Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

1. Mưa đêm. ◇ Lí Thương Ẩn 李商隱: "Hà đương cộng tiễn tây song chúc, Khước thoại Ba San dạ vũ thì" 何當共剪西窗燭, 卻話巴山夜雨時 (Dạ vũ kí bắc 夜雨寄北) Bao giờ cùng cắt nến bên cửa sổ phía tây, Lại được nói chuyện lúc mưa đêm trên núi Ba Sơn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mưa đêm.

▸ Từng từ: 夜雨

春雨 xuân vũ

春雨

xuân vũ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mưa xuân, thứ mưa nhỏ giúp cây cối nảy nở mau chóng. Chỉ ơn vua.

▸ Từng từ: 春雨

暴雨 bạo vũ

暴雨

bạo vũ

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

mưa xối xả, mưa dông

Từ điển trích dẫn

1. Mưa mạnh gấp. ◇ Quản Tử 管子: "Thì vũ cam lộ bất giáng, phiêu phong bạo vũ sổ trăn" 時雨甘露不降, 飄風暴雨數臻 (Tiểu Khuông 小匡).
2. Mưa lớn đến thình lình.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mưa lớn và thình lình.

▸ Từng từ: 暴雨

殘雨 tàn vũ

殘雨

tàn vũ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mưa lác đác sắp dứt.

▸ Từng từ: 殘雨

法雨 pháp vũ

法雨

pháp vũ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ giáo lí nhà Phật, vì giáo lí nhà Phật ban cho khắp chúng sinh, giống như mưa rơi, nhuần thấm muôn loài cây cỏ.

▸ Từng từ: 法雨

淫雨 dâm vũ

淫雨

dâm vũ

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

mưa dầm

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mưa lâu. Mưa dầm.

▸ Từng từ: 淫雨

澤雨 trạch vũ

澤雨

trạch vũ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trận mưa lành, rưới cho vạn vật.

▸ Từng từ: 澤雨

甘雨 cam vũ

甘雨

cam vũ

Từ điển trích dẫn

1. Mưa lành, mưa hợp thời. ◇ Hoài Nam Tử 淮南子: "Cam vũ thì giáng, ngũ cốc phiền thực" 甘雨時降, 五穀蕃植 (Chủ thuật huấn 主術訓).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mưa lành, giúp cây cỏ sinh trưởng.

▸ Từng từ: 甘雨

硬雨 ngạnh vũ

硬雨

ngạnh vũ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mưa cứng, tức mưa đá.

▸ Từng từ: 硬雨

祈雨 kì vũ

祈雨

kì vũ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Làm lễ cầu mưa.

▸ Từng từ: 祈雨

穀雨 cốc vũ

穀雨

cốc vũ

Từ điển trích dẫn

1. Tên một tiết khí trong 24 tiết, ngày 20 hoặc 21 tháng 4 dương lịch. ◇ Dật Chu thư 逸周書: "Xuân tam nguyệt trung khí: vũ thủy, xuân phân, cốc vũ" 春三月中氣: 雨水, 春分, 穀雨 (Chu nguyệt 周月).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mưa lành, tên thời tiết, vào các ngày 20 hoặc 21 tháng tư dương lịch.

▸ Từng từ: 穀雨

紅雨 hồng vũ

紅雨

hồng vũ

Từ điển trích dẫn

1. Tạp loạn phồn thịnh. ◇ Ân Nghiêu Phiên 殷堯藩: "Âu tán bạch vân trầm viễn phố, Hoa phi hồng vũ tống tàn xuân" 鷗散白雲沉遠浦, 花飛紅雨送殘春 (Tương khẩu trở phong 襄口阻風) Chim âu phân tán, mây trắng chìm bến sông xa, Hoa bay loạn xạ tiễn xuân tàn. ☆ Tương tự: "tân phân" 繽紛.

▸ Từng từ: 紅雨

舊雨 cựu vũ

舊雨

cựu vũ

Từ điển trích dẫn

1. Mưa cũ, chỉ bạn cũ. § Đỗ Phủ nằm bệnh ở Trường An, nhớ bạn cũ tuy trời mưa cũng đến thăm, nay các người bạn mới không như vậy. ◇ Đỗ Phủ 杜甫: "Thường thì xa mã chi khách, cựu, vũ lai; kim, vũ bất lai" 常時車馬之客, 舊, 雨來; 今, 雨不來 (Thu thuật 秋述) Lúc thường khách ngựa xe, xưa, trời mưa lại; nay, trời mưa không lại.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ tình bạn cũ.

▸ Từng từ: 舊雨

良雨 lương vũ

良雨

lương vũ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trận mưa tốt, đúng lúc.

▸ Từng từ: 良雨

雨淚 vũ lệ

雨淚

vũ lệ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nước mát ròng ròng như mưa.

▸ Từng từ: 雨淚

雨砲 vũ pháo

雨砲

vũ pháo

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đạn bắn như mưa. Chỉ nỗi hiểm nguy ngoài mặt trận. Văn tế trận vong tướng sĩ của Nguyễn Văn Thành: » Rồi lại từ Đồ bàn Nam ngãi lấy Phú Xuân mà thẳng tới Thăng Long, biết bao phen vũ pháo vân thê, đất Lũng Thục lăn vào nơi hiểm cố «.

▸ Từng từ: 雨砲

雨蛙 vũ oa

雨蛙

vũ oa

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

con chẫu chuộc

▸ Từng từ: 雨蛙

雨集 vũ tập

雨集

vũ tập

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mưa gom lại, ý nói mưa nhiều.

▸ Từng từ: 雨集

雨雪 vũ tuyết

雨雪

vũ tuyết

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mưa và tuyết rơi.

▸ Từng từ: 雨雪

雨露 vũ lộ

雨露

vũ lộ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mưa và sương đọng. Mưa móc. Chỉ ơn vua ban khắp, cũng như mưa như sương nhuần thấm muôn loài cây cỏ. Tụng Tây hồ phú của Nguyễn Huy Lượng: » Trên dưới đều rồng mây cá nước phải duyên, giọt vũ lộ tưới đôi hàng uyên lộ «.

▸ Từng từ: 雨露

雲雨 vân vũ

雲雨

vân vũ

Từ điển trích dẫn

1. Mây và mưa. ◇ Lí Thân 李紳: "Tà dương miết ánh thiển thâm thụ, Vân vũ phiên mê nhai cốc gian" 斜陽瞥映淺深樹, 雲雨翻迷崖谷間 (Nam lương hành 南梁行).
2. Chỉ trên trời cao, thiên giới. ◇ Triệu Hỗ 趙嘏: "Hạc ngự hồi phiêu vân vũ ngoại, Lan đình bất tại quản huyền trung" 鶴馭迴飄雲雨外, 蘭亭不在管絃中 (Kim niên tân tiên bối... 今年新先輩...).
3. Tỉ dụ nam nữ hoan hợp. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Giả Thụy tâm trung nhất hỉ, đãng du du đích giác đắc tiến liễu kính tử, dữ Phụng Thư vân vũ nhất phiên" 賈瑞心中一喜, 蕩悠悠的覺得進了鏡子, 與鳳姐雲雨一番 (Đệ thập nhị hồi) Giả Thụy mừng lắm, mê mẩn đi vào trong gương, cùng Phượng Thư vui cuộc mây mưa.
4. Tỉ dụ phân li, vĩnh biệt. § Nguồn gốc: ◇ Vương Xán 王粲: "Phong lưu vân tán, Nhất biệt như vũ" 風流雲散, 一別如雨 (Tặng thái tử Đốc 贈蔡子篤).
5. Tỉ dụ nhân tình thế thái phản phúc vô thường. § Nguồn gốc: ◇ Đỗ Phủ 杜甫: "Phiên thủ tác vân phúc thủ vũ" 翻手作雲覆手雨 (Bần giao hành 貧交行). ◇ Lưu Nhân 劉因: "Nhân tình vân vũ Cửu Nghi san, Thế lộ phong đào Bát Tiết than" 人情雲雨九疑山, 世路風濤八節灘 (Nhân tình 人情).
6. Tỉ dụ ân trạch. ◇ Hậu Hán Thư 後漢書: "Thác nhật nguyệt chi mạt quang, bị vân vũ chi ác trạch" 託日月之末光, 被雲雨之渥澤 (Đặng Chất truyện 鄧騭傳).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mây mưa. Chỉ việc trai gái ăn nằm với nhau. Do điển Sở Tương Vương tới đất Cao đường, nằm mơ thấy một người con gái đẹp tới ân ái với mình. Nàng nói rằng: » Thiếp là thần nữ núi Vu sơn, buổi sáng làm mây buổi tối làm mưa «.

▸ Từng từ: 雲雨

雷雨 lôi vũ

雷雨

lôi vũ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mưa gió sấm sét.

▸ Từng từ: 雷雨

風雨 phong vũ

風雨

phong vũ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Gió và mưa. Mưa gió. Phong vũ thôi thi tứ: 風雨催詩思 ( Cổ thi ). Cái thi tứ nhanh như gió mưa đun đẩy. » Tay tiên gió táp mưa sa « ( Kiều ). » Đêm phong vũ lạnh lùng có một «. ( Cung oán ngâm khúc ).

▸ Từng từ: 風雨

驟雨 sậu vũ

驟雨

sậu vũ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mưa rào. Trận mưa thình lình.

▸ Từng từ: 驟雨

催花雨 thôi hoa vũ

催花雨

thôi hoa vũ

Từ điển trích dẫn

1. Trận mưa giục hoa nở. Chỉ mưa xuân. ◇ Hoa Ấu Vũ 華幼武: "Dạ thâm thác nhận thôi hoa vũ, Mộng giác kinh văn chiết trúc thanh" 夜深錯認催花雨, 夢覺驚聞折竹聲 (Thứ vận khúc lâm xuân tuyết 次韻曲林春雪) Đêm sâu lầm tưởng mưa xuân giục, Mộng tỉnh hoảng nghe gãy tiếng tre.

▸ Từng từ: 催花雨

灑淚雨 sái lệ vũ

灑淚雨

sái lệ vũ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mưa nhỏ lệ, tức mưa Ngâu vào tháng 7 âm lịch, coi như nước mắt của Ngưu lang và Chức nữ.

▸ Từng từ: 灑淚雨

量雨表 lượng vũ biểu

量雨表

lượng vũ biểu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dụng cụ thiên văn, dùng để đo mực nước mưa tại một vùng.

▸ Từng từ: 量雨表

風雨表 phong vũ biểu

風雨表

phong vũ biểu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vật dụng để biết khí hậu thời tiết.

▸ Từng từ: 風雨表

別風淮雨 biệt phong hoài vũ

別風淮雨

biệt phong hoài vũ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mưa to gió lớn. Mưa dầm gió bấc.

▸ Từng từ: 別風淮雨

夏雨雨人 hạ vũ vú nhân

夏雨雨人

hạ vũ vú nhân

Từ điển trích dẫn

1. Mùa hạ mưa xuống đúng khi dân đang mong đợi. Tỉ dụ ân huệ ban ra đúng thời giúp dân. ◇ Lưu Hướng 劉向: "Ta tư hồ! Ngã cùng tất hĩ! Ngô bất năng dĩ xuân phong phong nhân, ngô bất năng dĩ hạ vũ vú nhân, ngô cùng tất hĩ!" 嗟茲乎! 我窮必矣! 吾不能以春風風人, 吾不能以夏雨雨人, 吾窮必矣! (Thuyết uyển 說苑, Quý đức 貴德).

▸ Từng từ: 夏雨雨人

未雨綢繆 vị vũ trù mâu

未雨綢繆

vị vũ trù mâu

Từ điển trích dẫn

1. Cú vọ khi trời chưa đổ mưa đã lo sửa chữa tổ nó ở, tức là biết phòng xa. ◇ Thi Kinh 詩經: "Đãi thiên chi vị âm vũ, Triệt bỉ tang đỗ, Trù mâu dũ hộ" 迨天之未陰雨, 徹彼桑土, 綢繆牖戶 (Bân phong 豳風, Si hào 鴟鴞) Kịp khi trời chưa đổ mưa u ám, Bóc lấy vỏ của rễ cây dâu kia, Chằng buộc lại những lỗ trống, những kẽ hở.

▸ Từng từ: 未雨綢繆

歐風美雨 âu phong mĩ vũ

歐風美雨

âu phong mĩ vũ

Từ điển trích dẫn

1. Gió Âu mưa Mĩ. Chỉ sự truyền nhập tập tục hoặc lối sống của các quốc gia tây phương Âu Mĩ.
2. Chỉ sự xâm lấn của Âu Mĩ. ◇ Thu Cẩn 秋瑾: "Ta phù! Âu phong Mĩ vũ, đốt đốt bức nhân, thôi nguyên họa thủy, thị thùy chi cữu?" 嗟夫! 歐風美雨, 咄咄逼人, 推原禍始, 是誰之咎? (Tự nghĩ hịch văn 自擬檄文, Chi nhị 之二).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Gió Âu mưa Mĩ. Chỉ các ảnh hưởng của người Tây phương lan tràn các vùng khác.

▸ Từng từ: 歐風美雨

久旱逢甘雨 cửu hạn phùng cam vũ

久旱逢甘雨

cửu hạn phùng cam vũ

Từ điển trích dẫn

1. Chịu nắng hạn lâu ngày mừng gặp được mưa lành. Tỉ dụ ước nguyện từ lâu bây giờ được thỏa, vui mừng khôn xiết. ◎ Như: bốn điều đắc ý trên đời là: "cửu hạn phùng cam vũ, tha hương ngộ cố tri, động phòng hoa chúc dạ, kim bảng quải danh thì" 久旱逢甘雨, 他鄉遇故知, 洞房花燭夜, 金榜掛名時.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nắng cạn lâu ngày, ý nói chờ đợi lâu ngày mà được thỏa lòng.

▸ Từng từ: 久旱逢甘雨