蓬 - bồng
帳蓬 trướng bồng

trướng bồng

phồn thể

Từ điển phổ thông

cái lều, lán, trại

▸ Từng từ:
桑蓬 tang bồng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nói tắc của chữ Tang hồ bồng thỉ , cây cung bằng gỗ dâu và mũi tên bằng cỏ bồng, chỉ sự tung hoành vùng vẫy của kẻ nam nhi. Tục Trung Hoa thời xưa, nhà quyền quý sinh con trai thì người cha lấy cung dâu tên bồng bắn đi bốn phương. Thơ Nguyễn công Trứ: » Sạch nợ tang bồng mới kể người «.

▸ Từng từ:
萍蓬 bình bồng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một loại thực vật, ta gọi là cây bèo Nhật Bản ( nuphar japonicum ) — Ta còn hiểu là trôi nổi như cánh bèo. Hát nói của Tản Đà có câu: » Bình bồng mặt nước chân mây. Đêm đêm sương tuyết ngày ngày nắng mưa «.

▸ Từng từ:
蓬勃 bồng bột

Từ điển trích dẫn

1. Hưng thịnh, tràn trề, rầm rộ, sôi nổi. ◎ Như: "bồng bột phát triển" phát triển mạnh mẽ, "triêu khí bồng bột" sức sống tràn trề.
2. ☆ Tương tự: "hoán phát" , "hưng thịnh" .
3. ★ Tương phản: "suy lạc" , "nuy súc" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vẻ xanh tốt hưng thịnh của cây cỏ — Vẻ nóng nảy mạnh mẽ.

▸ Từng từ:
蓬壺 bồng hồ

Từ điển trích dẫn

1. Tức "Bồng Lai" . Theo truyền thuyết xưa là núi ngoài biển chỗ tiên ở. ◇ Vương Gia : "Tam Hồ tắc hải trung tam san dã. Nhất viết Phương Hồ, tắc Phương Trượng dã; nhị viết Bồng Hồ, tắc Bồng Lai dã; tam viết Doanh Hồ, tắc Doanh Châu dã. Hình như hồ khí" . , ; , ; , . (Thập di kí , Cao Tân ).

▸ Từng từ:
蓬山 bồng sơn

Từ điển trích dẫn

1. Tức núi "Bồng Lai" , theo truyền thuyết là chỗ tiên ở. Sau chỉ cảnh tiên. ◇ Lí Thương Ẩn : "Bồng Lai thử khứ vô đa lộ, Thanh điểu ân cần vị thám khan" , (Vô đề kì tứ ) Từ đây tới Bồng Lai không có nhiều lối, Nhờ chim xanh vì ta mà ân cần thăm dò.

▸ Từng từ:
蓬島 bồng đảo

Từ điển trích dẫn

1. Tức "Bồng Lai" , một trong ba đảo ở biển "Bột Hải" , tương truyền là có tiên ở.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tức Bồng Lai, một trong ba đảo ở biển Bột hải, tương truyền là có tiên ở — Ta còn chỉ nhũ hoa của phụ nữ.

▸ Từng từ:
蓬廬 bồng lư

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nhà lợp bằng cỏ Bồng. Chỉ nhà nghèo.

▸ Từng từ:
蓬心 bồng tâm

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lòng dạ nhỏ bé, không đạt tới chỗ cao xa.

▸ Từng từ:
蓬戶 bồng hộ

Từ điển trích dẫn

1. Nhà lợp bằng cỏ bồng. Hình dung nhà nghèo khốn. Sau chỉ người nghèo khó. ◇ Vu Khiêm : "Dã thủy oanh hu thạch kính tà, Tất môn bồng hộ lưỡng tam gia" , (Thôn xá đào hoa ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cổng làm bằng cỏ bồng bện lại. Chỉ cảnh nhà nghèo khổ. Cũng nói là Bồng hộ úng dũ ( cổng làm bằng cỏ bồng, cửa sổ, nhà bằng miệng cái vò sành ).

▸ Từng từ:
蓬矢 bồng thỉ

Từ điển trích dẫn

1. Mũi tên bằng cỏ bồng. Xem "tang hồ bồng thỉ" .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mũi tên bằng cỏ bồng. Cũng nói tang bồng hồ thỉ ( thật ra phải nói Tang hồ bồng thỉ, cung bằng gỗ dâu, tên bằng cỏ bồng ). Chỉ chí khí làm trai ngang dọc bốn phương. Tục Trung Hoa ngày xưa, sinh con trai thì lấy cung dâu tên bồng bắn đi bốn phương.

▸ Từng từ:
蓬舍 bồng xá

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Bồng lư .

▸ Từng từ:
蓬茸 bồng nhung

Từ điển trích dẫn

1. Vẻ tươi tốt của thảo mộc.
2. Tạp loạn, rối bù. ◇ Quách Mạt Nhược : "(Ngư phủ) đầu phát bồng nhung, tu nhiêm mãn giáp" (), 滿 (Tinh không , Cô trúc quân chi nhị tử ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vẻ tươi tốt của thảo mộc.

▸ Từng từ:
蓬莱 bồng lai

bồng lai

giản thể

Từ điển phổ thông

chốn Bồng Lai (đạo Phật)

▸ Từng từ:
蓬萊 bồng lai

bồng lai

phồn thể

Từ điển phổ thông

chốn Bồng Lai (đạo Phật)

Từ điển trích dẫn

1. Chỉ cỏ mãng.
2. Núi tiên ở trong biển "Bột Hải" .
3. Tên cung điện thời nhà Đường.
4. Tên huyện.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xem Bồng đảo .

▸ Từng từ:
蓬葆 bồng bảo

Từ điển trích dẫn

1. Tóc rối bù (như cỏ bồng cỏ bảo). ◇ Hán Thư : "Đương thử chi thì, đầu như bồng bảo, cần khổ chí hĩ" , , (Yến Thứ Vương Lưu Đán truyện ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tóc rối bời.

▸ Từng từ:
蓬蓬 bồng bồng

Từ điển trích dẫn

1. Xanh tốt mậu thịnh. ◇ Thi Kinh : "Duy tạc chi chi, Kì diệp bồng bồng" , (Tiểu nhã , Thải thục ) Chỉ có cành tạc, Thì lá tươi tốt rườm rà.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vẻ xanh tốt hưng thịnh.

▸ Từng từ:
蓬蓽 bồng tất

Từ điển trích dẫn

1. Cỏ bồng cỏ tất. Chỉ chỗ ở nghèo nàn. Tỉ dụ cảnh nhà bần cùng.
2. Chỉ nhà ở của mình (khiêm xưng). ◇ Kim Bình Mai : "Kim nhật hạnh mông thanh cố, bồng tất sanh quang" , (Đệ tứ thập cửu hồi).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nói tất cả Bồng hộ tất môn ( cổng bằng cỏ bồng, cửa bằng cỏ tất ), chỉ cảnh nhàn vi, chưa ra làm quan. Hát nói của Nguyễn Công Trứ có câu: » Lúc vị ngộ hốt tàng nơi bồng tất «.

▸ Từng từ:
蓬薄 bồng bạc

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái rèm đan bằng cỏ Bồng.

▸ Từng từ:
蓬門 bồng môn

Từ điển trích dẫn

1. ☆ Tương tự: "bồng hộ" .

▸ Từng từ:
蓬首 bồng thủ

Từ điển trích dẫn

1. Đầu tóc rối bù.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đầu tóc rối bời.

▸ Từng từ:
蓬髮 bồng phát

Từ điển trích dẫn

1. Tóc rối.

▸ Từng từ:
桑弧蓬矢 tang hồ bồng thỉ

Từ điển trích dẫn

1. Ngày xưa khi sinh con trai, lấy gỗ cây dâu làm cung, lấy cỏ bồng làm tên, hướng lên trời bắn ra bốn phương, ý mong sau này con trai trưởng thành sẽ tung hoành bay bổng khắp bốn phương trời. ◇ Lễ Kí : "Quốc quân thế tử sanh (...) xạ nhân dĩ tang hồ bồng thỉ lục, xạ thiên địa tứ phương" (...) , (Nội tắc ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xem Tang bồng .

▸ Từng từ:
蓬头历齿 bồng đầu lịch xỉ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tóc rối răng thưa, chỉ tuổi già.

▸ Từng từ: 齿
蓬蓬勃勃 bồng bồng bột bột

Từ điển trích dẫn

1. Vẻ xum xuê, mậu thịnh. ◎ Như: "thảo mộc bồng bồng bột bột" cây cỏ xum xuê.

▸ Từng từ:
蓬頭厤齒 bồng đầu lịch xỉ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tóc rối răng thưa, chỉ tuổi già.

▸ Từng từ:
蓬頭垢面 bồng đầu cấu diện

Từ điển trích dẫn

1. Đầu bù mặt bẩn. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Tình Văn tứ ngũ nhật thủy mễ bất tằng triêm nha, yêm yêm nhược tức, như kim hiện tòng kháng thượng lạp liễu hạ lai, bồng đầu cấu diện, lưỡng cá nữ nhân sam giá khởi lai khứ liễu" , , , , (Đệ thất thập thất hồi) Tình Văn đã bốn năm ngày không một tí nước cháo dính răng, thoi thóp hơi thở, giờ bị kéo từ trên giường xuống, đầu bù tóc rối, hai người đàn bà xốc đi.

▸ Từng từ:
蓬頭歷齒 bồng đầu lịch xỉ

Từ điển trích dẫn

1. Đầu bù răng thưa. Hình dung vẻ người già nua. ◇ Dữu Tín : "Hạc phát kê bì, Bồng đầu lịch xỉ" , (Trúc trượng phú ).

▸ Từng từ: