ⓘ Xem hướng dẫn sử dụng.  
反 - phiên, phiến, phản
作反 tác phản
作反

tác phản

Từ điển trích dẫn

1. Làm phản, chống lại. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Ngoại biên ki cá đại bộc nhân Lí Quý đẳng thính kiến lí biên tác phản khởi lai, mang đô tiến lai nhất tề hát trụ" 外邊幾個大僕人李貴等聽見裏邊作反起來, 忙都進來一齊喝住 (Đệ cửu hồi) Ở ngoài mấy người hầu lớn (của Bảo Ngọc) là bọn Lí Quý nghe tiếng làm loạn bên trong (trường), vội chạy vào quát phải thôi.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nổi dậy chống lại.

▸ Từng từ: 作 反
反亂 phản loạn
反亂

phản loạn

Từ điển trích dẫn

1. Làm phản gây rối loạn. ☆ Tương tự: "bạn loạn" 叛亂.
2. Bốc lên cao, vọt lên, phiên đằng (tiếng địa phương).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Gây rối để chống lại.

▸ Từng từ: 反 亂
反仄 phản trắc
反仄

phản trắc

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

phản trắc, tráo trở

▸ Từng từ: 反 仄
反伴 phản bạn
反伴

phản bạn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Làm hại lại người chơi thân với mình.

▸ Từng từ: 反 伴
反供 phản cung
反供

phản cung

Từ điển trích dẫn

1. Lời khai lật trái lại những điều đã cung khai trước.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nói ngược lại những điều đã khai ra.

▸ Từng từ: 反 供
反側 phản trắc
反側

phản trắc

Từ điển trích dẫn

1. Trằn trọc không yên. ◇ Thi Kinh 詩經: "Du tai du tai, Triển chuyển phản trắc" 悠哉悠哉, 輾轉反側 (Chu nam, Quan thư 關雎) Tưởng nhớ xa xôi, tưởng nhớ xa xôi, Trằn trọc không yên.
2. Lật lọng, tráo trở, phản phúc vô thường. ◇ Thi Kinh 詩 經: "Tác thử hảo ca, Dĩ cực phản trắc" 作此好歌, 以極反側 (Tiểu nhã 小雅, Hà nhân tư 何人斯) Ta làm bài ca tốt lành này, Để xét tới cùng lòng dạ tráo trở không tin cậy được của ngươi.
3. Không thuận phục, không an phận. ◇ Tuân Tử 荀子: "Độn đào phản trắc chi dân, chức nhi giáo chi, tu nhi đãi chi" 遁逃反側之民, 職而教之, 須而待之 (Vương chế 王制) Dân không an phận trốn tránh, chăm lo giáo hóa họ, tu sửa đãi ngộ họ.
4. Sợ hãi, lo lắng không yên. ◇ Lưu Nghĩa Khánh 劉義慶: "Đôn mặc nhiên, bàng nhân vi chi phản trắc, Sung yến nhiên thần ý tự nhược" 敦默然, 旁人為之反側, 充晏然神意自若 (Thế thuyết tân ngữ 世說新語, Phương chánh 方正) Vương Đôn im lặng, người chung quanh lấy làm lo sợ cho ông, Hà Sung bình thản thần sắc như không.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lật lọng, tráo trở. Văn tế sĩ dân lục tỉnh của Nguyễn Đình Chiểu có câu: » Chẳng qua dân mắc nạn trời, hoài cựu chúa mang lời phản trắc «.

▸ Từng từ: 反 側
反光 phản quang
反光

phản quang

Từ điển trích dẫn

1. Hiện tượng tia sáng phản chiếu.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chiếu sáng trở lại.

▸ Từng từ: 反 光
反動 phản động
反動

phản động

Từ điển trích dẫn

1. Phản phúc, làm trái với hành động từ trước. ◇ Bắc Tề Thư 北齊書: "Cao Quy Ngạn sơ tuy đồng đức, hậu tầm phản động, dĩ sơ kị chi tích tận cáo lưỡng vương" 高歸彥初雖同德, 後尋反動, 以疏忌之跡盡告兩王 (Dương Âm truyện 楊愔傳).
2. Phản đối, phản kháng. ◇ Lỗ Tấn 魯迅: "Giá vận động nhất phát sanh, tự nhiên nhất diện tựu phát sanh phản động, ư thị tiện nhưỡng thành chiến đấu" 這運動一發生, 自然一面就發生反動, 於是便釀成戰鬥 (Tam nhàn tập 三閑集, Vô thanh đích Trung Quốc 無聲的中國).
3. Tác dụng tương phản.
4. Có tư tưởng hoặc hành động ngược với tinh thần cách mạng. § Ghi chú: Hai chữ "cách mạng" ở đây chỉ tập đoàn cộng sản, từ năm 1949, đã chiếm được quyền chính lập ra "Trung Hoa Nhân Dân Cộng Hòa Quốc" 中華人民共和國.
5. Chỉ phe phản động.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Làm ngược lại với những người khác.

▸ Từng từ: 反 動
反叛 phản bạn
反叛

phản bạn

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

nổi loạn, phiến loạn

Từ điển trích dẫn

1. Làm phản. ☆ Tương tự: "bội bạn" 背叛, "bạn nghịch" 叛逆, "tạo phản" 造反. ★ Tương phản: "quy thuận" 歸順.
2. Kẻ làm phản, người làm chuyện xấu ác. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Ngã bất nhập xã hoa kỉ cá tiền, ngã bất thành liễu Đại Quan viên đích phản bạn liễu ma?" 我不入社花幾個錢, 我不成了大觀園的反叛了麼 (Đệ tứ thập ngũ hồi) Nếu tôi không tốn mấy đồng tiền cho thi xã thì chẳng hóa ra tôi là kẻ lật lọng ở vườn Đại Quan này hay sao?

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tráo trở, đối xử ngược lại với lúc trước.

▸ Từng từ: 反 叛
反命 phản mệnh
反命

phản mệnh

Từ điển trích dẫn

1. Hồi báo sau khi thi hành mệnh lệnh. ☆ Tương tự: "phục mệnh" 復命. ◇ Chu Lễ 周禮: "Quốc hữu đại cố, tắc lệnh đảo từ, kí tế, phản mệnh vu quốc" 國有大故, 則令禱祠, 既祭, 反命于國 (Xuân quan 春官, Đô tông nhân 都宗人).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trình báo lại cái lệnh đã được thi hành xong.

▸ Từng từ: 反 命
反响 phản hưởng
反响

phản hưởng

giản thể

Từ điển phổ thông

vọng lại, vang lại, dội lại

▸ Từng từ: 反 响
反囘 phản hồi
反囘

phản hồi

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Quay về, trở về » Vân Tiên chém Cốt Đột rồi, đầu treo cổ ngựa phản hồi bổn quân « ( Lục Vân Tiên ).

▸ Từng từ: 反 囘
反复 phản phục
反复

phản phục

giản thể

Từ điển phổ thông

lặp đi lặp lại

▸ Từng từ: 反 复
反对 phản đối
反对

phản đối

giản thể

Từ điển phổ thông

phản đối, phản kháng, chống lại

▸ Từng từ: 反 对
反射 phản xạ
反射

phản xạ

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

phản xạ, phản chiếu

Từ điển trích dẫn

1. Làn sóng âm thanh hoặc tia sáng gặp trở ngại, đổi phương hướng, dội ngược trở lại gọi là hiện tượng "phản xạ" 反射.
2. Tác dụng của hệ thống thần kinh trước sự kính thích nào đó. Như con ngươi mở to ra hay thu nhỏ lại tùy theo cường độ của ánh sáng nhẹ hay mạnh.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Rọi chiếu lại — Chỉ sự đáp ứng của cơ thể trước những kính thích bên ngoài. Sự đáp ứng này tự nhiên và tức khắc, không suy nghĩ.

▸ Từng từ: 反 射
反對 phản đối
反對

phản đối

phồn thể

Từ điển phổ thông

phản đối, phản kháng, chống lại

Từ điển trích dẫn

1. Tương phản, đối lập. ◇ Minh sử 明史: "Đông phương kiến nhật tảo, tây phương kiến nhật trì, (...), tương cự nhất bách bát thập độ tắc trú dạ thì khắc câu phản đối hĩ" 東方見日早, 西方見日遲, (...), 相距一百八十度則晝夜時刻俱反對矣 (Thiên văn chí nhất 天文志一) Phương đông thấy mặt trời sớm, phương tây thất mặt trời muộn, (...), cách nhau một trăm tám mươi độ ngày đêm thời khắc đều tương phản nhau vậy.
2. Không tán thành, không đồng ý. ◇ Lỗ Tấn 魯迅: "Tha sở đề xướng đích đông tây, ngã thị thường thường phản đối đích" 他所提倡的東西，我是常常反對的 (Nam khang bắc điệu tập 南腔北調集, Luận ngữ nhất niên 論語一年) Những cái ông ta đề xướng này nọ, là những cái tôi thường thường không tán thành.
3. Một loại đối ngẫu trong vận văn: tình huống tương phản, nhưng ý tứ tương hợp. ◇ Vương Xán 王粲: "Chung Nghi u nhi Sở tấu hề, Trang Tích Hiển nhi Việt ngâm" 鍾儀幽而楚奏兮, 莊舄顯而越吟 (Đăng lâu phú 登樓賦). § Ghi chú: Chung Nghi và Trang Tích không cùng một cảnh ngộ, nhưng cả hai đều nhớ cố hương.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đưa ra ý kiến chống lại.

▸ Từng từ: 反 對
反应 phản ứng
反应

phản ứng

giản thể

Từ điển phổ thông

phản ứng, đáp ứng lại, trả lời lại

▸ Từng từ: 反 应
反徒 phản đồ
反徒

phản đồ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Kẻ bội bạc — Đứa học trò bội bạc với thầy học.

▸ Từng từ: 反 徒
反復 phản phục
反復

phản phục

phồn thể

Từ điển phổ thông

lặp đi lặp lại

▸ Từng từ: 反 復
反心 phản tâm
反心

phản tâm

Từ điển trích dẫn

1. Lòng phản trắc.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tấm lòng tráo trở thay đổi.

▸ Từng từ: 反 心
反感 phản cảm
反感

phản cảm

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

ghét, không ưa, không thích

▸ Từng từ: 反 感
反應 phản ứng
反應

phản ứng

phồn thể

Từ điển phổ thông

phản ứng, đáp ứng lại, trả lời lại

Từ điển trích dẫn

1. Hưởng ứng làm phản. ◇ Hậu Hán Thư 後漢書: "Thục Quận, Quảng Hán, Kiền Vi giai phản ứng" 蜀郡, 廣漢, 犍為皆反應 (Lưu Yên truyện 劉焉傳) Thục Quận, Quảng Hán, Kiền Vi đều hưởng ứng làm phản.
2. Ý kiến, thái độ hoặc hành động phát hiện khi đối diện sự vật. ◇ Ba Kim 巴金: "Ngã hòa đồng hành đích nhân đàm khởi, tha môn đích phản ứng tịnh bất cường liệt" 我和同行的人談起, 他們的反應並不強烈 (Tham tác tập 探索集, Phỏng vấn quảng đảo 訪問廣島).
3. Phản ánh. ◇ Cù Thu Bạch 瞿秋白: "Tha đích đặc điểm thị cánh trực tiếp đích cánh tấn tốc đích phản ứng xã hội thượng đích nhật thường sự biến" 牠的特點是更直接的更迅速的反應社會上的日常事變 (Lỗ Tấn tạp cảm tuyển tập 魯迅雜感選集, Tự ngôn 序言) Đặc điểm của nó là: những sự tình xảy ra thường ngày trong xã hội được phản ánh, càng trực tiếp thì càng mau lẹ.
4. Hoạt động tương ứng của một vật thể trước kích thích gây từ bên trong hoặc đến từ bên ngoài. § Thí dụ như lá cây mắc cở khép lại khi bị chạm vào.
5. Hiện tượng và quá trình của một vật chất nhận chịu tác dụng nào đó mà biến hóa.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đáp lại, bày tỏ thái độ để đáp lại — Hiện tượng phát sinh do tác dụng hóa học.

▸ Từng từ: 反 應
反手 phản thủ
反手

phản thủ

Từ điển trích dẫn

1. Lật bàn tay.
2. Tỉ dụ sự tình dễ dàng. ☆ Tương tự: "phản chưởng" 反掌. ◎ Như: "dị như phản thủ" 易如反手 dễ như trở bàn tay.
3. Động tác trong môn bóng bàn, lòng bàn tay hướng về bên trong, đưa vợt về phía trước.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Phản Chưởng 反掌.

▸ Từng từ: 反 手
反抗 phản kháng
反抗

phản kháng

Từ điển trích dẫn

1. Chống cự lại, phản đối bằng hành động. ◎ Như: "phản kháng bạo chính" 反抗暴政 chống lại chính trị tàn ác.
2. ☆ Tương tự: "đề kháng" 抵抗, "đề cự" 抵拒, "kháng cự" 抗拒.
3. ★ Tương phản: "phục tòng" 服從, "đầu hàng" 投降, "khuất phục" 屈服.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chống cự lại.

▸ Từng từ: 反 抗
反掌 phản chưởng
反掌

phản chưởng

Từ điển trích dẫn

1. Lật bàn tay. Tỉ dụ sự tình rất dễ dàng. ☆ Tương tự: "phản thủ" 反手. ◎ Như: "dị như phản chưởng" 易如反掌 dễ như trở bàn tay.
2. Tỉ dụ thời gian trôi qua rất nhanh. ◇ Đỗ Phủ 杜甫: "Ngũ thập niên gian tự phản chưởng" 五十年間似反掌 (Quan công tôn đại nương 觀公孫大娘) Năm chục năm trời như chớp mắt.
3. Hình dung biến hóa vô thường, tráo trở bất trắc. ◇ Nam cung từ kỉ 南宮詞紀: "Thán thế tình phản chưởng vô thường" 嘆世情反掌無常 (Hạ tân lang 賀新郎, Phiếm hồ 泛湖) Than thở tình đời tráo trở vô thường.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lật bàn tay, ý nói rất dễ dàng, như trở bàn tay.

▸ Từng từ: 反 掌
反映 phản ánh
反映

phản ánh

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

phản ánh, phản xạ lại

Từ điển trích dẫn

1. Chiếu ngược lại, phản chiếu.
2. Biểu hiện hoặc hiển thị thực chất của sự vật khách quan. ◇ Ba Kim 巴金: "Văn học tác phẩm thị tác giả đối sanh hoạt lí giải đích phản ánh" 文學作品是作者對生活理解的反映 (Văn học đích tác dụng 文學的作用) Tác phẩm văn học phản ánh lí giải của tác giả đối với đời sống.
3. Đem tình huống hoặc ý kiến chuyển đạt, báo cáo lên cấp trên.
4. Cảm thụ cùng cách nhìn chủ quan (cảm giác, tri giác, biểu tượng, quan niệm, khái niệm...) đối với sự vật khách quan. § Cũng nói là "ánh tượng" 映象. ◇ Ngải Thanh 艾青: "Thi nhân yếu trung ư tự kỉ đích cảm thụ. Sở vị cảm thụ tựu thị đối khách quan thế giới đích phản ánh" 詩人要忠於自己的感受. 所謂感受就是對客觀世界的反映 (Thi tuyển 詩選, Tự tự 自序) Thi nhân phải trung thực với cảm thụ của chính mình. Cái gọi là cảm thụ đó chính là phản ánh đối với thế giới khách quan.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chiếu ngược trở lại.

▸ Từng từ: 反 映
反服 phản phục
反服

phản phục

Từ điển trích dẫn

1. Bậc tôn trưởng để tang người thân thuộc còn ít tuổi hoặc ở bậc dưới.
2. Cởi quân phục mặc thường phục.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người trên để tang cho kẻ dưới.

▸ Từng từ: 反 服
反正 phản chính
反正

phản chính

phồn & giản thể

Từ điển trích dẫn

1. Trở về đường ngay, từ bên tà về với bên chánh. ☆ Tương tự: "quy chánh" 歸正. ◎ Như: "bát loạn phản chánh" 撥亂反正 chuyển loạn thành chánh. ◇ Hán Thư 漢書: "Dục lệnh giác ngộ phản chánh, thôi thành hành thiện" 欲令覺悟反正, 推誠行善 (Tức Phu Cung truyện 息夫躬傳).
2. Quân địch đầu hàng theo về phe mình gọi là "phản chánh" 反正.
3. Mặt phải và mặt trái.
4. Vua trở lại ngôi vị.
5. Dù thế nào, dù sao. ☆ Tương tự: "hoành thụ" 橫豎. ◎ Như: "vô luận thiên tình hoàn thị hạ vũ, phản chánh tha nhất định yếu khứ" 無論天晴還是下雨, 反正他一定要去 bất kể trời tạnh hay mưa, dù sao nó cũng nhất định phải đi.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trở về con đường ngay thẳng.

▸ Từng từ: 反 正
反照 phản chiếu
反照

phản chiếu

Từ điển trích dẫn

1. Tia sáng chiếu ngược lại. ◎ Như: "mục quang phản chiếu" 目光反照 ánh mắt chiếu trở lại.
2. Ánh sáng mặt trời chiều chiếu ngược lại, ánh tịch dương rọi ngược lại. ◇ Thẩm Quát 沈括: "Viễn quan thôn lạc, yểu nhiên thâm viễn, tất thị vãn cảnh; viễn phong chi đính, uyển hữu phản chiếu chi sắc" 遠觀村落, 杳然深遠, 悉是晚景; 遠峰之頂, 宛有反照之色 (Mộng khê bút đàm 夢溪筆談) Từ xa nhìn thôn làng, mờ mịt sâu xa, hẳn là cảnh về chiều; đỉnh ngọn núi xa dường như có màu sắc của ánh hoàng hôn chiếu lại.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Rọi ngược trở lại.

▸ Từng từ: 反 照
反目 phản mục
反目

phản mục

Từ điển trích dẫn

1. Trái mắt, không hòa thuận, thường chỉ vợ chồng bất hòa. ☆ Tương tự: "bất hòa" 不和, "phản diện" 反面. ★ Tương phản: "liên nghị" 聯誼, "thân mục" 親睦. ◇ Dịch Kinh 易經: "Dư thoát bức, phu thê phản mục" 輿說輻, 夫妻反目 (Tiểu súc quái 小畜卦, Cửu tam) Xe rớt mất trục, vợ chồng không hòa thuận.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trái mắt, không chấp nhận được — Cũng chỉ vợ chồng bất hòa.

▸ Từng từ: 反 目
反省 phản tỉnh
反省

phản tỉnh

Từ điển trích dẫn

1. Tự kiểm điểm lấy mình, xem xét lời nói hành vi đã làm trong quá khứ đúng hay sai, tốt hay xấu. ☆ Tương tự: "kiểm thảo" 檢討.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Quay về mình mà tự xét mình.

▸ Từng từ: 反 省
反眼 phản nhãn
反眼

phản nhãn

Từ điển trích dẫn

1. Trở mắt, nhìn đi chỗ khác, không muốn thấy. ◇ Hàn Dũ 韓愈: "Phản nhãn nhược bất tương thức" 反眼若不相識 (Liễu Tử Hậu mộ chí minh 柳子厚墓誌銘) Quay mắt nhìn đi chỗ khác, như là không biết nhau.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trở mắt, nhìn đi chỗ khác.

▸ Từng từ: 反 眼
反經 phản kinh
反經

phản kinh

Từ điển trích dẫn

1. Trái với đạo thường.
2. Khôi phục đạo thường, quay về với lẽ thường. ◇ Mạnh Tử 孟子: "Quân tử phản kinh nhi dĩ hĩ, kinh chánh tắc thứ dân hưng, thứ dân hưng tư vô tà thắc hĩ" 君子反經而已矣, 經正則庶民興, 庶民興斯無邪慝矣 (Tận tâm hạ 盡心下).
3. Không hợp với kinh điển nhà nho.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trái với lẽ thường.

▸ Từng từ: 反 經
反而 phản nhi
反而

phản nhi

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

trái mong muốn, trái dự định

▸ Từng từ: 反 而
反背 phản bội
反背

phản bội

Từ điển trích dẫn

1. Làm phản.
2. Làm ngược lại, làm trái lại.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Làm ngược lại, xoay lưng lại, ý nói đối xử ngược lại với lúc trước.

▸ Từng từ: 反 背
反覆 phản phúc
反覆

phản phúc

Từ điển trích dẫn

1. Trùng phức, nhiều lần. ◇ Văn tuyển 文選: "Tụng độc phản phúc" 誦讀反覆 (Đáp Lâm Truy Hầu tiên 荅臨淄侯牋) Đọc đi đọc lại.
2. Biến hóa vô thường. ◇ Tô Thức 蘇軾: "Tuế nguyệt như túc tích, Nhân sự kỉ phản phúc" 歲月如宿昔, 人事幾反覆 (Bãi Từ Châu vãng Nam Kinh kí Tử Do 罷徐州往南京寄子由) Năm tháng vẫn như xưa, Nhân tình bao nhiêu biến dịch vô thường.
3. Xoay chuyển, điên đảo. ◇ Lí Ngư 李漁: "Điều đắc bình trắc thành văn, Hựu lự âm dương phản phúc" 調得平仄成文, 又慮陰陽反覆 (Nhàn tình ngẫu kí 閑情偶寄, Từ khúc 詞曲) Điều hợp bình trắc thành văn, Lại lo âm dương phiên chuyển.
4. Khuynh đảo, khuynh động. ◇ Chiến quốc sách 戰國策: "Dục phản phúc Tề quốc nhi bất năng" 欲反覆齊國而不能 (Triệu sách nhị 周趙策二) Muốn khuynh đảo nước Tề nhưng không được.
5. Động loạn. ◇ Lí Cương 李綱: "Tông xã điên nguy, thiên hạ phản phúc" 宗社顛危, 天下反覆 (Nghị nghênh hoàn lưỡng cung trát tử 議迎還兩宮札子) Xã tắc nguy ngập, thiên hạ động loạn.
6. Đi trở lại, tuần hoàn.
7. Suy đi xét lại, nghiên cứu nhiều lần.
8. Chỉ thơ "phản phúc" 反覆, từ một bài đọc liên hoàn, xuôi ngược nhiều cách thành nhiều bài khác.
9. Một cách trong tu từ pháp, lập lại nhiều lần cùng một ngữ cú, để biểu hiện tình cảm một cách mạnh mẽ.
10. Trùng điệp. ◇ Giang Yêm 江淹: "San phản phúc nhi tham thác, Thủy nhiễu quán nhi oanh bạc" 山反覆而參錯, 水遶灌而縈薄 (Thủy thượng thần nữ phú 水上神女賦) Núi trùng điệp mà chen chúc, Sông quanh co mà chằng chịt.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lật lọng tráo trở — Lật qua lật lại xem xét kĩ lưỡng.

▸ Từng từ: 反 覆
反訴 phản tố
反訴

phản tố

Từ điển trích dẫn

1. Trong cùng vụ án, bị cáo kiện trở lại nguyên cáo.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Kiện ngược trở lại, bị cáo kiện ngược trở lại nguyên cáo.

▸ Từng từ: 反 訴
反證 phản chứng
反證

phản chứng

Từ điển trích dẫn

1. Đưa ra một chứng cứ trái nghịch, làm cho chứng cứ của đối phương không đứng vững nữa.
2. Một phương pháp chứng minh định lí. Trước tiên giả thiết kết luận tương phản với định lí muốn chứng minh, từ đó đưa đến một kết quả vô lí, chứng tỏ định lí ban đầu là thật. § Còn gọi là "quy mậu pháp" 歸謬法.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái bằng cớ đưa ra để bác bỏ một bằng cớ khác.

▸ Từng từ: 反 證
反賊 phản tặc
反賊

phản tặc

Từ điển trích dẫn

1. Quân giặc làm phản. ◇ Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: "Phản tặc chí thử, vũ sĩ hà tại?" 反賊至此, 武士何在 (Đệ cửu hồi) Giặc làm phản đã đến đây, võ sĩ đâu?

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Quân giặc chống lại nhà nước.

▸ Từng từ: 反 賊
反路 phản lộ
反路

phản lộ

Từ điển trích dẫn

1. Đường trở về. ☆ Tương tự: "quy lộ" 歸路. ◇ Tạ Thiểu 謝朓: "Chung tri phản lộ trường" 終知反路長 (Tạm sử hạ đô dạ 暫使下都夜) Rốt cục mới hay đường về xa.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Con đường trở về.

▸ Từng từ: 反 路
反逆 phản nghịch
反逆

phản nghịch

Từ điển trích dẫn

1. Tương phản.
2. Làm phản, làm loạn.
3. Đảo lộn, nghiêng ngả. ◇ Tô Thức 蘇軾: "Như đạo xa luân nhi hành, phản nghịch huyễn loạn bất khả chỉ" 如蹈車輪而行, 反逆眩亂不可止 (Vấn dưỡng sanh 問養生) Như giẫm lên bánh xe mà đi, đảo lộn mê hoặc không ngừng lại được.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Kẻ dưới dùng sức mạnh mà chống lại người trên.

▸ Từng từ: 反 逆
反間 phản gián
反間

phản gián

Từ điển trích dẫn

1. Dùng mưu kế do thám, nhiễu loạn, làm cho phe địch chia rẽ, chống đối lẫn nhau. ◇ Sử Kí 史記: "Điền Đan văn chi, nãi túng phản gián ư Yên" 田單聞之, 乃縱反間於燕 (Quyển bát thập nhị, Điền Đan truyện 田單傳) Điền Đan nghe vậy, bèn cho người sang Yên phản gián.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Làm cho chia rẽ, chống đối lẫn nhau.

▸ Từng từ: 反 間
反面 phản diện
反面

phản diện

Từ điển trích dẫn

1. Mặt trái, mặt sau của sự vật. ☆ Tương tự: "bối diện" 背面, "hậu bối" 後背, "hậu diện" 後面. ★ Tương phản: "chánh diện" 正面.
2. Lúc trở về nhà trình báo với cha mẹ. ◎ Như: "xuất cốc phản diện" 出告反面 đi thưa về trình.
3. Quay mặt đi. ◇ Trần Mạnh Giai 陳孟楷: "Cánh vô nhất ngôn, phản diện thiếp tịch, nhược khủng trọng thương dư tâm giả" 更無一言, 反面貼席, 若恐重傷余心者 (Tương yên tiểu lục 湘煙小錄, Hương uyển lâu ức ngữ 香畹樓憶語) Rồi không nói thêm lời nào, quay mặt nép xuống chiếu, như là sợ làm đau lòng tôi thêm nữa.
4. Mặt khác của sự tình, của vấn đề, v.v.
5. Chỉ bề xấu, mặt tiêu cực.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mặt trái, bề trái.

▸ Từng từ: 反 面
反響 phản hưởng
反響

phản hưởng

phồn thể

Từ điển phổ thông

vọng lại, vang lại, dội lại

Từ điển trích dẫn

1. Tiếng dội, tiếng vang.
2. Ý kiến, thái độ hoặc hành động phát sinh do tác dụng của sự vật, sự tình nào đó. ☆ Tương tự: "phản ánh" 反映, "phản ứng" 反應, "hưởng ứng" 響應.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng dội, tiếng vang lại.

▸ Từng từ: 反 響
反顧 phản cố
反顧

phản cố

Từ điển trích dẫn

1. Quay đầu lại nhìn. ☆ Tương tự: "hồi cố" 回顧.
2. Tỉ dụ lùi lại, hậu thoái.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Quay đầi lại mà nhìn.

▸ Từng từ: 反 顧
反駁 phản bác
反駁

phản bác

phồn thể

Từ điển phổ thông

phản bác, vặn lại

Từ điển trích dẫn

1. Mâu thuẫn, đối lập. ◇ Hậu Hán Thư 後漢書: "Y Ngũ Đế chi bất đồng lễ, Tam Vương diệc hựu bất đồng nhạc, số cực tự nhiên biến hóa, phi thị cố tương phản bác" 伊五 之不同禮, 三王亦又不同樂, 數極自然變化, 非是故相反駮 (Văn Uyển truyện 文苑傳) Kìa Ngũ Đế không đồng lễ, Tam Vương cũng không đồng nhạc, số tới cùng thì tự nhiên biến hóa, không phải vì mâu thuẫn nhau.
2. Đưa ra lí do để phủ nhận ý kiến hoặc lí luận của người khác.
3. Bác bỏ, bác hồi. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Khởi tri phủ lí tường thượng khứ, đạo lí phản bác hạ lai liễu" 豈知府裏詳上去. 道裏反駁下來了 (Đệ cửu thập nhất hồi) Không ngờ khi phủ đưa lên cấp trên thì đạo lại bác đi.
4. Một phương pháp trong luận lí học (logique) để bác bỏ luận chứng của người khác. § Có ba phương thức: "phản bác luận đề" 反駁論題, "phản bác luận cứ" 反駁論據, và "phản bác luận chứng" 反駁論證.

▸ Từng từ: 反 駁
反驳 phản bác
反驳

phản bác

giản thể

Từ điển phổ thông

phản bác, vặn lại

▸ Từng từ: 反 驳
平反 bình phản
平反

bình phản

Từ điển trích dẫn

1. Rửa sạch oan ức, đem án kiện bị xử oan khuất sửa lại cho công bình. ☆ Tương tự: "tuyết oan" 雪冤, "chiêu tuyết" 昭雪. ◇ Hán Thư 漢書: "Mỗi hành huyện lục tù đồ hoàn, kì mẫu triếp vấn Bất Nghi: Hữu sở bình phản, hoạt kỉ hà nhân?" 每行縣錄囚徒還, 其母輒問不疑: 有所平反, 活幾何人? ("Tuyển Bất Nghi truyện 雋不疑傳).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xét lại một vụ án oan ức để cải án.

▸ Từng từ: 平 反
相反 tương phản
相反

tương phản

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

tương phản

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trái ngược nhau.

▸ Từng từ: 相 反
背反 bội phản
背反

bội phản

Từ điển trích dẫn

1. Làm phản. ◇ Thủy hử truyện 水滸傳: "Nhĩ kết liên Thanh Phong san cường tặc, nhất đồng bội phản triều đình, đương đắc hà tội" 你結連清風山強賊, 一同背反朝廷, 當得何罪 (Đệ tam thập tam hồi) Mi đã thông đồng với bọn cường đạo trên núi Thanh Phong, cùng nhau làm phản triều đình, thì khép vào tội nào?

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trở mặt chống lại.

▸ Từng từ: 背 反
謀反 mưu phản
謀反

mưu phản

phồn thể

Từ điển phổ thông

mưu làm phản

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tính toán sắp xếp việc chống lại người trên, vẫn xử tốt với mình.

▸ Từng từ: 謀 反
谋反 mưu phản
谋反

mưu phản

giản thể

Từ điển phổ thông

mưu làm phản

▸ Từng từ: 谋 反
造反 tạo phản
造反

tạo phản

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

làm phản

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chống lại người trên.

▸ Từng từ: 造 反
違反 vi phản
違反

vi phản

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Vi bạn 違叛, Vi bội 違背.

▸ Từng từ: 違 反
反老還童 phản lão hoàn đồng
反老還童

phản lão hoàn đồng

Từ điển trích dẫn

1. Người già trở thành trẻ lại. ◇ Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: "Thủ thử thủy dụng mĩ ngọc vi tiết, điều hòa phục chi, khả dĩ phản lão hoàn đồng" 取此水用美玉為屑, 調和服之, 可以反老還童 (Đệ nhất bách ngũ hồi) Lấy nước ấy, dùng ngọc quý nghiền vụn ra, quấy đều mà uống, thì có thể biến già thành trẻ được.

▸ Từng từ: 反 老 還 童
撥亂反正 bát loạn phản chính
撥亂反正

bát loạn phản chính

phồn thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giẹp loạn để đất nước trở lại yên ổn.

▸ Từng từ: 撥 亂 反 正
易如反掌 dị như phản chưởng
易如反掌

dị như phản chưởng

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

dễ như trở bàn tay

▸ Từng từ: 易 如 反 掌
舉一反三 cử nhất phản tam
舉一反三

cử nhất phản tam

Từ điển trích dẫn

1. Nhấc một góc lên mà cả ba góc kia cùng được nhấc lên. Ý nói từ một điều mà suy rộng ra. ◇ Luận Ngữ 論語: "Bất phẫn bất khải, bất phỉ bất phát, cử nhất ngung tắc dĩ tam ngung phản, tắc bất phục dã" 不憤不啟, 不悱不發, 舉一隅不以三隅反, 則不復也 (Thuật nhi 述而) Kẻ nào không phát phẫn (để tìm hiểu), thì ta không mở (giảng cho). Ta vén cho một góc rồi mà không tự suy nghĩ tìm ra ba góc kia, thì ta không dạy cho nữa.
2. ☆ Tương tự: "xúc loại bàng thông" 觸類旁通, "văn nhất tri thập" 聞一知十, "vấn ngưu tri mã" 問牛知馬.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nhấc một góc lên mà cả ba góc kia cùng được nhấc lên. Ý nói từ một mà suy ra ba.

▸ Từng từ: 舉 一 反 三