Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

1. Sửa sang làm trở lại dạng gốc. ◇ Hậu Hán Thư 後漢書: "Chiếu tu phục Tây Kinh viên lăng" 詔修復西京園陵 (Quang Vũ đế kỉ thượng 光武帝紀上) Xuống chiếu lệnh cho sửa sang lăng mộ Tây Kinh thành như cũ.
2. Khôi phục. ◇ Hậu Hán Thư 後漢書: "Kim phi tướng quân, thùy dữ tu phục tiền tích" 今非將軍, 誰與修復前跡 (Phùng Cổn truyện 馮緄傳) Nay không phải tướng quân, thì cùng ai khôi phục công nghiệp tiền nhân.

▸ Từng từ: 修復

修改 tu cải

修改

tu cải

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

tu bổ, cải thiện

▸ Từng từ: 修改

修業 tu nghiệp

修業

tu nghiệp

Từ điển trích dẫn

1. Xây dựng công nghiệp.
2. Học tập, nghiên cứu về ngành nghề.
3. Ngày nay gọi học sinh ở trường là "tu nghiệp". ◎ Như: "tu nghiệp chứng thư" 修業證書.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sửa chữa học hỏi cho thêm rành nghề.

▸ Từng từ: 修業

修正 tu chánh

修正

tu chánh

Từ điển trích dẫn

1. Tuân hành đạo chính.
2. Chỉ người tuân hành chính đạo. ◇ Tuân Tử 荀子: "Siểm du giả thân, gián tranh giả sơ, tu chánh vi tiếu, chí trung vi tặc, tuy dục vô diệt vong, đắc hồ tai?" 諂諛者親, 諫爭者疏, 修正為笑, 至忠為賊, 雖欲無滅亡, 得乎哉 (Tu thân 修身) Thân gần với kẻ siểm nịnh, xa cách với người dám can gián, đem người tuân theo đạo ngay ra cười chê, coi bậc trung lương là giặc, dù muốn khỏi diệt vong, phỏng có được chăng?
3. Trị lí.
4. Sửa lại cho đúng, làm cho chính xác lại. ☆ Tương tự: "cải chánh" 改正, "tu cải" 修改.
5. Phẩm cách đoan chính. ◇ Hán Thư 漢書: "Cầu tu chánh chi sĩ sử trực gián" 求修正之士使直諫 (Giả San truyện 賈山傳) Tìm người có phẩm cách đoan chính cho làm can gián cương trực.

修正

tu chính

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sửa lại cho đúng.

▸ Từng từ: 修正

修煉 tu luyện

修煉

tu luyện

Từ điển trích dẫn

1. § Cũng viết là: "tu luyện" 修練, "tu luyện" 修鍊.
2. Tu đạo, luyện khí, luyện đan (theo Đạo giáo 道教). ◇ Lữ Nham 呂岩: "Khuyến quân tu tuyện bảo tôn niên, bất cửu thị thần tiên" 勸君修煉保尊年, 不久是神仙 (Ức Giang Nam 憶江南, Từ 詞) Khuyên ngài tu đạo luyện khí giữ gìn tuổi cao, không bao lâu nữa sẽ là thần tiên.
3. Tu dưỡng rèn luyện. ◎ Như: "tu luyện tâm tính" 修煉心性.
4. Học tập trau giồi.
5. Đặc chỉ tu hành (thành tiên).

▸ Từng từ: 修煉

修理 tu lý

修理

tu lý

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

sửa chữa

▸ Từng từ: 修理

修省 tu tỉnh

修省

tu tỉnh

Từ điển trích dẫn

1. Xét mình sửa lỗi. ◇ Dịch Kinh 易經: "Tượng viết: Tiến lôi chấn, quân tử dĩ khủng cụ tu tỉnh" 象曰: 洊雷震, 君子以恐懼修省 (Chấn quái 震卦) Tượng nói: Sấm sét lại đến nữa, quân tử lấy làm kinh sợ mà tu thân sửa lỗi.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xét điều xấu của mình mà sửa chữa.

▸ Từng từ: 修省

修練 tu luyện

修練

tu luyện

Từ điển trích dẫn

1. § Xem "tu luyện" 修煉.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sửa sang và trau giồi cho giỏi.

▸ Từng từ: 修練

修羅 tu la

修羅

tu la

Từ điển trích dẫn

1. "Tu-la" 修羅 một loài giống như quỷ thần, là một đạo trong "lục đạo" 六道: "Thiên, Nhân, A-tu-la, Súc sinh, Ngạ quỷ, Địa ngục" 天, 人, 阿修羅, 畜生, 餓鬼, 地獄.

▸ Từng từ: 修羅

修行 tu hành

修行

tu hành

Từ điển trích dẫn

1. Tu dưỡng đức hạnh. ◇ Trang Tử 莊子: "Bỉ hà nhân giả da? Tu hành vô hữu, nhi ngoại kì hình hài" 彼何人者邪, 修行無有, 而外其形骸 (Đại tông sư 大宗師) Họ là người thế nào? Tu dưỡng đức hạnh, không có (lễ nghi), mà quên cả hình hài bên ngoài của mình.
2. Tu tập thực hành. ◇ Hán Thư 漢書: "Tu hành tiên vương chi đạo" 修行先王之道 (Nghiêm Bành Tổ truyện 嚴彭祖傳) Tu tập thực hành đạo của các vua trước.
3. Học Phật, học đạo. ◇ Vương Kiến 王建: "Tu hành cận nhật hình như hạc, Đạo dẫn đa thì cốt tự miên" 修行近日形如鶴, 導引多時骨似綿 (Tặng Thái Thanh Lô đạo sĩ 贈太清盧道士) Tu hành gần đây hình hài (gầy gò) như chim hạc, Theo phép đạo dẫn lâu ngày xương (mềm yếu) tựa bông gòn.
4. Phiếm chỉ tiết tháo đức hạnh. ◇ Đông Quan Hán kí 東觀漢記: "Đệ Ngũ Luân, tự Bá Ngư, Kinh Triệu Trường Lăng nhân, tu hành thanh bạch" 第五倫, 字伯魚, 京兆長陵人, 修行清白 (Đệ Ngũ Luân truyện 第五倫傳) Đệ Ngũ Luân, tự Bá Ngư, người ở Trường Lăng, Kinh Triệu, tiết tháo đức hạnh thanh bạch.
5. Phẩm hạnh tốt. ◇ Lưu Hướng 劉向: "Nguyện đại vương tuyển lương phú gia tử hữu tu hành giả dĩ vi lại" 願大王選良富家子有修行者以為吏 (Thuyết uyển 說苑, Thiện thuyết 善說) Xin đại vương tuyển lựa con em nhà giàu lương thiện có phẩm hạnh tốt để làm chức lại.
6. Hành thiện tích đức.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ăn ở cư xử và làm theo đúng luật lệ của một tông giáo. Đoạn trường tân thanh : » Quy sưu quy Phật tu hàng bấy lâu «.

▸ Từng từ: 修行

修补 tu bổ

修补

tu bổ

giản thể

Từ điển phổ thông

tu bổ, sửa chữa

▸ Từng từ: 修补

修補 tu bổ

修補

tu bổ

phồn thể

Từ điển phổ thông

tu bổ, sửa chữa

Từ điển trích dẫn

1. Sửa sang, bổ sung. ☆ Tương tự: "bổ chuế" 補綴, "tu lí" 修理.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sửa sang cho tốt đẹp và thêm thắt cho đầy đủ.

▸ Từng từ: 修補

修訂 tu đính

修訂

tu đính

phồn thể

Từ điển phổ thông

soát lại, xem lại, duyệt lại

▸ Từng từ: 修訂

修订 tu đính

修订

tu đính

giản thể

Từ điển phổ thông

soát lại, xem lại, duyệt lại

▸ Từng từ: 修订

修身 tu thân

修身

tu thân

Từ điển trích dẫn

1. Rèn luyện thân tâm, hàm dưỡng đức tính.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sửa mình. Ca dao: » Làm trai quyết chí tu thân, Công danh chớ vội nợ nần chớ lo «.

▸ Từng từ: 修身

修辞 tu từ

修辞

tu từ

giản thể

Từ điển phổ thông

tu từ (ngôn ngữ)

▸ Từng từ: 修辞

修辭 tu từ

修辭

tu từ

phồn thể

Từ điển phổ thông

tu từ (ngôn ngữ)

▸ Từng từ: 修辭

修道 tu đạo

修道

tu đạo

Từ điển trích dẫn

1. Tu tập đạo đức học vấn.
2. Tín đồ tôn giáo học tập giới luật, giáo nghĩa.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sửa mình theo đúng một đường lối nào.

▸ Từng từ: 修道

修飾 tu sức

修飾

tu sức

phồn thể

Từ điển phổ thông

trang điểm, trang trí

▸ Từng từ: 修飾

修養 tu dưỡng

修養

tu dưỡng

Từ điển trích dẫn

1. Đạo gia tu luyện dưỡng tính. ◇ Triệu Dữ Thì 趙與時: "Liễu Công Quyền thư như thâm san đạo sĩ, tu dưỡng dĩ thành, thần khí thanh kiện, vô nhất điểm trần tục" 柳公權書如深山道士, 修養已成，神氣清健, 無一點塵俗 (Tân thối lục 賓退錄, Quyển nhị) Liễu Công Quyền thư như đạo sĩ trong núi sâu, tu luyện đã thành, thần khí thanh sảng, không còn chút gì trần tục.
2. Tu trì hàm dưỡng học vấn đạo đức.
3. Học tập, mô phỏng.
4. Nghỉ ngơi điều dưỡng. ◇ Tăng Thụy 曾瑞: "Trừ khử phù hoa, tu dưỡng tàn khu, an bài mộ cảnh" 除去浮花, 修養殘軀, 安排暮景 (Tiêu biến 哨遍, Thôn cư 村居, Sáo khúc 套曲) Trừ bỏ phù hoa, nghỉ ngơi điều dưỡng thân tàn, yên ổn tuổi già cảnh muộn.
5. Phẩm đức, phong độ. ◎ Như: "tha thị nhất vị ngận hữu tu dưỡng đích nhân" 他是一位很有修養的人 ông ấy là một người rất có phong độ đạo đức.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sửa sang nuôi nấng cho tốt đẹp.

▸ Từng từ: 修養

修饬 tu sức

修饬

tu sức

giản thể

Từ điển phổ thông

trang điểm, trang trí

▸ Từng từ: 修饬

培修 bồi tu

培修

bồi tu

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

bồi đắp đất cho các công trình đất để tu sửa

▸ Từng từ: 培修

女修 nữ tu

女修

nữ tu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người đàn bà đi tu — Dòng tu dành cho đàn bà.

▸ Từng từ: 女修

撰修 soạn tu

撰修

soạn tu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sửa chữa biên chép lại một cuốn sách.

▸ Từng từ: 撰修

焚修 phần tu

焚修

phần tu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đốt nhang mà sửa mình. Chỉ sự tu hành.

▸ Từng từ: 焚修

真修 chân tu

真修

chân tu

Từ điển trích dẫn

1. Tinh thành tu trì. ◇ Trần Nhữ Nguyên 陳汝元: "Nhưng tại kinh sư kí trụ, hoàn kì tịnh độ chân tu" 仍在京師寄住, 還期淨土真修 (Kim liên kí 金蓮記, Chứng quả 證果).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Theo đạo để thành thật sửa mình chứ không phải vì mục đích nào khác.

▸ Từng từ: 真修

維修 duy tu

維修

duy tu

Từ điển trích dẫn

1. Bảo trì và sửa chữa. ◎ Như: "giá bộ cơ khí bảo chứng kì tam niên, bảo chứng kì nội khả miễn phí duy tu" 這部機器保證期三年，保證期內可免費維修. ◇ Chu Nhi Phục 周而復: "Mỗi nhất bộ cơ khí, tha đô thục tất. Nhất thính cơ khí thân thiết đích thanh âm, tha tựu tri đạo xá địa phương cai duy tu" 每一部機器, 他都熟悉. 一聽機器親切的聲音, 他就知道啥地方該維修 (Thượng Hải đích tảo thần 上海的早晨, Đệ tứ bộ ngũ thập 第四部五十).

▸ Từng từ: 維修

編修 biên tu

編修

biên tu

Từ điển trích dẫn

1. Tên chức quan. § Đời Tống thiết đặt "sử quán biên tu" 史館編修; dưới đời Minh đời Thanh, chỉ chức quan thuộc Hàn Lâm viện, giữ việc biên chép quốc sử.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chức quan thuộc Hàn lâm viện, hàm Chánh thất phẩm, giữ việc chép sử. Nguyễn Công Trứ cũng từng giữ chức biên tu Sử quán dưới triều Minh Mệnh.

▸ Từng từ: 編修

裝修 trang tu

裝修

trang tu

Từ điển trích dẫn

1. Trang hoàng, sửa sang. ◇ Ba Kim 巴金: "Tả biên đích nhất gia thuyết thị nhân vị cổ đông môn náo ý kiến tiện đình nghiệp bả phô tử đính cấp liễu nhất gia mại tạp hóa đích, như kim chánh tại trang tu môn diện" 左邊的一家說是因為股東們鬧意見便停業把鋪子頂給了一家賣雜貨的, 如今正在裝修門面 (Hoàn hồn thảo 還魂草).
2. Chỉ các thứ bày biện, trang bị trong nhà (cửa vào, cửa sổ, nhà bếp, tường vách...). ◇ Nhi nữ anh hùng truyện 兒女英雄傳: "Kim, Ngọc tỉ muội tại đông tây gian phân trụ, ốc lí đích trang tu cách đoạn đô thị nhất dạng" 金玉姊妹在東西間分住, 屋裏的裝修隔斷都是一樣 (Đệ nhị cửu hồi).

▸ Từng từ: 裝修

重修 trùng tu

重修

trùng tu

Từ điển trích dẫn

1. Hiệu đính hoặc biên soạn lại. ◇ Tống sử 宋史: "Mệnh sử quán trùng tu Huy Tông Đại Quan dĩ tiền thật lục" 命史館重修徽宗大觀以前實錄 (Cao Tông kỉ bát 高宗紀八).
2. Sửa sang lại. ◇ Phạm Trọng Yêm 范仲淹: "Bách phế câu hưng, nãi trùng tu Nhạc Dương Lâu, tăng kì cựu chế" 百廢俱興, 乃重修岳陽樓, 增其舊制 (Nhạc Dương Lâu (Nhạc Dương Lâu kí 岳陽樓記).
3. Tại trường chuyên môn, nếu kết quả khảo thí học kì chưa đạt 50%, phải học tập trở lại, gọi là "trùng tu" 重修.

▸ Từng từ: 重修

隱修 ẩn tu

隱修

ẩn tu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người sống nơi kín đáo để tu hành.

▸ Từng từ: 隱修

齊修 tề tu

齊修

tề tu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nói tắt của Tu thân tề gia ( rửa mình, trị nhà mình, công việc của người học đạo Nho ). Tụng Tây hồ phú của Nguyễn Huy Lượng: » Hiệu trị bình đành sắp dưới tề tu «.

▸ Từng từ: 齊修

修多羅 tu đa la

修多羅

tu đa la

Từ điển trích dẫn

1. "Tu-đa-la" 修多羅 dịch âm tiếng Phạn "sūtra", nghĩa là "kinh" 經. Đem những lời Phật đã nói chép lại thành sách, gọi là kinh. Nói đủ phải nói là khế kinh, nghĩa là kinh Phật nói đúng lí đúng cơ, không sai một chút nào vậy. § Có bản dịch là "tu-đố-lộ". Còn viết là "Tu-tha-la" 修他羅.

▸ Từng từ: 修多羅

修辭學 tu từ học

修辭學

tu từ học

Từ điển trích dẫn

1. Môn học về phương pháp trau giồi nghệ thuật văn chương.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Môn học về cách trau giồi câu văn.

▸ Từng từ: 修辭學

阿修羅 a tu la

阿修羅

a tu la

Từ điển trích dẫn

1. Một trong "lục đạo" 六道 sáu nẻo tái sinh, khi thì được xem là hạnh phúc hơn người, khi bị xem là đau khổ hơn ("đọa xứ" 墮處). Loại "A-tu-la" 阿修羅 hạnh phúc là các loài chư thiên cấp thấp, sống trên núi "Tu-di" 須彌 hoặc trong các lâu đài trong hư không. Loại "A-tu-la" đau khổ là loài chống lại chư thiên.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một vị thần, theo sự tin tưởng của tín đồ Phật giáo Ấn Độ thời trước.

▸ Từng từ: 阿修羅

不修边幅 bất tu biên bức

不修边幅

bất tu biên bức

giản thể

Từ điển phổ thông

ăn mặc luộm thuộm, lếch thếch, cẩu thả

▸ Từng từ: 不修边幅

不修邊幅 bất tu biên bức

不修邊幅