Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

1. Tìm khắp nơi bằng chứng để ghép tội cho người và giam vào ngục. ◇ Hán Thư 漢書: "Thượng tấu úy khước, tắc đoán luyện nhi chu nội chi" 上奏畏卻, 則鍛鍊而周內之 (Lộ Ôn Thư truyện 路溫舒傳).

▸ Từng từ: 周內

周全 chu toàn

周全

chu toàn

Từ điển trích dẫn

1. Chu đáo, hoàn bị. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Nan vi nhĩ tưởng đích chu toàn, ngã cánh vong liễu" 難為你想的周全, 我竟忘了 (Đệ thất thập nhị hồi) Mợ nghĩ thật là chu đáo, chính tôi cũng quên đi mất.
2. Giúp đỡ. ◇ Thủy hử truyện 水滸傳: "Vọng phiền cữu cữu tương khứ lao lí. Tán dữ chúng nhân tịnh tiểu lao tử môn, hảo sanh chu toàn tha lưỡng cá đệ huynh" 望煩舅舅將去牢裏. 散與眾人並小牢子們, 好生周全他兩個弟兄 (Đệ tứ thập cửu hồi) Nhờ cậu đem (gói bạc) đến nhà lao. Chia cho bọn chúng và các ngục tốt, cố giúp đỡ cho hai anh em nó.
3. Lo liệu, coi sóc, trông nom. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Dã vị đích thị đại gia tề tâm, thị giá viên lí, chu toàn đắc cẩn cẩn thận thận đích" 也為的是大家齊心, 是這園里, 周全得謹謹慎慎的 (Đệ ngũ thập lục hồi) Cũng muốn cho mọi người hết lòng trông nom cái vườn đó cho được cẩn thận.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Chu đáo 周到, Chu tất 周悉 — Còn có nghĩa là che chở cho người khác.

▸ Từng từ: 周全

周到 chu đáo

周到

chu đáo

Từ điển trích dẫn

1. Ổn thỏa mọi mặt. § Cũng nói là: "chu mật" 周密, "chu toàn" 周全, "chu tường" 周詳, "chu chí" 周至.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tới được mọi nơi, ý nói chỗ nào cũng tốt đẹp thỏa đáng.

▸ Từng từ: 周到

周圍 chu vi

周圍

chu vi

Từ điển trích dẫn

1. Đường vòng quanh một hình.
2. Chung quanh.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vòng quanh. Một vòng xung quanh.

▸ Từng từ: 周圍

周密 chu mật

周密

chu mật

Từ điển trích dẫn

1. Ổn thỏa, không chút sơ sót. ☆ Tương tự: "tinh mật" 精密, "tế mật" 細密, "chu đáo" 周到. ◇ Tuân Tử 荀子: "Kì tri lự đa đương hĩ, nhi vị chu mật dã" 其知慮多當矣, 而未周密也 (Nho hiệu 儒效).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ổn thỏa kín đáo, không sơ sót gì.

▸ Từng từ: 周密

周年 chu niên

周年

chu niên

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

hằng năm, mỗi năm

Từ điển trích dẫn

1. Tròn một năm.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vừa tròn một năm. Hết một năm.

▸ Từng từ: 周年

周恤 chu tuất

周恤

chu tuất

Từ điển trích dẫn

1. Thương xót giúp đỡ người hoạn nạn. ◇ Nhị khắc phách án kinh kì 二刻拍案驚奇: "Bả đương thì bần giao khán bất tại nhãn lí, phóng bất tại tâm thượng, toàn vô nhất hào chiếu cố chu tuất chi ý" 把當時貧交看不在眼裡, 放不在心上, 全無一毫照顧周恤之意 (Quyển tứ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thương xót giúp đỡ người hoạn nạn.

▸ Từng từ: 周恤

周悉 chu tất

周悉

chu tất

Từ điển trích dẫn

1. Ổn thỏa xong xuôi hết, chu đáo tường tận. ◇ Bắc Tề Thư 北齊書: "Thành như khanh ngôn. Trẫm sơ lâm vạn cơ, lự bất chu tất, cố trí nhĩ nhĩ" 誠如卿言. 朕初臨萬機, 慮不周悉, 故致爾耳 (Chiêu đế kỉ 昭帝紀).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ổn thỏa xong xuôi hết, không sơ sót gì.

▸ Từng từ: 周悉

周易 chu dịch

周易

chu dịch

Từ điển trích dẫn

1. Tên bộ sách cổ của Trung Hoa, do "Phục Hi" 伏羲 chế ra các quẻ, "Chu Văn Vương" 周文王 soạn "Hệ Từ" 繫辭, "Khổng Tử" 孔子 viết phần "Thập Dực" 十翼. Nội dung khảo sát sự biến hóa tự nhiên, thiên văn khí tượng. Các bậc đế vương thời cổ dùng trong việc chính trị, bói toán. Tới Khổng Tử trở thành sách triết học cơ bản của nhà Nho. Sách này còn có tên là "Dịch Kinh" 易經 hay "Hi Kinh" 羲經.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên bộ sách triết học cổ nhất của Trung Hoa do Chu Văn Vương, rồi Chu Công Đán, rồi Khổng Tử soạn thành, còn gọi là Kinh Dịch, một trong Ngũ Kinh.

▸ Từng từ: 周易

周期 chu kì

周期

chu kì

Từ điển trích dẫn

1. Chu niên.
2. Trong quá trình phát triển biến hóa, sự việc đặc trưng nào đó liên tục xuất hiện trở lại, thời gian trải qua giữa hai lần xuất hiện gọi là "chu kì" 周期. ◎ Như: "tri thức canh tân đích chu kì việt lai việt đoản" 知識更新的周期越來越短.
3. Khoảng thời gian đều đặn, trong một hệ thống vận động, kể từ một điểm đi rồi trở lại đúng chỗ cũ, đủ một vòng (tiếng Pháp: période).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thời gian để đi xong một vòng. Chỉ cái thời gian để một con lắc đưa qua đưa lại, trở về vị trí khởi đầu.

▸ Từng từ: 周期

周末 chu mạt

周末

chu mạt

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

cuối tuần (thứ bảy và chủ nhật)

▸ Từng từ: 周末

周歲 chu tuế

周歲

chu tuế

Từ điển trích dẫn

1. Một năm. ◇ Bạch Cư Dị 白居易: "Tự tàm đáo phủ vị chu tuế, Huệ ái uy lăng nhất sự vô" 自慚到府未周歲, 惠愛威稜一事無 (Phủ tửu 府酒, Biến pháp 變法).
2. Tuổi tròn một năm. ◇ Tống sử 宋史: "Bân thủy sanh chu tuế, phụ mẫu dĩ bách ngoạn chi cụ la ư tịch, quan kì sở thủ" 彬始生周歲, 父母以百玩之具羅於席, 觀其所取 (Tào Bân truyện 曹彬傳) (Tào) Bân vừa đầy một tuổi, cha mẹ đem các đồ chơi bày đầy ra chỗ ngồi, xem nó chọn lấy thứ gì.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đầy năm, vừa tròn một tuổi.

▸ Từng từ: 周歲

周流 chu lưu

周流

chu lưu

Từ điển trích dẫn

1. Chảy khắp, tới mọi nơi chốn. ◇ Sử Kí 史記: "Phú thương đại cổ, chu lưu thiên hạ, giao dịch chi vật mạc bất thông" 富商大賈, 周流天下, 交易之物莫不通 (Hóa thực truyện 貨殖傳).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chảy vòng quanh. Chảy khắp nơi — Ý nói tới khắp mọi nơi.

▸ Từng từ: 周流

周游 chu du

周游

chu du

giản thể

Từ điển phổ thông

đi dạo chơi, đi du lịch

▸ Từng từ: 周游

周知 chu tri

周知

chu tri

Từ điển trích dẫn

1. Khắp nơi đều biết, mọi người phải biết. ◇ Chu Lễ 周禮: "Dĩ thiên hạ thổ địa chi đồ, chu tri Cửu Châu chi địa vực quảng luân chi số" 以天下土地之圖, 周知九州之地域廣輪之數 (Địa quan 地官, Đại tư đồ 大司徒) Về bản đồ đất đai cả nước, mọi người đều phải biết diện tích lãnh thổ của Cửu Châu.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Khắp nơi đều biết — Tờ giấy gửi đi khắp nơi cho mọi người đều biết.

▸ Từng từ: 周知

周章 chu chương

周章

chu chương

Từ điển trích dẫn

1. Dáng hoảng hốt, kinh sợ. ◇ Tả Tư 左思: "Khinh cầm giảo thú, chu chương di do" 輕禽狡獸, 周章夷猶 (Ngô đô phú 吳都賦).
2. Lưu hành khắp nơi. ◇ Khuất Nguyên 屈原: "Long giá hề đế phục, Liêu cao du hề chu chương" 龍駕兮帝服, 聊翱遊兮周章 (Cửu ca 九歌, Vân trung quân 雲中君).
3. Rắc rối, phiền phức. ◎ Như: "sát phí chu chương" 煞費周章 rầy rà phiền toái.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lòng dạ không quyết, hay nghi ngờ sợ hãi.

▸ Từng từ: 周章

周給 chu cấp

周給

chu cấp

Từ điển trích dẫn

1. Cấp giúp, cứu trợ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cho tiền bạc đầy đủ, tới nơi tới chốn để sống.

▸ Từng từ: 周給

周臣 chu thần