ⓘ Xem hướng dẫn sử dụng.  
兩 - lưỡng, lượng, lạng
兩儀 lưỡng nghi
兩儀

lưỡng nghi

Từ điển trích dẫn

1. Trời và đất. ◇ Dịch Kinh 易經: "Dịch hữu thái cực, thị sanh lưỡng nghi" 易有太極, 是生兩儀 (Hệ từ thượng 繫辭上) Dịch có thái cực, thái cực sinh ra lưỡng nghi.
2. Mượn chỉ cha mẹ vua.
3. Chỉ âm dương, nam nữ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ trời và đất, do Thái cực sinh ra.

▸ Từng từ: 兩 儀
兩全 lưỡng toàn
兩全

lưỡng toàn

Từ điển trích dẫn

1. Trọn vẹn cả hai mặt, hai bên đều không bị tổn hại. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Như kim thả án kì cảnh trí, hoặc lưỡng tự, tam tự, tứ tự, hư hợp kì ý, nghĩ liễu xuất lai, tạm thả tố đăng biển liên huyền liễu. Đãi quý phi du hạnh thì tái thỉnh định danh, khởi bất lưỡng toàn" 如今且按其景致, 或兩字, 三字, 四字, 虛合其意, 擬了出來, 暫且做燈匾聯懸了. 待貴妃游幸時再請定名, 豈不兩全 (Đệ thập thất hồi) Bây giờ tùy theo từng cảnh mà đề hai chữ, ba chữ, bốn chữ, nghĩ ra cái gì để tạm sẵn cho thích hợp, rồi làm đèn và biển câu đối treo lên cửa đã. Chờ khi Quý phi du hạnh tới, sẽ xin đặt tên, há chẳng lưỡng tiện sao. § Tức là vừa có sẵn các biển câu đối cho các cảnh trí trong vườn, vừa đợi phép đặt tên mỗi chỗ cho hợp ý Quý phi.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trọn vẹn cả đôi bề.

▸ Từng từ: 兩 全
兩可 lưỡng khả
兩可

lưỡng khả

Từ điển trích dẫn

1. Đồng thời nhận là có thể hai thứ sự vật tương phản hoặc đối lập.
2. Cái này hoặc cái kia đều có thể. ◇ Lão Xá 老舍: "Thành bất thành hoàn tại lưỡng khả na" 成不成還在兩可哪 (Long tu câu 龍鬚溝, Đệ nhị mạc) Thành hay không thành, cả hai cũng đều có thể lắm.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cả hai đều có thể được cả.

▸ Từng từ: 兩 可
兩廣 lưỡng quảng
兩廣

lưỡng quảng

Từ điển trích dẫn

1. Tên gọi chung hai tỉnh "Quảng Đông" 廣東 và "Quảng Tây" 廣西 của Trung Quốc.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ chung hai tỉnh Quảng đông và Quảng tây của Trung Hoa — Chỉ chung hải tỉnh Quảng nam và Quảng ngãi ở bắc Trung phần Việt Nam.

▸ Từng từ: 兩 廣
兩慮 lưỡng lự
兩慮

lưỡng lự

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Suy tính hai đường, chưa biết chọn đường nào cho phải, cho có lợi hơn.

▸ Từng từ: 兩 慮
兩極 lưỡng cực
兩極

lưỡng cực

Từ điển trích dẫn

1. Bắc cực và Nam cực.
2. Nay chỉ Bắc cực và Nam cực địa cầu.
3. Mượn chỉ toàn quốc hoặc toàn thế giới.
4. Dương cực và âm cực (điện học).
5. Tỉ dụ hai cái cực đoan hoặc đối lập. ◎ Như: "lưỡng cực phân hóa" 兩極分化.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hai đầu cùng — Hai đầu trái đất.

▸ Từng từ: 兩 極
兩次 lưỡng thứ
兩次

lưỡng thứ

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

hai lần
兩次

lưỡng đang

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

hai lần

▸ Từng từ: 兩 次
兩立 lưỡng lập
兩立

lưỡng lập

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cả hai cùng đứng với nhau. Bài Chiến Tụng Tây hồ phú của Phạm Thái có câu: » Có trung nghĩa hẳn không cùng lưỡng lập «. ( Ý nói người trung nghĩa không thể cùng đứng với kẻ bất trung bất nghĩa ).

▸ Từng từ: 兩 立
兩端 lưỡng đoan
兩端

lưỡng đoan

Từ điển trích dẫn

1. Hai đầu, gốc ngọn, thủy chung. ◇ Luận Ngữ 論語: "Ngô hữu tri hồ tai? Vô tri dã. Hữu bỉ phu vấn ư ngã, không không như dã; ngã khấu kì lưỡng đoan nhi kiệt yên" 吾有知乎哉? 無知也. 有鄙夫問於我, 空空如也; 我叩其兩端而竭焉 (Tử Hãn 子罕) Ta có kiến thức rộng chăng? Không có kiến thức rộng. Có người tầm thường hỏi ta (một điều), ta không biết gì cả; ta xét đầu đuôi sự việc mà hiểu hết ra.
2. Hai cực đoan, tức thái quá và bất cập. ◇ Lễ Kí 禮記: "Chấp kì lưỡng đoan, dụng kì trung ư dân" 執其兩端, 用其中於民 (Trung Dung 中庸) ý nói xử sự không thiên lệch, cẩn thận giữ đạo trung dung, không nên cực đoan..
3. Thái độ do dự, lưỡng lự, không nhất định. ◇ Sử Kí 史記: "Ngụy vương khủng, sử nhân chỉ Tấn Bỉ, lưu quân bích Nghiệp, danh vi cứu Triệu, thật trì lưỡng đoan dĩ quan vọng" 魏王恐, 使人止晉鄙, 留軍壁鄴, 名為救趙, 實持兩端以觀望 (Ngụy Công Tử truyện 魏公子傳) Vua Ngụy sợ, sai người cản Tấn Bỉ lại, giữ quân đóng lũy ở đất Nghiệp, tiếng là cứu Triệu, nhưng thực ra là còn lưỡng lự để nghe ngóng xem sao.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hai đầu. Chỉ sự thái quá và sự bất cập.

▸ Từng từ: 兩 端
兩院 lưỡng viện
兩院

lưỡng viện

Từ điển trích dẫn

1. Hai cơ quan lập pháp trong một chính thể dân chủ: "Thượng nghị viện" 上議院 và "Hạ nghị viện" 下議院.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ hai cơ quan Quốc hội, tức Thượng nghị viện và Hạ nghị viện.

▸ Từng từ: 兩 院
兩面 lưỡng diện
兩面

lưỡng diện

Từ điển trích dẫn

1. Chỉ người có hai mặt trong thần thoại cổ.
2. Hai cái không cùng phương hướng hoặc có phương hướng đối lại nhau. ◎ Như: "ngã quân lưỡng diện giáp công, địch nhân phúc bối thụ địch" 我軍兩面夾攻, 敵人腹背受敵.
3. Hai bên. ◇ Vương Kiến 王建: "Lưỡng diện hữu san sắc, Lục thì văn khánh thanh" 兩面有山色, 六時聞磬聲 (Tân tu đạo cư 新修道居) Hai bên có cảnh núi, Sáu thời nghe tiếng khánh.
4. Phản phúc vô thường.
5. Hai phương diện đối lập của sự vật. ◎ Như: "ngã môn yếu khán đáo vấn đề đích lưỡng diện" 我們要看到問題的兩面 chúng ta phải xét tới hai phương diện đối lập của vấn đề.
6. Mặt phải và mặt trái. ◎ Như: "giá chủng y liệu lưỡng diện đích nhan sắc bất nhất dạng" 這種衣料兩面的顏色不一樣 mặt phải và mặt trái thứ vải làm quần áo này màu sắc không như nhau.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hai mặt, hai khía cạnh của vấn đề — Chỉ sự phản trắc, sự hai lòng.

▸ Từng từ: 兩 面
公兩 công lưỡng
公兩

công lưỡng

phồn thể

Từ điển phổ thông

héctôgam

▸ Từng từ: 公 兩
斤兩 cân lượng
斤兩

cân lượng

Từ điển trích dẫn

1. Hai đơn vị trọng lượng. Chỉ chung trọng lượng hay phân lượng.

▸ Từng từ: 斤 兩
百兩 bách lượng
百兩

bách lượng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trăm cỗ xe. Chỉ sự rước dâu. Thời cổ con gái vua chư hầu lấy vua chư hầu khác, đám cưới có trăm xe. Do câu trong bài Thước sào, thiên Triệu nam, Kinh Thi » Chi tử vu quy, bách lượng ngự chi «. Nghĩa là con về nhà chồng trăm xe mà ngồi.

▸ Từng từ: 百 兩
罔兩 võng lượng
罔兩

võng lượng

Từ điển trích dẫn

1. Giống yêu quái ở gỗ đá trong núi sông. § Cũng viết là "võng lượng" 魍魎, "võng lãng" 罔閬.
2. Tỉ dụ kẻ hung ác làm hại người.
3. Cái bóng mờ mờ ở chung quanh cái bóng thực. ◇ Trang Tử 莊子: "Võng lượng vấn ảnh viết: Nẵng tử hành, kim tử chỉ, nẵng tử tọa, kim tử khởi, hà kì vô đặc tháo dư?" 罔兩問景曰: 曩子行, 今子止, 曩子坐, 今子起, 何其無特操與? (Tề vật luận 齊物論) Cái bóng mờ (của bóng) hỏi cái bóng rằng: Nãy mi đi, giờ mi đứng; nãy mi ngồi, giờ mi dậy; sao mi không có tính nết riêng vậy?
4. Tâm thần hoảng hốt, không biết trông cậy vào đâu. ◇ Đông Phương Sóc 東方朔: "Ai hình thể chi li giải hề, thần võng lượng nhi vô xá" 哀形體之離解兮, 神罔兩而無舍 (Thất gián 七諫, Ai mệnh 哀命).

▸ Từng từ: 罔 兩
一舉兩便 nhất cử lưỡng tiện
一舉兩便

nhất cử lưỡng tiện

Từ điển trích dẫn

1. Một việc làm mà có hai cái lợi, một công đôi việc.

▸ Từng từ: 一 舉 兩 便
勢不兩立 thế bất lưỡng lập
勢不兩立

thế bất lưỡng lập

Từ điển trích dẫn

1. Hai bên đối nghịch không thể cùng lúc tồn tại. § Cũng như "bất cộng đái thiên" 不共戴天. ◇ Chiến quốc sách 戰國策: "Sở cường tắc Tần nhược, Sở nhược tắc Tần cường. Thử kì thế bất lưỡng lập" 楚強則秦弱, 楚弱則秦強. 此其勢不兩立 (Sở sách nhất 楚策一) Sở mạnh thì Tần yếu, Sở yếu thì Tần mạnh. Thế hai nước phải một mất một còn.

▸ Từng từ: 勢 不 兩 立
半斤八兩 bán cân bát lượng
半斤八兩

bán cân bát lượng

Từ điển trích dẫn

1. Nửa cân và tám lạng. Tỉ dụ ngang nhau, không bên nào hơn. ◇ Vĩnh nhạc đại điển hí văn tam chủng 永樂大典戲文三種: "Lưỡng cá bán cân bát lượng, Các gia quy khứ bất tu sân" 兩個半斤八兩, 各家歸去不須嗔 (Trương Hiệp trạng nguyên 張協狀元, Đệ nhị thập bát xuất).
2. ☆ Tương tự: "các hữu thiên thu" 各有千秋, "kì cổ tương đương" 旗鼓相當. ★ Tương phản: "tương khứ huyền thù" 相去懸殊.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nửa cân và tám lạng, ý nói ngang nhau, không bên nào hơn. Vì tám lạng cũng là nửa cân ta.

▸ Từng từ: 半 斤 八 兩
執兩用中 chấp lưỡng dụng trung
執兩用中

chấp lưỡng dụng trung

Từ điển trích dẫn

1. Nắm hai đầu mà dùng cái ở giữa, ý nói không thái quá, không bất cập. § Nguồn gốc: ◇ Lễ Kí 禮記: "Chấp kì lưỡng đoan, dụng kì trung ư dân" 執其兩端, 用其中於民 (Trung Dung 中庸) ý nói xử sự không thiên lệch, cẩn thận giữ đạo trung dung, không nên cực đoan.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nắm hai đầu mà dùng cái ở giữa, ý nói không thái quá, không bất cập.

▸ Từng từ: 執 兩 用 中
有兩下子 hữu lưỡng hạ tử
有兩下子

hữu lưỡng hạ tử

Từ điển trích dẫn

1. Có thật tài hoặc bổn lĩnh. ◎ Như: "tha tố sự chân hữu lưỡng hạ tử, giá ma cức thủ đích vấn đề nhất hạ tử tựu cảo định" 他做事真有兩下子, 這麼棘手的問題一下 子就搞定.

▸ Từng từ: 有 兩 下 子