Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

ⓘ Xem hướng dẫn sử dụng.

窮 - cùng

告窮 cáo cùng

告窮

cáo cùng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Báo cho biết là đã phá sản, hết tiền của.

▸ Từng từ: 告窮

困窮 khốn cùng

困窮

khốn cùng

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

khổ cực, khốn cùng

Từ điển trích dẫn

1. Khốn khổ bần cùng. ◇ Nho lâm ngoại sử 儒林外史: "Ngộ trước xá hạ khốn cùng đích thân thích bằng hữu, Lâu lão bá tiện cực lực tương trợ" 遇著舍下困窮的親戚朋友, 婁老伯便極力相助 (Đệ tam thập nhất hồi) Gặp bạn bè thân thích trong cảnh khốn cùng, Lâu lão bá đều hết sức giúp đỡ.
2. Khó khăn gian nguy.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Không còn biết xoay trở ra sao — Rất nghèo khổ.

▸ Từng từ: 困窮

固窮 cố cùng

固窮

cố cùng

Từ điển trích dẫn

1. Giữ vững đức mình dù gặp khó khăn nghèo khổ. ◇ Luận Ngữ 論語: "Quân tử cố cùng, tiểu nhân cùng tư lạm hĩ" 君子固窮, 小人窮斯濫矣 (Vệ Linh Công 衛靈公) Người quân tử khi cùng khốn vẫn cố giữ tư cách của mình, kẻ tiểu nhân khốn cùng thì phóng túng làm càn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giữ vững, ở yên với sự nghèo khổ. Chỉ đức quân tử.

▸ Từng từ: 固窮

無窮 vô cùng

無窮

vô cùng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Không có chỗ hết.

▸ Từng từ: 無窮

窘窮 quẫn cùng

窘窮

quẫn cùng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Khốn khổ, không biết xoay trở ra sao. Cũng nói: Cùng quẫn.

▸ Từng từ: 窘窮

窮丁 cùng đinh

窮丁

cùng đinh

Từ điển trích dẫn

1. Người bần hàn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Cùng dân 窮民.

▸ Từng từ: 窮丁

窮乏 cùng phạp

窮乏

cùng phạp

Từ điển trích dẫn

1. Nghèo nàn túng thiếu, bần khốn. ◇ Hoài Nam Tử 淮南子: "Cố quốc vô cửu niên chi súc, vị chi bất túc; vô lục niên chi tích, vị chi mẫn cấp; vô tam niên chi súc, vị chi cùng phạp" 故國無九年之畜, 謂之不足; 無六年之積, 謂之憫急; 無三年之畜, 謂之窮乏 (Chủ thuật 主術) Cho nên nước không có dự trữ đủ dùng chín năm, gọi là "không đủ"; không có dự trữ đủ dùng sáu năm, gọi là "lo gấp"; không có dự trữ đủ dùng ba năm, gọi là "nghèo túng".

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nghèo nàn túng thiếu.

▸ Từng từ: 窮乏

窮人 cùng nhân

窮人

cùng nhân

Từ điển trích dẫn

1. Người góa bụa cô độc. ◇ Mạnh Tử 孟子: "Vi bất thuận ư phụ mẫu, như cùng nhân vô sở quy" 為不順於父母, 如窮人無所歸 (Vạn Chương thượng 萬章上) Không thuận theo cha mẹ thì như người góa bụa cô độc không có chốn về nương tựa.
2. Người bất đắc chí, chưa hiển đạt. ◇ Cao Khải 高啟: "Tương phùng thùy khẳng vấn tiều tụy, San thủy tự vị cùng nhân nghiên" 相逢誰肯問憔悴, 山水自為窮人妍 (Tống Diệp Khanh đông du 送葉卿東游) Gặp nhau ai chịu hỏi sao mà tiều tụy, Non nước chính vì người chưa đắc chí mà tươi đẹp.
3. Người lười biếng, nhác nhớn. ◇ Mặc Tử 墨子: "Tích giả bạo vương tác chi, cùng nhân thuật chi" 昔者暴王作之, 窮人術之 (Phi mệnh hạ 非命下) Các bạo vương thời xưa lập ra (thuyết số mạng) rồi hạng lười biếng (chỉ biết) noi theo đó. § Mặc Tử không tin theo thuyết "hữu mệnh".
4. Người nghèo khổ. ☆ Tương tự: "bần dân" 貧民. ★ Tương phản: "phú hào" 富豪, "phú nhân" 富人, "phú ông" 富翁. ◇ Tân Đường Thư 新唐書: "Kim tạo tượng tiền tích thập thất vạn mân, nhược ban chi cùng nhân, (...), tắc thư thập thất vạn hộ cơ hàn chi khổ" 今造像錢積十七萬緡, 若頒之窮人, (...), 則紓十七萬戶飢寒之苦 (Lí Kiệu truyện 李嶠傳) Nay tiền đắp tượng quyên góp được mười bảy vạn quan tiền, nếu đem ban phát cho người nghèo túng, (...), thì tránh cho mười bảy vạn nhà khỏi cái khổ vì đói lạnh.

▸ Từng từ: 窮人

窮僻 cùng tích

窮僻

cùng tích

Từ điển trích dẫn

1. § Cũng viết là "cùng tích" 窮辟.
2. Xa xôi hẻo lánh. ◇ Hoài Nam Tử 淮南子: "Xử cùng tích chi hương, trắc khê cốc chi gian" 處窮僻之鄉, 側谿谷之閒 (Nguyên đạo 原道) Ở nơi làng quê hẻo lánh, náu mình trong khoảng khe hang.
3. Nghèo khốn không gặp cơ hội.
4. Người khốn khó không gặp thời, đất hoặc người giúp đỡ. ◇ Viên Khang 袁康: "(Việt Vương) bất ách cùng tích, tôn hữu đức, dữ dân đồng khổ lạc" (越王)不厄窮僻, 尊有德, 與民同苦樂 (Việt tuyệt thư 越絕書, Ngoại truyện Kế Nghê 外傳計倪) (Việt Vương) không làm khó người bần khốn bất ngộ, tôn trọng người hiền đức, với dân cùng vui cùng khổ.
5. Chỉ phong cách thơ khô khốc, chữ dùng hiểm hóc khác thường. ◇ Ngụy Thái 魏泰: "Mạnh Giao thi kiển sáp cùng tích, triện tước bất hạ, khổ ngâm nhi thành" 孟郊詩蹇澀窮僻, 瑑削不暇, 苦吟而成 (Ẩn cư thi thoại 隱居詩話) Thơ Mạnh Giao hiểm hóc trúc trắc, đẽo gọt không thôi, khổ tâm thôi xao mới thành.

窮僻

cùng tịch

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xa xôi hẻo lánh.

▸ Từng từ: 窮僻

窮困 cùng khốn

窮困

cùng khốn

Từ điển trích dẫn

1. Sự khó khăn cùng cực, cảnh quẫn bách. ◇ Tào Thực 曹植: "Bất kiến Lỗ Khổng Khâu, Cùng khốn Trần Thái gian" 不見魯孔丘, 窮困陳蔡間 (Dự Chương hành 豫章行) Không thấy ông Khổng Khâu nước Lỗ, Gặp cảnh vây khốn ở khoảng đất Trần và đất Thái.
2. Bần cùng, nghèo túng. ◇ Sử Kí 史記: "Cư sổ niên, kì tử cùng khốn phụ tân" 居數年, 其子窮困負薪 (Hoạt kê truyện 滑稽傳, Ưu Mạnh truyện 優孟傳) Mấy năm sau, người con đó nghèo túng phải đội củi (để bán làm kế sinh nhai).
3. Chỉ người khốn quẫn hoặc bần cùng. ◇ Hoàng Quân Tể 黃鈞宰: "Tập đạo tặc, thiệm cùng khốn, dĩ thị thái bình" 緝盜賊, 贍窮困, 以示太平 (Kim hồ lãng mặc 金壺浪墨, Nam tuần thịnh điển 南巡盛典) Lùng bắt đạo tặc, cứu giúp người nghèo khó, để cho thấy có thái bình.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Không còn xoay trở gì được nữa.

▸ Từng từ: 窮困

窮奇 cùng kì

窮奇

cùng kì

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Kẻ xấu xa, kẻ ác .

▸ Từng từ: 窮奇

窮子 cùng tử

窮子

cùng tử

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Kẻ nghèo khổ bần tiện — Lời chửi mắng. Có nghĩa như Đồ khốn nạn — Cũng nói Cùng tiểu tử.

▸ Từng từ: 窮子

窮居 cùng cư

窮居

cùng cư

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ở nơi thật xa, ở ẩn — Ở vào cảnh nghèo.

▸ Từng từ: 窮居

窮忙 cùng mang

窮忙

cùng mang

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nghèo khốn, suốt ba ngày bận rộn kiếm ăn.

▸ Từng từ: 窮忙

窮愁 cùng sầu

窮愁

cùng sầu

Từ điển trích dẫn

1. Cùng khốn buồn khổ. ◇ Lạc Tân Vương 駱賓王: "Đương ca ưng phá thế, Ai mệnh phản cùng sầu" 當歌應破涕, 哀命返窮愁 (Thu nhật tống biệt 秋日送別) Đương ca hát lại muốn tuôn nước mắt, Thương xót cho vận mệnh rồi đổi thành ưu sầu.

▸ Từng từ: 窮愁

窮極 cùng cực

窮極

cùng cực

Từ điển trích dẫn

1. Tận cùng, hết sức. ◎ Như: "cùng cực xa lệ" 窮極奢麗 cực kì xa hoa.
2. Rất nghèo túng. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Tưởng Trương gia cùng cực liễu đích nhân, kiến liễu ngân tử, hữu thập ma bất y đích" 想張家窮極了的人, 見了銀子, 有什麼不依的 (Đệ lục thập tứ hồi) Nghĩ nhà họ Trương hết sức nghèo túng, thấy tiền làm gì mà chả thuận theo?

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tới chỗ tận cùng — Rất nghèo khổ.

▸ Từng từ: 窮極

窮民 cùng dân

窮民

cùng dân

Từ điển trích dẫn

1. Người nghèo túng, bần cùng.
2. Chỉ những người góa bụa côi cút không có chỗ nương tựa. ◇ Mạnh Tử 孟子: "Lão nhi vô thê viết quan, lão nhi vô phu viết quả, lão nhi vô tử viết độc, ấu nhi vô phụ viết cô. Thử tứ giả thiên hạ chi cùng dân nhi vô cáo giả" 老而無妻曰鰥, 老而無夫曰寡, 老而無子曰獨, 幼而無父曰孤. 此四者天下之窮民而無告者 (Lương Huệ Vương hạ 梁惠王下) Già mà không có vợ gọi là quan, già không có chồng gọi là quả, già mà không có con gọi là độc, bé thơ mà không có cha gọi là cô. Đó là bốn thứ cùng dân không có nơi nương nhờ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Kẻ nghèo khổ.

▸ Từng từ: 窮民

窮泉 cùng tuyền

窮泉

cùng tuyền

Từ điển trích dẫn

1. Mồ mả. § Cũng như "cửu tuyền" 九泉, "hoàng tuyền" 黃泉. ◇ Phan Nhạc 潘岳: "Chi tử quy cùng tuyền" 之子歸窮泉 (Điệu vong 悼亡) Người này về nơi chín suối.
2. Suối sâu. ◇ Tạ Linh Vận 謝靈運: "Nhập giản thủy thiệp, Đăng lĩnh san hành, Lăng đính bất tức, Cùng tuyền bất đình" 入澗水涉, 登嶺山行, 陵頂不息, 窮泉不停 (San cư phú 山居賦) Vào khe lội sông, Trèo non qua núi, Vượt đỉnh không nghỉ, Xuống suối sâu không dừng.
3. Đào đất tới nguồn nước. ◇ Tạ Huệ Liên 謝惠連: "Cùng tuyền vi tiệm, Tụ nhưỡng thành cơ" 窮泉為塹, 聚壤成基 (Tế cổ trủng văn 祭古冢文) Đào đất tới nguồn nước làm hào, Đắp đất thành nền.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ cõi chết. Cũng như Hoàng tuyền.

▸ Từng từ: 窮泉

窮理 cùng lí

窮理

cùng lí

Từ điển trích dẫn

1. Tìm tòi nguyên lí sự vật. ◇ Hậu Hán Thư 後漢書: "(Quảng) bác vật hiệp văn, tham di cùng lí" (廣)博物洽聞, 探頤窮理 (Hồ Quảng truyện 胡廣傳) (Quảng là người) kiến văn sâu rộng, thâm cứu đạo lí sự vật.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Cùng diêm 窮閻.

▸ Từng từ: 窮理

窮盡 cùng tận

窮盡

cùng tận

Từ điển trích dẫn

1. Hết, kiệt tận. ◎ Như: "nhân loại đích dục vọng thị vô cùng tận đích" 人類的慾望是無窮盡的 sự tham muốn của loài người thì không bao giờ hết.
2. Chỗ sau cùng, chung chỉ, kết thúc. ◇ Trương Hoa 張華: "Diệc như Đông Hải, bất tri sở cùng tận dã" 亦如東海, 不知所窮盡也 (Bác vật chí 答何劭, Quyển ngũ) Cũng như Đông Hải, không biết đâu là cùng tận.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỗ cuối cùng — Hết sạch, không còn gì.

▸ Từng từ: 窮盡

窮相 cùng tướng

窮相

cùng tướng

Từ điển trích dẫn

1. Hình mạo hèn hạ, nhỏ nhen.
2. Keo kiệt, bủn xỉn, lận sắc.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Cùng cốt 窮骨.

▸ Từng từ: 窮相

窮究 cùng cứu

窮究

cùng cứu

Từ điển trích dẫn

1. Thâm nhập, giùi mài, nghiên cứu. ◇ Hậu Hán Thư 後漢書: "Cửu lưu bách gia chi ngôn, vô bất cùng cứu" 九流百家之言, 無不窮究 (Ban Cố truyện 班固傳).
2. Truy cứu triệt để.
3. Nói chuyện vãn, dã đàm. ◇ Tây sương kí 西廂記: "Dạ tọa thì đình liễu châm tú, cộng thư thư nhàn cùng cứu, thuyết Trương sanh ca ca bệnh cửu" 夜坐時停了針繡, 共姐姐閒窮究, 說張生哥哥病久 (Đệ tứ bổn 第四本) Tối ngồi có khi ngừng kim thêu, cùng cô rỗi nói chuyện phiếm, rằng anh Trương bệnh bấy lâu.
4. Trầm tư. ◇ Lương Thần Ngư 梁辰魚: "Oán điều điều kinh niên biệt li, Muộn yêm yêm trấn nhật cùng cứu" 怨迢迢經年別離, 悶懨懨鎮日窮究 (San pha dương 山坡羊, Đại kĩ kí hoài 代妓寄懷, Khúc 曲).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tìm hiểu xem xét tới cỗi rễ.

▸ Từng từ: 窮究

窮窘 cùng quẫn

窮窘

cùng quẫn

Từ điển trích dẫn

1. Cùng khốn quẫn bách. ◇ Sử Kí 史記: "Cố sĩ cùng quẫn nhi đắc ủy mệnh, thử khởi phi nhân chi sở vị hiền hào gian giả da?" 故士窮窘而得委命, 此豈非人之所謂賢豪閒者邪? (Du hiệp liệt truyện 游俠列傳) Cho nên (nhờ những người du hiệp) kẻ sĩ gặp bước đường cùng mới có chỗ mà ủy thác tính mạng, như thế (bọn áo vải đó) há chẳng phải là những bậc người ta gọi là hiền hào kiệt xuất đó ư!

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nghèo khổ quá, hoặc ở bước đường cùng, rối loạn không biết tính sao.

▸ Từng từ: 窮窘

窮竟 cùng cánh

窮竟

cùng cánh

Từ điển trích dẫn

1. Truy cứu triệt để.
2. Nghiên cứu sâu xa, thâm nhập nghiên cứu. ◇ Vương Sung 王充: "Nho sanh trích kinh, cùng cánh thánh ý" 儒生擿經, 窮竟聖意 (Luận hành 論衡, Trình tài 程材) Nhà học nho trích dẫn kinh điển, thâm nhập nghiên cứu ý chỉ của các thánh nhân.
3. Hết, tận. ◇ Nguyên Chẩn 元稹: "Phàn nguyệt phiếm chu, Cùng cánh nhất tịch" 攀月泛舟, 窮竟一夕 (Phiếm giang ngoạn nguyệt 泛江翫月) Theo trăng bơi thuyền, Hết cả một đêm.

▸ Từng từ: 窮竟

窮竭 cùng kiệt

窮竭

cùng kiệt

Từ điển trích dẫn

1. Hết cả, dùng hết. ◎ Như: "tha cùng kiệt tâm lực tưởng yếu hoàn thành giá kiện công trình" 他窮竭心力想要完成這件工程.
2. Cùng khốn, bần cùng. ◇ Tấn Thư 晉書: "Thần bộc giả cùng kiệt nhi bất túc" 臣僕者窮竭而不足 (Ẩn dật truyện 隱逸傳, Lỗ Bao 魯褒) Kẻ tôi này bần cùng thiếu thốn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hết sạch, không còn gì.

▸ Từng từ: 窮竭

窮臘 cùng lạp

窮臘

cùng lạp

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cuối năm, gần hết năm.

▸ Từng từ: 窮臘

窮苦 cùng khổ

窮苦

cùng khổ

Từ điển trích dẫn

1. Bần cùng khốn khổ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nghèo nàn, đau khổ.

▸ Từng từ: 窮苦

窮谷 cùng cốc

窮谷

cùng cốc

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hốc núi thật xa. Chỉ nơi xa xôi vắng vẻ. Cũng nói Thâm sơn cùng cốc.

▸ Từng từ: 窮谷

窮迫 cùng bách

窮迫

cùng bách

Từ điển trích dẫn

1. Khốn cùng quẫn bách.

▸ Từng từ: 窮迫

窮途 cùng đồ

窮途

cùng đồ

Từ điển trích dẫn

1. § Cũng viết là "cùng đồ" 窮塗.
2. Tuyệt lộ. Tỉ dụ cảnh ngộ khốn khổ cùng quẫn. ◇ Hồng Thăng 洪昇: "Cùng đồ lưu lạc, thượng phạp cư đình" 窮途流落, 尚乏居停 (Trường sanh điện 長生殿) Cùng đường lưu lạc, lại không có chỗ ở nhờ.
3. Chỉ người ở trong cảnh ngộ khốn khổ cùng quẫn.
4. Tận cuối đường. Tỉ dụ cảnh địa tàn lạc suy vong. ◇ Lí Bạch 李白: "Tấn phong nhật dĩ đồi, Cùng đồ phương đỗng khốc" 晉風日以穨, 窮途方慟哭 (Cổ phong 古風) Phong cách tập tục nước Tấn ngày một bại hoại, Ở nơi tàn lạc suy vong khóc thống thiết.
5. Đường xa, trường đồ, viễn lộ. ◇ Tái sanh duyên 再生緣: "Doãn Thị phu nhân mang đả điểm, yếu sai công tử tẩu cùng đồ" 尹氏夫人忙打點, 要差公子走窮途 (Đệ thất hồi) Doãn Thị phu nhân vội vàng chuẩn bị thu xếp cho công tử đi đường xa.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bước đường cùng, không xoay trở gì được nữa.

▸ Từng từ: 窮途

窮通 cùng thông

窮通

cùng thông

Từ điển trích dẫn

1. Cùng khốn và hiển đạt. ◇ Ngụy thư 魏書: "Bất vị cùng thông cải tiết" 不為窮通改節 (Thôi Hạo truyện 崔浩傳) Không vì cùng khốn hoặc hiển đạt mà thay đổi tiết tháo của mình.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lúc tận cùng và lúc thông suốt. Chỉ cảnh giàu nghèo vui buồn sướng khổ ở đời. Hát nói của Nguyễn Công Trứ có câu: » Cảnh cùng thông ai có bận chi đâu «.

▸ Từng từ: 窮通

窮閻 cùng diêm

窮閻

cùng diêm

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nơi hàng xóm xa xôi hẻo lánh.

▸ Từng từ: 窮閻

窮骨 cùng cốt

窮骨

cùng cốt

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tướng mạo nghèo khổ, bần tiện.

▸ Từng từ: 窮骨

窮髮 cùng phát

窮髮

cùng phát

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vùng đất ở xa, không có cây cối gì.

▸ Từng từ: 窮髮

窮鬼 cùng quỷ

窮鬼

cùng quỷ

Từ điển trích dẫn

1. Con ma làm cho người ta phải cùng khốn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Con ma nghèo khổ, làm cho người ta nghèo khổ.

▸ Từng từ: 窮鬼

竭窮 kiệt cùng

竭窮

kiệt cùng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hết, không còn gì. Cũng nói Cùng kiệt 窮竭.

▸ Từng từ: 竭窮

貧窮 bần cùng

貧窮

bần cùng

Từ điển trích dẫn

1. Túng thiếu, nghèo khó. ◇ Chiến quốc sách 戰國策: "Tô Tần viết: Ta hồ! bần cùng tắc phụ mẫu bất tử, phú quý tắc thân thích úy cụ. Nhân sanh thế thượng, thế vị phú quý, cái khả hốt hồ tai!" 蘇秦曰: 嗟乎! 貧窮則父母不子, 富貴則親戚畏懼. 人生世上, 勢位富貴, 蓋可忽乎哉! (Tần sách nhất 秦策一) Tô Tần nói: Ôi! nghèo khó thì bố mẹ không nhận làm con, giàu sang thì thân thích sợ sệt. Người sinh ở đời, thế lực, chức vị và tiền của có thể coi thường được đâu!
2. Thiếu tiền, không có tiền. ◇ Vương Thực Phủ 王實甫: "Tha kiến ngã bần cùng, tê phát dữ ngã lưỡng cá ngân tử, giáo ngã thượng triều ứng cử khứ" 他見我貧窮, 齎發與我兩個銀子, 教我上朝應舉去 (Phá diêu kí 破窯記, Đệ nhị chiệp).
3. Người nghèo khó. ◇ Lễ Kí 禮記: "(Quý xuân chi nguyệt) thiên tử bố đức hành huệ, mệnh hữu ti phát thương lẫm, tứ bần cùng, chấn phạp tuyệt" (季春之月)天子布德行惠, 命有司發倉廩, 賜貧窮, 振乏絕 (Nguyệt lệnh 月令).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nghèo khổ.

▸ Từng từ: 貧窮

阨窮 ách cùng

阨窮

ách cùng

Từ điển trích dẫn

1. Khốn ách cùng khổ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Khốn khổ, hết đường xoay trở.

▸ Từng từ: 阨窮

飢窮 cơ cùng

飢窮

cơ cùng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nghèo đói.

▸ Từng từ: 飢窮

窮醋大 cùng thố đại

窮醋大

cùng thố đại

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ kẻ sĩ hàn vi, học trò nghèo.

▸ Từng từ: 窮醋大

山窮水盡 sơn cùng thủy tận

山窮水盡

sơn cùng thủy tận

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nơi đầu núi cuối sông, chỉ nơi cực xa xôi, không còn nơi nào xa hơn nữa.

▸ Từng từ: 山窮水盡

窮寇勿追 cùng khấu vật truy

窮寇勿追

cùng khấu vật truy

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giặc tới đường cùng thì chớ nên đuổi. Ý nói đừng nên dồn người khác tới bước đường cùng, chỉ có hại cho mình.

▸ Từng từ: 窮寇勿追

窮寇莫追 cùng khấu mạc truy

窮寇莫追

cùng khấu mạc truy

Từ điển trích dẫn

1. Giặc tới đường cùng thì chớ nên đuổi theo, tránh khỏi chúng bị bức bách quá thành liều mạng, rất nguy hiểm. ◇ Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: "Binh pháp vân: Quy sư vật yểm, cùng khấu mạc truy" 兵法云: 歸師勿掩, 窮寇莫追 (Đệ cửu thập ngũ hồi) Binh pháp có nói: Địch quân thua chạy thì đừng chận đánh, giặc tới đường cùng thì chớ nên đuổi theo.

▸ Từng từ: 窮寇莫追

窮年累世 cùng niên lũy thế

窮年累世

cùng niên lũy thế

Từ điển trích dẫn

1. Năm năm đời đời, không bao giờ hết. ◇ Tuân Tử 荀子: "Nhân chi tình, thực dục hữu sô hoạn, ý dục hữu văn tú, hành dục hữu dư mã, hựu dục phù dư tài súc tích chi phú dã, nhiên nhi cùng niên luy thế bất tri bất túc, thị nhân chi tình dã" 人之情, 食欲有芻豢, 衣欲有文繡, 行欲有輿馬, 又欲夫餘財蓄積之富也, 然而窮年累世不知不足, 是人之情也 (Vinh nhục 榮辱) Thói người ta, ăn thì muốn có thịt thà, mặc thì muốn có gấm hoa, đi thì muốn có ngựa xe, lại muốn giàu có tích trữ thừa thãi tiền tài, năm năm đời đời không biết thế nào là đủ, thói người ta là như vậy đó.

▸ Từng từ: 窮年累世

窮鳥入懷 cùng điểu nhập hoài

窮鳥入懷

cùng điểu nhập hoài

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Con chim tới bước cùng thì cũng bay vào lòng người. Ý nói tới bước khốn cùng thì cũng nhờ cậy người khác.

▸ Từng từ: 窮鳥入懷

窮鼠齧貍 cùng thử niết li

窮鼠齧貍

cùng thử niết li

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Con chuột ở bước đường cùng thì cắn con cáo. Ý nói kẻ cùng đường thì dám làm liều.

▸ Từng từ: 窮鼠齧貍

窮則變,變則通 cùng tắc biến, biến tắc thông

窮則變，變則通

cùng tắc biến, biến tắc thông

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. ◇ Dịch Kinh 易經: "Dịch cùng tắc biến, biến tắc thông, thông tắc cửu" 易窮則變, 變則通, 通則久 (Hệ từ hạ 繫辭下) Đạo Dịch: Sự vật phát triển tới cực điểm, khi cùng tận, thì tất phải biến hóa, sau khi biến hóa liền thông đạt, nhờ thông đạt mà được dài lâu.

▸ Từng từ: 窮則變 , 變則通