Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

1. Cõi tiên.
2. Nơi có cảnh trí rất đẹp. ◇ Nho lâm ngoại sử 儒林外史: "Khán khán hồ quang sơn sắc, chân như tiên cảnh" 看看湖光山色, 真如仙境 (Đệ tam thập ngũ hồi) Nhìn coi ánh hồ màu núi, thật như cảnh tiên.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cõi tiên. Nơi tiên ở. Thơ Tản Đà: » Nửa năm tiên cảnh, Một bước trần ai «.

▸ Từng từ: 仙境

仙女 tiên nữ

仙女

tiên nữ

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

tiên nữ, con gái đẹp

Từ điển trích dẫn

1. Người con gái ở cõi tiên.
2. Hình dung người con gái cực kì xinh đẹp.
3. Tên sao. § "Bắc Đẩu thất tinh" 北斗七星.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người con gái ở cõi tiên. Thơ Tản Đà: » Trời sai tiên nữ dắt lôi dậy «.

▸ Từng từ: 仙女

仙姑 tiên cô

仙姑

tiên cô

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người con gái luyện được phép trường sinh sống ở trên trời. Xem thí dụ ở Tiên bà 仙婆.

▸ Từng từ: 仙姑

仙婆 tiên bà

仙婆

tiên bà

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người đàn bà trên trời. Người đàn bà luyện được phép trường sinh. Thơ Tản Đà: » Tiên bà tiên cô cùng tiên ông «.

▸ Từng từ: 仙婆

仙子 tiên tử

仙子

tiên tử

Từ điển trích dẫn

1. Người tiên.
2. Người con gái cực đẹp.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người tiên — Người con gái cực đẹp.

▸ Từng từ: 仙子

仙宮 tiên cung

仙宮

tiên cung

Từ điển trích dẫn

1. Cung điện của thượng đế trên trời. ◇ Quán Hưu 貫休: "Tận hướng thiên thượng tiên cung nhàn xứ tọa, hà bất khước từ thượng đế hạ hạ thổ, nhẫn kiến thương sanh khổ khổ khổ" 盡向天上仙宮閑處坐, 何不卻辭上帝下下土, 忍見蒼生苦苦苦 (Dương xuân khúc 陽春曲).
2. Chỉ hoàng cung. ◇ Trang Quý Dụ 莊季裕: "Mạc luyến lô biên túy, Tiên cung đãi thị lang" 莫戀爐邊醉, 仙宮待侍郎 (Tống Thôi lang trung vãng sứ tây xuyên hành tại 送崔郎中往使西川行在).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nơi tiên ở. Truyện Hoàng Trừu: » Trầm ngư lạc nhạn dáng người tiên cung «.

▸ Từng từ: 仙宮

仙寰 tiên hoàn

仙寰

tiên hoàn

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

cõi tiên, nơi tiên ở

▸ Từng từ: 仙寰

仙府 tiên phủ

仙府

tiên phủ

Từ điển trích dẫn

1. Cõi tiên.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nơi tiên ở. Cõi tiên.

▸ Từng từ: 仙府

仙方 tiên phương

仙方

tiên phương

Từ điển trích dẫn

1. Ngày xưa người ta tin rằng sau khi uống phương thuốc này có thể bay lên trời thành tiên, gọi là "tiên phương" 仙方. ◇ Từ Ngưng 徐凝: "Thế thượng tiên phương vô mịch xứ, Dục lai Tây Nhạc sự tiên sanh" 世上仙方無覓處, 欲來西岳事先生 (Kí Phan tiên sanh 寄潘先生).
2. Thuốc tiên. Tỉ dụ phương thuốc thần hiệu. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Giả Chính đạo: Hữu lưỡng cá nhân trúng liễu tà, bất tri hữu hà tiên phương khả trị?" 賈政道: 有兩箇人中了邪, 不知有何仙方可治? (Đệ nhị thập ngũ hồi) Giả Chính nói: Có hai cháu bị ma quấy, không biết người có phương thuốc tiên nào chữa khỏi được không?

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bài thuốc của tiên — Đơn thuốc cực hay.

▸ Từng từ: 仙方

仙樂 tiên nhạc

仙樂

tiên nhạc

Từ điển trích dẫn

1. Âm nhạc ở xứ thần tiên. Chỉ âm nhạc rất hay. ◇ Bạch Cư Dị 白居易: "Kim dạ văn quân tì bà ngữ, Như thính tiên nhạc nhĩ tạm minh" 今夜聞君琵琶語, 如聽仙樂耳暫明 (Tì bà hành 琵琶行) Đêm nay nghe tiếng đàn tì bà của nàng, Như nghe khúc nhạc tiên, cho nên tai mới bỗng nghe được rõ.
2. Âm nhạc diễn tấu tại hoàng gia, ở trong cung vua. ◇ Bạch Cư Dị 白居易: "Li Cung cao xứ nhập thanh vân, Tiên nhạc phong phiêu xứ xứ văn" 驪宮高處入青雲, 仙樂風飄處處聞 (Trường hận ca 長恨歌).
3. Âm nhạc của Đạo giáo tấu khi làm phép, tụng kinh.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thứ âm nhạc của tiên — Nhạc cực hay.

▸ Từng từ: 仙樂

仙班 tiên ban

仙班

tiên ban

Từ điển trích dẫn

1. Hàng lớp những vị tiên trên trời. ◇ Nho lâm ngoại sử 儒林外史: "Tiểu đệ tuy niên thiếu, lãng du giang hồ, duyệt nhân đa hĩ, tòng bất kiến tiên sanh châu huy ngọc ánh. Chân nãi thiên thượng tiên ban" 小弟雖年少, 浪遊江湖, 閱人多矣, 從不見先生珠輝玉映. 真乃天上仙班 (Đệ nhị thập cửu hồi).
2. Triều ban. § Ngày xưa các quan viên, khi triều kiến nhà vua, phân chia xếp hàng theo quan phẩm vị thứ. ◇ Hoàng Đình Kiên 黃庭堅: "Kim ngọc đường trung tịch mịch nhân, Tiên ban thì đắc cộng triều chân" 金玉堂中寂寞人, 仙班時得共朝真 (Đồng Tử Chiêm vận họa Triệu Bá Sung Đoàn Luyện 同子瞻韻和趙伯充團練) Trong nhà giàu sang người vắng lặng, Khi triều ban (triều kiến nhà vua) đều cùng được triều chân (đạo gia tu luyện dưỡng tính hay Phật gia tọa thiền).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người thanh cao, vượt khỏi trần tục.

▸ Từng từ: 仙班

仙界 tiên giới

仙界

tiên giới

Từ điển trích dẫn

1. Cõi tiên.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cõi tiên. Nơi tiên ở.

▸ Từng từ: 仙界

仙禽 tiên cầm

仙禽

tiên cầm

Từ điển trích dẫn

1. Chỉ chim hạc. § Tương truyền người tiên thường cưỡi hạc nên gọi tên như vậy. ◇ Lưu Vũ Tích 劉禹錫: "Thanh điểu tự ái Ngọc San hòa, Tiên cầm đồ quý Hoa Đình lộ" 青鳥自愛玉山禾, 仙禽徒貴華亭露 (Phi diên tháo 飛鳶操).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Loài chim trên cõi tiên, chỉ chim hạc.

▸ Từng từ: 仙禽

仙童 tiên đồng

仙童

tiên đồng

Từ điển trích dẫn

1. Đứa trẻ nhỏ hầu hạ các vị tiên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đứa trẻ nhỏ hầu hạ các vị tiên. Thơ Tản Đà: » Tiên đồng pha nước uống vừa xong «.

▸ Từng từ: 仙童

仙筆 tiên bút

仙筆

tiên bút

Từ điển trích dẫn

1. Văn bút thanh dật siêu tuyệt.
2. Mĩ xưng đối với người giỏi văn bút. ◇ Triệu Nhữ Tuân 趙汝恂: "Loan hạc hồi tường, long xà phi động, túy mặc huy tiên bút" 鸞鶴回翔, 龍蛇飛動, 醉墨揮仙筆 (Niệm nô kiều 念奴嬌, Kim đường thụy dật từ 金塘瑞溢詞).
3. Bút tích của người tiên. ◇ Kỉ Quân 紀昀: "Bất tri hà nhật, Dương Quân đăng thành bắc Quan Đế Từ lâu, hí thư ư bích, bất thự tính danh, thích hữu đạo sĩ kinh quá, toại truyền vi tiên bút" 不知何日, 楊君登城北關帝祠樓, 戲書於壁, 不署姓名, 適有道士經過, 遂傳為仙筆 (Duyệt vi thảo đường bút kí 閱微草堂筆記, Cô vọng thính chi nhị 姑妄聽之二).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bài văn bài thơ thật hay.

▸ Từng từ: 仙筆

仙翁 tiên ông

仙翁

tiên ông

Từ điển trích dẫn

1. Ông tiên.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người đàn ông tu thành tiên, sống trên trời. Thơ Tản Đà: » Tiên bà, tiên cô cùng tiên ông «.

▸ Từng từ: 仙翁

仙草 tiên thảo

仙草

tiên thảo

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

loại cỏ dùng làm thuốc

▸ Từng từ: 仙草

仙逝 tiên thệ

仙逝

tiên thệ

Từ điển trích dẫn

1. Thành tiên lên trời, tức là chết. ◎ Như: "tha bất trừu ư, bất hát tửu, nhất trực hoạt đáo bát thập ki tuế tài tiên thệ" 他不抽菸, 不喝酒, 一直活到八十幾歲才仙逝.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tới cõi tiên, tức là chết.

▸ Từng từ: 仙逝

仙遊 tiên du

仙遊

tiên du

Từ điển trích dẫn

1. Đi tìm tiên hỏi đạo. ◇ Lí Bạch 李白: "Thập ngũ du thần tiên, Tiên du vị tằng hiết" 十五遊神仙, 仙遊未曾歇 (Cảm hứng 感興).
2. Ngày xưa chỉ vong linh, tức là đã đi về cõi tiên. Cũng chỉ người đã chết (uyển từ). ◇ Nho lâm ngoại sử 儒林外史: "Nguyên lai tiện thị tôn ông, quái đạo diện mạo tương tự, khước như hà giá bàn xưng hô? Nan đạo dĩ tiên du liễu ma?" 原來便是尊翁, 怪道面貌相似, 卻如何這般稱呼? 難道已仙遊了麼? (Đệ bát hồi).
3. Tên huyện ở Phúc Kiến.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Rong chơi cõi tiên. Ý nói chết.

▸ Từng từ: 仙遊

仙風 tiên phong

仙風

tiên phong

Từ điển trích dẫn

1. Dáng dấp của tiên.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dáng dấp của tiên. Thường nói: » Tiên phong đạo cốt «.

▸ Từng từ: 仙風

仙龍 tiên long

仙龍

tiên long

Từ điển trích dẫn

1. Tiên và rồng.
2. Tục truyền dân Việt Nam là giòng giống rồng tiên.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Rồng tiên. Tục truyền dân Việt Nam là giòng giống rồng tiên.

▸ Từng từ: 仙龍

八仙 bát tiên

八仙

bát tiên

Từ điển trích dẫn

1. Tám vị tiên trong thần thoại: (1) Gồm Hán Chung Li 漢鐘離, Trương Quả Lão 張果老, Hàn Tương Tử 韓湘子, Lí Thiết Quải 李鐵拐, Tào Quốc Cữu 曹國舅, Lã Động Tân 呂洞賓, Lam Thái Hòa 藍采和 và Hà Tiên Cô 何仙姑. (2) "Thục trung bát tiên" 蜀中八仙: Dung Thành Công 容成公, Lí Nhĩ 李耳, Đổng Trọng Thư 董仲舒, Trương Đạo Lăng 張道陵, Trang Quân Bình 莊君平, Lí Bát Bách 李八百, Phạm Trường Sanh 范長生, Nhĩ Chu Tiên Sanh 爾朱先生.
2. Chỉ tám người đời Đường, đều giỏi uống rượu làm thơ: Lí Bạch 李白, Hạ Tri Chương 賀知章, Lí Thích Chi 李適之, Nhữ Dương Vương Lí Liễn 汝陽王李璉, Thôi Tông Chi 崔宗之, Tô Tấn 蘇晉, Trương Húc 張旭, Tiêu Toại 焦遂.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tám vị tiên, gồm Hán Chung Li 漢鐘離, Trương Quả Lão 張果老, Hàn Tương Tử 韓湘子, Lí Thiết Quải 李鐵拐, Tào Quốc Cữu 曹國舅, Lã Động Tân 呂洞賓, Lam Thái Hòa 藍采和 và Hà Tiên Cô 何仙姑.

▸ Từng từ: 八仙

半仙 bán tiên

半仙

bán tiên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng chỉ hạng người tu luyện Đạo giáo, coi như đã tu được thành tiên một nửa.

▸ Từng từ: 半仙

天仙 thiên tiên

天仙

thiên tiên

Từ điển trích dẫn

1. Người tiên.
2. Đàn bà đẹp, mĩ nữ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Loại người cực cao quý sống ở trên trời. Cung oán ngâm khúc : » Thiên tiên cũng ngảnh Nghê thường trong trăng «.

▸ Từng từ: 天仙

歸仙 quy tiên

歸仙

quy tiên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Về cõi tiên, ý nói chết.

▸ Từng từ: 歸仙

水仙 thủy tiên

水仙

thủy tiên

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

hoa thủy tiên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một loài cây nhỏ, sống bằng nước, hoa đẹp.

▸ Từng từ: 水仙

求仙 cầu tiên

求仙

cầu tiên

Từ điển trích dẫn

1. Tu luyện, dùng thuốc, tịch cốc... để được trường sinh, không bao giờ già. ◇ Lí Thiện 李善: "Vũ Đế tác đồng lộ bàn, thừa thiên lộ, hòa ngọc tiết ẩm chi, dục dĩ cầu tiên" : 武帝作銅露盤, 承天露, 和玉屑飲之, 欲以求仙 (Chú dẫn "Tam phụ cố sự" 注引"三輔故事").

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tìm tiên. Tu tiên.

▸ Từng từ: 求仙

河仙 hà tiên

河仙

hà tiên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một tỉnh tây nam Nam phần Việt Nam, cảnh trí rất đẹp.

▸ Từng từ: 河仙

登仙 đăng tiên

登仙

đăng tiên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lên trời, lên cõi tiên.

▸ Từng từ: 登仙

神仙 thần tiên

神仙

thần tiên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hai loại người ở thế giới khác, trên thế giới loài người. Hát nói của Dương Khuê: » Chẳng Bồng lai Nhược thủy cũng thần tiên «.

▸ Từng từ: 神仙

謫仙 trích tiên

謫仙

trích tiên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ông tiên bị đày xuống trần. Tài tử đa cùng phú của Cao Bá Quát: » Chén tiếu đàm mời mọc trích tiên «.

▸ Từng từ: 謫仙

鳳仙 phượng tiên

鳳仙

phượng tiên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một loài cây, nở hoa về mùa hè, màu đỏ và trắng đẹp mắt.

▸ Từng từ: 鳳仙

仙山集 tiên sơn tập

仙山集

tiên sơn tập

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên tập thơ của Nguyễn Vĩnh Tích.

▸ Từng từ: 仙山集

天仙子 thiên tiên tử

天仙子

thiên tiên tử

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

cây thiên tiên tử (một thứ cỏ dùng làm thuốc)

▸ Từng từ: 天仙子

陸雲仙 lục vân tiên

陸雲仙

lục vân tiên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một cuốn truyện Nôm của Nguyễn Đình Chiểu.

▸ Từng từ: 陸雲仙

仙風道骨 tiên phong đạo cốt

仙風道骨

tiên phong đạo cốt

Từ điển trích dẫn

1. Cốt cách dáng dấp của bậc tiên.
2. Phẩm cách cao thượng, phong độ siêu việt phàm tục. ☆ Tương tự: "phẩm cách thanh cao" 品格清高. ★ Tương phản: "phàm phu tục tử" 凡夫俗子.
3. Gầy còm hết sức. ◎ Như: "cốt sấu như sài, nhất phó tiên phong đạo cốt đích mô dạng" 骨瘦如柴, 一副仙風道骨的模樣 gầy gò như củi, hình dạng giống y một bộ xương khô. ☆ Tương tự: "sấu cốt như sài" 瘦骨如柴.

▸ Từng từ: 仙風道骨

河仙十詠 hà tiên thập vịnh

河仙十詠

hà tiên thập vịnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên tập thơ bằng chữ Hán, vịnh mười cảnh đẹp ở đất Hà tiên, tác giả là Mạc Thiên Tích, có những bào họa lại của các thi gia Trung Hoa và Việt Nam, trong đó có Nguyễn Cư Trinh. Xem tiểu sử tác giả ở vần Tích.

▸ Từng từ: 河仙十詠