Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

1. Tờ thông tri. ◇ Khổng Thượng Nhâm 孔尚任: "Hạ quan dữ Nguyễn Viên Hải tuy bãi nhàn lưu ngụ, đô hữu truyền đơn, chỉ đắc tảo đáo" 下官與阮圓海雖罷閒流寓, 都有傳單, 只得早到 (Đào hoa phiến 桃花扇, Từ viện 辭院) Tiểu quan này cùng với Nguyễn Viên Hải mặc dù đã thôi làm quan đi tha hương, đều nhận được tờ thông tri, đành phải đến sớm.
2. Tờ giấy in phân phát cho nhiều người với mục đích tuyên truyền. ◇ Văn minh tiểu sử 文明小史: "Ấn liễu truyền đơn, ước ta đồng chí tại ngoại quốc hoa viên diễn thuyết" 印了傳單, 約些同志在外國花園演說 (Đệ nhị thập ngũ hồi) In truyền đơn, hẹn cùng mấy đồng chí ra diễn thuyết ở hoa viên ngoại quốc.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tờ giấy đưa tới khắp mọi người.

▸ Từng từ: 傳單

原單 nguyên đơn

原單

nguyên đơn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tờ giấy thưa kiện của người đứng ra thưa kiện. Cũng chỉ người đứng ra thưa kiện. Truyện Trê Cóc có câu: » Nguyên đơn danh cóc ngồi đây, đoạt nhân thủ tử việc này có không «.

▸ Từng từ: 原單

名單 danh đan

名單

danh đan

phồn thể

Từ điển phổ thông

danh sách tên người

名單

danh đơn

phồn thể

Từ điển phổ thông

danh sách tên người

Từ điển trích dẫn

1. Bảng ghi tên họ nhiều người. ◎ Như: "vận động viên danh đơn" 運動員名單.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tờ giấy viết tên nhiều người. Như Danh sách.

▸ Từng từ: 名單

單一 đơn nhất

單一

đơn nhất

phồn thể

Từ điển phổ thông

đơn nhất, đơn độc, chỉ một

Từ điển trích dẫn

1. Chỉ có một loại. ☆ Tương tự: "đơn độc" 單獨. ★ Tương phản: "tổng hợp" 總合. ◎ Như: "giá thị đơn nhất nguyên liệu chế thành đích, tuyệt bất hàm kì tha thành phần" 這是單一原料製成的, 絕不含其他成分.

▸ Từng từ: 單一

單丁 đơn đinh

單丁

đơn đinh

Từ điển trích dẫn

1. Người đàn ông thành niên không có anh em. ◇ Tấn Thư 晉書: "Kì đơn đinh tại quân, vô hữu kiêm trọng giả, giai khiển quy gia" 其單丁在軍, 無有兼重者, 皆遣歸家 (Vương Nhung truyện 王戎傳).
2. Chỉ, chỉ là.
3. Một mình, tự mình.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người sống một mình, không có gia đình.

▸ Từng từ: 單丁

單于 thiền vu

單于

thiền vu

phồn thể

Từ điển phổ thông

tộc Thiền Vu thuộc người Hung Nô

▸ Từng từ: 單于

單位 đơn vị

單位

đơn vị

phồn thể

Từ điển phổ thông

đơn vị

Từ điển trích dẫn

1. Tiêu chuẩn để đo lường vật thể. ◎ Như: thước (mètre) là đơn vị đo chiều dài, lít (litre) là đơn vị đo thể tích. § Còn gọi là "đơn nguyên" 單元.
2. Bộ môn của một cơ quan, một đoàn thể. ◎ Như: "trực thuộc đơn vị" 直屬單位.
3. Chỗ ngồi của chư tăng tham thiền. Vì trên chỗ ngồi của mỗi vị tăng đều có dán tên, nên gọi là "đơn vị" 單位.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lượng được ấn định, không thay đổi, để đo các lượng cùng loại.

▸ Từng từ: 單位

單向 đơn hướng

單向

đơn hướng

phồn thể

Từ điển phổ thông

một chiều, chỉ một hướng

▸ Từng từ: 單向

單壹 đơn nhất

單壹

đơn nhất

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ có một.

▸ Từng từ: 單壹

單字 đơn tự

單字

đơn tự

phồn thể

Từ điển phổ thông

từ đơn (ngôn ngữ)

▸ Từng từ: 單字

單思 đơn tư

單思

đơn tư

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nhớ thương một mình.

▸ Từng từ: 單思

單性 đơn tính

單性

đơn tính

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ có một tính chất duy nhất.

▸ Từng từ: 單性

單據 đơn cứ

單據

đơn cứ

phồn thể

Từ điển phổ thông

hóa đơn, biên lai

▸ Từng từ: 單據

單數 đơn số

單數

đơn số

phồn thể

Từ điển phổ thông

số lẻ

▸ Từng từ: 單數

單方 đơn phương

單方

đơn phương

Từ điển trích dẫn

1. Một mặt, một phía. § Đối lại với "song phương" 雙方.
2. Thuốc chỉ uống một lần, hiệu nghiệm tức thì. § Cũng viết là "đan phương" 丹方. ☆ Tương tự: "dược phương" 藥方
3. Một cách, một phương pháp giải quyết vấn đề. ◇ Lưu Khắc Trang 劉克莊: "Tửu dữ li tao nan niết hợp, Bất như thống ẩm thị đơn phương" 酒與離騷難捏合, 不如痛飲是單方 (Hồ Nam Giang Tây đạo trung 湖南江西道中) Rượu với buồn lo không phù hợp, Chẳng bằng cách cứ uống tràn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một mặt. Một phía. Không có sự đáp ứng.

▸ Từng từ: 單方

單獨 đơn độc

單獨

đơn độc

phồn thể

Từ điển phổ thông

đơn độc, một mình, lẻ loi

Từ điển trích dẫn

1. Lẻ loi, một mình. ◎ Như: "bất yếu đơn độc tại dạ gian hành tẩu" 不要單獨在夜間行走.
2. ☆ Tương tự: "độc tự" 獨自, "cô đơn" 孤單, "chích thân" 隻身.
3. ★ Tương phản: "bồi bạn" 陪伴, "liên hợp" 聯合, "cộng đồng" 共同, "hợp khỏa" 合夥, "chúng đa" 眾多, "thành quần" 成群, "tổng cộng" 總共.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một mình.

▸ Từng từ: 單獨

單疏 đơn sơ

單疏

đơn sơ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Qua loa dễ dàng, không khó khăn rắc rối.

▸ Từng từ: 單疏

單簡 đơn giản

單簡

đơn giản

Từ điển trích dẫn

1. Thẻ tre (dùng nhiều tấm thắt lại thành sách ngày xưa).
2. § Cũng như "giản đơn" 簡單. ◇ Tôn Trung San 孫中山: "Cận lai khoa học trung đích tiến hóa luận gia thuyết: Nhân loại thị do cực đơn giản đích động vật mạn mạn biến thành phức tạp đích động vật dĩ chí ư tinh tinh, canh tiến nhi thành nhân" 近來科學中的進化論家說: 人類是由極單簡的動物慢慢變成複雜的動物以至於猩猩, 更進而成人 (Quốc dân ưng dĩ nhân cách cứu quốc 國民應以人格救國).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dễ dàng, không rắc rối.

▸ Từng từ: 單簡

單純 đơn thuần

單純

đơn thuần

Từ điển trích dẫn

1. Chỉ có một loại. § Cũng như "đơn nhất" 單一. ◇ Ba Kim 巴金: "Giá đơn thuần đích phủ định thị bất cú đích, kết quả hội sử nhĩ phủ định nhân loại, phủ định nhĩ tự kỉ" 這單純的否定是不夠的, 結果會使你否定人類, 否定你自己 (Tân sinh 新生, Đệ nhất thiên).
2. Đơn giản, không phức tạp.
3. Thật thà, chân thật. ◇ Tào Ngu 曹禺: "(Lỗ Tứ Phụng) thị ngã nhận vi tối mãn ý đích nữ hài tử, tha tâm địa đơn thuần" (魯四鳳)是我認為最滿意的女孩子, 她心地單純 (Lôi vũ 雷雨, Đệ nhất mạc).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ có một chất. Không lẫn lộn thứ khác.

▸ Từng từ: 單純

單舉 đơn cử

單舉

đơn cử

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đưa ra một vấn đề riêng để tiêu biểu cho các trường hợp chung.

▸ Từng từ: 單舉

單薄 đơn bạc

單薄

đơn bạc

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. Mỏng (nói về quần áo). ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Xuyên giá dạng đan bạc, hoàn tại phong khẩu lí tọa trứ" 穿這樣單薄, 還在風口裡坐著 (Đệ ngũ thập thất hồi) Mặc áo phong phanh thế này, lại ngồi ở trước gió.
2. Thân thể yếu đuối. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Khán tha đích mô dạng nhi giá bàn đan bạc, tâm lí na lí hoàn các đích trụ ngao tiên" 看他的模樣兒這般單薄, 心裡那裡還擱的住熬煎? (Đệ tam thập hồi) Nhìn dáng dấp cô ta mỏng mảnh yếu ớt như thế, thì trong lòng làm sao chịu được những sự dằn vặt ấy.
3. Ít ỏi, đơn sơ. ◇ Tế tòng tổ đệ bí thư thiếu giám văn 祭從祖弟秘書少監文: "Hữu tửu tại trản, hữu nhục tại bàn, hồn hề kì lai, hâm thử đan bạc" 有酒在醆, 有肉在盤, 魂兮其來, 歆此單薄 Có rượu trong chén, có thịt trên mâm, hồn ơi có lại, xin hưởng (chút rượu thịt) đơn sơ này.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mỏng. Nói về quần áo — Chỉ cảnh nghèo — Chỉ thế lực yếu kém.

▸ Từng từ: 單薄

單衣 đơn y

單衣

đơn y

Từ điển trích dẫn

1. Áo may một lần vải. ◇ Quản Tử 管子: "Xuân kiêm y, hạ đơn y" 春縑衣, 夏單衣 (Sơn quốc quỹ 山國軌). ★ Tương phản: "giáp y" 夾衣.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Áo mỏng, áo may một lần vải. Chỉ cảnh nghèo.

▸ Từng từ: 單衣

單調 đơn điệu

單調

đơn điệu

phồn thể

Từ điển phổ thông

đơn điệu, đều đều, buồn tẻ

Từ điển trích dẫn

1. Âm điệu đơn giản, thiếu biến hóa.
2. Thiếu linh động, không biến đổi, không có thú vị, nhàm chán. ☆ Tương tự: "khô táo" 枯燥. ★ Tương phản: "phong phú" 豐富, "phức tạp" 複雜, "sanh động" 生動.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điệu nhạc quá hay, quá cao siêu, không ai hòa được, nên chỉ vang lên một mình — Chỉ cái chủ trương, cái học thuyết không được người đời hưởng ứng.

▸ Từng từ: 單調

單身 đơn thân

單身

đơn thân

Từ điển trích dẫn

1. Một mình.
2. Độc thân, người không có gia thất.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một mình.

▸ Từng từ: 單身

單音 đơn âm

單音

đơn âm

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng một, chỉ ngôn ngữ mà mỗi tiếng là một âm, chẳng hạn tiếng Việt Nam và Trung Hoa, khác với ngôn ngữ đa âm như tiếng Anh tiếng Pháp.

▸ Từng từ: 單音

執單 chấp đơn

執單

chấp đơn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nhận tờ giấy của người khác để xét.

▸ Từng từ: 執單

孤單 cô đơn

孤單

cô đơn

phồn thể

Từ điển phổ thông

cô đơn, đơn độc

Từ điển trích dẫn

1. Một mình, không có ai nương tựa. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Thứ hậu tưởng khởi chúng nhân giai hữu thân quyến, độc tự kỉ cô đơn, vô cá thân quyến" 次後想起眾人皆有親眷, 獨自己孤單, 無個親眷 (Đệ tứ thập cửu hồi).
2. Người thế cô, lực lượng ít ỏi.
3. ☆ Tương tự: "cô độc" 孤獨, "đơn độc" 單獨.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Cô độc 孤獨.

▸ Từng từ: 孤單

帳單 trướng đơn

帳單

trướng đơn

phồn thể

Từ điển phổ thông

tờ séc, chèque

▸ Từng từ: 帳單

床單 sàng đan

床單

sàng đan

Từ điển trích dẫn

1. Khăn trải giường. § Tiếng Pháp: drap de lit.

▸ Từng từ: 床單

投單 đầu đơn

投單

đầu đơn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nạp tờ giấy ghi rõ điều cần xin, đòi hỏi của mình.

▸ Từng từ: 投單

棧單 sạn đơn

棧單

sạn đơn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giấy chứng nhận gửi hàng hóa vào kho.

▸ Từng từ: 棧單

簡單 giản đơn

簡單

giản đơn

Từ điển trích dẫn

1. Đơn thuần, giản dị, không phức tạp. ◇ Ba Kim 巴金: "Ngã đích kinh nghiệm ngận giản đan, ngận bình thường, nhất cú thoại: Bất thuyết hoang, bả tâm giao cấp độc giả" 我的經驗很簡單, 很平常, 一句話: 不說謊, 把心交給讀者 (Tham tác tập 探索集, Xuân tàm 春蠶).
2. Tầm thường (năng lực), kém cỏi (kinh nghiệm, từng trải). ◇ Ba Kim 巴金: "Triều Tiên nhân, chí nguyện quân, giá đô bất giản đan a!" 朝鮮人, 志願軍, 這都不簡單啊 (Quân trưởng đích tâm 軍長的心).
3. Sơ sài, qua loa, không kĩ lưỡng. ◎ Như: "giản đơn tòng sự" 簡單從事.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Giản dị 簡易. Ta còn nói là Đơn giản.

▸ Từng từ: 簡單

菜單 thái đơn

菜單

thái đơn

Từ điển trích dẫn

1. Đơn ghi các thức ăn cần mua. ◎ Như: "trù sư khai liễu thái đan, khiếu tha khứ thị tràng án số thải mãi" 廚師開了菜單, 叫他去市場按數採買.
2. Thực đơn (kê khai các tên món ăn cho khách chọn lựa). ◇ Văn minh tiểu sử 文明小史: "Tây tể trình thượng thái đan, chủ nhân thỉnh tha điểm thái" 西崽呈上菜單, 主人請他點菜 (Đệ nhất bát hồi).

▸ Từng từ: 菜單

衣單 y đan

衣單

y đan

Từ điển trích dẫn

1. Áo cà sa và giấy thông hành ("độ điệp" 度牒) của nhà sư.

▸ Từng từ: 衣單

買單 mãi đan

買單

mãi đan

Từ điển trích dẫn

1. Tính tiền, kết trướng. ◎ Như: "tiểu thư! mãi đan" 小姐! 買單.

▸ Từng từ: 買單

食單 thực đơn

食單

thực đơn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tờ giấy ghi các món ăn.

▸ Từng từ: 食單

單思病 đơn tư bệnh

單思病

đơn tư bệnh

Từ điển trích dẫn

1. Trong tình yêu trai gái, chỉ một bên thương nhớ bên kia. § Cũng gọi là "đơn tương tư" 單相思. ◇ Thông tục thường ngôn sơ chứng 通俗常言疏證: "Tha lai tưởng nhĩ, nhĩ bất khứ tưởng tha, khởi bất thị đơn tư bệnh?" 他來想你, 你不去想他, 豈不是單思病? (Y bệnh 醫病, Đơn tư bệnh dẫn tứ tiết kí kịch 單思病引四節記劇).

▸ Từng từ: 單思病

單性花 đơn tính hoa

單性花

đơn tính hoa

Từ điển trích dẫn

1. Hoa chỉ có nhụy đực hoặc nhụy cái.

▸ Từng từ: 單性花

單音語 đơn âm ngữ

單音語

đơn âm ngữ

Từ điển trích dẫn

1. Ngôn ngữ mà mỗi chữ là một âm. § Thí dụ tiếng Hoa là một "đơn âm ngữ" 單音語, khác với ngôn ngữ đa âm như tiếng Anh chẳng hạn.

▸ Từng từ: 單音語

人孤勢單 nhân cô thế đơn

人孤勢單

nhân cô thế đơn

Từ điển trích dẫn

1. Hình dung người ít ỏi thế lực yếu kém.

▸ Từng từ: 人孤勢單

禍無單至 họa vô đơn chí

禍無單至

họa vô đơn chí

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tai vạ không tới một mình, mà còn lôi kéo thêm nhiều tai vạ khác. Cũng chỉ vận rủi, có nhiều tai vạ cùng xảy tới. Cũng nói Họa bất đơn hành ( tai vạ chẳng đi một mình ).

▸ Từng từ: 禍無單至

膏單丸散 cao đơn hoàn tán

膏單丸散

cao đơn hoàn tán

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bốn cách bào chế, bốn loại thuốc Bắc, gồm thuốc luyện thành chất dẻo, thuốc để rời từng vị, thuốc viên, thuốc bột.

▸ Từng từ: 膏單丸散