應 - ưng, ứng
不應 bất ưng

bất ưng

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. "Bất ưng" : (1) Không nên. ◇ Tô Thức : "Tây Châu lộ, bất ưng hồi thủ, vị ngã triêm y" 西, , (Hữu tình phong từ ) Trên đường Tây Châu, không nên quay đầu lại vì ta mà khóc ướt áo.
2. "Bất ưng" : (2) Không phải, sai trái, lầm lỗi. ◇ Thủy hử truyện : "Nguyên cáo nhân bảo lĩnh hồi gia, lân hữu trượng đoán hữu thất cứu ứng; phòng chủ nhân tịnh hạ xứ lân xá, chỉ đắc cá bất ưng" , ; , (Đệ tam hồi) Người đứng nguyên cáo được bảo lãnh về nhà, láng giềng bị phạt đánh đòn vì không ra cứu ứng; chủ nhà và mấy nhà hàng xóm chỉ bị trách là có lầm lỗi.
3. "Bất ưng" : (3) Không biết. ◇ Trần Đức Vũ : "Quyên quyên nguyệt, bất ưng hà hận, chiếu nhân li biệt" , , (Sơ liêm yết từ ) Trăng đẹp không biết hận gì mà soi sáng người biệt li.
4. "Bất ưng" : (4) Chưa từng, chẳng hề, không có gì. ◇ Tô Thức : "Bất ưng hữu hận, hà sự trường hướng biệt thì viên?" , (Thủy điệu ca đầu 調) Chẳng có gì ân hận, nhưng sao cứ biệt li thì (trăng) lại tròn?
5. "Bất ứng" : Không trả lời. ◇ Tam quốc diễn nghĩa : "(Đổng Trác) kinh vấn Túc viết: Trì kiếm thị hà ý? Túc bất ứng, thôi xa trực nhập" (): ? , (Đệ cửu hồi) (Đổng Trác) sợ hỏi Lí Túc: Họ cầm gươm là ý gì? Lí Túc không trả lời, cứ đẩy xe thẳng vào.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Không nên — Chẳng lẽ. Hát nói của Cao Bá Quát có câu: » Thiên sinh hào kiệt bất ưng hư «. Nghĩa là trời sinh ra người tài giỏi chẳng lẽ lại để không.

bất ứng

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. "Bất ưng" : (1) Không nên. ◇ Tô Thức : "Tây Châu lộ, bất ưng hồi thủ, vị ngã triêm y" 西, , (Hữu tình phong từ ) Trên đường Tây Châu, không nên quay đầu lại vì ta mà khóc ướt áo.
2. "Bất ưng" : (2) Không phải, sai trái, lầm lỗi. ◇ Thủy hử truyện : "Nguyên cáo nhân bảo lĩnh hồi gia, lân hữu trượng đoán hữu thất cứu ứng; phòng chủ nhân tịnh hạ xứ lân xá, chỉ đắc cá bất ưng" , ; , (Đệ tam hồi) Người đứng nguyên cáo được bảo lãnh về nhà, láng giềng bị phạt đánh đòn vì không ra cứu ứng; chủ nhà và mấy nhà hàng xóm chỉ bị trách là có lầm lỗi.
3. "Bất ưng" : (3) Không biết. ◇ Trần Đức Vũ : "Quyên quyên nguyệt, bất ưng hà hận, chiếu nhân li biệt" , , (Sơ liêm yết từ ) Trăng đẹp không biết hận gì mà soi sáng người biệt li.
4. "Bất ưng" : (4) Chưa từng, chẳng hề, không có gì. ◇ Tô Thức : "Bất ưng hữu hận, hà sự trường hướng biệt thì viên?" , (Thủy điệu ca đầu 調) Chẳng có gì ân hận, nhưng sao cứ biệt li thì (trăng) lại tròn?
5. "Bất ứng" : Không trả lời. ◇ Tam quốc diễn nghĩa : "(Đổng Trác) kinh vấn Túc viết: Trì kiếm thị hà ý? Túc bất ứng, thôi xa trực nhập" (): ? , (Đệ cửu hồi) (Đổng Trác) sợ hỏi Lí Túc: Họ cầm gươm là ý gì? Lí Túc không trả lời, cứ đẩy xe thẳng vào.

▸ Từng từ:
供應 cung ứng

cung ứng

phồn thể

Từ điển phổ thông

cúng ứng, cung cấp

Từ điển trích dẫn

1. Hầu hạ, chăm sóc, chờ sai bảo. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Bình Nhi tịnh vô phụ mẫu huynh đệ tỉ muội, độc tự nhất nhân, cung ứng Giả Liễn phu phụ nhị nhân" , , (Đệ tứ thập tứ hồi) Bình Nhi không có cha mẹ anh chị em gì cả, trơ trọi một mình, phải hầu hạ hai vợ chồng Giả Liễn.
2. Lấy tiền tài hoặc vật phẩm đáp ứng nhu cầu. ☆ Tương tự: "cung cấp" .
3. Đặc chỉ lấy tài nghệ nào đó phụng thị vua chúa. ◇ Tần tính lục quốc bình thoại : "Thiện kích trúc, khả dĩ diên gian cung ứng" , (Quyển hạ) Giỏi đánh đàn trúc, có thể giúp vui hầu vua trong yến tiệc.

▸ Từng từ:
內應 nội ứng

Từ điển trích dẫn

1. Ở bên trong tiếp ứng trợ giúp kẻ ở ngoài. ◇ Tam quốc diễn nghĩa : "Đổng Trác dư đảng Lí Mông, Vương Phương tại thành trung vi tặc nội ứng, thâu khai thành môn, tứ lộ tặc quân nhất tề ủng nhập" , , , (Đệ cửu hồi) Dư đảng của Đổng Trác là Lí Mông, Vương Phương ở trong thành làm nội công cho giặc, lén mở cửa thành, bốn mặt quân giặc kéo ùa vào.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ở trong để đáp lại hành động của kẻ ngoài.

▸ Từng từ:
反應 phản ứng

phản ứng

phồn thể

Từ điển phổ thông

phản ứng, đáp ứng lại, trả lời lại

Từ điển trích dẫn

1. Hưởng ứng làm phản. ◇ Hậu Hán Thư : "Thục Quận, Quảng Hán, Kiền Vi giai phản ứng" , , (Lưu Yên truyện ) Thục Quận, Quảng Hán, Kiền Vi đều hưởng ứng làm phản.
2. Ý kiến, thái độ hoặc hành động phát hiện khi đối diện sự vật. ◇ Ba Kim : "Ngã hòa đồng hành đích nhân đàm khởi, tha môn đích phản ứng tịnh bất cường liệt" , (Tham tác tập , Phỏng vấn quảng đảo ).
3. Phản ánh. ◇ Cù Thu Bạch : "Tha đích đặc điểm thị cánh trực tiếp đích cánh tấn tốc đích phản ứng xã hội thượng đích nhật thường sự biến" (Lỗ Tấn tạp cảm tuyển tập , Tự ngôn ) Đặc điểm của nó là: những sự tình xảy ra thường ngày trong xã hội được phản ánh, càng trực tiếp thì càng mau lẹ.
4. Hoạt động tương ứng của một vật thể trước kích thích gây từ bên trong hoặc đến từ bên ngoài. § Thí dụ như lá cây mắc cở khép lại khi bị chạm vào.
5. Hiện tượng và quá trình của một vật chất nhận chịu tác dụng nào đó mà biến hóa.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đáp lại, bày tỏ thái độ để đáp lại — Hiện tượng phát sinh do tác dụng hóa học.

▸ Từng từ:
取應 thủ ứng

Từ điển trích dẫn

1. Ứng thí, tham gia khảo thí. ◇ Chu Quyền : "Dục vãng Trường An thủ ứng, lộ kinh ư thử, đặc lai đầu túc" , , 宿 (Trác Văn Quân , Đệ nhị chiết).

▸ Từng từ:
呼應 hô ứng

Từ điển trích dẫn

1. Kẻ gọi người đáp, chỉ sự phù hợp, thanh khí tương thông.
2. Văn chương đầu và cuối ứng hợp. ◎ Như: "từ ý quán xuyến, tiền hậu hô ứng" , lời và ý liên tiếp tương thông, phần trước với phần sau ứng hợp.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Gọi và đáp. Kẻ gọi người đáp, chỉ sự phù hợp.

▸ Từng từ:
報應 báo ứng

báo ứng

phồn thể

Từ điển phổ thông

báo ứng, sự trừng phạt

Từ điển trích dẫn

1. Trồng nhân lành được quả lành, trông nhân ác được quả ác. Sau chuyên chỉ người làm việc xấu ác ắt sẽ gặp phải tai vạ. § Cũng gọi là "quả báo" . ◇ Tu lại kinh : "Nhất thiết chư pháp, báo ứng hữu nhị, chủng thiện giả sanh thiện đạo, chủng ác giả tùy ác đạo" , , , .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng nhà Phật, chỉ sự đáp ứng trả lại những việc đã làm. Cũng gọi là Nhân quả báo ứng.

▸ Từng từ:
感應 cảm ứng

Từ điển trích dẫn

1. Cảm động tương ứng lẫn nhau. ◇ Dịch Kinh : "Hàm: Nhị khí cảm ứng dĩ tương dự" : .
2. Tình cảm và động tác phát sinh do ảnh hưởng của ngoại giới. ◇ Hán Thư : "Thư vân: "Kích thạch phụ thạch, bách thú suất vũ." Điểu thú thả do cảm ứng, nhi huống ư nhân hồ? Huống ư quỷ thần hồ?" : ", ." , ? ? (Lễ nhạc chí ).
3. Người lấy tinh thành cảm động thần minh, thần minh tự nhiên đáp ứng. ◇ Hán Thư : "Giai hữu thần kì cảm ứng, nhiên hậu doanh chi" , (Giao tự chí hạ ).
4. Hiện tượng vật lí, chia làm hai loại: (1) Cảm ứng "tĩnh điện" và "tĩnh từ" . (2) Cảm ứng "điện từ" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vì rung động mà đáp lại.

▸ Từng từ:
應付 ứng phó

ứng phó

phồn thể

Từ điển phổ thông

ứng phó, đối phó, đương đầu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hành động khi sự việc xảy tới.

▸ Từng từ:
應允 ưng doãn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Ưng chuẩn .

▸ Từng từ:
應力 ứng lực

ứng lực

phồn thể

Từ điển phổ thông

ứng lực, sức căng (vật liệu)

▸ Từng từ:
應募 ứng mộ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bằng lòng xung vào việc làm mà người khác kêu gọi.

▸ Từng từ:
應口 ứng khẩu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thuận miệng mà trả lòi, mà nói ngay, không cần suy nghĩ hoặc sửa soạn trước.

▸ Từng từ:
應對 ứng đối

ứng đối

phồn thể

Từ điển phổ thông

ứng đối, ứng xử, trả lời

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Ứng đáp .

▸ Từng từ:
應得 ưng đắc

ưng đắc

phồn thể

Từ điển phổ thông

ưng ý, vừa lòng

▸ Từng từ:
應意 ưng ý

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vừa lòng. Bằng lòng.

▸ Từng từ:
應戰 ứng chiến

ứng chiến

phồn thể

Từ điển phổ thông

ứng chiến, tiếp chiến, đối đầu

▸ Từng từ:
應接 ứng tiếp

Từ điển trích dẫn

1. Thù tạc, giao vãng, tiếp đãi. ◇ Vương An Thạch : "Vãn phù suy bại kí nhân gian, Ứng tiếp phân phân chi cưỡng nhan" , (Tống tăng Vô Hoặc quy Bà Vương ).
2. Tiếp ứng, chi viện. ◇ Bắc sử : "Tương Thành khống đái Kinh Lạc, thật đương kim chi yếu địa, như hữu động tĩnh, dị tương ứng tiếp" , , , (Thôi Du truyện ).
3. Hai bên hô ứng lẫn nhau, chiếu ứng. ◇ Âu Dương Tuân : "Tự điểm dục kì hỗ tương ứng tiếp, lưỡng điểm như "tiểu", "bát", tự tương ứng tiếp" , "","", (Thư pháp , Ứng tiếp ).
4. Ứng phó, tiếp thụ. ◇ Tát Đô Lạt : "Hạo đãng tam nhật trình, ứng tiếp thiên vạn thái. Hội đăng Thiên Trụ Phong, Nhất lãm vũ trụ đại" , . , (Mệnh trạo kiến khê ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chào mời đối đãi.

▸ Từng từ:
應援 ứng viện

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đáp lời kêu cứu mà đem quân tới giúp.

▸ Từng từ:
應敵 ứng địch

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đối phó với kẻ nghịch chống mình.

▸ Từng từ:
應有 ưng hữu

ưng hữu

phồn thể

Từ điển phổ thông

thích đáng, thích hợp, đúng đắn

▸ Từng từ:
應機 ứng cơ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tùy theo việc xảy ra mà hành động.

▸ Từng từ:
應準 ưng chuẩn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bằng lòng cho.

▸ Từng từ:
應現 ứng hiện

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lộ rõ ra mà đúng, hợp với sự thật. Nói về tính cách thiêng liêng mầu nhiệm.

▸ Từng từ:
應用 ứng dụng

ứng dụng

phồn thể

Từ điển phổ thông

ứng dụng, áp dụng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đem ra dùng. Dùng vào việc thực tế.

▸ Từng từ:
應當 ưng đương

ưng đương

phồn thể

Từ điển phổ thông

nên, phải, cần thiết

ứng đương

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. Cần phải, nên. ◇ Hậu Hán Thư : "Quân bệnh căn thâm, ứng đương phẫu phá phúc" , (Hoa Đà truyện ) Căn nguyên bệnh của ông sâu kín, cần phải mổ bụng (ra xem).
2. Đối phó, ứng phó.

▸ Từng từ:
應直 ứng trực

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chờ đợi để hành động khi việc xảy tới.

▸ Từng từ:
應答 ứng đáp

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trả lời mau chóng.

▸ Từng từ:
應義 ứng nghĩa

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đáp lại lời kêu gọi làm việc phải. Văn tế trận vong tướng sĩ của Nguyễn Văn Thành: » … Đoàn ứng nghĩa dẫu Quảng Thuận Nghệ Thanh cũng vậy… «.

▸ Từng từ:
應聘 ứng sính

Từ điển trích dẫn

1. Nhận lời mời đến thăm viếng (tiếp thụ sính vấn). ◇ Lưu Hâm : "Thị cố Khổng Tử ưu đạo bất hành, lịch quốc ứng sính" , (Di thư nhượng thái thường bác sĩ ).
2. Nhận lời mời (nhậm chức, giao phó trách nhiệm...). ◎ Như: "tha ứng sính hồi quốc, chuẩn bị cống hiến sở trường" , .

▸ Từng từ:
應舉 ứng cử

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đi thi — Đứng ra để mọi người lựa chọn và đưa lên làm việc nước.

▸ Từng từ:
應試 ứng thí

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xung vào cuộc thi. Đi thi.

▸ Từng từ:
應該 ưng cai

ưng cai

phồn thể

Từ điển phổ thông

nên, phải, cần thiết

Từ điển trích dẫn

1. Lẽ đương nhiên, tất nhiên. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Ngã môn đệ huynh tỉ muội đô nhất dạng, tha môn đắc tội liễu nhân, ngã thế tha bồi cá bất thị, dã thị ưng cai đích" , , , (Đệ tứ thập tứ hồi) Anh em chị em chúng tôi cũng như là một, nếu họ có lỗi với ai, tôi thay họ xin lỗi, cũng là lẽ đương nhiên.
2. Nên, cần phải.

▸ Từng từ:
應變 ứng biến

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đối phó với những thay đổi của sự việc và hoàn cảnh.

▸ Từng từ:
應選 ứng tuyển

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đứng ra để người khác lựa chọn.

▸ Từng từ:
應酬 ứng thù

Từ điển trích dẫn

1. Giao vãng, qua lại. ☆ Tương tự: "hàn huyên" , "giao tế" , "thù tạc" . ◇ Lục Du : "Lão lai vạn sự lãn, Bất độc phế ứng thù" , (Vãn thu nông gia thi ) Già đến muôn sự đều biếng nhác, Chảng phải chỉ riêng việc thôi không muốn giao vãng thù tạc nữa đâu.
2. Ứng tiếp. ◇ Trương Đạo Hiệp : "Ứng thù đô bất hạ, Nhất lĩnh thị mai hoa" , (Lĩnh mai ).
3. Miễn cưỡng ứng phó. ◇ Lão Xá : "Thụy Phong độc tự hồi đáo gia trung, ứng thù công sự tự đích hướng tổ phụ hòa mẫu thân vấn liễu an" , (Tứ thế đồng đường , Tam nhị ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đáp lại việc mời mọc, đối đãi của người khác.

▸ Từng từ:
應順 ưng thuận

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bằng lòng như vậy.

▸ Từng từ:
應驗 ứng nghiệm

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xảy ra đúng với lời đoán trước, cầu mong trước.

▸ Từng từ:
接應 tiếp ứng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nối ngay theo mà cứu.

▸ Từng từ:
效應 hiệu ứng

hiệu ứng

phồn thể

Từ điển phổ thông

hiệu ứng, tác dụng, ảnh hưởng

▸ Từng từ:
照應 chiếu ứng

Từ điển trích dẫn

1. Chăm nom, lo liệu, chiếu cố. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Di thái thái bất đãn bất khẳng chiếu ứng ngã môn, đảo mạ ngã hồ đồ" , (Đệ nhất bách tam hồi) Dì chẳng những không chịu đếm xỉa gì đến chúng tôi mà còn mắng tôi là ngu ngốc.
2. Hô ứng. ◎ Như: "thử lưỡng cú văn ý trở ngữ, bất tương chiếu ứng" , hai câu này ý và lời chênh lệch, không trên hô dưới ứng với nhau.
3. Phối hợp. ◇ Tây du kí 西: "Chúng thần thính liễu, thùy cảm bất tòng, đô tại vân đoan lí chiếu ứng" , , (Đệ nhị thất hồi) Các thần nghe lệnh, không ai dám trái lời, đều ở trên mây cùng nhau phối hợp (nhìn xuống giúp đỡ Tề Thiên Đại Thánh đánh yêu quái).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Gọi và đáp, ý nói trên dưới phù hợp nhau — Ngày nay có nghĩa là giúp đỡ.

▸ Từng từ:
理應 lí ưng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lẽ ra. Đáng lẽ.

▸ Từng từ:
相應 tương ứng

tương ứng

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

tương ứng

▸ Từng từ:
符應 phù ứng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Phù hợp .

▸ Từng từ:
策應 sách ứng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Danh từ quân sự, chỉ sự liên lạc giúp đỡ giữa các cánh quân.

▸ Từng từ:
靈應 linh ứng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vì thiêng liêng mà đáp lại lời cầu xin hoặc lòng mong mỏi của người sống.

▸ Từng từ:
響應 hưởng ứng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đáp lại, trả lời — Chỉ sự phụ họa, ủng hộ.

▸ Từng từ:
應接不暇 ứng tiếp bất hạ

Từ điển trích dẫn

1. Cảnh đẹp nhiều quá, ngắm xem thưởng thức không kịp. ◇ Lưu Nghĩa Khánh : "Tòng San Âm đạo thượng hành, san xuyên tự tương ánh phát, sử nhân ứng tiếp bất hạ" , , 使 (Thế thuyết tân ngữ , Ngôn ngữ ).
2. Đáp ứng không xuể, bận tíu tít. ◇ Văn minh tiểu sử : "Na ta học đường lí đích học sanh, nhĩ dã khứ mãi, ngã dã khứ mãi, chân chánh thị ứng tiếp bất hạ, lợi thị tam bội" , , , , (Đệ tứ nhị hồi).

▸ Từng từ: