ⓘ Xem hướng dẫn sử dụng.  
息 - tức
一息 nhất tức
一息

nhất tức

Từ điển trích dẫn

1. Một hơi thở ra. Nghĩa bóng: Khoảng thời gian rất ngắn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một cái thở ra. Chỉ khoảng thời gian rất ngắn. Khoảnh khắc.

▸ Từng từ: 一 息
休息 hưu tức
休息

hưu tức

Từ điển trích dẫn

1. Nghỉ ngơi. § Tạm ngưng hoạt động để khôi phục tinh thần thể lực. ◇ Lễ Kí 禮記: "Lao nông dĩ hưu tức chi" 勞農以休息之 (Nguyệt lệnh 月令).
2. Yên ổn làm ăn sinh sống.
3. Về hưu. § Quan lại lớn tuổi thôi chức hưu trí. ◇ Hậu Hán Thư 後漢書: "Thiếp thiết văn cổ giả thập ngũ thụ binh, lục thập hoàn chi, diệc hữu hưu tức bất nhậm chức dã" 妾竊聞古者十五受兵, 六十還之, 亦有休息不任職也 (Ban Siêu truyện 班超傳).
4. Nghỉ không làm việc (được phép). ◇ Tư trị thông giám 資治通鑒: "Đế viết: hoàn vãng ki nhật? Đối viết: Vãng bách nhật, công bách nhật, hoàn bách nhật, dĩ lục thập nhật vi hưu tức, như thử, nhất niên túc hĩ" 帝曰: 還往幾日? 對曰: 往百日, 攻百日, 還百日, 以六十日為休息, 如此, 一年足矣 (Ngụy Minh Đế Cảnh Sơ nhị niên 魏明帝景初二年).
5. Ngừng, đình chỉ. ◇ Giả Nghị 賈誼: "Vạn vật biến hóa hề, cố vô hưu tức" 萬物變化兮, 固無休息 (Phục điểu phú 鵩鳥賦).
6. Yên nghỉ. § Tức là chết. ◇ Hoài Nam Tử 淮南子: "Hoặc giả sanh nãi dao dịch dã, nhi tử nãi hưu tức dã" 或者生乃徭役也, 而死乃休息也 (Tinh thần huấn 精神訓).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngưng làm việc để nghỉ ngơi.

▸ Từng từ: 休 息
保息 bảo tức
保息

bảo tức

Từ điển trích dẫn

1. Giữ lợi tức cho tiền vốn.
2. Bảo hộ an dưỡng nhân dân. ◇ Chu Lễ 周禮: "Dĩ bảo tức lục dưỡng vạn dân: nhất viết từ ấu, nhị viết dưỡng lão, tam viết chấn cùng, tứ viết tuất bần, ngũ viết khoan tật, lục viết an phú" 以保息六養萬民: 一曰慈幼, 二曰養老, 三曰振窮, 四曰恤貧, 五曰寬疾, 六曰安富 (Địa quan 地官, Đại tư đồ 大司徒) Bảo hộ an dưỡng muôn dân có sáu hạng: một là thương yêu trẻ, hai là nuôi dưỡng người già, ba là cứu tế người cùng khốn, bốn là giúp đỡ người nghèo khó, năm là khoan dung với người bệnh tật, sáu là khiến cho người giàu an định.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giữ mức lời.

▸ Từng từ: 保 息
信息 tín tức
信息

tín tức

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

tin tức

Từ điển trích dẫn

1. Tiêu tức, âm tín. ☆ Tương tự: "tiêu tức" 消息. ◇ Thủy hử truyện 水滸傳: "Tống Giang đại hỉ, thuyết đạo: Chỉ hữu hiền đệ khứ đắc khoái, tuần nhật tiện tri tín tức" 宋江大喜, 說道: 只有賢弟去得快, 旬日便知信息 (Đệ tứ thập tứ hồi) Tống Giang cả mừng nói: Chỉ có hiền đệ mới đi được mau, trong mười ngày sẽ có tin tức.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Việc được báo tới cho mình. Tin tức.

▸ Từng từ: 信 息
偃息 yển tức
偃息

yển tức

Từ điển trích dẫn

1. Thôi, nghỉ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thôi. Ngừng lại — Ngừng lại nghỉ ngơi.

▸ Từng từ: 偃 息
債息 trái tức
債息

trái tức

Từ điển trích dẫn

1. Tiền lời (do tiền cho vay sinh ra).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiền lời do món tợ sinh ra.

▸ Từng từ: 債 息
出息 xuất tức
出息

xuất tức

Từ điển trích dẫn

1. Hơi thở ra. ◇ Mã Ngọc 馬鈺: "Vong tình tuyệt ái niệm, hảo bả ý mã tâm viên lao hệ, miên miên mật mật. Hữu tự xuất tức, thường bất bảo nhập tức" 忘情絕愛念, 好把意馬心猿牢繫, 綿綿密密. 有似出息, 常不保入息 (Nữ quan tử 女冠子, Từ 詞).
2. Thu lợi, thu hoạch. ◇ Thẩm Tòng Văn 沈從文: "Nhất tòa niễn phường đích xuất tức, mỗi thiên khả thu thất thăng mễ, tam đẩu khang" 一座碾坊的出息, 每天可收七升米, 三斗糠 (Biên thành 邊城, Thập thất 十七).
3. Khá lên, tiến triển. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Minh nhi nhĩ phục thị ngã bãi, ngã nhận nhĩ tố can nữ hài nhi, ngã nhất điều lí, nhĩ tựu xuất tức liễu" 明兒你伏侍我罷, 我認你做乾女孩兒, 我一調理, 你就出息了 (Đệ nhị thập thất hồi) Ngày mai mày sang hầu tao, tao sẽ nhận làm con nuôi, tao trông nom cho, sau này mày sẽ nên người.
4. Tiền đồ hoặc chí khí phát triển của riêng mỗi người.
5. Tình huống chi tiết bên trong. ◇ Tào Ngu 曹禺: "Tha môn gia lí giá điểm xuất tức đương ngã bất tri đạo?" 他們家裏這點出息當我不知道? (Lôi vũ 雷雨, Đệ tam mạc).
6. Xuất sắc, tốt đẹp đặc biệt. ◇ Vương Trinh 王禎: "Đại mạch khả tác chúc phạn, thậm vi xuất tức; tiểu mạch ma miến, khả tác bính nhị, bão nhi hữu lực; nhược dụng trù công tạo chi, vưu vi trân vị" 大麥可作粥飯, 甚為出息; 小麥磨麵, 可作餅餌, 飽而有力; 若用廚工造之, 尤為珍味 (Nông thư 農書, Quyển thất).

▸ Từng từ: 出 息
利息 lợi tức
利息

lợi tức

Từ điển trích dẫn

1. Tiền lời. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Gia nhất bội toán, nhất niên tựu hữu tứ bách lưỡng ngân tử đích lợi tức" 加一倍算, 一年就有四百兩銀子的利息 (Đệ ngũ thập lục hồi) Tính lên gấp đôi, một năm cũng có thể được bốn trăm bạc tiền lời.
2. Thu nhập. ◇ Tỉnh thế hằng ngôn 醒世恆言: "Tha đích du bỉ biệt nhân phân ngoại dong dịch xuất thoát. Mỗi nhật sở trám đích lợi tức" 他的油比別人分外容易出脫. 每日所賺的利息 (Mại du lang độc chiếm hoa khôi 賣油郎獨占花魁) Dầu của chàng so với người khác rất dễ bán. Lấy làm tiền thu nhập mỗi ngày.
3. Tiền tài, món tiền. ◇ Thủy hử truyện 水滸傳: "Đãn hữu cô đan khách nhân kinh quá, thính đắc thuyết liễu Hắc Toàn Phong tam cá tự, tiện phiết liễu hành lí bôn tẩu liễu khứ. Dĩ thử đắc giá ta lợi tức, thật bất cảm hại nhân" 但有孤單客人經過, 聽得說了黑旋風三個字, 便撇了行李奔走了去. 以此得這些利息, 實不敢害人 (Đệ tứ thập tam hồi) Nếu có lái buôn nào đi lẻ một mình mà nghe tới ba chữ Hắc Toàn Phong thì cứ là quẳng khăn gói mà chạy. Nhờ vậy kiếm được chút tiền của, chớ thực tình chẳng dám hại ai.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lời lãi. Tiền lời — Ngày nay còn hiểu là tiền kiếm được.

▸ Từng từ: 利 息
叹息 thán tức
叹息

thán tức

giản thể

Từ điển phổ thông

thở dài

▸ Từng từ: 叹 息
喘息 suyễn tức
喘息

suyễn tức

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

thở hổn hển

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hơi thở mạnh. Hơi thở nặng nhọc — Bệnh hen, khó thở.

▸ Từng từ: 喘 息
嘆息 thán tức
嘆息

thán tức

phồn thể

Từ điển phổ thông

thở dài

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Than thở.

▸ Từng từ: 嘆 息
奄息 yểm tức
奄息

yểm tức

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Yên ổn nghỉ ngơi — Lặng lẽ mà thôi, mà ngừng lại.

▸ Từng từ: 奄 息
姑息 cô tức
姑息

cô tức

Từ điển trích dẫn

1. Nuông chiều, dung túng. ◎ Như: "đối tự kỉ đích thác ngộ bất ưng cai hữu nhất điểm nhi cô tức" 對自己的錯誤不應該有一點兒姑息 đối với sai lầm của bản thân tuyệt đối không nên dung túng.
2. Cẩu thả, tạm bợ. ◇ Hậu Hán Thư 後漢書: "Thân nạp chư nho, nhi thân kì trung chánh, tuyệt kì cô tức" 申納諸儒, 而親其忠正, 絕其姑息 (Chu Huy truyện 朱暉傳).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người con gái trẻ tuổi, thiếu nữ — Mẹ chồng và nàng dâu.

▸ Từng từ: 姑 息
安息 an tức
安息

an tức

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

nghỉ ngơi, thư thái

Từ điển trích dẫn

1. An dật, an nhàn. ◇ Thi Kinh 詩經: "Ta nhĩ quân tử, Vô hằng an tức" 嗟爾君子, 無恆安息 (Tiểu nhã 小雅, Tiểu minh 小明) Ôi những bậc quân tử như các bạn, Chớ nên an nhàn mãi.
2. Ở yên sinh sống. ◇ Tam quốc chí 三國志: "Thục vi thiên hạ tác hoạn, sử dân bất đắc an tức" 蜀為天下作患, 使民不得安息 (Chung Hội truyện 鍾會傳) Thục làm thiên hạ loạn lạc, khiến cho dân không được ở yên sinh sống.
3. Nghỉ ngơi, thường chỉ ngủ. ◇ Tỉnh thế hằng ngôn 醒世恆言: "Phụ tử thượng sàng an tức" 父子上床安息 (Lưu tiểu quan thư hùng huynh đệ 劉小官雌雄兄弟) Cha con lên giường nghỉ ngơi.
4. An ninh, yên ổn.
5. Ngừng, thôi, đình tức.
6. Vỗ về, an phủ. ◇ Khổng Bình Trọng 孔平仲: "Duy Du Tự bất dự kì họa, Duệ Tông tức vị, hựu lệnh nhân an tức chi" 唯攸緒不預其禍, 睿宗即位, 又令人安息之 (Tục thế thuyết 續世說, Thê Dật 栖逸) Chỉ có Du Tự không can tội này, Duệ Tông vừa lên ngôi, sai người an phủ Du Tự.
7. Chết (uyển từ, nói nhún). ◎ Như: "tha dĩ kinh an tức liễu" 他已經安息了 ông ấy đã yên nghỉ rồi.
8. Tên nước Ba Tư cổ, nay là Iran.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nghỉ yên, nghỉ ngơi.

▸ Từng từ: 安 息
宴息 yến tức
宴息

yến tức

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nghỉ ngơi cho yên, cho khoẻ.

▸ Từng từ: 宴 息
屏息 bình tức
屏息

bình tức

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

giữ nhịp thở, thở đều đặn

▸ Từng từ: 屏 息
屛息 bình tức
屛息

bình tức

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cũng như Bình khí 屛氣.

▸ Từng từ: 屛 息
慨息 khái tức
慨息

khái tức

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Than thở.

▸ Từng từ: 慨 息
月息 nguyệt tức
月息

nguyệt tức

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiền lời hàng tháng.

▸ Từng từ: 月 息
本息 bản tức
本息

bản tức

phồn & giản thể

Từ điển trích dẫn

1. Tiền vốn và tiền lãi.

▸ Từng từ: 本 息
止息 chỉ tức
止息

chỉ tức

Từ điển trích dẫn

1. Nghỉ, hưu tức. ◇ Tô Thức 蘇軾: "Dư thường ngụ cư Huệ Châu Gia Hựu tự, túng bộ Tùng Phong đình hạ, túc lực bì phạp, tư dục tựu lâm chỉ tức" 余嘗寓居惠州嘉佑寺, 縱步松風亭下, 足力疲乏, 思欲就林止息 (Kí du Tùng Phong đình 記游松風亭).
2. Ngưng, dừng, đình chỉ. ◇ Sử Kí 史記: "Kim thiên vũ, lưu tử nhi hành, vị tri sở chỉ tức dã" 今天雨, 流子而行, 未知所止息也 (Mạnh Thường Quân truyện 孟嘗君傳).
3. Tên khúc đàn cổ. ◇ Da Luật Sở Tài 耶律楚材: "Thanh đán chú u hương, Trừng tâm đàn "Chỉ tức"" 清旦炷幽香, 澄心彈"止息" (Đàn"Quảng Lăng tán" 彈"廣陵散", Chung nhật nhi thành nhân phú thi ngũ thập vận 終日而成因賦詩五十韻).

▸ Từng từ: 止 息
殘息 tàn tức
殘息

tàn tức

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Tàn suyễn 殘喘.

▸ Từng từ: 殘 息
消息 tiêu tức
消息

tiêu tức

Từ điển trích dẫn

1. Quẻ "Càn" 乾 hào sáu là "tức" 息, quẻ "Khôn" 坤 hào sáu là "tiêu" 消. § Theo kinh Dịch, quẻ Càn chủ Dương, quẻ Khôn chủ Âm. Dương thăng thì vạn vật sinh sôi nẩy nở, nên gọi là "tức"; Âm giáng thì vạn vật diệt, nên gọi là "tiêu".
2. Tiêu trưởng, tăng giảm, thịnh suy. ◇ Dịch Kinh 易經: "Nhật trung tắc trắc, nguyệt doanh tắc thực, thiên địa doanh hư, dữ thì tiêu tức, nhi huống ư nhân hồ? huống ư quỷ thần hồ?" 日中則昃, 月盈則食, 天地盈虛, 與時消息, 而況於人乎? 況於鬼神乎? (Phong quái 豐卦) Mặt trời ở chính giữa (bầu trời) thì sẽ xế về tây, trăng đầy thì sẽ khuyết, trời đất lúc đầy lúc trống, cùng với thời gian tiêu vong và sinh trưởng. Huống hồ là người ta? Huống hồ là quỷ thần?
3. Riêng chỉ tăng bổ. ◇ Phạm Trọng Yêm 范仲淹: "Lí diện hữu bất thị xứ, tiện dữ cải chánh, không khuyết xứ, cánh tiêu tức" 裏面有不是處, 便與改正, 空缺處, 更消息 (Dữ Chu Thị thư 與朱氏書).
4. Biến hóa. ◇ Vương Thao 王韜: "Sự quý nhân thì dĩ biến thông, đạo tại dữ thì nhi tiêu tức" 事貴因時以變通, 道在與時而消息 (Khiển sử 遣使).
5. Nghỉ ngơi, hưu dưỡng. ◇ Ngụy thư 魏書: "Nhân vãn nhi tiến, yến vu cấm trung, chí dạ giai túy, các tựu biệt sở tiêu tức" 人挽而進, 宴于禁中, 至夜皆醉, 各就別所消息 (Bành Thành Vương Hiệp truyện 彭城王勰傳).
6. (Quốc gia) yên nghỉ (sau chiến tranh hoặc biến động) để khôi phục sức lực nguyên khí. ◇ Cựu Đường Thư 舊唐書: "Quốc gia nan tiêu tức giả, duy Thổ Phiền dữ Mặc Xuyết nhĩ" 國家難消息者, 唯吐蕃與默啜耳 (Quách Nguyên Chấn truyện 郭元振傳).
7. Ngừng, đình chỉ. ◇ Âu Dương Tu 歐陽修: "Tai lệ tiêu tức, phong vũ kí thì, canh chủng kí đắc, thường bình chi túc kí xuất nhi dân hữu thực" 災沴消息, 風雨既時, 耕種既得, 常平之粟既出而民有食 (Đáp Tây Kinh Vương tướng công thư 答西京王相公書).
8. Châm chước, sửa đổi thêm bớt. ◇ Tùy Thư 隋書: "Kim chi ngọc lộ, tham dụng cựu điển, tiêu tức thủ xả, tài kì chiết trung" 今之玉輅, 參用舊典, 消息取捨, 裁其折中 (Nghi chí ngũ 儀志五).
9. Tin tức, âm tín. ◇ Chu Chuẩn 周準: "Trung nguyên tiêu tức đoạn, Hồ địa phong sa hàn" 中原消息斷, 胡地風沙寒 (Minh Phi khúc 明妃曲).
10. Đầu mối, trưng triệu. ◇ Lỗ Tấn 魯迅: "Tòng giá tiêu cực đích đả toán thượng, tựu khả dĩ khuy kiến na tiêu tức" 從這消極的打算上, 就可以窺見那消息 (Thả giới đình tạp văn nhị tập 且介亭雜文二集, Tại hiện đại Trung Quốc đích Khổng Phu Tử 在現代中國的孔夫子).
11. Bí mật, quyết khiếu. ◇ Thủy hử truyện 水滸傳: "Tả lai hữu khứ, chỉ tẩu liễu tử lộ, hựu bất hiểu đích bạch dương thụ chuyển loan mạt giác đích tiêu tức" 左來右去, 只走了死路, 又不曉的白楊樹轉灣抹角的消息 (Đệ tứ thất hồi) (Không biết đường) đi quanh co, chỉ đâm vào đường chết, lại biết được bí mật là thấy cây bạch dương thì phải rẽ.
12. Ảo diệu, chân đế. ◇ Vô danh thị 無名氏: "Hình hài thổ mộc tâm vô nại, Tựu trung tiêu tức thùy năng giải" 形骸土木心無奈, 就中消息誰能解 (Trám Khoái Thông 賺蒯通, Đệ tam chiệp 第三摺).
13. Cơ quan, nút bật, then, chốt. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Nguyên lai thị tây dương cơ quát, khả dĩ khai hợp, bất ý Lưu lão lão loạn mạc chi gian, kì lực xảo hợp, tiện tràng khai tiêu tức, yểm quá kính tử, lộ xuất môn lai" 原來是西洋機括, 可以開合, 不意劉老老亂摸之間, 其力巧合, 便撞開消息, 掩過鏡子, 露出門來 (Đệ tứ thập nhất hồi) Nguyên là một cái gương máy của tây phương, có thể đóng mở được, không ngờ bà già Lưu trong lúc sờ mó lung tung mà lại đúng ngay chỗ, làm cho cái nút bật mở ra, cái gương gạt sang một bên, hé ra một cái cửa.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tin cho biết việc xảy ra.

▸ Từng từ: 消 息
生息 sinh tức
生息

sinh tức

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Sinh lợi 生利.

▸ Từng từ: 生 息
發息 phát tức
發息

phát tức

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chia lời cho những người góp vốn.

▸ Từng từ: 發 息
窒息 trất tức
窒息

trất tức

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

ngạt thở, nghẹn thở

▸ Từng từ: 窒 息
繁息 phiền tức
繁息

phiền tức

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sinh sôi nảy nở.

▸ Từng từ: 繁 息
股息 cổ tức
股息

cổ tức

Từ điển trích dẫn

1. Tiền lời chia cho các cổ phần trong công ti.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiền lời chia cho các cổ phần trong công ti.

▸ Từng từ: 股 息
音息 âm tức
音息

âm tức

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tin tức. Cũng như Âm tín 音信.

▸ Từng từ: 音 息
沒出息 một xuất tức
沒出息

một xuất tức

Từ điển trích dẫn

1. Không tiến lên, chẳng nên thân, vô hi vọng, không ra gì. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Giá khả hựu thị hồ thuyết, tựu toán nhĩ thị cá một xuất tức đích, chung lão tại giá lí, nan đạo tha tỉ muội môn đô bất xuất môn đích" 這可又是胡說, 就算你是個沒出息的, 終老在這裡, 難道他姊妹們都不出門的 (Đệ thất thập nhất hồi) Lại nói nhảm rồi! Dù cho chú chẳng làm gì, chết già trong nhà này, chẳng lẽ các chị em lại không đi lấy chồng à?

▸ Từng từ: 沒 出 息
複利息 phức lợi tức
複利息

phức lợi tức

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lãi kép. Vốn sinh lãi, rồi phần lãi lại sinh lãi nữa, cứ thế chồng chất lên.

▸ Từng từ: 複 利 息
偃旗息鼓 yển kì tức cổ
偃旗息鼓

yển kì tức cổ

Từ điển trích dẫn

1. Xếp cờ im trống. Đem quân đi ngầm, không để lộ hành tung.
2. Thu quân ngừng chiến. ◇ Dương Sóc 楊朔: "Địch nhân đương vãn thượng tựu yển kì tức cổ, đào đắc vô ảnh vô tung" 敵人當晚上就偃旗息鼓, 逃得無影無蹤 (Tây giang nguyệt 西江月, Tỉnh cương san tả hoài chi nhị 井岡山寫懷之二).
3. Tỉ dụ âm thầm chấm dứt hành động.
4. § Cũng nói "yểm kì tức cổ" 掩旗息鼓 hay "yển kì ngọa cổ" 偃旗臥鼓.

▸ Từng từ: 偃 旗 息 鼓