Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

1. Cách nói lưu truyền trong dân gian. ◇ Văn minh tiểu sử 文明小史: "Nguyên lai Lao Hàng Giới tự đáo liễu Hương Cảng, tại Cảng đốc na lí quải liễu hào, quản lí tố tụng đẳng sự, tục ngữ tựu khiếu tác luật sư" 原來勞航芥自到了香港, 在港督那裡掛了號, 管理訴訟等事, 俗語就叫作律師 (Đệ tứ ngũ hồi).
2. Câu nói sẵn (có ý nghĩa) thường dùng trong dân gian. ◇ Lão tàn du kí 老殘游記: "Kí thị một tài đích giá môn thiểu, tục ngữ thuyết đích hảo, "Vật dĩ hi vi quý", khởi bất thị một tài đích đáo thành liễu bảo bối liễu ma?" 既是沒才的這們少, 俗語說的好, "物以稀為貴", 豈不是沒才的到成了寶貝了嗎? (Đệ thập tam hồi).
3. Tiếng địa phương (phương ngôn), thổ ngữ. ◇ Lưu Tri Cơ 劉知幾: "Sở dĩ Tấn Sở phương ngôn, Tề Lỗ tục ngữ, lục kinh chư tử tái chi đa hĩ" 所以晉楚方言, 齊魯俗語, 六經諸子載之多矣 (Sử thông 史通, Tạp thuyết trung 雜說中).
4. Chỉ cách gọi theo thói quen (ở một nơi chốn nào đó). ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Giá sảnh thượng dã hữu nhất biển, đề trước "Phụ nhân dụ đức" tứ tự; gia hạ tục ngữ giai khiếu tác "Nghị sự sảnh" nhi" 這廳上也有一匾, 題著"輔仁諭德"四字; 家下俗語皆叫作"議事廳"兒 (Đệ ngũ thập ngũ hồi) Nhà này cũng có cái biển đề bốn chữ "Phụ nhân dụ đức" (giúp nhân khuyên đức); người trong nhà thường chỉ quen gọi là "nhà bàn việc".

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Câu nói có từ lâu đời.

▸ Từng từ: 俗語

俚語 lí ngữ

俚語

lí ngữ

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. Lời quê mùa, thô tục. Cũng viết là "lí ngữ" 里語, "lí ngôn" 俚言.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lời nói quê mùa, thô kệch.

俚語

lý ngữ

phồn thể

Từ điển phổ thông

tiếng lóng

▸ Từng từ: 俚語

判語 phán ngữ

判語

phán ngữ

Từ điển trích dẫn

1. Lời phán định của quan tòa. ☆ Tương tự: "phán từ" 判詞.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lời xét định của quan tòa.

▸ Từng từ: 判語

口語 khẩu ngữ

口語

khẩu ngữ

phồn thể

Từ điển phổ thông

tiếng nói

▸ Từng từ: 口語

古語 cổ ngữ

古語

cổ ngữ

Từ điển trích dẫn

1. Ngôn ngữ thời xưa. ◇ Nhan thị gia huấn 顏氏家訓: "Nhi cổ ngữ dữ kim thù　 biệt, kì gian khinh trọng thanh trọc, do vị khả hiểu" 而古語與今殊別, 其間輕重清濁, 猶未可曉 (Âm từ 音辭).
2. Câu nói hay truyền lại từ xưa.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng nói thời xưa — Câu nói hay có từ xưa.

▸ Từng từ: 古語

咒語 chú ngữ

咒語

chú ngữ

Từ điển trích dẫn

1. Lời tụng ("khẩu quyết" 口訣) của phương sĩ, đạo sĩ, đồng cốt... niệm lên để làm phép thuật (trừ tà, trị bệnh...).
2. Trong tôn giáo chỉ lời hoặc câu có quyền lực đặc thù. § Còn gọi là "chân ngôn" 真言.

▸ Từng từ: 咒語

國語 quốc ngữ

國語

quốc ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng nói chung cho cả nước — Thứ tiếng Quan thoại, còn gọi là tiếng Bắc kinh, tiếng Phổ thông, được dùn trong các trường học Trung Hoa.

▸ Từng từ: 國語

外語 ngoại ngữ

外語

ngoại ngữ

phồn thể

Từ điển phổ thông

tiếng nước ngoài

▸ Từng từ: 外語

套語 sáo ngữ

套語

sáo ngữ

Từ điển trích dẫn

1. Lời nói theo tập quán xã giao hằng ngày. ◎ Như: "nhất bàn nhân sơ thứ kiến diện, đại đô chỉ thị sáo ngữ hàn huyên nhất phiên nhi dĩ" 一般人初次見面, 大都只是套語寒暄一番而已.
2. Cách thức cố định dùng chữ trong công văn, khế ước, v.v.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lời nói, câu văn theo khuôn mẫu có sẵn, ý tưởng trống rỗng, không thành that, không óc gì mới mẻ.

▸ Từng từ: 套語

妄語 vọng ngữ

妄語

vọng ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lời nói càn bậy.

▸ Từng từ: 妄語

妖語 yêu ngữ

妖語

yêu ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Yêu ngôn 妖言.

▸ Từng từ: 妖語

定語 định ngữ

定語

định ngữ

phồn thể

Từ điển phổ thông

định ngữ, bổ ngữ, thuộc ngữ (ngôn ngữ)

▸ Từng từ: 定語

屏語 bính ngữ

屏語

bính ngữ

Từ điển trích dẫn

1. Tránh người khác để nói chuyện riêng. ◇ Hán Thư 漢書: "Vương khởi tùy Giới Tử nhập trướng trung, bính ngữ" 王起隨介子入帳中, 屏語 (Phó Giới Tử truyện 傅介子傳) Vua đứng lên theo Giới Tử vào trong trướng nói chuyện riêng.

▸ Từng từ: 屏語

巧語 xảo ngữ

巧語

xảo ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Xảo ngôn 巧言.

▸ Từng từ: 巧語

廋語 sưu ngữ

廋語

sưu ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lời nói kín đáo, cái ý ngầm kiếm ẩn bên trong. Cũng như: Ẩn ngữ. Td: A đổ vật ( chỉ tiền bạc ) là một thứ Sưu ngữ ( tức Ẩn ngữ ) — Câu đố. Cũng như: Mê ngữ.

▸ Từng từ: 廋語

成語 thành ngữ

成語

thành ngữ

phồn thể

Từ điển phổ thông

thành ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Câu nói có sẵn, đã trở nên như vậy rồi, không thể sửa đổi được.

▸ Từng từ: 成語

按語 án ngữ

按語

án ngữ

phồn thể

Từ điển phổ thông

lời chú, lời ghi thêm

▸ Từng từ: 按語

暗語 ám ngữ

暗語

ám ngữ

phồn thể

Từ điển phổ thông

ám hiệu, mật khẩu

▸ Từng từ: 暗語

梵語 phạm ngữ

梵語

phạm ngữ

phồn thể

Từ điển phổ thông

tiếng Phạn

梵語

phạn ngữ

phồn thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng Ấn Độ.

▸ Từng từ: 梵語

標語 tiêu ngữ

標語

tiêu ngữ

phồn thể

Từ điển phổ thông

biểu ngữ, khẩu hiệu

Từ điển trích dẫn

1. Khẩu hiệu, lời ngắn gọn có tác dụng cổ động, tuyên truyền...

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lời nói nêu lên, viết ra cho mọi người thấy mà theo. Cũng như: Biểu ngữ.

▸ Từng từ: 標語

死語 tử ngữ

死語

tử ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng nói thời cổ, nay không dùng nữa.

▸ Từng từ: 死語

母語 mẫu ngữ

母語

mẫu ngữ

phồn thể

Từ điển phổ thông

tiếng mẹ đẻ, ngôn ngữ mẹ đẻ

▸ Từng từ: 母語

疉語 điệp ngữ

疉語

điệp ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng lặp lại.

▸ Từng từ: 疉語

瘂語 á ngữ

瘂語

á ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng nói ú ớ của người câm — Cũng chỉ tiếng nói ngọng nghịu nghe không rõ.

▸ Từng từ: 瘂語

目語 mục ngữ

目語

mục ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đưa mắt ra hiệu ( nói bằng mắt ).

▸ Từng từ: 目語

眉語 mi ngữ

眉語

mi ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nhướng lông mày ra hiệu ( ngầm nói ).

▸ Từng từ: 眉語

眼語 nhãn ngữ

眼語

nhãn ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nói bằng mắt, đưa mắt tỏ ý.

▸ Từng từ: 眼語

絮語 nhứ ngữ

絮語

nhứ ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nói thật nhiều, liên miên không dứt.

▸ Từng từ: 絮語

綺語 ỷ ngữ

綺語

ỷ ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lời nói đẹp đẽ văn hoa — Tiếng nhà Phật lại chỉ lời lẽ nhơ bẩn bất chính.

▸ Từng từ: 綺語

耦語 ngẫu ngữ

耦語

ngẫu ngữ

phồn thể

Từ điển phổ thông

câu đối, vế đối

▸ Từng từ: 耦語

耳語 nhĩ ngữ

耳語

nhĩ ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Kề tai nói nhỏ.

▸ Từng từ: 耳語

致語 trí ngữ

致語

trí ngữ

Từ điển trích dẫn

1. Lời chúc tụng do nhạc nhân nói lúc mở đầu diễn xuất trong cung đình thời xưa. ◇ Nguyên sử 元史: "Nhạc chỉ, niệm trí ngữ tất, nhạc tác, tấu "Trường xuân liễu" chi khúc" 樂止, 念致語畢, 樂作, 奏長春柳之曲 (Lễ nhạc chí ngũ 禮樂志五).
2. Lời dẫn trước mỗi hồi trong tiểu thuyết (Tống, Nguyên).

▸ Từng từ: 致語

觸語 xúc ngữ

觸語

xúc ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Xúc ngôn 觸言.

▸ Từng từ: 觸語

言語 ngôn ngữ

言語

ngôn ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lời nói của một người — Tiếng nói của một dân tộc.

▸ Từng từ: 言語

訛語 ngoa ngữ

訛語

ngoa ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Ngoa ngôn 訛言.

▸ Từng từ: 訛語

語句 ngữ cú

語句

ngữ cú

phồn thể

Từ điển phổ thông

câu nói, câu viết

▸ Từng từ: 語句

語法 ngữ pháp

語法

ngữ pháp

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Phép làm câu, nói và viết văn cho đúng.

▸ Từng từ: 語法

語病 ngữ bệnh

語病

ngữ bệnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Khuyết điểm trong câu văn, lời nói.

▸ Từng từ: 語病

論語 luận ngữ

論語

luận ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một cuốn sách trong Tứ thư, chép lời nói việc làm của Khổng tử.

▸ Từng từ: 論語

諺語 ngạn ngữ

諺語

ngạn ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như chữ Ngạn ngôn 諺言.

▸ Từng từ: 諺語

謂語 vị ngữ

謂語

vị ngữ

phồn thể

Từ điển phổ thông

vị ngữ

▸ Từng từ: 謂語

謰語 liên ngữ

謰語

liên ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Từ ngữ buộc phải có hai tiếng đi liền nhau thì mới có nghĩa, không tách rời ra được. Từ ngữ kép.

▸ Từng từ: 謰語

讖語 sấm ngữ

讖語

sấm ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Sấm ngôn 讖言.

▸ Từng từ: 讖語

賓語 tân ngữ

賓語

tân ngữ

phồn thể

Từ điển phổ thông

tân ngữ, bổ ngữ

▸ Từng từ: 賓語

轉語 chuyển ngữ

轉語

chuyển ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thứ tiếng nói được dùng để truyền đạt ý tưởng.

▸ Từng từ: 轉語

鄙語 bỉ ngử

鄙語

bỉ ngử

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Bỉ ngôn 鄙言 — Như Bỉ ngạn 鄙諺.

鄙語

bỉ ngữ

Từ điển trích dẫn

1. ☆ Tương tự: "bỉ ngôn" 鄙言.

▸ Từng từ: 鄙語

隱語 ẩn ngữ

隱語

ẩn ngữ

Từ điển trích dẫn

1. Đàm thoại bí mật. ◇ Hàn Phi Tử 韓非子: "Tần chi tướng dã (...) tạc huyệt ư vương chi sở thường ẩn ngữ giả" 秦之將也(...)鑿穴於王之所常隱語者 (Ngoại trữ thuyết hữu thượng 外儲說右上).
2. Câu đố. § Phải suy đoán mới hiểu ra ý nghĩa. ◇ Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: "Thử ẩn ngữ nhĩ. Hoàng quyên nãi nhan sắc chi ti dã, sắc bàng gia ti, thị tuyệt tự" 此隱語耳. 黃絹乃顏色之絲也, 色傍加絲, 是絕字 (Đệ thất nhất hồi) Đó là câu đố: "Hoàng quyên" 黃絹 nghĩa là sợi tơ có sắc vàng, chữ "sắc" 色 chắp với chữ "ti" 絲 thì thành chữ "tuyệt" 絕.
3. Lời nói lóng. § Tức "hắc thoại" 黑話: Vốn chỉ ám ngữ, ám hiệu của các nhân vật giang hồ trong tiểu thuyết ngày xưa. Sau lưu hành trong các bang hội hoặc trong giới nghề nghiệp đặc thù. Người ngoài cuộc khó mà hiểu được.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lời nói kín đáo, chứa đựng ý nghĩa riêng, người ngoài khó biết — Câu đố.

▸ Từng từ: 隱語

離語 li ngữ

離語

li ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lời văn đẹp đẽ. Bài văn hay. Bài tụng Tây hồ phú của Nguyễn Huy Lượng có câu: » Trước phượng đàn đứng sách hàng loan, trông hồ cảnh tiến nột chương li ngữ «.

▸ Từng từ: 離語

非語 phi ngữ

非語

phi ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lời nói không căn cứ.

▸ Từng từ: 非語

單音語 đơn âm ngữ

單音語

đơn âm ngữ

Từ điển trích dẫn

1. Ngôn ngữ mà mỗi chữ là một âm. § Thí dụ tiếng Hoa là một "đơn âm ngữ" 單音語, khác với ngôn ngữ đa âm như tiếng Anh chẳng hạn.

▸ Từng từ: 單音語

多音語 đa âm ngữ

多音語

đa âm ngữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng nói do nhiều âm hợp lại, chẳng hạn các thứ tiếng Tây phương, trái với tiếng Việt là tiếng đơn âm.

▸ Từng từ: 多音語

打市語 đả thị ngữ

打市語

đả thị ngữ

Từ điển trích dẫn

1. Tiếng lóng, tiếng nói bóng gió có ẩn ý, thường dùng nơi phố chợ. ◇ Tây du kí 西遊記: "Sư phụ, ngã thị lão thật nhân, bất hiểu đắc đả thị ngữ" 師父, 我是老實人, 不曉得打市語 (Đệ nhị hồi) Sư phụ ơi, tôi là người rất thật thà, không hiểu lối nói bóng gió phố chợ.

▸ Từng từ: 打市語

程式語言 trình thức ngữ ngôn

程式語言

trình thức ngữ ngôn

phồn thể

Từ điển phổ thông

ngôn ngữ lập trình máy tính

▸ Từng từ: 程式語言

論語演歌 luận ngữ diễn ca

論語演歌

luận ngữ diễn ca

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng