奔 - bôn, phẫn
出奔 xuất bôn

Từ điển trích dẫn

1. Chạy chốn. ☆ Tương tự: "xuất tẩu" , "đào vong" . ◇ Lễ Kí : "Vệ Hiến Công xuất bôn, phản ư Vệ" , (Đàn cung hạ ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chạy ra nước ngoài. Trốn tới vùng xa.

▸ Từng từ:
奔北 bôn bắc

Từ điển trích dẫn

1. Thua chạy. ◇ Tam quốc chí : "Cổ nhân chi giao dã, thủ đa tri kì bất tham, bôn bắc tri kì bất khiếp, văn lưu ngôn nhi bất tín, cố khả chung dã" , , , , (Hồ Chất truyện ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thua chạy.

▸ Từng từ:
奔命 bôn mệnh

Từ điển trích dẫn

1. Chạy vạy bận rộn để hoàn thành công việc nào đó.
2. Truyền đạt mệnh lệnh khẩn cấp. ◇ Hán Thư : "Thử ngự lại biên quận nhân, tập tri biên tái bôn mệnh, cảnh bị sự" , , (Bính Cát truyện ).
3. Chạy nhanh. ◇ Kim Bình Mai : "Đầu nhi dã bất hồi, nhất trực bôn mệnh vãng ốc lí khứ liễu" , (Đệ tứ thập tam hồi).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chạy việc theo lệnh trên.

▸ Từng từ:
奔喪 bôn tang

Từ điển trích dẫn

1. Ngày xưa, người ở nước ngoài, nghe tin vua, cha mẹ hoặc bậc tôn trưởng mất, thì lo trở về lo liệu việc tang.
2. Nay thường chỉ lo đám tang cho cha mẹ. ◇ Minh sử : "Mẫu tốt ư gia. Tông Chu bôn tang" . (Lưu Tông Chu truyện ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Từ xa chạy về lo đám tang cho cha mẹ.

▸ Từng từ:
奔奔 bôn bôn

Từ điển trích dẫn

1. Chim trống mái theo nhau. ◇ Thi Kinh : "Thuần chi bôn bôn, Thước chi cương cương" , (Dung phong , Thuần chi bôn bôn ) Chim cút từng đôi sống theo nhau, Chim khách từng đôi sống theo nhau.
2. Dáng vội vàng, hấp tấp. ◇ Thẩm Á Chi : "Thả quan tương yết chi, lễ ư kì môn, nãi kiến nạp khách chi quan, bôn bôn nhi nhập, xúc xúc nhi xuất" , , , , (Dữ Lộ Phu Châu thư ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dáng chạy nhanh.

▸ Từng từ:
奔放 bôn phóng

Từ điển trích dẫn

1. Chạy mau.
2. Hình dung thế nước vọt lên, tuôn chảy.
3. Hình dung khí thế hùng vĩ, cảm tình không bị câu thúc. ◇ Tăng Củng : "Hựu như trường hà, hạo hạo bôn phóng, vạn lí nhất tả, mạt thế do tráng" , , , (Đại nhân tế Lí Bạch văn ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chạy mau.

▸ Từng từ:
奔波 bôn ba

bôn ba

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

bôn ba

Từ điển trích dẫn

1. Nước tuôn chảy. ◇ Lịch Đạo Nguyên : "Tuấn lưu kinh cấp, bôn ba quát thiên" , (Thủy kinh chú , Tiệm giang thủy ).
2. Chạy vạy khổ sở. ◇ Nho lâm ngoại sử : "Ngã tự ấu không tự học liễu nhất thân vũ nghệ, tao thiên luân chi thảm, bôn ba tân khổ, sổ thập dư niên" , , , (Đệ tam thập cửu hồi).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sóng nước chảy xiết — Trôi nổi vất vả.

▸ Từng từ:
奔泻 bôn tả

bôn tả

giản thể

Từ điển phổ thông

trút vào, đổ vào (dòng nước)

▸ Từng từ:
奔流 bôn lưu

bôn lưu

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

chảy nhanh, chảy cuồn cuộn

Từ điển trích dẫn

1. Tuôn chảy. ◇ Lí Bạch : "Quân bất kiến Hoàng Hà chi thủy thiên thượng lai, Bôn lưu đáo hải bất phục hồi" , (Tương tiến tửu ) Bạn không thấy sao, nước sông Hoàng Hà từ trời cao chảy xuống, Chạy ra đến bể không trở lại.
2. Dòng nước chảy xiết, dâng vọt. ◇ Tô Triệt : "Bắc cố Hoàng Hà chi bôn lưu, khái nhiên tưởng kiến cổ chi hào kiệt" , (Thượng xu mật Hàn thái úy thư ).
3. Lưu lạc, li tán. ◇ Tống Thư : "Quan Trung nhân sĩ bôn lưu giả đa y chi, Mậu Sưu diên nạp phủ tiếp, dục khứ giả tắc vệ hộ tư khiển chi" , , (Để Hồ truyện ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chảy mau. Hát nói của Cao Bá Quát có dẫn một câu trong bài Tương tiến tửu của Lí Bạch rằng: » Quân bất kiến Hoàng hà chi thủy thiên thượng lai, bôn lưu đáo hải bất phục hồi «. Nghĩa là anh chẳng thấy sông Hoàng hà từ trên trời xuống, chảy ra bể mà không quay trở lại.

▸ Từng từ:
奔瀉 bôn tả

bôn tả

phồn thể

Từ điển phổ thông

trút vào, đổ vào (dòng nước)

▸ Từng từ:
奔竄 bôn thoán

Từ điển trích dẫn

1. Chạy trốn, ẩn tránh. ◇ Tam quốc chí : "Thốt văn đại quân chi chí, tự độ bất địch, điểu kinh thú hãi, trường khu bôn thoán" , , , (Tiết Tống truyện ).

▸ Từng từ:
奔競 bôn cạnh

Từ điển trích dẫn

1. Bôn tẩu cạnh tranh. Thường chỉ nóng vội mong đạt được danh lợi. ◇ Can Bảo : "Du du phong trần, giai bôn cạnh chi sĩ" , (Tấn kỉ tổng luận ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chạy chọt tranh giành.

▸ Từng từ:
奔蜂 bôn phong

Từ điển trích dẫn

1. Con ong nhỏ. Cũng gọi là "thổ phong" ong đất. ◇ Trang Tử : "Bôn phong bất năng hóa hoắc trục, Việt kê bất năng phục hộc noãn" , (Canh Tang Sở ) Ong nhỏ không thể hóa thành sâu đậu, gà đất Việt không thể ấp được trứng chim hộc.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Con ong nhỏ.

▸ Từng từ:
奔袭 bôn tập

bôn tập

giản thể

Từ điển phổ thông

cuộc tập kích lớn

▸ Từng từ:
奔襲 bôn tập

bôn tập

phồn thể

Từ điển phổ thông

cuộc tập kích lớn

▸ Từng từ:
奔走 bôn tẩu

bôn tẩu

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

1. đi vội, chạy vội
2. chạy vạy, chạy việc

Từ điển trích dẫn

1. Chạy nhanh, chạy vội vàng. ◇ Liêu trai chí dị : "Nga khoảnh nguyệt minh huy thất, quang giám hào mang. Chư môn nhân hoàn thính bôn tẩu" , . (Lao san đạo sĩ ) Phút chốc, ánh trăng rọi nhà, sáng rõ từng chân tơ, kẽ tóc. Ðám học trò chạy quanh hầu hạ.
2. Chạy vạy bôn ba, nhọc nhằn vì việc gì.
3. Chạy trốn, đào tẩu. ◇ Bắc sử : "Trảm thủ vạn dư cấp, dư chúng bôn tẩu, đầu Thấm thủy tử, thủy vi bất lưu" , , , (Thúc Tôn Kiến truyện ) Chặt đầu hơn một vạn cái, quân còn lại chạy trốn, nhảy xuống sông Thấm chết, sông nghẽn không chảy nữa.
4. Xu phụ, nghênh hợp. ◇ Trần Khang Kì : "Nhất thì bôn tẩu thanh khí giả, toại tiên kì phúc thấu ư kì môn, tràng ốc trung đa hãnh tiến giả" , , (Lang tiềm kỉ văn , Quyển tam).
5. Sai khiến, khu sử. ◇ Lão tàn du kí : "Đại ước tha chỉ yêu chiêu thập danh tiểu đội, cung bôn tẩu chi dịch" , (Đệ thất hồi).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Bôn ba .

▸ Từng từ:
奔跑 bôn bào

bôn bào

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

chạy đi, phóng đi

▸ Từng từ:
奔逃 bôn đào

bôn đào

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

trốn khỏi, chạy trốn

▸ Từng từ:
奔馳 bôn trì

bôn trì

phồn thể

Từ điển phổ thông

chạy nhanh

▸ Từng từ:
奔驰 bôn trì

bôn trì

giản thể

Từ điển phổ thông

chạy nhanh

▸ Từng từ:
投奔 đầu bôn

đầu bôn

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

tìm chỗ trú, tìm chỗ náu

▸ Từng từ:
淫奔 dâm bôn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trai gái ăn nằm lén lút với nhau.

▸ Từng từ:
私奔 tư bôn

Từ điển trích dẫn

1. Gái bỏ theo trai không đúng lễ giáo (ngày xưa). ◇ Ba Kim : "Ma, nhĩ thái bất liễu giải Thụ Sanh, tha tịnh bất thị tư bôn, tha bất quá đáo bằng hữu gia lí trụ kỉ thiên, tha hội hồi lai đích" , , , , (Hàn dạ , Lục).
2. Tự mình chạy trốn. ◇ Thượng Trọng Hiền : "Tha lĩnh trước bổn bộ nhân mã, dạ vãn gian yếu tư bôn, hoàn tha na san hậu khứ" , , (Đan tiên đoạt sóc , Đệ nhị chiệp).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lén trốn theo trai ( nói về con gái hư ).

▸ Từng từ:
競奔 cạnh bôn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chạy đua. Cũng nói là Cạnh tẩu.

▸ Từng từ:
趨奔 xu bôn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chạy — Chạy chọt lo việc.

▸ Từng từ: