Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

1. Tập trung tinh thần. ◇ Thẩm Tác Triết 沈作哲: "Mỗi bế môn phần hương, tĩnh đối cổ nhân, ngưng thần trứ thư" 每閉門焚香, 靜對古人, 凝神著書 (Ngụ giản 寓簡, Quyển lục) Thường đóng cửa đốt hương, lặng lẽ đối diện với người xưa, tập trung tinh thần biên soạn sách.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Gom tụ tinh thần lại, tức là chú ý. Có nghĩa như Định thần.

▸ Từng từ: 凝神

凶神 hung thần

凶神

hung thần

Từ điển trích dẫn

1. Thần hung ác.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ông thần hại người.

▸ Từng từ: 凶神

出神 xuất thần

出神

xuất thần

Từ điển trích dẫn

1. Thần hồn bay ra khỏi xác. ◇ Tây du kí 西遊記: "Nguyên lai Hành Giả na nhất bổng bất tằng đả sát yêu tinh, yêu tinh xuất thần khứ liễu" 原來行者那一棒不曾打殺妖精, 妖精出神去了 (Đệ nhị thất hồi).
2. Ngẩn người ra, ngây ra (vì chuyên chú vào một việc gì). ◇ Văn minh tiểu sử 文明小史: "Xuất thần tế khán, khán hoàn liễu nhất biến" 出神細看, 看完了一遍 (Đệ ngũ tứ hồi).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đầu óc chuyên chú vào một việc gì — Hay giỏi vượt hẳn lên.

▸ Từng từ: 出神

國神 quốc thần

國神

quốc thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vị anh hùng chết đi, được cả nước thờ.

▸ Từng từ: 國神

土神 thổ thần

土神

thổ thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Thổ công 土公.

▸ Từng từ: 土神

多神 đa thần

多神

đa thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nói về thứ tín ngưỡng không chuyên nhất, thờ nhiều vị thần cùng lúc.

▸ Từng từ: 多神

天神 thiên thần

天神

thiên thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vị thần trên trời.

▸ Từng từ: 天神

女神 nữ thần

女神

nữ thần

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

nữ thần, tiên nữ

▸ Từng từ: 女神

媼神 ảo thần

媼神

ảo thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một tên chỉ thần đất, thổ thần.

▸ Từng từ: 媼神

安神 an thần

安神

an thần

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

trấn an tinh thần, làm dịu tinh thần

Từ điển trích dẫn

1. Ngưng tụ tinh thần.
2. Làm cho tinh thần yên định. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Vương phu nhân khứ hậu, Giả mẫu khiếu Uyên Ương trảo ta an thần định phách đích dược, án phương cật liễu" 王夫人去後, 賈母叫鴛鴦找些安神定魄的藥, 按方吃了 (Đệ cửu thập ngũ hồi) Sau khi Vương phu nhân về, Giả mẫu bảo Uyên ương tìm chút thuốc an thần, theo đơn cho (Bảo Ngọc) uống.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tinh thần yên ổn — Làm cho tinh thần được yên ổn.

▸ Từng từ: 安神

定神 định thần

定神

định thần

Từ điển trích dẫn

1. Ngưng thần, chuyên chú. ◇ Lão tàn du kí 老殘遊記: "Na nhân định thần nhất khán, thuyết: Bất thị Lão Tàn ca mạ?" 那人定神一看, 說: 不是老殘哥嗎? (Đệ nhị thập hồi) Người đó chăm chú nhìn, nói: Chẳng phải là Lão Tàn đại ca đó ư?
2. Bình tĩnh lại, ổn định tâm thần lại (sau khi bị kinh sợ chẳng hạn).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Làm cho đầu óc yên ổn lại, bình tĩnh lại — Cũng chỉ sự chú ý.

▸ Từng từ: 定神

寫神 tả thần

寫神

tả thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vẽ ra được cái nét sống động như thật.

▸ Từng từ: 寫神

封神 phong thần

封神

phong thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Được vua nhìn nhận làm bậc thánh, và ban tước hiệu cho ( nói về người chết có công ). Truyện Hoa Tiên có câu: » Dù chưa cắt hết tơ trần, đành cho lập miếu phong thần về sau «.

▸ Từng từ: 封神

山神 sơn thần

山神

sơn thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vị thần trên núi. Như Sơn quân 山君.

▸ Từng từ: 山神

心神 tâm thần

心神

tâm thần

Từ điển trích dẫn

1. Tinh lực tâm trí. ◇ Tôn Chi Úy 孫枝蔚: "Bổng kim đặc kí tuy vô kỉ, Năng vô ưu cụ lao tâm thần" 俸金特寄雖無幾, 能無憂懼勞心神 (Khách cú dong ngũ ca 客句容五歌).
2. Trạng thái tinh thần, tâm tình. ◇ Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: "Ngô tiền nhật bệnh trung, tâm thần hoảng hốt, ngộ ngôn thương nhữ, nhữ vật kí tâm" 吾前日病中, 心神恍惚, 誤言傷汝, 汝勿記心 (Đệ bát hồi) Hôm qua ta trong cơn bệnh, tâm thần mờ mịt, lỡ nói lời tổn thương nhà ngươi, nhà ngươi đừng để bụng.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lòng dạ và đầu óc. Đoạn trường tân thanh : » Lại càng mê mẩn tâm thần «.

▸ Từng từ: 心神

惡神 ác thần

惡神

ác thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vị thần chuyên hại người — Vị thần mặt mũi gớm ghiếc, chuyên trừng phạt kẻ làm điều xấu.

▸ Từng từ: 惡神

有神 hữu thần

有神

hữu thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ cái chủ trương rằng có thần linh ở trên cuộc sống con người.

▸ Từng từ: 有神

水神 thủy thần

水神

thủy thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vị thần dưới nước.

▸ Từng từ: 水神

淫神 dâm thần

淫神

dâm thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vị thần ham thú vui xác thịt.

▸ Từng từ: 淫神

災神 tai thần

災神

tai thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vị thần chuyên gieo việc chẳng lành, gây hại cho người.

▸ Từng từ: 災神

無神 vô thần

無神

vô thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Không có cái gì được coi là thiêng liêng.

▸ Từng từ: 無神

畱神 lưu thần

畱神

lưu thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chú ý vào việc gì. Để tinh thần vào.

▸ Từng từ: 畱神

瘟神 ôn thần

瘟神

ôn thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vị thần gieo rắc bệnh dịch — Kẻ hung ác, gieo tai họa cho người.

▸ Từng từ: 瘟神

百神 bách thần

百神

bách thần

Từ điển trích dẫn

1. Chỉ các vị thần linh. ◇ Thi Kinh 詩經: "Hoài nhu bách thần, Cập hà kiều nhạc" 懷柔百神, 及河喬嶽 (Chu tụng 周頌, Thì mại 時邁) Vỗ về yên định các vị thần linh, Cho đến (những vị) ở sông rộng, núi cao.

▸ Từng từ: 百神

神主 thần chủ

神主

thần chủ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bài vị viết tên người chết để thờ.

▸ Từng từ: 神主

神交 thần giao

神交

thần giao

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dùng phần vô hình thiêng liêng của con người mình mà tiếp xúc trao đổi ý nghĩ với người khác.

▸ Từng từ: 神交

神京 thần kinh

神京

thần kinh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nơi vua đóng đô. Bản dịch Chinh phụ ngâm khúc : » Tiếng khải ca trở lại thần kinh «.

▸ Từng từ: 神京

神仙 thần tiên

神仙

thần tiên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hai loại người ở thế giới khác, trên thế giới loài người. Hát nói của Dương Khuê: » Chẳng Bồng lai Nhược thủy cũng thần tiên «.

▸ Từng từ: 神仙

神像 thần tượng

神像

thần tượng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bức hình, bức tượng của vị thần được dân chúng thờ phụng — Chỉ nhân vật tiếng tăm được mọi người tôn sùng.

▸ Từng từ: 神像

神力 thần lực

神力

thần lực

phồn & giản thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sức mạnh phi thường — Sức giúp đỡ của thần thánh.

▸ Từng từ: 神力

神夢 thần mộng

神夢

thần mộng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giấc mơ do vị thần báo cho biết. Đoạn trường tân thanh : » Vả trong thần mộng mấy lời «.

▸ Từng từ: 神夢

神奇 thần kì

神奇

thần kì

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thiêng liêng lạ lùng.

▸ Từng từ: 神奇

神妙 thần diệu

神妙

thần diệu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tài giỏi khéo léo vượt hẳn người thường.

▸ Từng từ: 神妙

神工 thần công

神工

thần công

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Việc làm của thần, người không làm nổi.

▸ Từng từ: 神工

神廟 thần miếu

神廟

thần miếu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đền thờ thần.

▸ Từng từ: 神廟

神情 thần tình

神情

thần tình

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cực tài giỏi khéo léo.

▸ Từng từ: 神情

神明 thần minh

神明

thần minh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thiêng liêng sáng suốt. Vị thần.

▸ Từng từ: 神明

神氣 thần khí

神氣

thần khí

Từ điển trích dẫn

1. Thần thái, thần sắc. ◇ Văn minh tiểu sử 文明小史: "Chỉ giác tha thần khí bất hảo, thập　 phần nghi cụ" 只覺他神氣不好, 十分疑懼 (Đệ tam thập cửu hồi) Chỉ cảm thấy thần sắc nó không được tốt đẹp, nên hết sức nghi ngại và lo sợ.
2. Dáng đắc ý ngạo mạn. ◎ Như: "kim thiên đích bỉ tái tha đắc đệ nhất, nan quái tha thần khí" 今天的比賽他得第一, 難怪他神氣 hôm nay thi đua tranh tài hắn được hạng nhất, chẳng lấy làm lạ hắn có vẻ đắc ý ngạo mạn.
3. Khí sắc của thần linh.
4. Tinh thần, thần chí. ◇ Kê Khang 嵇康: "Khả dĩ đạo dưỡng thần khí, tuyên hòa tình chí" 可以導養神氣, 宣和情志 (Cầm phú 琴賦, Tự 序) Để có thể dẫn đạo an dưỡng tinh thần, phát dương hòa hợp tình chí.

▸ Từng từ: 神氣

神洲 thần châu

神洲

thần châu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên ngọn núi tiên ở, tức non Thần. Đoạn trường tân thanh : » Bâng khuâng đỉnh Giáp non Thần «.

▸ Từng từ: 神洲

神祗 thần kì

神祗

thần kì

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ chung các bậc thánh đã chết, được thờ phụng. Truyện Hoàng Trừu: » Phó cho thổ địa thần kì chứng minh «.

▸ Từng từ: 神祗

神秘 thần bí

神秘

thần bí

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thiêng liêng khó hiểu.

▸ Từng từ: 神秘

神童 thần đồng

神童

thần đồng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đứa trẻ nhỏ cực giỏi, không học mà biết.

▸ Từng từ: 神童

神算 thần toán

神算

thần toán

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tính toán cực giỏi — Đoán việc cực hay.

▸ Từng từ: 神算

神經 thần kinh

神經

thần kinh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng chỉ bộ não, cơ quan chủ về các hoạt động vô hình trong con người.

▸ Từng từ: 神經

神聖 thần thánh

神聖

thần thánh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ chung các bậc cực tài giỏi, còn sống hay đã chết.

▸ Từng từ: 神聖

神色 thần sắc

神色

thần sắc

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tinh thần và vẻ mặt.

▸ Từng từ: 神色

神藥 thần dược

神藥

thần dược

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thuốc cực hay, trị dứt bệnh mau chóng.

▸ Từng từ: 神藥

神話 thần thoại

神話

thần thoại

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chuyện hoang đường, nói về thần tiên và ma quỷ.

▸ Từng từ: 神話

神農 thần nông

神農

thần nông

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vị vua thời tối cổ, dạy dân làm ruộng.

▸ Từng từ: 神農

神通 thần thông

神通

thần thông

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

thần thông, biến hóa vô thường

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thiêng liêng mầu nhiệm, biến hóa khôn lường.

▸ Từng từ: 神通

神速 thần tốc

神速

thần tốc

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

thần tốc

Từ điển trích dẫn

1. Cực kì mau lẹ, nhanh chóng phi thường. ◇ Lỗ Tấn 魯迅: "Khởi pháp quan chi độc nhật kí, cánh như thử kì thần tốc da!" 豈法官之讀日記, 竟如此其神速耶 (Thư tín tập 書信集, Trí hứa thọ thường 致許壽裳).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cực mau lẹ.

▸ Từng từ: 神速

神采 thần thái

神采

thần thái

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

thần thái, vẻ ngoài

Từ điển trích dẫn

1. § Cũng viết là "thần thái" 神彩.
2. Tinh thần và ánh mặt. ◇ Tấn Thư 晉書: "Nhung ấu nhi dĩnh ngộ, thần thải tú triệt, thị nhật bất huyễn" 戎幼而穎悟, 神彩秀徹, 視日不眩 (Vương Nhung truyện 王戎傳).
3. Phong thái thần vận (cảnh vật, tác phẩm nghệ thuật). ◇ Lưu Vũ Tích 劉禹錫: "Cửu Hoa San tại Trì Châu Thanh Dương huyện Tây Nam, cửu phong cạnh tú, thần thải kì dị" 九華山在池州青陽縣西南, 九峰競秀, 神采奇異 (Cửu Hoa San ca 九華山歌, Dẫn 引).

▸ Từng từ: 神采

神靈 thần linh

神靈

thần linh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thiêng liêng mầu nhiệm — Vị thần.

▸ Từng từ: 神靈

福神 phúc thần

福神

phúc thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ông thần đem lại may mắn tốt lành.

▸ Từng từ: 福神

精神 tinh thần

精神

tinh thần

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

tinh thần

Từ điển trích dẫn

1. Linh khí của thiên địa vạn vật. ◇ Lễ Kí 禮記: "Khí như bạch hồng, thiên dã. Tinh thần hiện ư san xuyên, địa dã" 氣如白虹, 天也. 精神見於山川, 地也 (Sính nghĩa 聘義) Hơi khí như mống trắng, trời vậy. Linh khí hiện ra ở núi sông, đất vậy.
2. Tâm thần, thần chí. ★ Tương phản: "thể phách" 體魄, "nhục thể" 肉體. ◇ Nho lâm ngoại sử 儒林外史: "Tinh thần điên đảo, hoảng hốt bất ninh" 精神顛倒, 恍惚不寧 (Đệ ngũ hồi) Tâm thần điên đảo, mơ hồ không yên ổn.
3. Tư tưởng hoặc chủ nghĩa. ◎ Như: "dân chủ tinh thần" 民主精神 tư tưởng dân chủ.
4. Khí lực, tinh lực. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Giá hội tử hữu nhân, ngã dã một tinh thần liễu" 這會子有人, 我也沒精神了 (Đệ lục hồi) Bây giờ đương có người, ta chẳng còn hơi sức nào nữa (để nghĩ đến việc đó).
5. Chỉ ý thức, tư duy hoặc trạng thái tâm lí nào đó (tâm lí học). ☆ Tương tự: "tâm linh" 心靈. ★ Tương phản: "thể phách" 體魄, "nhục thể" 肉體.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Phần vô hình tốt đẹp trong con người. Đoạn trường tân thanh : » Mai cốt cách, tuyết tinh thần «.

▸ Từng từ: 精神

蠶神 tàm thần

蠶神

tàm thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vị tổ của nghề nuôi tằm, được các nhà tằm thờ cúng.

▸ Từng từ: 蠶神

財神 tài thần

財神

tài thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vị thần coi về tiền bạc, có thể đem lại tiền bạc cho người — Chỉ người nhà giàu chỉ biết giữ của.

▸ Từng từ: 財神

費神 phí thần

費神

phí thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Để tâm trí vào việc gì.

▸ Từng từ: 費神

邪神 tà thần

邪神

tà thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vị thần xấu xa, làm hoặc dạy điều ác.

▸ Từng từ: 邪神

陰神 âm thần

陰神

âm thần

Từ điển trích dẫn

1. Tức là "phách" 魄 vía người ta.
2. Chỉ thần đất, địa thần.

▸ Từng từ: 陰神

雷神 lôi thần

雷神

lôi thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Lôi công 雷公.

▸ Từng từ: 雷神

風神 phong thần

風神

phong thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dáng điệu và sắc mặt. » Đành cho lập miếu phong thần về sau « ( Hoa Tiên ).

▸ Từng từ: 風神

鬼神 quỷ thần

鬼神

quỷ thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ma thường, và hồn người chết thiêng được thờ cúng. Đoạn trường tân thanh có câu: » Mai sau dầu đến thế nào, Kìa gương nhật nguyệt nọ dao quỷ thần «.

▸ Từng từ: 鬼神

一神教 nhất thần giáo

一神教

nhất thần giáo

Từ điển trích dẫn

1. Thứ tín ngưỡng chỉ thờ một thần (tiếng Pháp: monothéisme). ◎ Như: "Cơ đốc giáo" 基督教, "Hồi giáo" 回教, "Do Thái giáo" 猶太教.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thứ tín ngưỡng chỉ thờ một vị thần.

▸ Từng từ: 一神教

多神教 đa thần giáo

多神教

đa thần giáo

Từ điển trích dẫn

1. Tôn giáo tin thờ nhiều vị thần linh. ◎ Như: "Đạo giáo" 道教.

▸ Từng từ: 多神教

安神藥 an thần dược

安神藥

an thần dược

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thuốc an thần, chỉ loại thuốc nhức đầu, thuốc ngủ.

▸ Từng từ: 安神藥

出軌入神 xuất quỷ nhập thần

出軌入神

xuất quỷ nhập thần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ra thì như ma, vào thì như thần, ý nói tài giỏi lắm, không lường được.

▸ Từng từ: 出軌入神

出鬼入神 xuất quỷ nhập thần

出鬼入神

xuất quỷ nhập thần

Từ điển trích dẫn

1. Biến hóa lạ lùng, không lường được. ◇ Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: "Lượng tự Khổng Minh, đạo hiệu Ngọa Long tiên sanh, hữu kinh thiên vĩ địa chi tài, xuất quỷ nhập thần chi kế" 亮字孔明, 道號臥龍先生, 有經天緯地之才, 出鬼入神之計 (Đệ tam thập cửu hồi) Lượng tự Khổng Minh, tên hiệu Ngọa Long tiên sinh, có tài ngang trời dọc đất, có mưu xuất quỷ nhập thần.

▸ Từng từ: 出鬼入神

神州赤縣 thần châu xích huyện

神州赤縣

thần châu xích huyện

Từ điển trích dẫn

1. Thời Chiến quốc, "Trâu Diễn" 鄒衍 người nước Tề gọi đất "Hoa Hạ" 華夏 là "thần châu xích huyện" 神州赤縣. Sau thành tên gọi khác của "Trung Quốc" 中國.

▸ Từng từ: 神州赤縣

神魂飄蕩 thần hồn phiêu đãng

神魂飄蕩

thần hồn phiêu đãng

Từ điển trích dẫn

1. Tâm thần hoảng hốt, mê mẩn, không tự chủ được. ◇ Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: "Kiến tú liêm nội nhất nữ tử vãng lai quan thứ, vi lộ bán diện, dĩ mục tống tình. Bố tri thị Điêu Thuyền, thần hồn phiêu đãng" 見繡簾內一女子往來觀覷, 微露半面, 以目送情, 布知是貂蟬, 神魂飄蕩 (Đệ bát hồi) Thấy trong rèm có người con gái đi đi lại lại, hơi thò nửa mặt ngoảnh ra ngoài, liếc mắt đưa tình. (Lã) Bố biết chính là Điêu Thuyền, tâm thần mê mẩn.

▸ Từng từ: 神魂飄蕩