Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

Chàng Ngưu ( Ngâu ), một nhân vật thần toại cổ Trung Hoa. Tương truyền Ngưu Lang và Chức Nữ bị trời đày sống xa nhau, đêm mồng bảy tháng bảy âm lịch hàng năm, mới được gặp nhau một lần. » Hữu tình chi bấy Ngưu Lang « ( Lục Vân Tiên ).

▸ Từng từ: 牛郎

牛酪 ngưu lạc

牛酪

ngưu lạc

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chất mỡ béo lấy từ sữa bò, tức là bơ ( Beurre ).

▸ Từng từ: 牛酪

牛革 ngưu cách

牛革

ngưu cách

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Da trâu bò đã thuộc rồi.

▸ Từng từ: 牛革

牛飲 ngưu ẩm

牛飲

ngưu ẩm

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Con bò uống nước — Uống nước như trâu, ý nói uống rất nhiều.

▸ Từng từ: 牛飲

牦牛 mao ngưu

牦牛

mao ngưu

giản thể

Từ điển phổ thông

bò i-ắc, bò rừng Tây Tạng (một loài trâu đuôi rất dài, xưa dùng làm gù cờ)

▸ Từng từ: 牦牛

牽牛 khiên ngưu

牽牛

khiên ngưu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dắt trâu — Tên một ngôi sao — Khiên Ngưu: Sao Ngưu. Sao Ngưu sao Nữ, Chức Nữ 織女 mỗi năm chỉ gặp nhau một lần. Sách Tục Tề Hài Chí 續齊諧志chép ở phía Đông sông Thiên Hà có cháu gái trời là Chức Nữ chăm lo việc nữ công lắm; trời yêu sự siêng năng bèn gả cho Khiên Ngưu Lang 牽牛郎; sau khi có chồng lại làm biếng nhác thêu dệt, bị trời phạt bắt phải chia lìa nhau, mỗi năm chỉ được họp mặt một lần ở bến sông Thiên Hà đêm mồng bảy tháng bảy; ấy là sự hoang đường, vì hai sao Khiên Ngưu Chức Nữ vừa độ đi gặp nhau ở giới hạn sông Thiên Hà ( Ngân Hà ). Điều ấy về sau dùng làm sự phân li của vợ chồng. » Sinh li đòi rất thời ngâu. Một năm còn thấy mặt nhau một lần « ( Cung oán ngâm khúc ). » Khiên Ngưu Chức Nữ đêm thất tịch « ( Thơ cổ ).

▸ Từng từ: 牽牛

犀牛 tê ngưu

犀牛

tê ngưu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên loài thú, gọi tắt là Tê 犀.

▸ Từng từ: 犀牛

犛牛 mao ngưu

犛牛

mao ngưu

phồn thể

Từ điển phổ thông

bò i-ắc, bò rừng Tây Tạng (một loài trâu đuôi rất dài, xưa dùng làm gù cờ)

▸ Từng từ: 犛牛

紈牛 hoàn ngưu

紈牛

hoàn ngưu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Con bê, con nghé ( trâu bò con ).

▸ Từng từ: 紈牛

蝸牛 qua ngưu

蝸牛

qua ngưu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Con sên. Cũng đọc Oa ngưu. Còn có tên là Khoát du. Cũng thường gọi tắt là Qua.

▸ Từng từ: 蝸牛

軥牛 câu ngưu

軥牛

câu ngưu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Con trâu nhỏ. Con nghé.

▸ Từng từ: 軥牛

飯牛 phạn ngưu

飯牛

phạn ngưu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cho trâu ăn. Chăn trâu. Bài Hàn nho phong vị phú của Nguyễn Công trứ có câu: » Tiếc tài cả lúc phạn ngưu bản trúc, dấu xưa ông Phó ông Hề «.

▸ Từng từ: 飯牛

馬牛 mã ngưu

馬牛

mã ngưu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngựa và trâu, hai loài khác hẳn nhau, ý nói không liên hệ dính dấp gì tới nhau. Hát nói của Nguyễn Công Trứ có câu: » Rượu với sầu như gió mã ngưu « ( ý nói uống rượu cũng cũng chẳng vơi sầu, vì rượu với sầu không liên hệ gì với nhau ).

▸ Từng từ: 馬牛

執牛耳 chấp ngưu nhĩ

執牛耳

chấp ngưu nhĩ

Từ điển trích dẫn

1. Nắm tai bò. Thời Xuân Thu, người minh chủ nắm tai bò cho người cắt lấy máu uống mà thề. Do đó, gọi minh chủ là "chấp ngưu nhĩ" 執牛耳. Sau phiếm chỉ người cầm đầu làm việc gì đó.

▸ Từng từ: 執牛耳

充棟汗牛 sung đống hãn ngưu

充棟汗牛

sung đống hãn ngưu

Từ điển trích dẫn

1. Sách vở rất nhiều. § "Sung đống" 充棟 chỉ sách vở nhiều, đầy cả rường cột trong nhà, "hãn ngưu" 汗牛 chỉ trâu ngựa chở nhiều sách, đổ mồ hôi hột. Cũng viết là "hãn ngưu sung đống" 汗牛充棟.

▸ Từng từ: 充棟汗牛

椎牛饗士 trùy ngưu hưởng sĩ

椎牛饗士

trùy ngưu hưởng sĩ

Từ điển trích dẫn

1. Giết bò khao thưởng quân sĩ. Chỉ ủy lạo quân sĩ. ◇ Vô danh thị 無名氏: "Như kim Tây Lương bình định, quân trung cựu lệ, hợp cai trùy ngưu hưởng sĩ, tố cá khánh thưởng đích diên tịch" 如今西涼平定, 軍中舊例, 合該椎牛饗士, 做個慶賞的筵席 (Bách hoa đình 百花亭, Đệ tứ chiết 第四折).

▸ Từng từ: 椎牛饗士

汗牛充棟 hãn ngưu sung đống

汗牛充棟

hãn ngưu sung đống

Từ điển trích dẫn

1. § Xem "sung đống hãn ngưu" 充棟汗牛. ☆ Tương tự: "phượng mao lân giác" 鳳毛麟角.

▸ Từng từ: 汗牛充棟

牛頭馬面 ngưu đầu mã diện

牛頭馬面

ngưu đầu mã diện

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đầu trâu mặt ngựa. Chỉ bọn quỷ sứ ở âm ti — Cũng chỉ hạng người du thủ du thực.

▸ Từng từ: 牛頭馬面

牽牛織女 khiên ngưu chức nữ

牽牛織女

khiên ngưu chức nữ

Từ điển trích dẫn

1. Chỉ sao "Khiên Ngưu" 牽牛 và sao "Chức Nữ" 織女. ◎ Như: "tương truyền nông lịch thất nguyệt thất nhật vi Khiên Ngưu Chức Nữ tương hội chi thì" 相傳農曆七月七日為牽牛織女相會之時.

▸ Từng từ: 牽牛織女

犁牛之子 lê ngưu chi tử

犁牛之子

lê ngưu chi tử

Từ điển trích dẫn

1. Con của con bò lang lổ (tạp sắc). Tỉ dụ cha hèn mọn mà con hiền tài. ◇ Luận Ngữ 論語: "Lê ngưu chi tử tuynh thả giác, tuy dục vật dụng, sơn xuyên kì xả chư" 犁牛之子騂且角, 雖欲勿用, 山川其舍諸 (Ung dã 雍也) Con của con bò lang lông đỏ mà sừng tốt, dù người ta không muốn dùng (để cúng tế, vì chê nó là bò lang), nhưng thần núi thần sông đâu có bỏ nó.

▸ Từng từ: 犁牛之子

割雞焉用牛刀 cát kê yên dụng ngưu đao

割雞焉用牛刀

cát kê yên dụng ngưu đao

Từ điển trích dẫn

1. Giết gà đâu cần phải dùng dao mổ bò. Điển lấy từ ◇ Luận Ngữ 論語: "Tử chi Vũ Thành, văn huyền ca chi thanh, phu tử hoản nhĩ nhi tiếu, viết: Cát kê yên dụng ngưu đao" 子之武城, 聞弦歌之聲, 夫子莞爾而笑, 曰: 割雞焉用牛刀 (Dương hóa 陽貨) Khổng Tử tới Vũ Thành (nơi học trò ông là Tử Du làm quan tể), nghe tiếng đàn hát. Ông mỉm cười bảo: Giết gà cần chi đến dao mổ bò. § Ý nói việc nhỏ không cần dùng tài lớn.

▸ Từng từ: 割雞焉用牛刀