Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

1. Tùy thuận biến hóa. ◇ Trang Tử 莊子: "Dữ vật uyển chuyển" 與物宛轉 (Thiên hạ 天下) Theo cùng với vật mà biến hóa.
2. Thân thể chuyển động, lật tới lật lui, trằn trọc. ◇ Nghiêm Kị 嚴忌: "Sầu tu dạ nhi uyển chuyển hề" 愁脩夜而宛轉兮 (Ai thì mệnh 哀時命) Buồn rầu đêm trằn trọc hề.
3. Hàm súc ủy uyển. § Cũng viết là "uyển chuyển" 婉轉.
4. Thu xếp, xoay xở.
5. Thái độ hòa ái, nhu thuận, dịu dàng. Cũng viết là "uyển chuyển" 婉轉. ◎ Như: "phát ngôn thì thố từ uyển chuyển ta, biệt xung tràng tha nhân, dẫn khởi tranh chấp" 發言時措辭宛轉些, 別衝撞他人, 引起爭執 lúc nói năng thì lấy lời ôn hòa, dịu dàng, không va chạm người khác mà gây ra tranh chấp.
6. Triền miên ủy khúc. ◇ Bạch Cư Dị 白居易: "Lục quân bất phát vô nại hà, Uyển chuyển nga mi mã tiền tử" 六軍不發無奈何, 宛轉蛾眉馬前死 (Trường hận ca 長恨歌) Sáu quân không chịu tiến, không biết làm sao, Vua đành lòng để cho người đẹp oằn oại chết dưới ngựa.
7. Âm thanh véo von, vui tai. § Cũng viết là "uyển chuyển" 婉轉. ◎ Như: "oanh thanh uyển chuyển" 鶯聲宛轉 tiếng chim oanh véo von.

▸ Từng từ: 宛轉

展轉 triển chuyển

展轉

triển chuyển

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xoay vần — Xoay trở không yên.

▸ Từng từ: 展轉

扭轉 nữu chuyển

扭轉

nữu chuyển

phồn thể

Từ điển phổ thông

đảo ngược, quay ngược, xoay lại

▸ Từng từ: 扭轉

推轉 suy chuyển

推轉

suy chuyển

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dời đổi, thay đổi. Ta vẫn nói trại là Suy suyển.

▸ Từng từ: 推轉

旋轉 toàn chuyển

旋轉

toàn chuyển

phồn thể

Từ điển phổ thông

xoáy tròn, quay tròn

▸ Từng từ: 旋轉

暗轉 ám chuyển

暗轉

ám chuyển

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngầm đổi chức vụ và nhiệm sở của người dưới quyền, không cho họ biết, tức là thuyên chuyển ngầm, một hình thức trả thù hoặc trừng phạt — Danh từ kịch nghệ, chỉ sự thay đổi cảnh trí thật nhanh trên sân khấu, nhân lúc sân khấu tắt đèn chấm dứt màn trước và bước sang màn sau.

▸ Từng từ: 暗轉

移轉 di chuyển

移轉

di chuyển

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dời chỗ, từ nơi này tới nơi khác, hoặc từ người này sang người khác.

▸ Từng từ: 移轉

翻轉 phiên chuyển

翻轉

phiên chuyển

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xoay lật.

▸ Từng từ: 翻轉

輪轉 luân chuyển

輪轉

luân chuyển

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xoay tròn giáp vòng.

▸ Từng từ: 輪轉

輾轉 triển chuyển

輾轉

triển chuyển

phồn thể

Từ điển phổ thông

trằn trọc không yên

Từ điển trích dẫn

1. Trằn trọc ngủ không được. ◇ Thi Kinh 詩經: "Triển chuyển phản trắc" 輾轉反側 (Quan thư 關睢) Trằn trọc trở mình không ngủ. § Cũng viết là "triển chuyển" 展轉.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xoay vần — Xoay trở không yên.

▸ Từng từ: 輾轉

轉交 chuyển giao

轉交

chuyển giao

phồn thể

Từ điển phổ thông

chuyển giao

Từ điển trích dẫn

1. Đưa lại cho người khác. § Cũng nói là: "chuyển phát" 轉發, "chuyển đệ" 轉遞, "chuyển trí" 轉致. ◎ Như: " giá đại đông tây thị tha thác ngã chuyển giao cấp nhĩ đích" 這袋東西是他託我轉交給你的.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đưa lại cho người khác.

▸ Từng từ: 轉交

轉動 chuyển động

轉動

chuyển động

Từ điển trích dẫn

1. Xoay, quay (xung quanh một trung tâm điểm hay một trục ở giữa). ◎ Như: "ma thiên phi luân tài chuyển động một đa cửu, tựu khai thủy hữu nhân hảm đầu vựng, đại hô cật bất tiêu" 摩天飛輪才轉動沒多久, 就開始有人喊頭暈, 大呼吃不消 cái vòng cao khổng lồ (trò chơi có vòng tròn lớn, treo ghế ngồi, chạy xoay quanh một trục) vừa mới xoay chưa được bao lâu, đã bắt đầu có người kêu bị chóng mặt, la oai oái chịu không nổi.
2. Thân mình cử động. ◇ Trương Thế Nam 張世南: "Cân hài luyên súc, chuyển động gian nan" 筋骸攣縮, 轉動艱難 (Du hoạn kỉ văn 游宦紀聞, Quyển bát) Gân cốt ràng buộc, cử động khó khăn.
3. Dời chuyển, biến động.
4. Xoay xở, kiếm sống.
5. Phiếm chỉ hành động.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Không yên một chỗ.

▸ Từng từ: 轉動

轉化 chuyển hóa

轉化

chuyển hóa

phồn thể

Từ điển phổ thông

1. chuyển hóa, chuyển biến
2. thay đổi, biến đổi

▸ Từng từ: 轉化

轉告 chuyển cáo

轉告

chuyển cáo

Từ điển trích dẫn

1. Đem lời nói từ bên này truyền đạt tới bên kia. ◇ Sơ khắc phách án kinh kì 初刻拍案驚奇: "Chỉ cầu phu nhân chuyển cáo tướng công, thế tiểu ni nhất tra" 只求夫人轉告相公, 替小尼一查 (Quyển nhị thất).

▸ Từng từ: 轉告

轉學 chuyển học

轉學

chuyển học

Từ điển trích dẫn

1. Thay đổi việc học, đang ở trường này sang trường khác, đang theo ngành này qua ngành khác.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thay đổi việc học, đang ở trường này sang trường khác, đang theo nghành này qua nghành khác.

▸ Từng từ: 轉學

轉手 chuyển thủ

轉手

chuyển thủ

Từ điển trích dẫn

1. Lật bàn tay.
2. Nghĩa bóng: Rất dễ dàng.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xoay bàn tay, chuyển bàn tay, ý nói rất dễ dàng — Cũng chỉ khoảnh khắc, vừa đủ để lật bàn tay.

▸ Từng từ: 轉手

轉折 chuyển chiết

轉折

chuyển chiết

Từ điển trích dẫn

1. Chuyển hướng, biến đổi. ◎ Như: "ngữ khí nhất chuyển chiết, ý tứ tựu bất nhất dạng" 語氣一轉折, 意思就不一樣.
2. Quanh co, khúc mắc. ◎ Như: "giá xích liên tục kịch tình tiết chuyển chiết đa biến, kết cục xuất nhân ý ngoại" 這齣連續劇情節轉折多變, 結局出人意外.

▸ Từng từ: 轉折

轉播 chuyển bá

轉播

chuyển bá

Từ điển trích dẫn

1. Truyền thanh hoặc truyền hình. § Tiếng Anh: relay a radio or TV broadcast; rebroadcast. ◎ Như: "thật huống chuyển bá" 實況轉播 truyền thanh hoặc truyền hình trực tiếp (live broadcast).

▸ Từng từ: 轉播

轉注 chuyển chú

轉注

chuyển chú

Từ điển trích dẫn

1. Một cách tạo ra chữ viết trong "lục thư" 六書 của Hán tự. Biến đổi dạng chữ này một chút thành chữ kia, với âm gần giống mà cùng nghĩa. Chẳng hạn chữ "khảo" 考, được thay đổi chút ít để thành chữ "lão" 老, cả hai đều có nghĩa là già nua.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đổi chữ này thành chữ kia với âm gần giống, mà nghĩa khác đi. Một cách chế chữ viết trong Lục thư của Trung Hoa. Chẳng hạn chữ Khảo ( tìm xét ), được thay đổi chút ít để thành chữ Lão ( già nua ).

▸ Từng từ: 轉注

轉漏 chuyển lậu

轉漏

chuyển lậu

Từ điển trích dẫn

1. Chỉ khoảng thời gian rất ngắn. § "Lậu" 漏 là đồng hồ bằng giọt nước thời xưa.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ khoảng thời gian ngắn ngủi ( Lậu là loại đồng hồ đếm thời gian bằng giọt nước thời xưa ).

▸ Từng từ: 轉漏

轉燭 chuyển chúc

轉燭

chuyển chúc

Từ điển trích dẫn

1. Đổi cây đuốc (hay cây nến).
2. Nghĩa bóng: Chỉ việc đời thay đổi mau chóng.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đổi cây đuốc, đổi cây nến, thay cây khác, ý chỉ thời gian mau chóng và những thay đổi mau chóng ở đời.

▸ Từng từ: 轉燭

轉眼 chuyển nhãn

轉眼

chuyển nhãn

Từ điển trích dẫn

1. Chớp mắt, đưa mắt, chuyển động con mắt. ◇ Mao Thuẫn 茅盾: "Tha hựu chuyển nhãn khứ khán Lí Ma Tử" 他又轉眼去看李麻子 (Tí dạ 子夜, Thập tam).
2. Tỉ dụ khoảnh khắc, khoảng thời gian rất ngắn, thấm thoát. ◇ Nhị khắc phách án kinh kì 二刻拍案驚奇: "Quả nhiên quang âm tự tiễn, nhật nguyệt như thoa, chuyển nhãn nhị thập niên" 果然光陰似箭, 日月如梭, 轉眼二十年 (Quyển nhị thập).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chớp mắt, nháy mắt, ý nói khoảnh khắc.

▸ Từng từ: 轉眼

轉瞬 chuyển thuấn

轉瞬

chuyển thuấn

Từ điển trích dẫn

1. Chuyển động con mắt. ◎ Như: "chuyển thuấn cố phán" 轉瞬顧盼.
2. Trong chớp mắt. Tỉ dụ thời gian cực ngắn. ☆ Tương tự: "chuyển nhãn" 轉眼. ◎ Như: "phú quý vinh hoa, chuyển thuấn thành không" 富貴榮華, 轉瞬成空.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chớp mắt, khoảnh khắc. Như Chuyển nhãn 轉眼.

▸ Từng từ: 轉瞬

轉移 chuyển di

轉移

chuyển di

Từ điển trích dẫn

1. Dời chỗ.
2. Thay đổi.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dời chỗ — Thay đổi.

▸ Từng từ: 轉移

轉背 chuyển bối

轉背

chuyển bối

Từ điển trích dẫn

1. Xoay lưng. § Tỉ dụ thời gian rất ngắn, khoảnh khắc.
2. Ra đi. ◇ Thủy hử truyện 水滸傳: "Nhĩ ca ca tự tòng nhĩ chuyển bối nhất nhị thập nhật, mãnh khả đích hại cấp tâm đông khởi lai" 你哥哥自從你轉背一二十日, 猛可的害急心疼起來 (Đệ nhị thập lục hồi) Anh của chú, từ khi chú đi được mười hai mươi ngày, bỗng nhiên bị phát chứng đau tim nặng.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xoay lưng, ý nói rất mau chóng, khoảnh khắc.

▸ Từng từ: 轉背

轉語 chuyển ngữ

轉語

chuyển ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thứ tiếng nói được dùng để truyền đạt ý tưởng.

▸ Từng từ: 轉語

轉讀 chuyển độc

轉讀

chuyển độc

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đọc to lên, giọng lúc cao lúc thấp. Tức tụng kinh.

▸ Từng từ: 轉讀

轉變 chuyển biến

轉變

chuyển biến

Từ điển trích dẫn

1. Thay đổi.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thay đổi. Cũng nói Biến chuyển.

▸ Từng từ: 轉變

轉賣 chuyển mại

轉賣

chuyển mại

Từ điển trích dẫn

1. Bán lại cho người khác. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Thảng nhược bất khiếu thượng tha đích thân nhân lai, chỉ phạ hữu hỗn trướng nhân mạo danh lĩnh xuất khứ, hựu chuyển mại liễu, khởi bất cô phụ liễu giá ân điển" 倘若不叫上他父母親人來, 只怕有混帳人頂名冒領出去, 又轉賣了, 豈不辜負了這恩典 (Đệ ngũ thập bát hồi) Nếu không gọi người nhà nó đến, chỉ sợ có kẻ bất lương mạo danh đến nhận đem đi bán chỗ khác, thế chẳng như phụ công ơn mình hay sao?

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bán lại cho người khác.

▸ Từng từ: 轉賣

轉轂 chuyển cốc

轉轂

chuyển cốc

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xe lăn bánh, bắt đầu chạy.

▸ Từng từ: 轉轂

轉送 chuyển tống

轉送

chuyển tống

Từ điển trích dẫn

1. Truyền tống. ◇ Hán Thư 漢書: "Hán vương hạ lệnh: Quân sĩ bất hạnh tử giả, lại vi y khâm quan liễm, chuyển tống kì gia, tứ phương quy tâm yên" 漢王下令: 軍士不幸死者, 吏為衣衾棺斂, 轉送其家, 四方歸心焉 (Cao đế kỉ thượng 高帝紀上).
2. Chuyển giao. ◎ Như: "giá thị cương thu đáo đích cấp kiện, thỉnh nhĩ lập tức chuyển tống cấp tha" 這是剛收到的急件，請你立即轉送給他.
3. Chuyển tặng. ◇ Sơ khắc phách án kinh kì 初刻拍案驚奇: "Tụ trung mạc xuất từ lai, tịnh Việt Châu thái thú sở tống tẫn lễ nhất lưỡng, chuyển tống dữ Dương lão ma tố cước bộ tiền" 袖中摸出詞來, 並越州太守所送贐禮一兩, 轉送與楊老媽做腳步錢 (Quyển nhị cửu).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đưa tới, đem tới, như Chuyển đệ 轉遞.

▸ Từng từ: 轉送

轉運 chuyển vận

轉運

chuyển vận

Từ điển trích dẫn

1. Vận hành tuần hoàn không ngừng. ◇ Vương Sung 王充: "Nhiên nhi nhật xuất thượng nhật nhập hạ giả, tùy thiên chuyển vận, thị thiên nhược phúc bồn chi trạng, cố thị nhật thượng hạ nhiên, tự nhược xuất nhập địa trung hĩ" 然而日出上日入下者, 隨天轉運, 視天若覆盆之狀, 故視日上下然, 似若出入地中矣 (Luận hành 論衡, Thuyết nhật 說日).
2. Chuyên chở, vận tải. ◇ Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: "Kim lao sư viễn chinh, chuyển vận vạn lí, dục thu toàn công, tuy Ngô Khởi bất năng định kì quy, Tôn Vũ bất năng thiện kì hậu dã" 今勞師遠征, 轉運萬里, 欲收全功, 雖吳起不能定其規, 孫武不能善其後也 (Đệ ngũ thập thất hồi) Nay muốn thành công mà bắt quân khó nhọc đi đánh xa, chuyên chở hàng muôn dặm, dẫu đến Ngô Khởi cũng không thể định ngày về, Tôn Vũ cũng chưa chắc làm cho hay được.
3. Thanh điệu thay đổi. ◇ Vương Bao 王襃: "Hữu nhị nhân yên, thừa lộ nhi ca, ỷ nghê nhi thính chi, vịnh thán trúng nhã, chuyển vận trúng luật" 有二人焉, 乘輅而歌, 倚輗而聽之, 詠歎中雅, 轉運中律 (Tứ tử giảng đức luận 四子講德論).
4. Vận mệnh chuyển thành tốt. ◇ Tiền Chung Thư 錢鍾書: "Ngã giá thứ xuất môn dĩ tiền, hữu bằng hữu cân ngã bài quá bát tự, thuyết hiện tại chánh chuyển vận, nhất lộ phùng hung hóa cát" 我這次出門以前, 有朋友跟我排過八字, 說現在正轉運, 一路逢凶化吉 (Vi thành 圍城, Ngũ 五).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xoay vần. Chỉ sự thay đổi của số mệnh — Chở hàng hóa từ nơi này tới nơi khác.

▸ Từng từ: 轉運

轉達 chuyển đạt

轉達

chuyển đạt

Từ điển trích dẫn

1. Đưa thay cho người khác.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đưa giùm cho người khác.

▸ Từng từ: 轉達

轉遞 chuyển đệ