全 - toàn
不全 bất toàn

Từ điển trích dẫn

1. Không hoàn bị.
2. Không trọn vẹn, không hoàn toàn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Không trọn vẹn.

▸ Từng từ:
保全 bảo toàn

bảo toàn

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

bảo toàn, giữ gìn

Từ điển trích dẫn

1. Giữ gìn cho trọn vẹn, tốt đẹp như trước. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Sự tình tuy đa, dã cai bảo toàn thân tử, kiểm điểm trước thâu không nhi hiết hiết" , , (Đệ tứ thập ngũ hồi) Tuy nhiều việc, nhưng cũng nên giữ gìn thân thể, được rỗi lúc nào cũng nên nghỉ ngơi.
2. Bảo trì, bảo hành. ◎ Như: "bảo toàn công" công nhân bảo hành máy móc.
3. Bảo hiểm. ◎ Như: "bảo toàn công ti" công ti bảo hiểm.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giữ gìn cho trọn vẹn, không được sứt mẻ gì.

▸ Từng từ:
健全 kiện toàn

kiện toàn

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

khoẻ mạnh, tráng kiện

Từ điển trích dẫn

1. Mạnh khỏe, khang kiện, không có khuyết tật. ◎ Như: "thân tâm kiện toàn" .
2. Hoàn bị, không thiếu sót gì. ◎ Như: "kiện toàn đích tổ chức" .
3. Làm cho hoàn hảo, hoàn thiện, hoàn bị. ◎ Như: "kiện toàn nhân cách phát triển" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mạnh khoẻ yên ổn, không sứt mẻ gì — Ngày nay còn hiểu là làm cho trở thành tốt đẹp trọn vẹn.

▸ Từng từ:
全備 toàn bị

Từ điển trích dẫn

1. Đầy đủ, hoàn chỉnh.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đầy đủ hết, không thiếu gì.

▸ Từng từ:
全勝 toàn thắng

Từ điển trích dẫn

1. Thắng lợi hoàn toàn. ◇ Tôn Tử : "Cố năng tự bảo nhi  toàn thắng dã" (Quân hình ).
2. Thắng vượt xa.
3. Tên chiến xa (theo sử nhà Minh).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Được hơn trọn vẹn.

▸ Từng từ:
全同 toàn đồng

toàn đồng

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

giống hệt nhau

▸ Từng từ:
全善 toàn thiện

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tốt lành trọn vẹn.

▸ Từng từ:
全国 toàn quốc

toàn quốc

giản thể

Từ điển phổ thông

trong cả nước

▸ Từng từ:
全國 toàn quốc

toàn quốc

phồn thể

Từ điển phổ thông

trong cả nước

Từ điển trích dẫn

1. Không đánh trận mà làm cho cả nước quân địch phải khuất phục hoàn toàn. ◇ Tôn Tử : "Phàm dụng binh chi pháp, toàn quốc vi thượng, phá quốc thứ chi" , , (Mưu công ) Trong phép dùng binh, (...) không dùng chiến tranh mà lấy mưu kế khiến cho nước quân địch hàng phục, đó là thượng sách, đánh bại nước quân địch chỉ là sách lược thứ yếu.
2. Bảo toàn quốc gia. ◇ Tào Thực : "Quyền gia tuy ái thắng, Toàn quốc vi lệnh danh" , (Hựu tặng Đinh Nghi Vương Xán ) Binh gia dù thích chiến thắng, Nhưng bảo toàn quốc gia mới là danh dự hơn.
3. Cả nước, khắp trong nước.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cả nước. Khắp trong nước.

▸ Từng từ:
全好 toàn hảo

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tốt đẹp trọn vẹn.

▸ Từng từ:
全家 toàn gia

Từ điển trích dẫn

1. Cả nhà, toàn thể gia đình. ◇ Tam quốc diễn nghĩa : "Khám Đức Nhuận dĩ toàn gia bảo khanh, cô diệc tố tri khanh tài" , (Đệ bát thập tam hồi) Khám Đức Nhuận đem cả nhà ra bảo đảm cho ngươi, mà quả nhân cũng đã biết tài ngươi (gánh nổi việc).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cả nhà. Hết thảy mọi người trong nhà.

▸ Từng từ:
全才 toàn tài

Từ điển trích dẫn

1. Tài năng tinh thông hoàn hảo về mọi mặt. ◎ Như: "văn võ toàn tài" giỏi cả văn lẫn võ.
2. Chỉ người có tài năng phát triển toàn diện. Ngày xưa thường chỉ người kiêm bị cả văn tài và vũ lược.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Gồm đủ sự giỏi giang.

▸ Từng từ:
全景 toàn cảnh

toàn cảnh

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

toàn cảnh, bao quát toàn bộ

▸ Từng từ:
全權 toàn quyền

Từ điển trích dẫn

1. Có đủ mọi quyền hành.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Có đủ mọi quyền hành để làm việc — Tên chức quan cao nhất, thay mặt cho chính phủ Pháp ở Đông dương thời trước.

▸ Từng từ:
全民 toàn dân

Từ điển trích dẫn

1. Toàn thể nhân dân. ◎ Như: "duy hộ xã hội an toàn, đả kích phạm tội, tu lại toàn dân cộng đồng tham dự" , , .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hết thảy mọi người trong nước.

▸ Từng từ:
全然 toàn nhiên

toàn nhiên

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

toàn bộ

▸ Từng từ:
全球 toàn cầu

toàn cầu

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

toàn cầu, tất cả

Từ điển trích dẫn

1. Cả thế giới. ☆ Tương tự: "hoàn cầu" , "cử thế" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tất cả thế giới.

▸ Từng từ:
全璧 toàn bích

Từ điển trích dẫn

1. Ngọc bích nguyên vẹn, không có vết. Tỉ dụ hoàn chỉnh không có khuyết tổn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Viên ngọc bích trọn vẹn, không hư hao sứt mẻ gì, ý nói tốt đẹp trọn vẹn.

▸ Từng từ:
全生 toàn sinh

toàn sinh

phồn & giản thể

Từ điển trích dẫn

1. Bảo toàn tính trời, thuận theo tự nhiên. ◇ Trang Tử : "Khả dĩ bảo thân, khả dĩ toàn sanh, khả dĩ dưỡng thân, khả dĩ tận niên" , , , (Dưỡng sanh chủ ) Có thể giữ được thân mình, có thể bảo toàn thiên tính, có thể hộ dưỡng thân thể (§ có thuyết giải thích là: có thể phụng dưỡng cha mẹ), có thể hưởng hết tuổi trời.
2. Giữ vẹn mạng sống. ◇ Lô Luân : "Kết phát sự cương dịch, Toàn sanh câu đáo hương" , (Đại Viên tướng quân bãi chiến hậu quy cựu lí tặng sóc bắc cố nhân ) Từ buổi trai trẻ buộc tóc phụng sự ngoài biên cương, Nay được bảo toàn mạng sống cùng về tới quê nhà.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giữ vẹn mạng sống.

▸ Từng từ:
全盛 toàn thịnh

Từ điển trích dẫn

1. Vô cùng hưng thịnh hoặc cường thịnh.
2. Chỉ tuổi thanh xuân thịnh tráng. ◇ Lưu Hi Di : "Kí ngôn toàn thịnh hồng nhan tử, Tu liên bán tử bạch đầu ông" , (Đại bạch đầu ngâm ) Nhắn nhủ người hồng nhan vào tuổi thanh xuân thịnh tráng, Hãy thương xót lấy ông già đầu bạc gần chết.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nhiều và tốt đẹp trọn vẹn.

▸ Từng từ:
全程 toàn trình

toàn trình

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

trong toàn bộ quá trình, trong suốt quá trình

▸ Từng từ:
全篇 toàn thiên

Từ điển trích dẫn

1. Cả một tác phẩm, cả bài. ◇ Lí San Phủ : "Thiên Trúc lão sư lưu nhất cú, Tào Khê hành giả đáp toàn thiên" , (Thiền Lâm tự tác kí lưu thư kí ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trọn bài văn, bài thơ.

▸ Từng từ:
全美 toàn mĩ

Từ điển trích dẫn

1. Hoàn mĩ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đẹp đẽ trọn vẹn.

▸ Từng từ:
全能 toàn năng

Từ điển trích dẫn

1. Có đủ tài năng về mọi mặt. ◇ Liệt Tử : "Thánh nhân vô toàn năng" (Thiên thụy ) Thánh nhân không có vạn năng.
2. Chỉ sự vật có đủ ưu điểm về mọi mặt.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tài ba trọn vẹn, làm được mọi việc.

▸ Từng từ:
全身 toàn thân

Từ điển trích dẫn

1. Bảo toàn sinh mệnh hoặc danh tiết. ◇ Viên Hoành : "Nhân nghĩa sở dĩ toàn thân, diệc sở dĩ vong thân" , (Tam quốc danh thần tự tán ).
2. Cả thân thể. ◇ Tam quốc diễn nghĩa : "Viên Thuật toàn thân phi quải, dẫn binh bố liệt Thanh Tỏa môn ngoại" , (Đệ tam hồi) Viên Thuật cả mình nai nịt, đem binh mai phục ở ngoài Thanh Tỏa môn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trọn cả người, khắp người.

▸ Từng từ:
全軍 toàn quân

Từ điển trích dẫn

1. Không dùng chiến tranh mà lấy mưu kế khiến cho toàn thể quân địch hàng phục. ◇ Tôn Tử : "Phàm dụng binh chi pháp, (...) toàn quân vi thượng, phá quân thứ chi" , (...) , (Mưu công ) Trong phép dùng binh, (...) không dùng chiến tranh mà lấy mưu kế khiến cho toàn thể quân địch hàng phục, đó là thượng sách, đánh bại quân địch chỉ là sách lược thứ yếu.
2. Bảo toàn thực lực của quân đội. ◇ Nam sử : "Đạo Tế tuy bất khắc định Hà Nam, toàn quân nhi phản, hùng danh đại chấn" , , (Đàn Đạo Tế truyện ) Đạo Tế tuy không yên định được khu vực phía nam Hoàng Hà, nhưng đã bảo toàn thực lực của quân đội trở về, danh tiếng anh hùng vang dội.
3. Toàn thể quân đội, tam quân. ◇ Giả Đảo : "Tố lưu tùy đại bái, Đăng ngạn kiến toàn quân" , (Tặng Lí Kim Châu ) Ngược dòng theo cờ xí, Lên bờ thấy ba quân.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hết thảy lính tráng trong nước.

▸ Từng từ:
全部 toàn bộ

toàn bộ

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

toàn bộ, tất thảy, tất cả

Từ điển trích dẫn

1. Toàn thể, toàn diện, tất cả, hết thảy.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hết thảy các phần. Tất cả.

▸ Từng từ:
全集 toàn tập

Từ điển trích dẫn

1. Trọn bộ trứ tác.
2. Tổng tập, toàn thể thư tịch có cùng một tính chất hoặc của cùng một tác giả. § Còn gọi là "toàn thư" . ◎ Như: "Lỗ Tấn toàn tập" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trọn bộ sách.

▸ Từng từ:
全面 toàn diện

toàn diện

phồn thể

Từ điển phổ thông

toàn diện, xét trên mọi mặt

Từ điển trích dẫn

1. Khắp mọi mặt, toàn thể, toàn bộ. ★ Tương phản: "phiến diện" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mọi mặt.

▸ Từng từ:
全靣 toàn diện

toàn diện

giản thể

Từ điển phổ thông

toàn diện, xét trên mọi mặt

▸ Từng từ:
全體 toàn thể

Từ điển trích dẫn

1. Cả thân thể.
2. Toàn bộ, hoàn toàn. ◇ Lưu Khắc Trang : "San tình toàn thể xuất, Thụ lão bán thân khô" , (Giao hành ) Trời núi tạnh ráo hiện ra trọn vẹn, Cây già nửa thân khô.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tất cả.

▸ Từng từ:
兩全 lưỡng toàn

Từ điển trích dẫn

1. Trọn vẹn cả hai mặt, hai bên đều không bị tổn hại. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Như kim thả án kì cảnh trí, hoặc lưỡng tự, tam tự, tứ tự, hư hợp kì ý, nghĩ liễu xuất lai, tạm thả tố đăng biển liên huyền liễu. Đãi quý phi du hạnh thì tái thỉnh định danh, khởi bất lưỡng toàn" , , , , , , . , (Đệ thập thất hồi) Bây giờ tùy theo từng cảnh mà đề hai chữ, ba chữ, bốn chữ, nghĩ ra cái gì để tạm sẵn cho thích hợp, rồi làm đèn và biển câu đối treo lên cửa đã. Chờ khi Quý phi du hạnh tới, sẽ xin đặt tên, há chẳng lưỡng tiện sao. § Tức là vừa có sẵn các biển câu đối cho các cảnh trí trong vườn, vừa đợi phép đặt tên mỗi chỗ cho hợp ý Quý phi.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trọn vẹn cả đôi bề.

▸ Từng từ:
周全 chu toàn

Từ điển trích dẫn

1. Chu đáo, hoàn bị. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Nan vi nhĩ tưởng đích chu toàn, ngã cánh vong liễu" , (Đệ thất thập nhị hồi) Mợ nghĩ thật là chu đáo, chính tôi cũng quên đi mất.
2. Giúp đỡ. ◇ Thủy hử truyện : "Vọng phiền cữu cữu tương khứ lao lí. Tán dữ chúng nhân tịnh tiểu lao tử môn, hảo sanh chu toàn tha lưỡng cá đệ huynh" . , (Đệ tứ thập cửu hồi) Nhờ cậu đem (gói bạc) đến nhà lao. Chia cho bọn chúng và các ngục tốt, cố giúp đỡ cho hai anh em nó.
3. Lo liệu, coi sóc, trông nom. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Dã vị đích thị đại gia tề tâm, thị giá viên lí, chu toàn đắc cẩn cẩn thận thận đích" , , (Đệ ngũ thập lục hồi) Cũng muốn cho mọi người hết lòng trông nom cái vườn đó cho được cẩn thận.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Chu đáo , Chu tất — Còn có nghĩa là che chở cho người khác.

▸ Từng từ:
大全 đại toàn

Từ điển trích dẫn

1. Toàn bộ, tất cả. ◇ Trang Tử : "Vi phu tử chi phát ngô phú dã, ngô bất tri thiên địa chi đại toàn dã" , (Điền Tử Phương ) Nếu không có phu tử (chỉ Lão Tử) mở ra chỗ che lấp của ta, thì ta không biết được cái toàn thể của Trời Đất.
2. Toàn bộ trứ tác. ◎ Như: "Chu Tử đại toàn" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trọn vẹn, không thiếu sót gì.

▸ Từng từ:
安全 an toàn

an toàn

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

an toàn

Từ điển trích dẫn

1. Bình yên, không nguy hiểm. ◇ Bách dụ kinh : "Tích giả hữu vương, hữu nhất thân tín, ư quân trận trung, một mệnh cứu vương, sử đắc an toàn" , , , 歿, 使 (Nguyện vị vương thế tu dụ ) Xưa có một ông vua, có một người thân tín, ở ngay trận tiền, không đoái đến thân mạng mình để cứu vua, cho vua được bình yên.
2. Bảo hộ, bảo toàn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Yên ổn trọn vẹn, không sợ nguy hiểm gì.

▸ Từng từ:
完全 hoàn toàn

hoàn toàn

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

hoàn toàn, toàn bộ, trọn vẹn, tất cả

Từ điển trích dẫn

1. Hoàn chỉnh, hoàn bị, nguyên vẹn.
2. Hoàn mĩ, hoàn thiện. ◇ Hậu Hán kỉ : "Đê phòng hoàn toàn, tuy tao vũ thủy lâm lạo, bất năng vi biến; chánh giáo nhất lập, tạm tao hung niên, bất túc vi ưu" , , ; , , (Thuận Đế kỉ ) Đê điều được hoàn thiện, thì dù gặp phải mưa dầm nước lụt, cũng không thể là tai họa; chính giáo lập nên, bỗng gặp năm mất mùa, cũng chẳng đáng lo.
3. Bảo toàn. ◇ Hán kỉ : "Hội cứu binh chí, cố Hoài Nam Vương đắc dĩ hoàn toàn" , (Cảnh Đế kỉ ) Gặp lúc quân cứu viện đến, nên Hoài Nam Vương được bảo toàn.
4. Toàn bộ, cả. ◇ Lão Xá : "Diệt liễu đăng, bả đầu hoàn toàn cái tại bị tử lí" , (Lạc đà tường tử , Cửu ) Tắt đèn rồi, trùm hết cả đầu vào trong chăn.
5. Thuần túy, tuyệt đối. ◎ Như: "giá kiện sự hoàn toàn thị tha nhạ đích" chuyện này tuyệt đối chỉ là tự nó gây ra.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trọn vẹn, không thiếu sót gì.

▸ Từng từ:
成全 thành toàn

Từ điển trích dẫn

1. Tròn vẹn, hoàn tất. ◇ Sử Kí : "Phù nhân chi lập công, khởi bất kì ư thành toàn da?" , ? (Phạm Thư Thái Trạch truyện ) Người ta lập công, ai lại không mong được tròn vẹn?
2. Dạy dỗ nên người. ◇ Lí Chí : "Sanh lưỡng nhi, trưởng dưỡng thành toàn" , (Phúc Sĩ Long bi nhị mẫu ngâm ) Sinh được hai con, nuôi nấng dạy dỗ nên người.
3. Giúp đỡ người khác đạt được mục đích. ◇ Thủy hử truyện : "Giáo đầu kim nhật kí đáo giá lí, nhất phát thành toàn liễu tha diệc hảo" , (Đệ nhị hồi) Bây giờ giáo đầu đã đến đây, nhân thể giúp đỡ cho nó thành tài thì cũng tốt lắm.
4. Làm thành, chế thành. ◇ Tôn Lê : "Tỉ như tu chỉnh lương mộc, đả tố môn song, thành toàn quan tài, tựu thỉnh tha khứ tố" , , , (Hương lí cựu văn , Nhị ) Tỉ như sửa sang cột kèo, làm cửa nẻo, đóng quan tài, thì đều hỏi tới ông ta làm cho.

▸ Từng từ:
瓦全 ngõa toàn

Từ điển trích dẫn

1. Sống tạm bợ qua ngày, cẩu thả thâu sinh. ◇ Bắc Tề Thư : "Đại trượng phu ninh khả ngọc toái, bất năng ngõa toàn" , (Nguyên Cảnh An truyện ) Bậc đại trượng phu thà tan thân nát ngọc, chứ không chịu cẩu thả để sống qua ngày.
2. Ngói uyên ương được lành lặn, vợ chồng đoàn tụ. ◇ Liêu trai chí dị : "Hạnh mông chửng cứu, đức đái nhị thiên, đãn thất nhân li tán, cầu tá hồng uy, canh tứ ngõa toàn" , , , , (Liễu Sinh ) May được cứu giải, đội ơn tái tạo, nhưng vợ chồng li tán, xin nhờ oai lớn, cho được đoàn viên.

▸ Từng từ:
苟全 cẩu toàn

Từ điển trích dẫn

1. Cẩu thả cầu toàn. ◇ Tam quốc chí : "Cẩu toàn tính mệnh ư loạn thế, bất cầu văn đạt ư chư hầu" , (Gia Cát Lượng truyện ) Chỉ mong cẩu thả bảo toàn tính mạng ở thời loạn, không cầu được hiển danh ở chư hầu.

▸ Từng từ:
萬全 vạn toàn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trọn vẹn muôn phần.

▸ Từng từ:
雙全 song toàn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trọn vẹn cả hai bên.

▸ Từng từ:
全家福 toàn gia phúc

Từ điển trích dẫn

1. Tấm hình chụp chung cả gia đình. ◎ Như: "giá trương toàn gia phúc thị tại tổ phụ bát thập đại thọ thì phách đích" .

▸ Từng từ:
全民公決 toàn dân công quyết

Từ điển trích dẫn

1. "Toàn dân công quyết" toàn thể công dân đối với một vấn đề quan trọng đầu phiếu để quyết định (tiếng Anh: referendum). § Cũng gọi là: "toàn dân đầu phiếu" hoặc "công dân biểu quyết" .

▸ Từng từ:
全越詩錄 toàn việt thi lục

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một tập thơ do Lê Quý Đôn sưu tập, gồm thơ của các tác giả Việt Nam từ đời Lí tới đời Hậu Lê, gồm gần khoảng hai trăm tác giả, có kèm theo tiểu sử mỗi tác giả.

▸ Từng từ:
求全責備 cầu toàn trách bị

Từ điển trích dẫn

1. Đòi hỏi đối với người hoặc việc phải được hoàn mĩ, không có khuyết điểm. ◇ Minh sử : "Bất vấn nan dị, bất cố tử sanh, chuyên dĩ cầu toàn trách bị" , , (Lô Tượng Thăng truyện ).

▸ Từng từ:
求全責被 cầu toàn trách bị

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tìm kiếm cái trọn vẹn, trách cứ để có cái đầy đủ. Chỉ sự đòi hỏi quá đáng.

▸ Từng từ:
百科全书 bách khoa toàn thư

Từ điển phổ thông

bách khoa toàn thư

▸ Từng từ:
百科全書 bách khoa toàn thư

Từ điển phổ thông

bách khoa toàn thư

Từ điển trích dẫn

1. Bộ từ điển tóm lược các kiến thức về khoa học, kĩ thuật, văn chương, nghệ thuật.

▸ Từng từ:
舊約全書 cựu ước toàn thư

Từ điển trích dẫn

1. Kinh điển của đạo Do Thái trước đời Gia Tô xuất sinh (tiếng Pháp: Ancien Testament). § Gọi tắt là "cựu ước" .

▸ Từng từ:
苟全性命 cẩu toàn tính mệnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Cẩu hoạt .

▸ Từng từ:
大越史記全書 đại việt sử kí toàn thư

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một bộ sử Việt Nam, do Ngô Sĩ Liên phụng mệnh vua Lê Thánh Tông, soạn xong năm 1479, gồm 15 quyển. Phần Ngoại kỉ có 5 quyển, chép từ họ Hồng Bàng tới hết Nội thuộc ( 938 ), phần Bản kỉ gồm 10 quyển, chép từ đời Ngô Quyền 938 tới khi Lê Thái Tổ lên ngôi 1428. Xem tiểu sử soạn giả ở vần Liên.

▸ Từng từ: