Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

1. Phân phái nhân viên đi nhậm chức.
2. Phân phối, phát cho. ◇ Thái Đình Khải tự truyện 蔡廷鍇自傳: "Chiêu đãi viên phân phát ca phê, miến bao các vật dữ thừa khách sung tảo xan" 招待員分發咖啡, 麵包各物與乘客充早餐 (Chu du liệt quốc 周游列國) Chiêu đãi viên phân phát cà phê, bánh mì các thứ cho hành khách ăn sáng.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chia ra mà đưa cho nhiều người.

▸ Từng từ: 分發

勃發 bột phát

勃發

bột phát

phồn thể

Từ điển phổ thông

thịnh vượng, phát đạt

Từ điển trích dẫn

1. Phát sinh mạnh mẽ. ◇ Liêu trai chí dị 聊齋志異: "Điền sổ mẫu tất dĩ chủng cốc, kí nhi hựu hạn, kiều thục bán tử, thôi cốc vô dạng, hậu đắc vũ bột phát, kì phong bội yên" 田數畝悉以種穀, 既而又旱, 蕎菽半死, 推穀無恙, 後得雨勃發, 其豐倍焉 (Tiền bốc vu 錢卜巫) Vài mẫu ruộng trồng toàn lúa cốc, nhưng lại bị khô hạn, mạch và đậu chết mất nửa, chỉ có cốc không sao cả, sau gặp mưa tốt nhiều, nên thu hoạch được gấp đôi.
2. Bỗng nhiên bùng lên, bùng nổ. ◇ Lí Chí 李贄: "Trung nghĩa bột phát tại thiên địa gian" 忠義勃發在天地間 (Sử cương bình yếu 史綱評要, Đường kỉ 唐紀, Đức Tông hoàng đế 德宗皇帝) Trung nghĩa bỗng nhiên bùng lên ở trong trời đất.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xảy ra thình lình và mạnh mẽ.

▸ Từng từ: 勃發

告發 cáo phát

告發

cáo phát

phồn thể

Từ điển phổ thông

cáo giác, mách

Từ điển trích dẫn

1. Phát giác. § Cũng như "cáo mật" 告密.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Cáo giác 告覺.

▸ Từng từ: 告發

啟發 khải phát

啟發

khải phát

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. Mở mang trí thức, làm cho thông hiểu. ◇ Luận Ngữ 論語: "Bất phẫn bất khải, bất phỉ bất phát" 不憤不啟, 不悱不發 (Thuật nhi 述而) Không phát phẫn thì không hiểu ra, chẳng tức chẳng nẩy ra.
2. Xiển dương, phát huy. ◇ Tấn Thư 晉書: "Trứ thiên văn địa lí thập dư thiên, đa sở khải phát" 著天文地理十餘篇, 多所啟發 (Ẩn dật truyện 隱逸傳) Soạn sách về thiên văn địa lí hơn mười thiên, phần lớn là tự mình phát huy.
3. ☆ Tương tự: "khai tịch" 開闢, "khai phát" 開發, "khai đạo" 開導, "khải địch" 啟迪, "khải thị" 啟示, "dụ đạo" 誘導.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mở mang ra.

啟發

khởi phát

phồn thể

Từ điển phổ thông

khai sáng, khai hóa

▸ Từng từ: 啟發

奮發 phấn phát

奮發

phấn phát

Từ điển trích dẫn

1. Ra sức, gắng gỏi, phấn chấn, nỗ lực. ★ Tương phản: "đồi táng" 頹喪, "cẩu an" 苟安, "tiêu trầm" 消沉. ◇ Tam quốc chí 三國志: "Đổng Trác bội nghịch, vi thiên hạ sở thù, thử trung thần nghĩa sĩ phấn phát chi thì dã" 董卓悖逆, 為天下所讎, 此忠臣義士奮發之時也 (Tư Mã Lãng truyện 司馬朗傳).
2. Phát ra mạnh mẽ. Hình dung hơi hoặc gió phát sinh mạnh bạo không ngăn trở nổi. ◇ Huyền Trang 玄奘: "Bạo phong phấn phát, phi sa vũ thạch, ngộ giả táng một, nan dĩ toàn sanh" 暴風奮發, 飛沙雨石, 遇者喪沒, 難以全生 (Đại Đường Tây vực kí 大唐西域記, Bạt Lộc Già quốc 跋祿迦國).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Phấn khởi 奮起 — Phấn phát 奮發: Ra sức tiến lên. » Nhất thinh phấn phát oai lôi, tiên phuông hậu tập trống hồi tấn binh « ( Lục Vân Tiên ).

▸ Từng từ: 奮發

打發 đả phát

打發

đả phát

Từ điển trích dẫn

1. Sai, phái khiển. ◇ Tam Quốc Diễn Nghĩa 三國演義: "Đào Khiêm tiên đả phát Trần Nguyên Long vãng Thanh Châu khứ cật, nhiên hậu mệnh Mi Trúc tê phó Bắc Hải" 陶謙先打發陳元龍往青州去訖, 然後命糜竺齎赴北海 (Đệ nhất nhất hồi).
2. Đuổi, xua. ◇ Vô danh thị 無名氏: "Na cá đệ tử hài nhi, bất tự hảo nhân, thâu đông mạc tây, đả phát tha khứ liễu bãi" 那個弟子孩兒, 不似好人, 偷東摸西, 打發他去了罷 (Thôn lạc đường 村樂堂, Tiết tử 楔子).
3. Cho đưa đi, làm cho cách xa. ◇ Văn minh tiểu sử 文明小史: "Nguyên lai bộ thính dã nhân vi phong thanh bất hảo, tiên đả phát gia quyến tiến phủ, ngoại diện khước man trước bất thuyết khởi" 原來捕廳也因為風聲不好, 先打發家眷進府, 外面卻瞞著不說起 (Đệ nhị bát hồi).
4. Đặc chỉ gả con gái. ◇ Long Xuyên huyện chí 龍川縣志: "Giá nữ viết đả phát" 嫁女曰打發 (Thổ ngữ 土語).
5. Phát, cấp cho. ◇恨海: "Lí Phú dã khởi lai liễu, khán kiến Lệ Hoa tiện đạo: Thỉnh tiểu thư đả phát điểm ngân tử, mãi điểm lương thực hảo khai thuyền" 李富也起來了, 看見棣華便道: 請小姐打發點銀子, 買點糧食好開船 (Đệ lục hồi).
6. Phục thị, hầu hạ. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Tài cương Uyên Ương tống liễu hảo ta quả tử lai, đô phái tại na thủy tinh hang lí ni, khiếu tha môn đả phát nhĩ cật" 纔剛鴛鴦送了好些果子來, 都湃在那水晶缸裡呢, 叫他們打發你吃 (Đệ tam nhất hồi).
7. Xếp đặt, lo liệu. ◇ Anh liệt truyện 英烈傳: "Bất miễn hữu hứa đa tân quan đáo nhậm, tham thượng ti, án tân khách, công đường yến khánh đích hành nghi, Lượng Tổ nhất nhất đích đả phát hoàn sự" 不免有許多新官到任, 參上司, 按賓客, 公堂宴慶的行儀, 亮祖一一的打發完事 (Đê nhị ngũ hồi).
8. Ứng đáp, trả lời. ◇ Kim Bình Mai 金瓶梅: "Như kim yêm nương yếu hòa nhĩ đối thoại lí, nhĩ biệt yếu thuyết ngã đối nhĩ thuyết, giao tha quái ngã, nhĩ tu dự bị ta thoại nhi đả phát tha" 如今俺娘要和你對話哩, 你別要說我對你說, 交他怪我, 你須預備些話兒打發他 (Đệ ngũ nhất hồi).
9. Cho qua đi, tiêu trừ hết. ◎ Như: "đả phát thì gian" 打發時間. ◇ Từ Trì 徐遲: "Tha luyện thối, luyện yêu, luyện thủ, luyện nhãn, luyện xướng. Giá trung gian tha đả phát điệu liễu lưỡng niên đích Hương Cảng u cư sanh hoạt" 她練腿, 練腰, 練手, 練眼, 練唱. 這中間她打發掉了兩年的香港幽居生活 (Mẫu đan 牡丹, Ngũ).

▸ Từng từ: 打發

批發 phê phát

批發

phê phát

phồn thể

Từ điển phổ thông

bán buôn, bán sỉ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bán sỉ hàng hóa.

▸ Từng từ: 批發

振發 chấn phát

振發

chấn phát

Từ điển trích dẫn

1. Bùng nổ, nộ phát. ◇ Lưu Huân 劉壎: "Bút lực điệt đãng chấn phát, phong khởi thủy dũng, chân túc dĩ phát dương chi" 筆力跌蕩振發, 風起水涌, 真足以發揚之 (Ẩn cư thông nghị 隱居通議, Văn chương tam 文章三).
2. Hiển dương, phát dương. ◎ Như: "chấn phát trung nghĩa" 振發忠義.
3. Phấn khởi, phấn phát. ◇ Trữ Nhân Hoạch 褚人穫: "Cao Tông nam độ chi hậu, Thiên An Giang Tả, ủy mĩ đồi trụy, bất năng chấn phát khôi phục cương thổ dĩ tuyết cừu" 高宗南渡之後, 偏安江左, 委靡穨墜, 不能振發恢復疆土以雪仇 (Kiên hồ dư tập 堅瓠餘集, Mộc khắc Khổng Minh tượng 木刻孔明像).
4. Tháo ra, tuôn ra, trữ phát. ◇ Lí Đông Dương 李東陽: "Lãm hình thắng, ngoạn cảnh vật, thâu tả tình huống, chấn phát kì ức uất, nhi tuyên kì hòa bình, diệc khởi phi nhất thì chi lạc tai!" 覽形勝, 玩境物, 輸寫情況, 振發其抑鬱, 而宣其和平, 亦豈非一時之樂哉 (Nam hành cảo 南行稿, Tự 序).
5. Cứu tế, cấp giúp, chẩn tế. ◇ Phạm Trọng Yêm 范仲淹: ◇ Phạm Trọng Yêm 范仲淹: "Tuy dân ủy câu hác, nhi thương lẫm không hư, vô sở chấn phát" 雖民委溝壑, 而倉廩空虛, 無所振發 (Tấu tai hậu hợp hành tứ sự 奏災後合行四事).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Phấn khởi tinh thần.

▸ Từng từ: 振發

揭發 yết phát

揭發

yết phát

phồn thể

Từ điển phổ thông

vạch trần, phơi bày, tiết lộ

▸ Từng từ: 揭發

擊發 kích phát

擊發

kích phát

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bị thúc đẩy mà phấn khởi lên.

▸ Từng từ: 擊發

暴發 bạo phát

暴發

bạo phát

phồn thể

Từ điển phổ thông

bùng nổ bất ngờ, xảy ra bất ngờ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trở nên giàu sang vinh hiển quá nhanh chóng.

▸ Từng từ: 暴發

濫發 lạm phát

濫發

lạm phát

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xuất hiện nhiều quá mức. Cho ra quá mức.

▸ Từng từ: 濫發

爆發 bộc phát

爆發

bộc phát

phồn thể

Từ điển phổ thông

bùng nổ, bùng cháy

▸ Từng từ: 爆發

發付 phát phó

發付

phát phó

Từ điển trích dẫn

1. Đưa đi, đả phát. ◇ Thủy hử truyện 水滸傳: "Kim nhật chúng hào kiệt đặc lai tương tụ, hựu yếu phát phó tha hạ san khứ" 今日眾豪傑特來相聚, 又要發付他下山去 (Đệ thập cửu hồi) Hôm nay các hào kiệt đến đây tụ hội, mày cũng tìm cách đẩy xuống núi.
2. Đối phó, xử trí. ◇ Thang Hiển Tổ 湯顯祖: "Dạ bán vô cố nhi ngộ minh nguyệt chi châu, chẩm sanh phát phó" 夜半無故而遇明月之珠, 怎生發付 (Mẫu đan đình 牡丹亭, U cấu 幽媾).
3. Phát ra, cấp cho tiền vật... ◇ Bích Dã 碧野: "Địa chủ gia khước tưởng súc đoản thì nhật bả đạo cốc thu ngải hoàn, tỉnh đắc đa phát phó giá tam cá đoản công đích thực lương hòa công tiền" 地主家卻想縮短時日把稻穀收刈完, 省得多發付這三個短工的食糧和工錢 (Một hữu hoa đích xuân thiên 沒有花的春天, Đệ nhất chương).

▸ Từng từ: 發付

發作 phát tác

發作

phát tác

Từ điển trích dẫn

1. Biểu hiện, hiển hiện. ◇ Lễ Kí 禮記: "Tứ sướng giao ư trung, nhi phát tác ư ngoại" 四暢交於中, 而發作於外 (Nhạc kí 樂記) (Âm dương cương nhu) bốn cái thông sướng qua lại trong lòng phát ra tác động bên ngoài thân.
2. Nổi giận, nổi cọc. ◇ Mao Thuẫn 茅盾: "Tha ngận tưởng phát tác nhất hạ, nhiên nhi một hữu túc cú đích dũng khí; tha chỉ hảo ủy khuất địa nhẫn thụ" 他很想發作一下, 然而沒有足夠的勇氣; 他只好委屈地忍受 (Thi dữ tản văn 詩與散文).
3. Phát sinh, sinh ra. ◇ Hàn Dũ 韓愈: "Độc vụ chướng phân, nhật tịch phát tác" 毒霧瘴氛, 日夕發作 (Triều Châu thứ sử tạ thượng biểu 潮州刺史謝上表) Sương độc hơi chướng, ngày đêm phát sinh.
4. Chỉ sự vật ẩn kín bỗng bạo phát. ◇ Ba Kim 巴金: "Nhĩ đích bệnh cương cương hảo nhất điểm, hiện tại phạ hựu yếu phát tác liễu" 你的病剛剛好一點, 現在怕又要發作了 (Hàn dạ 寒夜, Thập bát).
5. Tung ra, bùng ra. ◎ Như: "hưởng lượng đích tiếu thanh đột nhiên phát tác liễu" 響亮的笑聲突然發作了.
6. Chê trách, khiển trách. ◇ Thuyết Nhạc Toàn truyện 說岳全傳: "Lương Vương bị Tông Da nhất đốn phát tác, vô khả nại hà, chỉ đắc đê đầu quỵ hạ, khai khẩu bất đắc" 梁王被宗爺一頓發作, 無可奈何, 只得低頭跪下, 開口不得 (Đệ thập nhất hồi).
7. Bắt đầu làm, ra tay. ◇ Đông Chu liệt quốc chí 東周列國志: "Sổ bách danh giáp sĩ, các đĩnh khí giới, nhất tề phát tác, tương chúng quan viên loạn khảm" 數百名甲士, 各挺器械, 一齊發作, 將眾官員亂砍 (Đệ tam hồi).
8. Chỉ vật chất (thuốc, rượu...) ở trong thân thể nổi lên tác dụng.
9. Bại lộ, lộ ra. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "(Hưng nhi) thính kiến thuyết "Nhị nãi nãi khiếu", tiên hách liễu nhất khiêu. Khước dã tưởng bất đáo thị giá kiện sự phát tác liễu, liên mang cân trước Vượng nhi tiến lai" 興兒聽見說"二奶奶叫", 先唬了一跳. 卻也想不到是這件事發作了, 連忙跟著旺兒進來 (Đệ lục thập thất hồi) (Thằng Hưng) nghe nói "mợ Hai gọi", sợ giật nẩy người. Không ngờ việc ấy đã lộ, liền theo thằng Vượng đi vào.
10. Phát tích. § Từ chỗ hèn kém mà đắc chí hiển đạt, hoặc từ nghèo khó trở nên giàu có. ◇ Thẩm Tòng Văn 沈從文: "Tiện bất năng đồng phiến du thương nhân nhất dạng đại đại phát tác khởi lai" 便不能同販油商人一樣大大發作起來 (Biên thành 邊城, Nhị 二).

▸ Từng từ: 發作

發光 phát quang

發光

phát quang

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chiếu ra ánh sáng.

▸ Từng từ: 發光

發兵 phát binh

發兵

phát binh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đem quân lính ra đánh. Như: Khởi binh.

▸ Từng từ: 發兵

發冷 phát lãnh

發冷

phát lãnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nổi cơn lạnh ( nói về người bệnh ).

▸ Từng từ: 發冷

發刊 phát san

發刊

phát san

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đem in ra nhiều bản.

▸ Từng từ: 發刊

發動 phát động

發動

phát động

phồn thể

Từ điển phổ thông

phát động

Từ điển trích dẫn

1. Bắt đầu làm, hành động. ◇ Hoài Nam Tử 淮南子: "Ứng địch tất mẫn, phát động tất cức" 應敵必敏, 發動必亟 (Binh lược 兵略) Đối phó với địch phải nhanh, hành động phải gấp.
2. Hưng vượng, sinh trưởng. ◇ Tống Thư 宋書: "Mã thị súc sanh, thực thảo ẩm thủy, xuân khí phát động, sở dĩ trí đấu" 馬是畜生, 食草飲水, 春氣發動, 所以致鬥 (Tiên ti Đột Dục Hồn truyện 鮮卑吐谷渾傳) Ngựa là súc vật, ăn cỏ uống nước, mùa xuân sinh trưởng mạnh, cho nên hết sức đấu.
3. Phát sinh, sinh ra. ◇ Diêm thiết luận 鹽鐵論: "Phẫn muộn chi hận phát động ư tâm, mộ tư chi tích thống ư cốt tủy" 憤懣之恨發動於心, 慕思之積痛於骨髓 (Dao dịch 繇役).
4. Động cơ.
5. Chỉ động tác.
6. Bệnh tật phát tác. ◇ Phạm Trọng Yêm 范仲淹: "Thần tắc túc hoạn phế tật, mỗi chí thu đông phát động" 臣則宿患肺疾, 每至秋冬發動 (Trần khất đặng châu trạng 陳乞鄧州狀) Thần vốn mắc bệnh phổi, mỗi năm đến mùa thu mùa đông thì phát tác.
7. Xúc động.
8. Thúc đẩy, cổ võ. ◎ Như: "phát động quần chúng" 發動群眾.
9. Nổ máy, cho máy chạy. ◎ Như: "phát động cơ xa" 發動機車.
10. Phát biểu, nói ra.
11. Cái đau của người đàn bà sắp đẻ gọi là "phát động" 發動.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mở đầu một công việc, một hành động.

▸ Từng từ: 發動

發售 phát thụ

發售

phát thụ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đem bán. Bán ra.

▸ Từng từ: 發售

發問 phát vấn

發問

phát vấn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đặt câu hỏi.

▸ Từng từ: 發問

發喪 phát tang

發喪

phát tang

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đem tin có người chết trong nhà mà báo cho người ngoài biết.

▸ Từng từ: 發喪

發囘 phát hồi

發囘

phát hồi

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đem trở về chỗ cũ. Cho về.

▸ Từng từ: 發囘

發始 phát thủy

發始

phát thủy

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bắt đầu.

▸ Từng từ: 發始

發威 phát uy

發威

phát uy

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ra oai cho người khác nể sợ — Làm ra mặt giận dữ cho người khác sợ.

▸ Từng từ: 發威

發客 phát khách

發客

phát khách

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đem ra cho người, tức bán ra cho khách hàng mua.

▸ Từng từ: 發客

發展 phát triển

發展

phát triển

phồn thể

Từ điển phổ thông

phát triển

Từ điển trích dẫn

1. Mở mang, tiến bộ. ◎ Như: "kinh tế phát triển" 經濟發展.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mở mang rộng lớn ra.

▸ Từng từ: 發展

發差 phát sai

發差

phát sai

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ra lệnh, bắt người khác làm đúng. Truyện Trê Cóc có câu: » Trát thảo cho dấu chữ y, truyền cho lệ dịch tức thì phát sai «.

▸ Từng từ: 發差

發市 phát thị

發市

phát thị

Từ điển trích dẫn

1. Làm ăn sinh sống, trông chờ khách mua. ◇ Thủy hử truyện 水滸傳: "Tam niên tiền lục nguyệt sơ tam hạ tuyết đích na nhất nhật, mại liễu nhất cá phao trà, trực đáo như kim bất phát thị, chuyên nhất kháo ta tạp sấn dưỡng khẩu" 三年前六月初三下雪的那一日, 賣了一箇泡茶, 直到如今不發市, 專一靠些雜趁養口 (Đệ nhị thập tứ hồi) Ba năm trước ngày mùng ba tháng sáu, trời đương mưa tuyết, bán được một chén trà, rồi từ đó đến nay chẳng ma nào lại, chỉ nhờ chạy việc "thời cơ" mà nuôi miệng.
2. Mở hàng bán lần đầu. ◇ Sơ khắc phách án kinh kì 初刻拍案驚奇: "Nhật nhật lâm vũ bất tình, tịnh vô nhất hào thử khí, phát thị thậm trì" 日日淋雨不晴, 并無一毫暑氣, 發市甚遲 (Quyển nhất) Ngày nào cũng mưa dầm dề không tạnh, chẳng có một chút hơi nóng, nên bán mở hàng rất muộn.
3. Tỉ dụ gặp được "món hàng" để trấn lột (tiếng dùng trong bọn cướp bóc người đi đường ngày xưa). ◇ Thủy hử truyện 水滸傳: "Chỉ vọng xuất khứ đẳng cá đan thân đích quá, chỉnh chỉnh đẳng liễu bán cá nguyệt, bất tằng phát thị" 指望出去等個單身的過, 整整等了半個月, 不曾發市, 甫能今日抹著一個, 你道是誰? 來正是那真黑旋風 (Đệ tứ thập tam hồi) Chỉ ngóng mãi khách buôn đi một mình, đợi ròng rã cả nửa tháng trời chẳng được món nào.
4. Tỉ dụ lần đầu gặp dịp thi triển bổn lĩnh hoặc dùng tới vật gì. ◇ Thủy hử truyện 水滸傳: "Đao khước thị hảo, đáo ngã thủ lí, bất tằng phát thị, thả bả giá cá điểu tiên sanh thí đao" 刀卻是好, 到我手裡, 不曾發市, 且把這個鳥先生試刀 (Đệ tam thập nhất hồi) Thật là dao tốt, vào tay ta, chưa có cơ hội dùng bao giờ, hãy đem thử với tên đạo sĩ nhép này.

▸ Từng từ: 發市

發布 phát bố

發布

phát bố

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nói rõ ra cho mọi người biết. Như: Tuyên bố.

▸ Từng từ: 發布

發引 phát dẫn

發引

phát dẫn

Từ điển trích dẫn

1. Đem người chết đi chôn. § "Dẫn" 引, do "dẫn bố" 引布, còn gọi là "phất" 紼 (dây buộc quan tài khi hạ huyệt). ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Đương hạ Đại Nho liệu lí tang sự, các xứ khứ báo tang, tam nhật khởi kinh, thất nhật phát dẫn, kí linh ư Thiết Hạm tự" 當下代儒料理喪事, 各處去報喪, 三日起經, 七日發引, 寄靈於鐵檻寺 (Đệ thập nhị hồi) Lập tức Đại Nho phải lo liệu việc tang, báo tin buồn đi các nơi, ngày thứ ba bắt đầu tụng kinh, ngày thứ bảy cất đám, đưa ra quàn ở chùa Thiết Hạm.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đem người chết đi chôn.

▸ Từng từ: 發引

發怒 phát nộ

發怒

phát nộ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nổi giận.

▸ Từng từ: 發怒

發怯 phát khiếp

發怯

phát khiếp

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nảy sinh lòng sợ hãi tức khắc.

▸ Từng từ: 發怯

發息 phát tức

發息

phát tức

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chia lời cho những người góp vốn.

▸ Từng từ: 發息

發情 phát tình

發情

phát tình

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bắt đầu cảm thấy có sự ham muốn về xác thịt, chỉ lúc dậy thì.

▸ Từng từ: 發情

發愁 phát sầu

發愁

phát sầu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nảy sinh lòng buồn rầu.

▸ Từng từ: 發愁

發憤 phát phẫn

發憤

phát phẫn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Uất ức — Nổi giận với chính mình.

▸ Từng từ: 發憤

發掘 phát quật

發掘

phát quật

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đào lên — Moi móc mà tìm ra.

▸ Từng từ: 發掘

發揚 phát dương

發揚

phát dương

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Làm cho rõ hơn, lớn hơn.

▸ Từng từ: 發揚

發揮 phát huy

發揮

phát huy

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Làm cho rộng lớn ra.

▸ Từng từ: 發揮

發摘 phát trích

發摘

phát trích

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Moi móc được tội ác kín đáo của người khác.

▸ Từng từ: 發摘

發放 phát phóng

發放

phát phóng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đem thả ra. Trả tự do.

▸ Từng từ: 發放

發散 phát tán

發散

phát tán

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lọt ra ngoài mà tan biến đi.

▸ Từng từ: 發散

發明 phát minh

發明

phát minh

phồn thể

Từ điển phổ thông

phát minh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tìm ra được cái mới, hiểu rõ được điều thật mới lạ. » Phát minh lẽ thẳng ngõ hầu cùng nghe «. ( Hạnh Thục ca ).

▸ Từng từ: 發明

發昏 phát hôn

發昏

phát hôn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mê man đi, không biết gì nữa.

▸ Từng từ: 發昏

發汗 phát hãn

發汗

phát hãn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đổ mồ hôi.

▸ Từng từ: 發汗

發泄 phát tiết

發泄

phát tiết

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lọt ra ngoài, bày lộ ra ngoài. Đoạn trường tân thanh có câu: » Anh hoa phát tiết ra ngoài, nghìn thu bạc mệnh một đời tài hoa «.

▸ Từng từ: 發泄

發流 phát lưu

發流

phát lưu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đưa đi đày ở nơi xa.

▸ Từng từ: 發流

發源 phát nguyên

發源

phát nguyên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bắt nguồn.

▸ Từng từ: 發源

發火 phát hỏa

發火

phát hỏa

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bốc cháy.

▸ Từng từ: 發火

發熱 phát nhiệt

發熱

phát nhiệt

phồn thể

Từ điển phổ thông

1. bị sốt
2. phát nhiệt

▸ Từng từ: 發熱

發狂 phát cuồng

發狂

phát cuồng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nổi điên.

▸ Từng từ: 發狂

發現 phát hiện

發現

phát hiện

Từ điển trích dẫn

1. Tìm thấy, tìm ra. § Phát giác một điều gì (sự vật, nơi chốn hoặc nguyên lí) mà trước đó chưa ai biết. ◎ Như: "Ca Luân Bố phát hiện tân đại lục" 哥倫布發現新大陸.
2. Để lộ ra, hiện ra. ◎ Như: "ngã môn vi lễ tục sở câu, tựu hữu giáo dục nhiệt tâm, dã khổ ư vô tòng phát hiện" 我們為禮俗所拘, 就有教育熱心, 也苦於無從發現.
3. Tìm được (một đồ vật hoặc sự kiện nào đó). ◎ Như: "phát hiện cầu tại trác tử để hạ" 發現球在桌子底下.

▸ Từng từ: 發現

發生 phát sinh

發生

phát sinh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Làm ra. Nảy ra.

▸ Từng từ: 發生

發病 phát bệnh

發病

phát bệnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

bắt đầu đau ốm.

▸ Từng từ: 發病

發發 bát bát

發發

bát bát

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mau lẹ, nhanh nhẹn.

▸ Từng từ: 發發

發祥 phát tường

發祥

phát tường

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Có điềm lành.

▸ Từng từ: 發祥

發端 phát đoan

發端

phát đoan

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mở đầu mối, bắt đầu, mở đầu.

▸ Từng từ: 發端

發給 phát cấp

發給

phát cấp

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lấy ra mà đưa cho. Cũng nói: Cấp phát.

▸ Từng từ: 發給

發育 phát dục

發育

phát dục

phồn thể

Từ điển phổ thông

lớn lên, trưởng thành

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lớn lên. Tăng trưởng.

▸ Từng từ: 發育

發芽 phát nha

發芽

phát nha

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nảy mầm. Mọc mầm.

▸ Từng từ: 發芽

發號 phát hiệu

發號

phát hiệu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ra dấu cho người khác bắt đầu hành động.

▸ Từng từ: 發號

發行 phát hành

發行

phát hành

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đem đi các nơi, bán ra tại các nơi.

▸ Từng từ: 發行

發表 phát biểu

發表

phát biểu

phồn thể

Từ điển phổ thông

phát biểu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Làm rộ ra bên ngoài. Bày tỏ ý kiến.

▸ Từng từ: 發表

發見 phát kiến

發見

phát kiến

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tìm thấy, tìm ra.

▸ Từng từ: 發見

發覺 phát giác

發覺

phát giác

phồn thể

Từ điển phổ thông

phát giác

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đem chuyện kín đáo của một người nói cho mọi người cùng biết.

▸ Từng từ: 發覺

發言 phát ngôn

發言

phát ngôn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đem ra mà nói.

▸ Từng từ: 發言

發誓 phát thệ

發誓

phát thệ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nói lên lời thề thốt.

▸ Từng từ: 發誓

發議 phát nghị

發議

phát nghị

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đưa ra để bàn bạc.

▸ Từng từ: 發議

發財 phát tài

發財

phát tài

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thêm được nhiều tiền của.

▸ Từng từ: 發財

發賑 phát chẩn

發賑

phát chẩn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đem ra mà cho không.

▸ Từng từ: 發賑

發賣 phát mại

發賣

phát mại

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đem bán.

▸ Từng từ: 發賣

發起 phát khởi

發起

phát khởi

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tạo dựng nên. Mở đầu ra.

▸ Từng từ: 發起

發跡 phát tích

發跡

phát tích

Từ điển trích dẫn

1. § Cũng viết là "phát tích" 發蹟.
2. Hưng khởi, nổi dậy. ◇ Sử Kí 史記: "Tần thất kì chánh, nhi Trần Thiệp phát tích" 秦失其政, 而陳涉發跡 (Thái sử công tự tự 太史公自序).
3. Quá trình hưng khởi.
4. Từ chỗ hèn kém mà đắc chí hiển đạt, hoặc từ nghèo khó trở nên giàu có. ◇ Cảnh thế thông ngôn 警世通言: "Tư Mã Tương Như bổn thị Thành Đô Phủ nhất cá cùng nho, chỉ vi nhất thiên văn tự thượng đầu liễu chí tôn chi ý, nhất triêu phát tích" 司馬相如本是成都府一個窮儒, 只為一篇文字上投了至尊之意, 一朝發跡 (Du trọng cử đề thi ngộ thượng hoàng 俞仲舉題詩遇上皇).
5. Phát tài. ◇ Liêu trai chí dị 聊齋志異: "Phụ ngôn thiên tứ hoàng kim, kim tứ đổ không không, khởi huấn độc sở năng phát tích da?" 父言天賜黃金, 今四堵空空, 豈訓讀所能發蹟耶 (Trần Tích Cửu 陳錫九) Cha nói trời cho nhiều tiền lắm, nay thì nhà trơ bốn bức vách, chẳng lẽ dạy học mà phát tài được sao?
6. Lên đường, khởi hành. ◇ Dương Quýnh 楊炯: "Phát tích lai nam hải, Trường minh hướng bắc châu" 發跡來南海, 長鳴向北州 (Tử lưu mã 紫騮馬).

▸ Từng từ: 發跡

發迹 phát tích

發迹

phát tích

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lập được sự nghiệp, để lại cho đời. » Nhà Lê phát tích từ đâu nhỉ « ( Thơ cổ ).

▸ Từng từ: 發迹

發達 phát đạt

發達

phát đạt

phồn thể

Từ điển phổ thông

1. nở nang
2. phát đạt

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mở mang tới mức lớn hơn.

▸ Từng từ: 發達

發還 phát hoàn

發還

phát hoàn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đem trả lại. Đoạn trường tân thanh có câu: » Ngỏ lời nói với băng nhân, tiền trăm lại cứ nguyên ngân phát hoàn «.

▸ Từng từ: 發還

發配 phát phối

發配

phát phối

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Phát lưu 發流.

▸ Từng từ: 發配

發酵 phát giáo

發酵

phát giáo

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lên men ( ta có người đọc Phát điếu ).

▸ Từng từ: 發酵

發難 phát nạn

發難

phát nạn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bắt đầu, mở đầu.

▸ Từng từ: 發難

發電 phát điện

發電

phát điện

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tạo ra sức điện để dùng. Td: Phát điện cơ ( máy phát điện ).

▸ Từng từ: 發電

發露 phát lộ

發露

phát lộ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Để hở ra, khiến người khác biết.

▸ Từng từ: 發露

發音 phát âm

發音

phát âm

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bật ra tiếng, tức cách đọc một tiếng.

▸ Từng từ: 發音

發願 phát nguyện

發願

phát nguyện

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đem ra thề thốt.

▸ Từng từ: 發願

給發 cấp phát

給發

cấp phát

Từ điển trích dẫn

1. Lấy ra đưa cho. § Cũng nói là "phát cấp" 發給. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Hoặc thị da nội khố lí tạm thả phát cấp, hoặc giả na tá hà hạng, phân phó liễu, nô tài hảo bạn khứ" 或是爺內庫裡暫且發給, 或者挪借何項, 吩咐了, 奴才好辦去 (Đệ lục thập tứ hồi) Hoặc tạm trích kho trong nhà ra mà cấp cho, hoặc mượn món nào, xin ông truyền cho, con mới dám làm.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lấy ra đưa cho.

▸ Từng từ: 給發

自發 tự phát

自發

tự phát

phồn thể

Từ điển phổ thông

tự phát

▸ Từng từ: 自發

蒸發 chưng phát

蒸發

chưng phát

Từ điển trích dẫn

1. Hiện tượng bốc hơi. ◇ Lão Xá 老舍: "Tại giá cá bạch quang lí, mỗi nhất cá nhan sắc đô thích mục, mỗi nhất cá thanh hưởng đô nan thính, mỗi nhất chủng khí vị đô hỗn hàm trước do địa thượng chưng phát xuất lai đích tinh xú" 在這個白光裏, 每一個顏色都刺目, 每一個聲響都難聽, 每一種氣味都混含着由地上蒸發出來的腥臭 (Lạc đà tường tử 駱駝祥子, Thập bát).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bốc hơi.

▸ Từng từ: 蒸發

辮發 biện phát

辮發

biện phát

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bện tóc. Thắt bím tóc.

▸ Từng từ: 辮發

闡發 xiển phát

闡發

xiển phát

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Xiển dương 闡揚.

▸ Từng từ: 闡發

頒發 ban phát

頒發

ban phát

Từ điển trích dẫn

1. Công bố, tuyên bố (mệnh lệnh, chỉ thị, chánh sách, v.v.). ◇ Trần Khang Kì 陳康祺: "Tự Thuận Trị thập ngũ niên hậu, hội thí cập Thuận Thiên hương thí đầu tràng "Tứ thư" tam đề, do khâm mệnh mật phong, tống nội liêm quan khan ấn ban phát" 自順治十五年後, 會試及順天鄉試頭場"四書"三題, 由欽命密封, 送內簾官刊印頒發 (Lang tiềm kỉ văn 郎潛紀聞, Quyển lục).
2. Cấp cho, phân phát.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chia cho.

▸ Từng từ: 頒發

齎發 tê phát

齎發

tê phát

Từ điển trích dẫn

1. Cho, tặng, giúp đỡ tiền của. ◇ Thủy hử truyện 水滸傳: "Tả liễu nhất phong thư trát, thu thập ta nhân sự bàn triền, tê phát Cao Cầu hồi Đông Kinh" 寫了一封書札, 收拾些人事盤纏, 齎發高俅回東京 (Đệ nhị hồi) Viết một bức thư, thu thập ít tiền của làm lộ phí giúp cho Cao Cầu về Đông Kinh.

▸ Từng từ: 齎發

發言人 phát ngôn nhân

發言人

phát ngôn nhân

Từ điển trích dẫn

1. Người đại diện cho một cơ quan hay tổ chức để phát biểu tin tức, tuyên bố.

▸ Từng từ: 發言人

百發百中 bách phát bách trúng

百發百中

bách phát bách trúng

Từ điển trích dẫn

1. Trăm lần bắn trăm lần trúng đích. Chỉ tài thiện xạ. § "Dưỡng Do Cơ" 養由基 người nước Sở đứng xa trăm bước, bắn lá cây dương, trăm lần bắn trăm lần trúng,

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trăm lần bắn trăm lần trúng đích. Chỉ tài thiện xạ. Dưỡng Do Cơ người nước Sở đứng xa trăm bước, mà trăm lần bắn là trăm lần trúng lá cây dương nhỏ xíu.

▸ Từng từ: 百發百中