可 - khả, khắc
不可 bất khả

bất khả

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

không thể

Từ điển trích dẫn

1. Không thể (ý nói không có khả năng). ◇ Luận Ngữ : "Ninh Vũ tử, bang hữu đạo, tắc trí; bang vô đạo, tắc ngu. Kì trí khả cập dã; kì ngu bất khả cập dã" , , ; , . ; (Công Dã Tràng ) Ông Ninh Vũ tử, khi nước có đạo thì tỏ ra là người trí; khi nước vô đạo thì làm ra vẻ ngu. Cái trí của ông, ta theo kịp; còn cái ngu của ông, ta không thể theo kịp.
2. Không được, không nên (biểu thị cấm chỉ). ◇ Mạnh Tử : "Dân sự bất khả hoãn dã" (Đằng Văn Công thượng ) Việc nhà nông không được chậm trễ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Không thể.

▸ Từng từ:
乍可 sạ khả

Từ điển trích dẫn

1. Thà, thà rằng. ◇ Cao Thích : "Sạ khả cuồng ca thảo trạch trung, Ninh kham tác lại phong trần hạ" , (Phong khâu tác ) .
2. Sao được. § Cũng như: "chẩm khả" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ có thể. Chỉ còn.

▸ Từng từ:
兩可 lưỡng khả

Từ điển trích dẫn

1. Đồng thời nhận là có thể hai thứ sự vật tương phản hoặc đối lập.
2. Cái này hoặc cái kia đều có thể. ◇ Lão Xá : "Thành bất thành hoàn tại lưỡng khả na" (Long tu câu , Đệ nhị mạc) Thành hay không thành, cả hai cũng đều có thể lắm.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cả hai đều có thể được cả.

▸ Từng từ:
可不 khả bất

Từ điển trích dẫn

1. Há không, lẽ nào không. ◇ Trịnh Đình Ngọc : "Vương Khánh nhĩ khả bất thính kiến!" (Hậu đình hoa , Đệ nhị chiệp).
2. Đúng vậy, phải rồi. ◎ Như: "khả bất! Đài Bắc đích giao thông chân thị ủng tễ a" ! .

▸ Từng từ:
可亲 khả thân

khả thân

giản thể

Từ điển phổ thông

thân thiện, dễ gần

▸ Từng từ:
可人 khả nhân

Từ điển trích dẫn

1. Người có tài đức. ☆ Tương tự: "khả nhi" .
2. Thích ý, thích hợp với người. ◇ Hoàng Đình Kiên : "Phong vị cực khả nhân" (Thứ vận sư hậu thực giải ) Phong vị cực kì thích ý.
3. Người yêu, ý trung nhân. ◇ Cảnh thế thông ngôn : "Khả nhân khứ hậu vô nhật kiến" (Quyển nhị thập tứ) Sau khi ý trung nhân đi rồi, mỗi ngày không thấy mặt.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người khá, người tốt.

▸ Từng từ:
可以 khả dĩ

khả dĩ

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

khả dĩ, có thể

Từ điển trích dẫn

1. Có thể, đủ để, năng cú. ◇ Thi Kinh : "Hoành môn chi hạ, Khả dĩ tê trì" , (Trần phong , Hoành môn ) Dưới cửa gỗ bắc ngang (thô sơ bỉ lậu), Có thể an nhàn nghỉ ngơi. § Ý nói bè bạn hay khuyên ngăn cứu chính lại lỗi lầm cho mình.
2. Có thể dùng làm. ◇ Thi Kinh : "Tha sơn chi thạch, Khả dĩ vi thác" (Tiểu nhã , Hạc minh ) Đá ở núi kia, Có thể lấy làm đá mài.
3. Chấp nhận, cho phép, cho là được. ◎ Như: "khả dĩ hấp yên mạ?" có được phép hút thuốc lá không?
4. Thật là, hết sức. ◎ Như: "nhĩ dã thô tâm đắc khả dĩ liễu, liên nhãn kính đô hội điệu" , ông thật là vô ý vô tứ, ngay cả kính đeo mắt cũng để lạc mất.
5. Rất tốt, hoàn hảo.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Có thể mà.

▸ Từng từ:
可动 khả động

khả động

giản thể

Từ điển phổ thông

có thể chuyển động được, có thể di chuyển được

▸ Từng từ:
可動 khả động

khả động

phồn thể

Từ điển phổ thông

có thể chuyển động được, có thể di chuyển được

▸ Từng từ:
可口 khả khẩu

khả khẩu

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

ngon miệng

Từ điển trích dẫn

1. Vừa miệng, ngon miệng. ☆ Tương tự: "mĩ vị" , "thích khẩu" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vừa miệng. Ngon miệng.

▸ Từng từ:
可可 khả khả

khả khả

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

cây dừa, quả dừa

▸ Từng từ:
可哀 khả ai

khả ai

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

khốn khổ, cùng khổ

▸ Từng từ:
可怕 khả phạ

khả phạ

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

đáng sợ, dễ sợ

▸ Từng từ:
可怜 khả liên

khả liên

giản thể

Từ điển phổ thông

đáng thương

▸ Từng từ:
可恨 khả hận

khả hận

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

đáng ghét, đáng giận

▸ Từng từ:
可悲 khả bi

khả bi

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

đáng thương, thảm thương

▸ Từng từ:
可惊 khả kinh

khả kinh

giản thể

Từ điển phổ thông

đáng kinh ngạc, đáng ngạc nhiên

▸ Từng từ:
可惜 khả tích

khả tích

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

đáng tiếc

Từ điển trích dẫn

1. Đáng tiếc. ◇ Nhan thị gia huấn : "Quang âm khả tích, thí chư thệ thủy" , (Miễn học ) Thời gian đáng tiếc nuối, như nước trôi đi mất.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đáng tiếc.

▸ Từng từ:
可惡 khả ố

Từ điển trích dẫn

1. Đáng ghét. ☆ Tương tự: "khả tăng" . ★ Tương phản: "khả ái" . ◇ Sưu Thần Kí : "Kì thân như thố, lưỡng nhãn như kính, hình thậm khả ố" , , (Quyển thập thất).
2. Ghét. ◇ Hồng Thâm : "Đại nhân tối khả ố tha, nhất hướng thị bất hứa tha thướng môn đích" , (Kiếp hậu đào hoa , Cửu ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đáng ghét.

▸ Từng từ:
可愛 khả ái

khả ái

phồn thể

Từ điển phổ thông

đáng yêu, dễ thương

Từ điển trích dẫn

1. Đáng yêu, dễ thương, làm cho người ta yêu thích. ◇ Lưu Cơ : "Phong diệp hữu sương tài khả ái, Cúc hoa vô tửu bất tu khai" , (Hoán khê sa , Thu tứ ).
2. Yêu thích, yêu mến. § Cũng như "hỉ ái" . ◇ Phù sanh lục kí : "Lí thi uyển như Cô Dịch tiên tử, hữu nhất chủng lạc hoa lưu thủy chi thú, lệnh nhân khả ái" , , (Khuê phòng kí lạc ) Thơ Lí (Bạch) cơ hồ như tiên trên núi Cô Dịch, có cái thú vị của nước chảy hoa trôi, làm cho người ta yêu mến.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đáng yêu.

▸ Từng từ:
可憎 khả tăng

Từ điển trích dẫn

1. Đáng ghét, làm cho người ta không ưa. ◇ Hàn Dũ : "Phàm sở dĩ sử ngô diện mục khả tăng, ngữ ngôn vô vị giả, giai tử chi chí dã" (Tống cùng văn ).
2. Dễ yêu, khả ái. § Phản ngữ biểu thị nam nữ thương yêu nhau hết sức. Thường thấy trong các hí khúc đời Kim hoặc Nguyên. ◇ Tây sương kí 西: "Tử tế đoan tường, khả tăng đích biệt. Phô vân tấn ngọc sơ tà, kháp tiện tự bán thổ sơ sanh nguyệt" , . , 便 (Đệ tứ bổn , Đệ tứ chiết). § Nhượng Tống dịch thơ: Dưới đèn tỉ mỉ nhìn nhau, Càng nhìn càng thấy mọi màu mọi tươi. Tóc mây lược ngọc ngang cài, Rõ vành trăng mới chân trời mọc lên!
3. Người yêu, ý trung nhân. § Cũng viết là: "khả tăng tài" . ◇ Thẩm Sĩ : "Canh lan nhân tĩnh, hỉ thông thông tương phùng khả tăng" , (Ngọc bao đỗ , Phong tình , Khúc chi nhị ).

▸ Từng từ:
可憐 khả liên

khả liên

phồn thể

Từ điển phổ thông

đáng thương

Từ điển trích dẫn

1. Đáng thương, làm cho người ta thương xót. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Chỉ đắc đạc đáo Tiêu Tương quán tiều Đại Ngọc, nhất phát sấu đích khả liên" , (Đệ ngũ thập bát hồi) Đành đi đến quán Tiêu Tương thăm Đại Ngọc, thấy Đại Ngọc gầy gò đáng thương.
2. Thương xót, ai mẫn. ◇ Tam quốc diễn nghĩa : "Khả liên Hán thất thiên hạ, tứ bách dư niên, đáo thử nhất đán hưu hĩ" , , (Đệ nhị hồi) Chỉ tiếc cơ nghiệp nhà Hán hơn bốn trăm năm đến nay tiêu diệt trong một ngày.
3. Đáng yêu, khiến cho người ta yêu thích. ◇ Đỗ Phủ : "Xuân thảo hà tằng hiết, Hàn hoa diệc khả liên" , (Thu nhật quỳ phủ vịnh hoài ).
4. Làm cho người ta ham muốn. ◇ Bạch Cư Dị : "Tỉ muội đệ huynh giai liệt thổ, Khả liên quang thải sanh môn hộ" , (Trường hận ca ) Chị em và anh em nàng đều được vua ban phẩm tước, cắt đất đai cho, Làm cho người ta ham muốn vẻ sáng sủa, rực rỡ phát sinh ra trong cửa nhà.
5. Làm cho người ta tiếc hận. ◇ Lí Thương Ẩn : "Khả liên dạ bán hư tiền tịch, Bất vấn thương sinh vấn quỷ thần" , (Giả Sinh ).

khả lân

phồn thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đáng thương.

▸ Từng từ:
可敬 khả kính

khả kính

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

đáng kính, đáng tôn trọng

▸ Từng từ:
可是 khả thị

khả thị

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

nhưng, tuy nhiên

Từ điển trích dẫn

1. Cùng với. ◇ Lưu Nghĩa Khánh : "Tử Kính khả thị tiên bối thùy bỉ?" ? (Thế thuyết tân ngữ , Phẩm tào ) Tử Kính sánh với bậc tiền bối nào được?
2. Há, sao lại, chẳng lẽ. ◇ Tây du kí 西: "Na lí tẩu! Thử gian khả thị tranh đấu chi xứ?" ! ? (Đệ ngũ thập bát hồi) Đi đâu! Nơi này chẳng lẽ là chỗ đánh nhau đó hả?
3. Phải không, có phải. § Dùng như "thị phủ" . ◇ Dương Vạn Lí : "Ngư gia khả thị yếm trần hiêu?" ? (Quá Bảo Ứng huyện tân khai hồ ) Ông chài có phải đã chán chốn bụi bặm ồn ào rồi chăng?
4. Chính là.
5. Hoặc là, hay là. § Biểu thị nghi vấn.
6. Đúng là, thật là.
7. Nhưng. § Dùng như "đãn thị" . ◇ Lão Xá : "Thụy Toàn dã khán đáo nguy hiểm, khả thị chỉ cảm đáo hưng phấn, nhi hào vô bất an dữ khủng cụ" , , (Tứ thế đồng đường , Tam ) Thụy Toàn cũng nhìn thấy hiểm nguy, nhưng chỉ cảm thấy hăng hái mà không có chút gì lo lắng hoảng sợ.

▸ Từng từ:
可比 khả tỷ

khả tỷ

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

có thể so sánh được

▸ Từng từ:
可汗 khả hàn

Từ điển trích dẫn

1. Thời xưa, vua các nước ở "Tây Vực" 西 và phương bắc Trung Quốc xưng là "Khả Hàn" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hiệu của vua Mông Cổ thời xưa.

▸ Từng từ:
可爱 khả ái

khả ái

giản thể

Từ điển phổ thông

đáng yêu, dễ thương

▸ Từng từ:
可疑 khả nghi

khả nghi

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

đáng nghi, khả nghi

Từ điển trích dẫn

1. Đáng ngờ, đáng hoài nghi. ☆ Tương tự: "hoài nghi" . ★ Tương phản: "khả tín" . ◇ Viên Hoành : "Phù thế đắc dong gian, Bá Di khả nghi; bất đắc dong gian, Đạo Chích khả tín" , ; , (Hoàn Đế kỉ ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đáng ngờ, khó tin.

▸ Từng từ:
可看 khả khán

Từ điển trích dẫn

1. Coi được, có giá trị.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Coi được. Vừa mắt.

▸ Từng từ:
可笑 khả tiếu

khả tiếu

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

buồn cười, đáng cười, tức cười, nực cười

Từ điển trích dẫn

1. Buồn cười. ◎ Như: "hoạt kê ngận khả tiếu" khôi hài thật buồn cười.
2. Có ý cảm thán hoặc chê cười. ◇ Sơ khắc phách án kinh kì : "Khả tiếu cá nhất quận thứ sử, như thử thu tràng" , (Quyển nhị thập nhị).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đáng cười. Buồn cười.

▸ Từng từ:
可能 khả năng

khả năng

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

1. khả năng, năng lực
2. có thể, có lẽ

Từ điển trích dẫn

1. Có tài sức làm được. ◇ Lễ Kí : "Dưỡng khả năng dã, kính vi nan" , (Tế nghĩa ) Nuôi dưỡng cha mẹ có thể làm được, nhưng tôn kính cha mẹ mới là khó làm.
2. Chẳng lẽ, lẽ nào, sao lại. ◇ Hàn Ác : "Tiêu ngải chuyển phì lan huệ sấu, Khả năng thiên diệc đố hinh hương" , (Ngẫu đề ) Cỏ tiêu cỏ ngải thành béo tốt, hoa lan hoa huệ gầy gò, Chẳng lẽ trời cũng ganh ghét hương thơm.
3. Được hay chăng, năng phủ. ◇ Hoàng Tuân Hiến : "Khả năng thương hải ngoại, Đại kí cố nhân thư" , (Nhạn ) Được hay chăng ngoài biển xanh kia, (Chim nhạn) thay ta gửi tới cố nhân lá thư này.
4. Có lẽ, hoặc giả, có thể, khả dĩ thực hiện. ◎ Như: "tha khả năng bất tri đạo kim thiên khai hội" anh ấy có thể không biết là hôm nay họp.
5. Sự có thể (tiếng Anh: posibility, probability). ◎ Như: "bất tương tín hữu phát sanh thảm kịch đích khả năng" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái sức có thể làm được việc — Trong Bạch thoại còn có nghĩa là Có thể.

▸ Từng từ:
可行 khả hành

khả hành

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

khả thi, có thể thực hiện được

▸ Từng từ:
可見 khả hiện

khả hiện

phồn thể

Từ điển phổ thông

rõ ràng, có thể thấy rõ

▸ Từng từ:
可親 khả thân

khả thân

phồn thể

Từ điển phổ thông

thân thiện, dễ gần

▸ Từng từ:
可觀 khả quan

khả quan

phồn thể

Từ điển phổ thông

1. đáng kể
2. có triển vọng

Từ điển trích dẫn

1. Coi được vừa mắt.
2. Tốt đẹp.
3. Rất, lắm. ◇ Văn tuyển : "Cao vị trọng tước, thản nhiên khả quan" , (Nguyễn Vũ ) (được) Địa vị cao, tước lớn, (mà vẫn) rất thản nhiên.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Coi được vừa mắt — Tốt đẹp.

▸ Từng từ:
可见 khả hiện

khả hiện

giản thể

Từ điển phổ thông

rõ ràng, có thể thấy rõ

▸ Từng từ:
可观 khả quan

khả quan

giản thể

Từ điển phổ thông

1. đáng kể
2. có triển vọng

▸ Từng từ:
可賀 khả hạ

Từ điển trích dẫn

1. Đáng mừng.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đáng mừng.

▸ Từng từ:
可身 khả thân

khả thân

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

vừa vặn, hợp (quần áo)

▸ Từng từ:
可靠 khả kháo

khả kháo

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

chắc chắn, vững vàng

▸ Từng từ:
可驚 khả kinh

khả kinh

phồn thể

Từ điển phổ thông

đáng kinh ngạc, đáng ngạc nhiên

▸ Từng từ:
寧可 ninh khả

Từ điển trích dẫn

1. Sao được, làm thế nào được. ◇ Sử Kí : : "Cao Đế mạ chi viết: Nãi công cư mã thượng nhi đắc chi an sự Thi Thư! Lục Sanh viết: Cư mã thượng đắc chi, ninh khả dĩ mã thượng trị chi hồ?" ! : , ? (Lịch Sanh Lục Giả truyện ) Cao Đế mắng Lục Sinh: Ông mày ngồi trên mình ngựa mà lấy được thiên hạ, cần gì Kinh Thi với Kinh Thư! Lục Sinh nói: Nhà vua ngồi trên mình ngựa lấy được thiên hạ, nhưng có thể ngồi trên lưng ngựa mà cai trị thiên hạ không?
2. Đành phải, thà rằng. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Ngã ninh khả tự kỉ lạc bất thị, khởi cảm đái lụy nhĩ ni" , (Đệ tứ thập ngũ hồi) Tôi đành tự mình chịu trách móc, chứ nào dám làm lụy đến chị.

▸ Từng từ:
猶可 do khả

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Còn được. Cũng tạm được.

▸ Từng từ:
稍可 sảo khả

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tạm được. Được hơi hơi — Khá khá.

▸ Từng từ:
裁可 tài khả

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cân nhắc tính toán công việc, xem điều nào nên, điều nào không.

▸ Từng từ:
許可 hứa khả

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cho phép. Bằng lòng.

▸ Từng từ:
認可 nhận khả

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bằng lòng. Cho phép.

▸ Từng từ:
不可抗 bất khả kháng

Từ điển trích dẫn

1. Không thể chống lại, không thể làm khác.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Không thể chống lại, không thể làm khác.

▸ Từng từ:
不可思議 bất khả tư nghị

Từ điển trích dẫn

1. Nghĩa là không thể nào suy nghĩ bàn luận ra được, vượt ngoài lí luận; câu này dùng để tả cái Tuyệt đối, chỉ có ai đạt Giác ngộ mới biết. Phật Thích-ca khuyên: Có bốn hiện tượng "bất khả tư nghị" , này tỉ-khâu, bốn trường hợp mà người ta không nên suy ngẫm, đó là: năng lực của một vị Phật, Ðịnh lực, nghiệp lực và suy ngẫm, tìm hiểu thế giới (Tăng nhất bộ kinh, IV. 77).

▸ Từng từ:
不可抗力 bất khả kháng lực

Từ điển trích dẫn

1. Sức mạnh tự nhiên hoặc do người gây ra, khiến cho người ta không thể cưỡng chống lại được. ◎ Như: thiên tai, địa biến, chiến tranh, v.v.

▸ Từng từ:
不可枚舉 bất khả mai cử

Từ điển trích dẫn

1. Nhiều lắm, không sao kể xiết. ◇ Phạm Đình Hổ : "Chủng chủng bất khả mai cử" (Vũ trung tùy bút ) Các thứ nhiều lắm không sao kể xiết.

▸ Từng từ:
奇貨可居 kì hóa khả cư

Từ điển trích dẫn

1. Đồ vật, hàng hóa hiếm quý, có thể tích trữ để sau bán lại có nhiều lời. Điển lấy từ "Sử Kí" : "Lã Bất Vi" là một nhà buôn lớn ở Dương Địch, đi lại mua rẻ, bán đắt, trong nhà có hàng nghìn cân vàng. (...) Tử Sở là cháu của vua Tần, làm con tin ở chư hầu, xe ngựa, vật tiêu dùng chẳng được sẵn, ở cảnh cùng khốn có vẻ bực bội. Lã Bất Vi ở Hàm Đan trông thấy Tử Sở thương hại, nói: "Món hàng này lạ, có thể tích trữ được đây." ("Thử kì hóa khả cư" ). ◇Ấu học quỳnh lâm : "Sự hữu đại lợi, viết kì hóa khả cư" , (Quyển tam, Nhân sự loại ) Sự gì có lợi lớn, gọi là "kì hóa khả cư".
2. ☆ Tương tự: "đãi giá nhi cô" , "độn tích cư kì" .

▸ Từng từ: