Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

春 - xuân

三春 tam xuân

Từ điển trích dẫn

1. Ba tháng mùa xuân (mạnh xuân, trọng xuân, quý xuân). ◇ Kê Khang 嵇康: "Nhược phù tam xuân chi sơ, lệ phục dĩ thì" 若夫三春之初, 麗服以時 (Cầm phú 琴賦).
2. Mùa xuân. ◇ Ban Cố 班固: "Tam xuân chi quý, mạnh hạ chi sơ, thiên khí túc thanh, chu lãm bát ngung" 三春之季, 孟夏之初, 天氣肅清, 周覽八隅 (Chung nam san phú 終南山賦).
3. Ba năm. ◇ Lục Cơ 陸機: "Du khóa tam xuân, Tình cố nhị thu" 遊跨三春, 情固二秋 (Đáp Giả Trường Uyên 答賈長淵).

▸ Từng từ: 三春

仲春 trọng xuân

仲春

trọng xuân

Từ điển trích dẫn

1. Tháng thứ hai mùa xuân.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tháng giữa của mùa xuân ( tương tự, ta có Trọng hạ, Trọng thu, Trọng đông ).

▸ Từng từ: 仲春

初春 sơ xuân

初春

sơ xuân

Từ điển trích dẫn

1. Đầu mùa xuân, tức tháng giêng âm lịch. Cũng nói "tảo xuân" 早春

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thời gian đầu tiên của mùa xuân, tức tháng giêng âm lịch.

▸ Từng từ: 初春

回春 hồi xuân

回春

hồi xuân

Từ điển trích dẫn

1. Mùa đông hết, mùa xuân trở lại. ◇ Tô Thức 蘇軾: "Tường đầu hồng hạnh ám như khuynh, hạm nội quần phương nha vị thổ, tảo dĩ hồi xuân" 牆頭紅杏暗如傾, 檻內群芳芽未吐, 早已回春 (Lãng đào sa 浪淘沙, Tạc nhật xuất đông thành từ 昨日出東城詞) Đầu tường hồng hạnh tối nghiêng nghiêng, dưới ván hiên bụi cỏ thơm mầm chưa nhú, mùa xuân đã về.
2. Mạnh khỏe trở lại. ◎ Như: "diệu thủ hồi xuân" 妙手回春 tay thần bệnh khỏi.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trở lại tuổi trẻ. Mạnh khoẻ trở lại — Chỉ trạng thái tâm sinh lí của người ngoài 40 tuổi, tự nhiên thấy mình như trẻ lại.

▸ Từng từ: 回春

孟春 mạnh xuân

孟春

mạnh xuân

Từ điển trích dẫn

1. Tháng thứ nhất của mùa xuân, tức tháng giêng âm lịch.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tháng thứ nhất của mùa xuân, tức tháng giêng âm lịch. Cũng chỉ đầu mùa xuân.

▸ Từng từ: 孟春

季春 quý xuân

季春

quý xuân

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tháng cuối cùng của mùa xuân, tức tháng ba âm lịch..

▸ Từng từ: 季春

富春 phú xuân

富春

phú xuân

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một tên chỉ kinh đô Huế trước thời Gia Long thống nhất đất nước. Bài Văn tế trận vong tướng sĩ của Nguyễn Văn Thành có câu: » Rồi lại từ Đồ bàn Nam Ngãi lấy xuân Phú Xuân mà thẳng tới Thăng Long… «.

▸ Từng từ: 富春

新春 tân xuân

新春

tân xuân

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mùa xuân mới. Đầu năm mới âm lịch.

▸ Từng từ: 新春

春亭 xuân đình

春亭

xuân đình

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngôi nhà mát để ngắm cảnh xuân. Chỉ chỗ ăn uống vui chơi. Đoạn trường tân thanh : » Tiễn đưa một chén quan hà, Xuân đình thoắt đã đổi ra cao đình «.

▸ Từng từ: 春亭

春光 xuân quang

春光

xuân quang

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Phong cảnh sáng đẹp của mùa xuân. Truyện Hoa Tiên : » Xuân quang cả bốn mùa trời, Gió đưa trăng rước hoa mời tuyết khuyên «.

▸ Từng từ: 春光

春分 xuân phân

春分

xuân phân

Từ điển trích dẫn

1. Tên thời tiết vào xuân, nhằm ngày 20 hoặc 21 tháng 3 dương lịch, lúc đó ngày và đêm dài bằng nhau, sau đó ngày dần dài thêm, đêm dần ngắn bớt.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên thời tiết vào xuân, khoảng 21 hoặc tháng 3 dương lịch, lúc đó ngày và đêm dài bằng nhau.

▸ Từng từ: 春分

春夢 xuân mộng

春夢

xuân mộng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giấc mơ đêm xuân. Chỉ cuộc sống đầy hạnh phúc ngắn ngủi trôi qua. Cung oán ngâm khúc : » Dẫu mà ai có ngàn vàng, Đố ai mua được một tràng mộng xuân «.

▸ Từng từ: 春夢

春天 xuân thiên

春天

xuân thiên

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

mùa xuân

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngày mùa xuân. Như Xuân nhật 春日 — Bầu trời mùa xuân.

▸ Từng từ: 春天

春女 xuân nữ

春女

xuân nữ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người con gái dậy thì, tới tuổi lấy chồng — Người con gái đẹp.

▸ Từng từ: 春女

春季 xuân quý

春季

xuân quý

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

mùa xuân, tiết xuân

▸ Từng từ: 春季

春容 xuân dung

春容

xuân dung

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vẻ đẹp của mùa xuân — Vẻ xinh đẹp tươi tắn như mùa xuân.

▸ Từng từ: 春容

春山 xuân sơn

春山

xuân sơn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngọn núi mùa xuân — Chỉ lông mày của người con gái đẹp xanh như sắc núi mùa xuân. Đoạn trường tân thanh : » Làn thu thủy, nét xuân sơn, Hoa ghen thua thắm liễu hèn kém xanh «.

▸ Từng từ: 春山

春心 xuân tâm

春心

xuân tâm

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tấm lòng phơi phới trong mùa xuân.

▸ Từng từ: 春心

春情 xuân tình

春情

xuân tình

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lòng vui phơi phới trong mùa xuân — Lòng ham muốn về việc ăn năm trai gái.

▸ Từng từ: 春情

春愁 xuân sầu

春愁

xuân sầu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nỗi buồn mùa xuân. Chỉ nỗi buồn về tình yêu trai gái. Hát nói của Nguyễn Công Trứ: » Xuân sầu mang mang tắc thiên địa « ( buồn xuân mênh mông lắp đất trời ).

▸ Từng từ: 春愁

春意 xuân ý

春意

xuân ý

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều nghĩ trong lòng lúc mùa xuân. Chỉ ý nghĩa vui vẻ. Hát nói của Nguyễn Công Trứ: » Đấng anh hùng an phận lạc thiên, So trời đất cũng nhất ban xuân ý «.

▸ Từng từ: 春意

春日 xuân nhật

春日

xuân nhật

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngày mùa xuân.

▸ Từng từ: 春日

春景 xuân cảnh

春景

xuân cảnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cảnh đẹp mùa xuân.

▸ Từng từ: 春景

春暉 xuân huy

春暉

xuân huy

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ánh sáng đẹp của mùa xuân. Nắng xuân.

▸ Từng từ: 春暉

春期 xuân kì

春期

xuân kì

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thời gian dậy thì của trai gái.

▸ Từng từ: 春期

春榜 xuân bảng

春榜

xuân bảng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tấm biển ghi tên những người đậu kì thi Hội, vì kì thi Hội thường được tổ chức vào mùa xuân.

▸ Từng từ: 春榜

春氣 xuân khí

春氣

xuân khí

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hơi xuân. Khí hậu ấm áp của mùa xuân.

▸ Từng từ: 春氣

春江 xuân giang

春江

xuân giang

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cảnh đẹp trên sông trong mùa xuân.

▸ Từng từ: 春江

春病 xuân bệnh

春病

xuân bệnh

Từ điển trích dẫn

1. Bệnh phát sinh mùa xuân. ◇ Tố Vấn 素問: "Xuân bệnh tại âm, thu bệnh tại dương" 春病在陰, 秋病在陽 (Kim quỹ chân ngôn luận 金匱真言論).
2. Bệnh tương tư. ◇ Tô Mạn Thù 蘇曼殊: "Nữ đệ thử ngôn phi xác, thật tắc nhân truyền bỉ xu xuân bệnh pha kịch nhĩ" 女弟此言非確, 實則人傳彼姝春病頗劇耳 (Đoạn hồng linh nhạn kí 斷鴻零雁記) Em gái nó nói câu ấy chẳng có chi xác thực hết cả. Thật ra người ta đồn rằng cô gái ấy vướng bệnh tơ tưởng gì đó, rồi đau ốm có phần kịch liệt thế thôi.

▸ Từng từ: 春病

春祭 xuân tế

春祭

xuân tế

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cuộc cúng lễ thần thánh vào mùa xuân.

▸ Từng từ: 春祭

春秋 xuân thu

春秋

xuân thu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mùa xuân và mùa thu — Chỉ thời gian qua mau. Đoạn trường tân thanh : » Những là phiền muộn đêm ngày, xuân thu biết đã đổi thay mấy lần « — Chỉ tuổi tác — Tên một thời đại cổ Trung Hoa, gồm 42 năm, từ năm thứ 49 đời Chu Bình Vương tới năm thứ 39 đời Chu Kính Vương là thời gian Khổng tử soạn kinh Xuân Thu — Tên một cuốn sách của Khổng tử, chép sử nước Lỗ, một trong Ngũ kinh của Trung Hoa.

▸ Từng từ: 春秋

春筍 xuân duẩn

春筍

xuân duẩn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngọn măng tre mùa xuân. Chỉ những ngón tay thon nhỏ của người con gái đẹp.

▸ Từng từ: 春筍

春節 xuân tiết

春節

xuân tiết

phồn thể

Từ điển phổ thông

mùa xuân, tiết xuân, trời mùa xuân

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngày tết mùa xuân, chỉ tết nguyên đán — Cũng chỉ các ngày vui, ngày hội mùa xuân.

▸ Từng từ: 春節

春联 xuân liên

春联

xuân liên

giản thể

Từ điển phổ thông

câu đối Tết, câu đối mùa xuân

▸ Từng từ: 春联

春聯 xuân liên

春聯

xuân liên

phồn thể

Từ điển phổ thông

câu đối Tết, câu đối mùa xuân

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Câu đối viết vào mùa xuân. Câu đối tết.

▸ Từng từ: 春聯

春色 xuân sắc

春色

xuân sắc

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vẻ đẹp của mùa xuân — Vẻ xinh đẹp tươi tắn của con gái.

▸ Từng từ: 春色

春节 xuân tiết

春节

xuân tiết

giản thể

Từ điển phổ thông

mùa xuân, tiết xuân, trời mùa xuân

▸ Từng từ: 春节

春花 xuân hoa

春花

xuân hoa

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hoa nở về mùa xuân — Chỉ người con gái đẹp đang lúc tuổi trẻ.

▸ Từng từ: 春花

春芳 xuân phương

春芳

xuân phương

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mùi thơm của hoa cỏ mùa xuân.

▸ Từng từ: 春芳

春蘭 xuân lan

春蘭

xuân lan

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đón hoa lan mùa xuân, chỉ vẻ đẹp cao quý rực rỡ của người con gái. Đoạn trường tân thanh : » Bóng hồng nhác thấy nẻo xa, Xuân lan thu cúc mặn mà cả hai «.

▸ Từng từ: 春蘭

春衣 xuân y

春衣

xuân y

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Áo mặc vào mùa xuân. Cung oán ngâm khúc : » Khi trướng ngọc lúc rèm ngà, Mảnh xuân y vẫn sờ sờ dấu phong «.

▸ Từng từ: 春衣

春鎖 xuân tỏa

春鎖

xuân tỏa

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Khóa xuân. Chỉ người con gái sống kín đáo trong sạch. Đoạn trường tân thanh : » Rước nàng về đến trú phường, Bốn bề xuân tỏa một nàng ở trong «.

▸ Từng từ: 春鎖

春雨 xuân vũ

春雨

xuân vũ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mưa xuân, thứ mưa nhỏ giúp cây cối nảy nở mau chóng. Chỉ ơn vua.

▸ Từng từ: 春雨

春霄 xuân tiêu

春霄

xuân tiêu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đêm xuân — Đêm trai gái ăn nằm với nhau.

▸ Từng từ: 春霄

春露 xuân lộ

春露

xuân lộ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sương mùa xuân. Chỉ ơn vua, như sương mùa xuân thấm nhuần muôn loài cây cỏ.

▸ Từng từ: 春露

春風 xuân phong

春風

xuân phong

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngọn gió mùa xuân. Gió mát. Thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm: » Lòng thử hỏi lòng không hổ thẹn, Đến đâu thì cũng có xuân phong «.

▸ Từng từ: 春風

暮春 mộ xuân

暮春

mộ xuân

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cuối mùa xuân.

▸ Từng từ: 暮春

殘春 tàn xuân

殘春

tàn xuân

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cuối mùa xuân – Cũng chỉ người con gái lỡ thì.

▸ Từng từ: 殘春

珲春 hồn xuân

珲春

hồn xuân

giản thể

Từ điển phổ thông

tên một huyện ở tỉnh Cắt Lâm của Trung Quốc

▸ Từng từ: 珲春

琿春 hồn xuân

琿春

hồn xuân

phồn thể

Từ điển phổ thông

tên một huyện ở tỉnh Cắt Lâm của Trung Quốc

▸ Từng từ: 琿春

立春 lập xuân

立春

lập xuân

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên thời tiết, coi như bắt đầu mùa Xuân, vào ngày 4 hoặc 5 tháng 2 dương lịch hàng năm.

▸ Từng từ: 立春

臨春 lâm xuân

臨春

lâm xuân

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngó ra mùa Xuân, nhìn ra cảnh Xuân. Tên một ngôi lầu đời Trần Hậu Chủ, nơi ở của Trương Quý Phi. Cung oán ngâm khúc có câu: » Vườn Tây uyển khúc Trùng thanh dạ. Gác Lâm xuân điệu ngả Đình hoa «.

▸ Từng từ: 臨春

買春 mãi xuân

買春

mãi xuân

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bỏ tiền mua rượu uống.

▸ Từng từ: 買春

賞春 thưởng xuân

賞春

thưởng xuân

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngắm cảnh đẹp của mùa xuân.

▸ Từng từ: 賞春

迎春 nghênh xuân

迎春

nghênh xuân

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đón mừng mùa xuân mới.

▸ Từng từ: 迎春

遊春 du xuân

遊春

du xuân

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đi chơi ngắm cảnh mùa xuân.

▸ Từng từ: 遊春

酣春 hàm xuân

酣春

hàm xuân

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mùa xuân nồng nàn.

▸ Từng từ: 酣春

長春 trường xuân

長春

trường xuân

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mùa xuân dài. Trẻ lâu. Sống lâu.

▸ Từng từ: 長春

開春 khai xuân

開春

khai xuân

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bắt đầu mùa xuân.

▸ Từng từ: 開春

陽春 dương xuân

陽春

dương xuân

Từ điển trích dẫn

1. Mùa xuân, trời xuân ấm áp. ◇ Lí Bạch 李白: "Huống dương xuân triệu ngã dĩ yên cảnh, đại khối giả ngã dĩ văn chương" 況陽春召我以煙景, 大塊假我以文章 (Xuân dạ yến tòng đệ đào lí viên tự 春夜宴從弟桃李園序) Huống chi mùa xuân ấm áp đem mây khói mà mời đón, Trời đất mênh mông đem cảnh đẹp mà giúp vui.
2. Xưng tụng chính trị nhân đức. ◇ Thẩm Ước 沈約: "Du du ức vạn tính, Ư thử đổ dương xuân" 悠悠億萬姓, 於此睹陽春 (Lương cổ xuy khúc 梁鼓吹曲, Hôn chủ tứ dâm thắc 昏主恣淫慝).
3. Tỉ dụ ân trạch. ◇ Âu Dương Chiêm 歐陽詹: "Thượng thiên chí nhân chi cao trạch, hậu địa vô tư chi dương xuân" 上天至仁之膏澤, 厚地無私之陽春 (Thượng Trịnh tướng công thư 上鄭相公書).
4. Tỉ dụ êm dịu, quyến dũ. ◇ Cảnh thế thông ngôn 警世通言: "Đinh ninh thử khứ Cô Tô thành, Hoa nhai mạc thính dương xuân thanh" 叮嚀此去姑蘇城, 花街莫聽陽春聲 (Vương Kiều Loan bách niên trường hận 王嬌鸞百年長恨).
5. Tên một khúc ca ngày xưa.

▸ Từng từ: 陽春

青春 thanh xuân

青春

thanh xuân

Từ điển trích dẫn

1. Mùa xuân. ◇ Lí Đại Chiêu 李大釗: "Nhất sanh tối hảo thị thiếu niên, Nhất niên tối hảo thị thanh xuân" 一生最好是少年, 一年最好是青春 (Thì 時).
2. Tỉ dụ tuổi trẻ. ◇ Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: "Thanh xuân tác phú, hạo thủ cùng kinh, bút hạ tuy hữu thiên ngôn, hung trung thật vô nhất sách" 青春作賦, 皓首窮經, 筆下雖有千言, 胸中實無一策 (Đệ tứ thập tam hồi) Còn trẻ làm phú, đầu bạc nghiền ngẫm đọc kinh, dưới bút dẫu có nghìn lời, trong bụng không được một mẹo.
3. Tuổi. ◇ Thang Hiển Tổ 湯顯祖: "Thả thỉnh vấn phương danh, thanh xuân đa thiểu?" 且請問芳名, 青春多少 (Mẫu đan đình 牡丹亭).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xuân xanh, tuổi trẻ. Đoạn trường tân thanh : » Một chàng vừa trạc thanh xuân «.

▸ Từng từ: 青春

妙手回春 diệu thủ hồi xuân

妙手回春

diệu thủ hồi xuân

Từ điển trích dẫn

1. Khen ngợi y sư tài giỏi, chữa trị được bệnh nặng. ◇ Đãng khấu chí 蕩寇志: "Toàn Trượng tiên sanh diệu thủ hồi xuân" 全仗先生妙手回春 (Đệ tứ thập tứ hồi) Toàn Trượng tiên sanh đúng là bậc diệu thủ hồi xuân, Hoa Đà tái thế. ☆ Tương tự: "Hoa Đà tái thế" 華陀再世, "dược đáo bệnh trừ" 藥到病除.

▸ Từng từ: 妙手回春

滿面春風 mãn diện xuân phong

滿面春風

mãn diện xuân phong

Từ điển trích dẫn

1. Mặt mày hớn hở. ◇ Tây du kí 西遊記: "Ngộ Không mãn diện xuân phong, cao đăng bảo tọa" 悟空滿面春風, 高登寶座 (Đệ tam hồi) Ngộ Không mặt mày hớn hở, ngồi lên tòa báu.
2. ☆ Tương tự: "hỉ hình ư sắc" 喜形於色, "tiếu trục nhan khai" 笑逐顏開, "tiếu dong khả cúc" 笑容可掬, "di nhiên tự đắc" 怡然自得, "dương dương đắc ý" 洋洋得意.
3. ★ Tương phản: "sầu mi khổ kiểm" 愁眉苦臉, "sầu mi tỏa nhãn" 愁眉鎖眼, "sầu dong mãn diện" 愁容滿面.

▸ Từng từ: 滿面春風