Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

ⓘ Xem hướng dẫn sử dụng.

格 - các, cách

严格 nghiêm cách

严格

nghiêm cách

giản thể

Từ điển phổ thông

nghiêm ngặt

▸ Từng từ: 严格

中格 trúng cách

中格

trúng cách

Từ điển trích dẫn

1. Hợp cách thức. ◇ Tống sử 宋史: "Bất hợp cách bất đắc thí trình văn, trúng cách giả y văn sĩ lệ thí thất thư nghĩa nhất đạo" 不合格不得試程文, 中格者依文士例試七書義一道 (Tuyển cử chí tam 選舉志三).

▸ Từng từ: 中格

人格 nhân cách

人格

nhân cách

Từ điển trích dẫn

1. Phẩm cách của người. ☆ Tương tự: "phẩm đức" 品德, "phẩm hạnh" 品行, "nhân phẩm" 人品. ◎ Như: "tha đích nhân cách cao thượng, lệnh nhân kính ngưỡng" 他的人格高尚, 令人敬仰 phẩm cách cao thượng của ông làm cho mọi người kính trọng.
2. Tâm lí học chỉ tính cách riêng biệt của từng cá thể trong lịch trình sinh hoạt đối với chính mình, người khác, sự, vật, hoàn cảnh.
3. Trên pháp luật chỉ tư cách của chủ thể về phương diện quyền lợi và nghĩa vụ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái vẻ riêng của con người, khác với loài vật.

▸ Từng từ: 人格

价格 giá cách

价格

giá cách

giản thể

Từ điển phổ thông

giá cả

▸ Từng từ: 价格

價格 giá cách

價格

giá cách

phồn thể

Từ điển phổ thông

giá cả

▸ Từng từ: 價格

入格 nhập cách

入格

nhập cách

Từ điển trích dẫn

1. Hợp với cách thức.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đúng thể thức. Đúng cách. Hợp lệ.

▸ Từng từ: 入格

及格 cập cách

及格

cập cách

Từ điển trích dẫn

1. Đạt tới tiêu chuẩn đã định.
2. Đúng trình độ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đúng thể thức. Hợp lệ.

▸ Từng từ: 及格

受格 thụ cách

受格

thụ cách

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

mục đích, mục tiêu

▸ Từng từ: 受格

句格 cú cách

句格

cú cách

Từ điển trích dẫn

1. Cách thức đặt câu. ◇ Kỉ Quân 紀昀: "Hựu hữu hành thư nhất đoạn, bác lạc tàn khuyết. Ngoạn kì cú cách, tự thị nhất từ" 又有行書一段, 剝落殘缺. 玩其句格, 似是一詞 (Duyệt vi thảo đường bút kí 閱微草堂筆記, Cô vọng thính chi nhị 姑妄聽之二).

▸ Từng từ: 句格

合格 hợp cách

合格

hợp cách

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

có đủ điều kiện, phù hợp quy cách

Từ điển trích dẫn

1. Đúng với tiêu chuẩn đã quy định. ☆ Tương tự: "cập cách" 及格.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đúng với luật lệ đặt ra.

▸ Từng từ: 合格

品格 phẩm cách

品格

phẩm cách

Từ điển trích dẫn

1. Phẩm giá, tư cách của người cao hay thấp. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Niên kỉ tuy đại bất đa, nhiên phẩm cách đoan phương" (Đệ ngũ hồi) 年紀雖大不多, 然品格端方 Tuổi tác tuy không nhiều, mà phẩm cách đoan trang.
2. Phẩm bình văn chương, nghệ thuật. ◇ Hàn Dũ 韓愈: "Dữ nhị tam khách luận hoạch phẩm cách" 與二三客論畫品格 (Họa kí 畫記) Cùng hai ba khách luận bàn bình phẩm (văn chương, nghệ thuật).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái giá trị bày lộ ở bên ngoài.

▸ Từng từ: 品格

嚴格 nghiêm cách

嚴格

nghiêm cách

phồn thể

Từ điển phổ thông

nghiêm ngặt

▸ Từng từ: 嚴格

失格 thất cách

失格

thất cách

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Không đúng như điều đã ấn định — Vụng về, sai lầm.

▸ Từng từ: 失格

性格 tính cách

性格

tính cách

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

tính cách, tính tình, bản tính, tính khí

Từ điển trích dẫn

1. Tính tình phẩm cách. § Chỉ tâm lí riêng biệt biểu hiện qua thái độ và hành vi. ◇ Lí Trung 李中: "Quan tư thanh quý cận đan trì, Tính cách cô cao thế sở hi" 官資清貴近丹墀, 性格孤高世所希 (Hiến trương thập di 獻張拾遺).
2. Độc đặc, đặc biệt. ◎ Như: "nhĩ kim thiên xuyên giá dạng, hiển đắc ngận tính cách" 你今天穿這樣, 顯得很性格.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái vẻ riêng lộ ra bên ngoài.

▸ Từng từ: 性格

扞格 hãn cách

扞格

hãn cách

Từ điển trích dẫn

1. Đụng chạm, trái nghịch lẫn nhau. ◇ Tô Thức 蘇軾: "Khí cửu bất dụng nhi trí chư khiếp tứ, tắc khí dữ nhân bất tương tập, thị dĩ hãn cách nhi nan thao" 器久不用而置諸篋笥, 則器與人不相習, 是以扞格而難操 (Sách lược ngũ 策略五).
2. Tỉ dụ tính tình không hợp nhau.

▸ Từng từ: 扞格

方格 phương cách

方格

phương cách

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đường lối phải theo.

▸ Từng từ: 方格

枝格 chi cách

枝格

chi cách

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cành cây, phân tách từ thân cây ra.

▸ Từng từ: 枝格

格外 cách ngoại

格外

cách ngoại

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

đặc biệt, riêng biệt, khác biệt

Từ điển trích dẫn

1. Đặc biệt, khác thường, vượt ra ngoài phạm vi thông thường. ◇ Lão Xá 老舍: "Tự kỉ đích xa, đương nhiên cách ngoại tiểu tâm, khả thị tha khán khán tự kỉ, tái khán khán tự kỉ đích xa, tựu giác đắc hữu ta bất thị vị nhi" 自己的車, 當然格外小心, 可是他看看自己, 再看看自己的車, 就覺得有些不是味兒 (Lạc đà tường tử 駱駝祥子, Nhị 二).
2. Ngoài ra, riêng biệt.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vượt khỏi lề lối thông thường. Đặc biệt.

▸ Từng từ: 格外

格天 cách thiên

格天

cách thiên

Từ điển trích dẫn

1. Cảm thấu được tới trời. ◎ Như: "thành khả cách thiên" 誠可格天 lòng thành có thể cảm động tới trời.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tới trời. Ý nói cảm thấu được tới trời.

▸ Từng từ: 格天

格度 cách độ

格度

cách độ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mức rộng hẹp của lòng dạ một người.

▸ Từng từ: 格度

格式 cách thức

格式

cách thức

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

cách thức, hình thức

Từ điển trích dẫn

1. Quy tắc, thể lệ, thể thức. ◇ Tân Ngũ đại sử 新五代史: "Thập nhị nguyệt Quý Dậu, ban luật lệnh cách thức" 十二月癸酉, 頒律令格式 (Lương Thái Tổ kỉ hạ 梁太祖紀下).
2. Dạng thức, hình thức, cách cục. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Cố kì cách thức phối sắc giai tòng nhã bổn lai, phi nhất vị nùng diễm tượng công khả bỉ" 故其格式配色皆從雅本來, 非一味濃豔匠工可比 (Đệ ngũ thập tam hồi) Cho nên dạng thức, màu sắc đều đậm đà, tinh xảo, không một ai có thể sánh kịp.

▸ Từng từ: 格式

格律 cách luật

格律

cách luật

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Phép tắc, lề lối.

▸ Từng từ: 格律

格殺 cách sát

格殺

cách sát

Từ điển trích dẫn

1. Đánh chết. ◇ Ngụy Nguyên 魏源: "Dụ quan binh nhập lâm sưu bộ, nhi đột xuất cách sát, Mục Khắc Đăng Bố trúng mâu tử" 誘官兵入林搜捕, 而突出格殺, 穆克登布中矛死 (Thánh vũ kí 聖武記, Quyển thất).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đánh chết.

▸ Từng từ: 格殺

格物 cách vật

格物

cách vật

Từ điển trích dẫn

1. Truy cứu cái lí của sự vật. § Xem "cách vật trí tri" 格物致知.
2. Sửa chữa, củ chánh hành vi người khác.
3. Cuối đời Thanh, gọi môn khoa học tự nhiên của tây phương là "cách vật" 格物.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xem Cách trí 格致.

▸ Từng từ: 格物

格致 cách trí

格致

cách trí

Từ điển trích dẫn

1. Phong cách khí vận. ◇ Âu Dương Tu 歐陽修: "(Triệu) Xương hoa tả sanh bức chân, nhi bút pháp nhuyễn tục, thù vô cổ nhân cách trí, nhiên thì diệc vị hữu kì bỉ" 昌花寫生逼真, 而筆法軟俗, 殊無古人格致, 然時亦未有其比 (Quy điền lục 歸田錄, Quyển nhị). § "Triệu Xương" 趙昌 là họa sĩ đời Bắc Tống, nổi tiếng về tranh hoa quả, thảo trùng, thú rừng.
2. Nói tắt của "cách vật trí tri" 格物致知, nghĩa là: truy cứu tới cùng cái lí của sự vật. ◇ Lưu Hiến Đình 劉獻廷: "Nghĩa lí vô tận, tâm tư diệc vô tận. Nhân cẩu năng cách trí, bất hoạn kì cùng dã" 義理無盡, 心思亦無盡. 人苟能格致, 不患其窮也 (Quảng Dương tạp kí 廣陽雜記, Quyển tam).
3. Tên một môn học cũ, "cách trí chi học" 格致之學, tìm hiểu về các sự vật thiên nhiên, tương đương với những môn vật lí học, hóa học... ngày nay.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nói tắt của Cách vật trí tri 格物致知 ( tìm đến vật mà đạt tới sự hiểu biết ) — Tên một môn học, tìm hiểu về các sự vật thiên nhiên.

▸ Từng từ: 格致

格言 cách ngôn

格言

cách ngôn

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

lời cách ngôn, châm ngôn

Từ điển trích dẫn

1. Câu nói ngắn gọn, có thể dùng làm phép tắc noi theo. ◇Ấu học quỳnh lâm 幼學瓊林: "Cách ngôn chí ngôn, tất gia ngôn chi khả thính" 格言至言, 悉嘉言之可聽 (Quyển tam, Nhân sự loại 人事類).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lời nói hay, dùng làm phép tắc noi theo.

▸ Từng từ: 格言

格調 cách điệu

格調

cách điệu

phồn thể

Từ điển phổ thông

cách điệu

▸ Từng từ: 格調

格调 cách điệu

格调

cách điệu

giản thể

Từ điển phổ thông

cách điệu

▸ Từng từ: 格调

格非 cách phi

格非

cách phi

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Phải trái. Cũng như thị phi.

▸ Từng từ: 格非

格鬥 cách đấu

格鬥

cách đấu

Từ điển trích dẫn

1. Đánh nhau. ◇ Trần Lâm 陳琳: "Nam nhi ninh đương cách đấu tử, Hà năng phật uất trúc Trường Thành" 男兒寧當格鬥死, 何能怫鬱築長城 (Ẩm mã Trường Thành quật hành 飲馬長城窟行).

▸ Từng từ: 格鬥

格鬬 cách đấu

格鬬

cách đấu

Từ điển trích dẫn

1. Đánh nhau.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đánh nhau.

▸ Từng từ: 格鬬

炮格 bào cách

炮格

bào cách

Từ điển trích dẫn

1. Hình phạt thảm khốc của vua Trụ, bắt tội nhân đi trên cột sắt, phỏng chân ngã xuống đống lửa, bị nướng chết. ◇ Bùi Nhân 裴駰: "Cao đồng trụ, hạ gia chi thán, lệnh hữu tội giả hành yên, triếp đọa thán trung, Đát Kỉ tiếu, danh viết bào cách chi hình" 膏銅柱, 下加之炭, 令有罪者行焉, 輒墮炭中, 妲己笑, 名曰炮格之刑 (Tập giải dẫn Liệt nữ truyện 集解引列女傳).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một hình phạt thảm khốc của vua Trụ. Nhà vua cho đốt lửa, bắc một cây cột sắt bên trên, bắt tội nhân đi trên cột sắt, tội nhân bị bỏng chân ngã xuống đống lửa, bị nướng chết.

▸ Từng từ: 炮格

特格 đặc cách

特格

đặc cách

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Theo lề lối riêng, không theo lề lối bình thường.

▸ Từng từ: 特格

破格 phá cách

破格

phá cách

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Không theo lề lối sẵn có.

▸ Từng từ: 破格

筆格 bút cách

筆格

bút cách

Từ điển trích dẫn

1. Dụng cụ để gác bút. ☆ Tương tự: "bút giá" 筆架. ◇ Ngô Quân 吳筠: "U san chi quế thụ (...) tiễn kì phiến điều, vi thử bút cách" 幽山之桂樹(...)翦其片條, 為此筆格 (Bút cách phú 筆格賦).
2. Cách điệu (tự, họa, thi văn).

筆格

bút cánh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái giá để bút lên khi viết xong. Cũng gọi là Bút giá 架.

▸ Từng từ: 筆格

篣格 bành cách

篣格

bành cách

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đánh bằng roi.

▸ Từng từ: 篣格

表格 biểu cách

表格

biểu cách

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

cột, ô trong bảng

Từ điển trích dẫn

1. Bảng, tờ thống kê. § Tài liệu gồm nhiều vạch ô ngang dọc để ghi những con số hoặc văn tự, hoặc dùng để điền vào chỗ trống (phân loại theo hạng mục).

▸ Từng từ: 表格

規格 quy cách

規格

quy cách

phồn thể

Từ điển phổ thông

quy cách

▸ Từng từ: 規格

规格 quy cách

规格

quy cách

giản thể

Từ điển phổ thông

quy cách

▸ Từng từ: 规格

資格 tư cách

資格

tư cách

phồn thể

Từ điển phổ thông

tư cách

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái khả năng đúng mức — Ta còn hiểu là đường lối cư xử đúng theo địa vị củ một người.

▸ Từng từ: 資格

资格 tư cách

资格

tư cách

giản thể

Từ điển phổ thông

tư cách

▸ Từng từ: 资格

超格 siêu cách

超格

siêu cách

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vượt khỏi lệ thường.

▸ Từng từ: 超格

逸格 dật cách

逸格

dật cách

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tính cách thanh cao, vượt khỏi tầm thường.

▸ Từng từ: 逸格

配格 phối cách

配格

phối cách

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đường lối sắp xếp — Đường lối đày người có tội đi xa hoặc gần tùy tội nặng hay nhẹ.

▸ Từng từ: 配格

風格 phong cách

風格

phong cách

phồn thể

Từ điển phổ thông

phong cách

Từ điển trích dẫn

1. Phong độ, phẩm cách. ◇ Bắc sử 北史: "Nhiên thiếu phong cách, hiếu tài lợi, cửu tại tả hữu, bất năng liêm khiết" 然少風格, 好財利, 久在左右, 不能廉潔 (Trương Lượng truyện 張亮傳).
2. Khí độ, khí phách. ◇ Lí Triệu 李肇: "Giám Hư vi tăng, pha hữu phong cách, nhi xuất nhập nội đạo tràng, mại lộng quyền thế" 鑒虛為僧, 頗有風格, 而出入內道場, 賣弄權勢 (Đường quốc sử bổ 唐國史補, Quyển trung 卷中).
3. Phong thái, phong vận. ◇ Liêu trai chí dị 聊齋志異: "Niên ước ngũ thập dư, do phong cách" 年約五十餘, 猶風格 (Xảo Nương 巧娘).
4. Cái đặc sắc trong cách điệu sáng tác hoặc thành quả (của tác gia hoặc nghệ thuật gia). ◇ Tư Mã Quang 司馬光: "Quân hỉ vi thi, hữu tiền nhân phong cách" 君喜為詩, 有前人風格 (Ngu bộ lang trung Lí Quân mộ chí minh 虞部郎中李君墓志銘).
5. Phiếm chỉ cái đặc sắc của sự vật. ◇ Liêu trai chí dị 聊齋志異: "(Trần Cửu) cư sổ nhật, dong ích quang trạch, ngôn luận đa phong cách" (陳九)居數日, 容益光澤, 言論多風格 (Cái Tiên 丐仙).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dáng dấp điệu bộ bên ngoài.

▸ Từng từ: 風格

风格 phong cách

风格

phong cách

giản thể

Từ điển phổ thông

phong cách

▸ Từng từ: 风格

骨格 cốt cách

骨格

cốt cách

Từ điển trích dẫn

1. Bộ xương (người hoặc động vật). Cũng chỉ thân mình, vóc người. ◎ Như: "cốt cách khoan đại" 骨格寬大.
2. Tỉ dụ sườn khung hoặc chủ thể (thi văn, sự vật). ◇ Hồ Thích 胡適: "Chương Bỉnh Lân đích văn chương, sở dĩ năng tự thành nhất gia, dã tịnh phi nhân vi tha mô phảng Ngụy Tấn, chỉ thị nhân vi tha hữu học vấn tố để tử, hữu luận lí tố cốt cách" 章炳麟的文章, 所以能自成一家, 也並非因為他模仿魏晉, 只是因為他有學問做底子, 有論理做骨格 (Ngũ thập niên lai Trung Quốc chi văn học 五十年來中國之文學, Thất).
3. Khí cốt, phẩm cách. ◇ Tưởng Quang Từ 蔣光慈: "Ngã tưởng, nhất cá nhân tổng yếu hữu điểm cốt cách, quyết bất ưng như ngưu trư nhất bàn đích tuần phục" 我想, 一個人總要有點骨格, 決不應如牛豬一般的馴服 (Thiếu niên phiêu bạc giả 少年飄泊者, Thập thất).
4. Khí chất, nghi thái. ◇ Trịnh Quang Tổ 鄭光祖: "Thử tử sanh đích hình dong đoan chánh, cốt cách thanh kì, phi đẳng nhàn chi nhân dã" 此子生的形容端正, 骨格清奇, 非等閑之人也 ( Y Duẫn canh Sằn 伊尹耕莘, Đệ nhất chiếp 第一摺).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dáng dấp. Vóc dáng. Đoạn trường tân thanh có câu: » Mai cốt cách tuyết tinh thần «. — Ta còn hiểu là tính cách đức hạnh tốt.

▸ Từng từ: 骨格

體格 thể cách

體格

thể cách

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đường lối định sẵn.

▸ Từng từ: 體格

不及格 bất cập cách

不及格

bất cập cách

Từ điển trích dẫn

1. Không đạt được tiêu chuẩn hoặc yêu cầu, không đúng cách. § Ngày xưa ý nói thi hỏng. ◇ Cung Tự Trân 龔自珍: "Cung Tự Trân trúng Lễ bộ thí, điện thượng tam thí, tam bất cập cách, bất nhập Hàn Lâm" 龔自珍中禮部試, 殿上三試, 三不及格, 不入翰林 (Can lộc tân thư 干祿新書, Tự tự 自序).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Không đúng cách. Ý nói thi hỏng.

▸ Từng từ: 不及格

人格化 nhân cách hóa

人格化

nhân cách hóa

Từ điển trích dẫn

1. Phương thức biểu hiện văn học, đem động vật, quan niệm trừu tượng hoặc sự vật không có sống, phú cho hình thể, tính cách, tình cảm... như con người. § Cũng gọi là "nghĩ nhân hóa" 擬人化.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Làm cho có vẻ con người, tức là làm cho một vật không phải con người, cũng nói năng suy nghĩ và hành động như người.

▸ Từng từ: 人格化

巴格达 ba cách đạt

巴格达

ba cách đạt

giản thể

Từ điển phổ thông

Baghdad (thủ đô của Irắc)

▸ Từng từ: 巴格达

巴格達 ba cách đạt

巴格達

ba cách đạt

phồn thể

Từ điển phổ thông

Baghdad (thủ đô của Irắc)

Từ điển trích dẫn

1. "Ba Cách Đạt" 巴格達 Baghdad, thủ đô của "Y Lạp Khắc" 伊拉克 Iraq.

▸ Từng từ: 巴格達

恩格爾 ân cách nhĩ

恩格爾

ân cách nhĩ

Từ điển trích dẫn

1. Engels (1820-1895).

▸ Từng từ: 恩格爾

柏格森 bá cách sâm

柏格森

bá cách sâm

Từ điển trích dẫn

1. Bergson, nhà triết học Pháp.

▸ Từng từ: 柏格森

英格蘭 anh cách lan

英格蘭

anh cách lan

Từ điển trích dẫn

1. Tức là "Anh Cát Lợi" 英吉利 (England).

▸ Từng từ: 英格蘭

蘇格蘭 tô cách lan

蘇格蘭

tô cách lan

Từ điển trích dẫn

1. Tên đất (tiếng Anh: Scotland) là một trong ba đảo thuộc Liên hợp Vương quốc Anh (the United Kingdom).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên phiên âm của nước Écosse, gần nước Anh.

▸ Từng từ: 蘇格蘭

亚格门农 á cách môn nông

亚格门农

á cách môn nông

giản thể

Từ điển phổ thông

Agamemnon (chủ tướng quân Hy Lạp trong chiến tranh thành Tơ-roa, thần thoại Hy Lạp)

▸ Từng từ: 亚格门农

亞格門農 á cách môn nông

亞格門農

á cách môn nông

phồn thể

Từ điển phổ thông

Agamemnon (chủ tướng quân Hy Lạp trong chiến tranh thành Tơ-roa, thần thoại Hy Lạp)

▸ Từng từ: 亞格門農

格物致知 cách vật trí tri

格物致知

cách vật trí tri

Từ điển trích dẫn

1. Truy cứu tới cùng cái lí của sự vật. § Nguồn gốc: ◇ Lễ Kí 禮記: "Dục thành kì ý giả, tiên trí kì tri, trí tri tại cách vật" 欲誠其意者, 先致其知, 致知在格物 (Đại Học 大學) Muốn mình được chân thành vô tư (thành ý), trước hết phải hiểu rõ sự vật (trí tri); hiểu rõ sự vật là nhờ ở chỗ truy cứu tới cùng cái lí của sự vật (cách vật).

▸ Từng từ: 格物致知