu biết do việc học tập đem lại.

▸ Từng từ: 學識

學費 học phí

學費

học phí

Từ điển trích dẫn

1. Tiền tiêu dùng vào việc học tập.
2. Tiền học sinh nộp cho trường học để theo học ở đó. ◇ Lão Xá 老舍: "Nhất niên tiến đa thiểu học phí?" 一年進多少學費? (Lão Trương đích triết học 老張的哲學, Đệ tam).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiền tiêu dùng vào việc học tập.

▸ Từng từ: 學費

學部 học bộ

學部

học bộ

Từ điển trích dẫn

1. Cơ quan có từ thời nhà Thanh mạt, bên Trung Quốc, trông coi việc giáo dục trong toàn quốc, tương đương với Bộ Giáo Dục ngày nay.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cơ quan trung ương của triều đình xưa, trông coi việc giáo dục dân chúng, tương đương với bộ Giáo dục ngày nay.

▸ Từng từ: 學部

學閥 học phiệt

學閥

học phiệt

Từ điển trích dẫn

1. Nhóm người tạo thành tổ chức, có thế lực trong giới học thuật hoặc giáo dục. ◎ Như: "giá thứ hội nghị thụ đáo học phiệt tả hữu, thành hiệu bất chương" 這次會議受到學閥左右, 成效不彰.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người dùng sự học cao rộng của mình để tạo thế lực trong ngành giáo dục và trong quốc gia.

▸ Từng từ: 學閥

學院 học viện

學院

học viện

phồn thể

Từ điển phổ thông

học viện, viện nghiên cứu

▸ Từng từ: 學院

學風 học phong

學風

học phong

Từ điển trích dẫn

1. Phong thái, tính cách, khuynh hướng của sự học tập nghiên cứu.

▸ Từng từ: 學風

學齡 học linh

學齡

học linh

phồn thể

Từ điển phổ thông

tuổi học sinh, tuổi còn đi học

▸ Từng từ: 學齡

宮學 cung học

宮學

cung học

Từ điển trích dẫn

1. Thời Nam Tống, chỉ nơi con cháu dòng họ nhà vua học tập.

▸ Từng từ: 宮學

宿學 túc học

宿學

túc học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sự hiểu biết sâu rộng, do học vấn lâu năm.

▸ Từng từ: 宿學

實學 thật học

實學

thật học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều học hỏi sát với sự thật, không xa vời.

▸ Từng từ: 實學

小學 tiểu học

小學

tiểu học

phồn thể

Từ điển phổ thông

cấp tiểu học, cấp phổ thông cơ sở

Từ điển trích dẫn

1. Trường học sơ cấp. ◇ Thuyết văn giải tự 說文解字: "Chu lễ bát tuế nhập tiểu học" 周禮八歲入小學 (Tự 序).
2. Học vấn nghiên cứu văn tự: tự hình, tự nghĩa và tự âm. Bao gồm văn tự học, thanh vận học và huấn hỗ học.
3. Người thời Tống gọi những nghi tiết quét dọn, ứng đối, tiến thối... là "tiểu học" 小學.
4. Chỉ cái học nhỏ nhặt, tế toái, vụn vặt.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Việc học tập của trẻ con.

▸ Từng từ: 小學

幼學 ấu học

幼學

ấu học

Từ điển trích dẫn

1. Việc học cho trẻ nhỏ.
2. Tên gọi tắt của sách "Ấu học quỳnh lâm" 幼學瓊林.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Việc học tập của trẻ nhỏ — Lớp học của trẻ nhỏ.

▸ Từng từ: 幼學

形學 hình học

形學

hình học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Môn học về các đướng nét dáng dấp thấy được.

▸ Từng từ: 形學

後學 hậu học

後學

hậu học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Kẻ đi học ở đời sau.

▸ Từng từ: 後學

從學 tòng học

從學

tòng học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Theo học.

▸ Từng từ: 從學

所學 sở học

所學

sở học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều đã học được. Sức học.

▸ Từng từ: 所學

才學 tài học

才學

tài học

phồn thể

Từ điển phổ thông

học giỏi, học rộng

▸ Từng từ: 才學

放學 phóng học

放學

phóng học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hết giờ học. Tan học.

▸ Từng từ: 放學

教學 giáo học

教學

giáo học

phồn thể

Từ điển phổ thông

1. giáo viên và học sinh
2. giáo dục

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người dạy học.

▸ Từng từ: 教學

散學 tán học

散學

tán học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hết buổi học, học trò tan ra mà về nhà.

▸ Từng từ: 散學

數學 số học

數學

số học

phồn thể

Từ điển phổ thông

môn toán số học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một ngành Toán học, nghiên cứu về các con số » Arithmélique «.

▸ Từng từ: 數學

文學 văn học

文學

văn học

phồn thể

Từ điển phổ thông

văn học, văn chương

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Việc nghiên cứu, tìm hiểu văn chương — Chỉ chung các công trình khảo cứu, sáng tác.

▸ Từng từ: 文學

新學 tân học

新學

tân học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái học của thời đại mới.

▸ Từng từ: 新學

晚學 vãn học

晚學

vãn học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Buổi học chiều.

▸ Từng từ: 晚學

梵學 phạn học

梵學

phạn học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sự nghiên cứu tìm tòi về giáo lí nhà Phật. Cũng như: Phật học.

▸ Từng từ: 梵學

樸學 phác học

樸學

phác học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sự học hỏi thành thật, không vì lợi danh.

▸ Từng từ: 樸學

法學 pháp học

法學

pháp học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngành nghiên cứu về luật lệ.

▸ Từng từ: 法學

漢學 hán học

漢學

hán học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái học của người Trung Hoa.

▸ Từng từ: 漢學

熱學 nhiệt học

熱學

nhiệt học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một ngành nghiên cứu về sức nóng.

▸ Từng từ: 熱學

監學 giám học

監學

giám học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xem xét việc học, một chức vụ trong những trường học.

▸ Từng từ: 監學

督學 đốc học

督學

đốc học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vị quan coi sóc việc học hành tại một địa phương thời trước. Thơ Trần Tế Xương có câu: » Ông về Đốc học đã bao lâu, cờ bạc rong chơi rặt một màu «.

▸ Từng từ: 督學

科學 khoa học

科學

khoa học

phồn thể

Từ điển phổ thông

khoa học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngành nghiên cứu có hệ thống để tìm hiểu sự vật.

▸ Từng từ: 科學

算學 toán học

算學

toán học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Môn học về số lượng và thứ tự các số.

▸ Từng từ: 算學

絶學 tuyệt học

絶學

tuyệt học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái học đạt tới mức cao nhất — Cái học đã mất, không còn truyền lại nữa.

▸ Từng từ: 絶學

經學 kinh học

經學

kinh học

Từ điển trích dẫn

1. Học thuật nghiên cứu kinh truyện và xiển dương nghĩa lí đạo nhà Nho. ◇ Hậu Hán Thư 後漢書: "(Lưu) Du thiếu hảo kinh học, vưu thiện đồ sấm, thiên văn, lịch toán chi thuật" 瑜少好經學, 尤善圖讖, 天文, 歷筭之術 (Lưu Du truyện 劉瑜傳).

▸ Từng từ: 經學

羣學 quần học

羣學

quần học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một tên chỉ môn Xã hội học.

▸ Từng từ: 羣學

義學 nghĩa học

義學

nghĩa học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngôi trường mở ra để dạy học không lấy tiền, dạy dùm theo đạo phải mà thôi.

▸ Từng từ: 義學

舊學 cựu học

舊學

cựu học

Từ điển trích dẫn

1. Tri thức sở học có từ trước.
2. Chỉ học thuật của Trung quốc cũ, như "nghĩa lí" 義理, "khảo chứng" 考證, "từ chương" 詞章, v.v. § Nói tương đối với "tân học" 新學 thâu nhập từ tây phương.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sự học đời xưa. Nền học vấn cũ.

▸ Từng từ: 舊學

西學 tây học

西學

tây học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nền học vấn của người Âu Mĩ.

▸ Từng từ: 西學

講學 giảng học

講學

giảng học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dạy học.

▸ Từng từ: 講學

轉學 chuyển học

轉學

chuyển học

Từ điển trích dẫn

1. Thay đổi việc học, đang ở trường này sang trường khác, đang theo ngành này qua ngành khác.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thay đổi việc học, đang ở trường này sang trường khác, đang theo nghành này qua nghành khác.

▸ Từng từ: 轉學

農學 nông học

農學

nông học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngành nghiêng cứu tìm tòi về việc làm ruộng. Bài diễn thuyết của Phan Bội Châu tại Huế năm 1926 có câu: » Không có nông học, nên nông dân không biết đường khai khẩn «.

▸ Từng từ: 農學

遊學 du học

遊學

du học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đi xa để theo đuổi việc học. Đoạn trường tân thanh có câu: » Mượn điều du học hỏi thuê «. Ngày nay ta còn hiểu là ra nước ngoài học tập.

▸ Từng từ: 遊學

鄉學 hương học

鄉學

hương học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Hương hiệu 鄉校.

▸ Từng từ: 鄉學

醫學 y học

醫學

y học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngành học tập nghiên cứu về cách chữa trị bệnh tật.

▸ Từng từ: 醫學

開學 khai học

開學

khai học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mở cửa nhà trường cho học trò đến học. Như Khi giảng 開講.

▸ Từng từ: 開學

雜學 tạp học

雜學

tạp học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái học lộn xộn lặt vặt.

▸ Từng từ: 雜學

電學 điện học

電學

điện học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngành nghiên cứu về điện để áp dụng vào đời sống.

▸ Từng từ: 電學

音學 âm học

音學

âm học

Từ điển trích dẫn

1. Khoa học nghiên cứu về những hiện tượng âm thanh, như: âm ba, phản xạ, cộng chấn, v.v. § Cũng gọi là: "thanh học" 聲學, "âm hưởng học" 音響學.

▸ Từng từ: 音學

韻學 vận học

韻學

vận học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Môn nghiên cứu về vần và cách đọc của tiếng.

▸ Từng từ: 韻學

飽學 bão học

飽學

bão học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ sự học sâu rộng, đầy đủ, không cần học thêm gì nữa.

▸ Từng từ: 飽學

修辭學 tu từ học

修辭學

tu từ học

Từ điển trích dẫn

1. Môn học về phương pháp trau giồi nghệ thuật văn chương.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Môn học về cách trau giồi câu văn.

▸ Từng từ: 修辭學

博物學 bác vật học

博物學

bác vật học

Từ điển trích dẫn

1. Khoa học nghiên cứu các loại sự vật trong tự nhiên giới.
2. Gọi chung khoa học nghiên cứu động vật, thực vật, quáng vật...

▸ Từng từ: 博物學

女學生 nữ học sinh

女學生

nữ học sinh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Học trò con gái.

▸ Từng từ: 女學生

學課錢 học khóa tiền

學課錢

học khóa tiền

Từ điển trích dẫn

1. Học phí. ◇ Vũ Hán Thần 武漢臣: "Dữ nhân gia phùng phá bổ trán, tẩy y quát thường, mịch đích ta đông tây lai dữ giá hài nhi tố học khóa tiền" 與人家縫破補綻, 洗衣刮裳, 覓的些東西來與這孩兒做學課錢 (Lão sanh nhi 老生兒, Tiết tử 楔子) Khâu vá giặt giũ quần áo cho nhà người ta, kiếm chút gì cho con làm học phí.

▸ Từng từ: 學課錢

森林學 sâm lâm học

森林學

sâm lâm học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngành khảo cứu về các nguồn lợi của rừng và khai thác lâm sản.

▸ Từng từ: 森林學

物理學 vật lí học

物理學

vật lí học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngành nghiên cứu về cái lẽ của mọi vật, về tính chất và sự vận động, biến hóa của mọi vật.

▸ Từng từ: 物理學

生物學 sinh vật học

生物學

sinh vật học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngành nghiên cứu về mọi vật có sự sống.

▸ Từng từ: 生物學

生理學 sinh lí học

生理學

sinh lí học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Môn học về các hiện tượng sinh hoạt của sinh vật ( Phistologic ) — Ta còn hiểu theo nghĩa hẹp là môn học về những liên quan nam nữ.

▸ Từng từ: 生理學

畱學生 lưu học sinh

畱學生

lưu học sinh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người học sinh ở lại nước ngoài học tập. Ta gọi là Du học sinh.

▸ Từng từ: 畱學生

社會學 xã hội học

社會學

xã hội học

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Môn học nghiên cứu về mọi sự sinh hoạt chung của loài người trong cuộc sống.

▸ Từng từ: 社會學

舊學生 cựu học sinh

舊學生

cựu học sinh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người học sinh cũ của ông thầy nào, của một trường nào.

▸ Từng từ: 舊學生

運動學 vận động học

運動學

vận động học

Từ điển trích dẫn

1. Ngành khảo cứu về các loại hình thức vận động của vật thể.
2. Môn học về thể dục (dùng môn giải phẫu thân thể người ta và môn lực học để giải thích các loại hoạt động thể dục).

▸ Từng từ: 運動學

音韻學 âm vận học

音韻學

âm vận học

Từ điển trích dẫn

1. Môn học nghiên cứu về kết cấu âm vận ngôn ngữ loài người.
2. Tên khác của "thanh vận học" 聲韻學.

▸ Từng từ: 音韻學

不學無術 bất học vô thuật

不學無術

bất học vô thuật

Từ điển trích dẫn

1. Không có học vấn tài cán gì cả. ★ Tương phản: "học phú ngũ xa" 學富五車, "chân tài thật học" 真才實學.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Không có học vấn nên không có tài khéo để làm việc.

▸ Từng từ: 不學無術

博學宏詞 bác học hoành từ

博學宏詞

bác học hoành từ

Từ điển trích dẫn

1. Tên một khoa thi của Trung Hoa đời Tống chọn người có học vấn rộng và văn tài trác việt. ◇ Hàn Dũ 韓愈: "Kì hậu dĩ bác học hoành từ, thụ Tập Hiền điện Chánh Tự" 其後以博學宏詞, 授集賢殿正字 (Liễu Tử Hậu mộ chí minh 柳子厚墓誌銘) Sau đậu khoa Bác Học Hoành Từ, được bổ chức Chánh Tự ở điện Tập Hiền.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một khoa thi đời Đường, chọn người học rộng, có lời lẽ lớn lao.

▸ Từng từ: 博學宏詞

博學鴻儒 bác học hồng nho

博學鴻儒

bác học hồng nho

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một khoa thi đời Khang Hi nhà Thanh — Chỉ bậc nho sĩ học rộng tài cao.

▸ Từng từ: 博學鴻儒

師範學校 sư phạm học hiệu

師範學校

sư phạm học hiệu