Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

1. Năm ngoái. ◇ Triệu Hỗ 趙嘏: "Đồng lai vọng nguyệt nhân hà xứ, Phong cảnh y hi tự khứ niên" 同來望月人何處, 風景依稀似去年 (Giang lâu cựu cảm 江樓舊感) Cùng đến ngắm trăng, người (cũ bây giờ) ở đâu, Phong cảnh phảng phất mơ hồ như là năm trước.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Năm ngoái.

▸ Từng từ: 去年

同年 đồng niên

同年

đồng niên

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

cùng năm, cùng khóa, cùng lứa

Từ điển trích dẫn

1. Đồng thời. ◇ Giả Nghị 賈誼: "Thí sử San Đông chi quốc dữ Trần Thiệp độ trường kiết đại, bỉ quyền lượng lực, tắc bất khả đồng niên nhi ngữ hĩ" 試使山東之國與陳涉度長絜大, 比權量力, 則不可同年而語矣 (Quá Tần luận 過秦論).
2. Cùng tuổi. ☆ Tương tự: "đồng canh" 同庚.
3. Người cùng bảng hoặc cùng năm thi khảo (thời khoa cử ngày xưa). ◇ Tỉnh thế hằng ngôn 醒世恆言: "Nhĩ ngã tuy tắc cách tỉnh đồng niên, kim nhật thiên nhai tương tụ, tiện như cốt nhục nhất bàn" 你我雖則隔省同年, 今日天涯相聚, 便如骨肉一般 (Trương Đình Tú đào sanh cứu phụ 張廷秀逃生救父).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Đồng canh 同庚.

▸ Từng từ: 同年

周年 chu niên

周年

chu niên

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

hằng năm, mỗi năm

Từ điển trích dẫn

1. Tròn một năm.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vừa tròn một năm. Hết một năm.

▸ Từng từ: 周年

壯年 tráng niên

壯年

tráng niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tuỗi trẻ trung, mạnh khoẻ.

▸ Từng từ: 壯年

多年 đa niên

多年

đa niên

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

nhiều năm

▸ Từng từ: 多年

妙年 diệu niên

妙年

diệu niên

Từ điển trích dẫn

1. Thời thiếu niên.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Diệu linh 妙齡.

▸ Từng từ: 妙年

少年 thiếu niên

少年

thiếu niên

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

thiếu niên, vị thành niên, đứa trẻ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tuổi trẻ. Người trẻ tuổi. Bản dịch Chinh phụ ngâm khúc : » Nỡ nào đôi lứa thiếu niên «.

▸ Từng từ: 少年

平年 bình niên

平年

bình niên

Từ điển trích dẫn

1. Về "dương lịch" 陽曆 là năm không có ngày nhuận (tức là có 365 ngày), về "âm lịch" 陰曆 là năm không có tháng nhuận (tức là có 354 hoặc 355 ngày).
2. Năm có mức thu nhập bình thường. § Nói đối lại với "phong niên" 豐年 hoặc "hung niên" 凶年.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Năm thường, không có tháng nhuận.

▸ Từng từ: 平年

年代 niên đại

年代

niên đại

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

niên đại, kỷ nguyên, thời kỳ, giai đoạn

▸ Từng từ: 年代

年兄 niên huynh

年兄

niên huynh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng tôn xưng người bạn cùng tuổi với mình, hoặc cùng thi đậu một khoa với mình.

▸ Từng từ: 年兄

年初 niên sơ

年初

niên sơ

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

đầu năm

▸ Từng từ: 年初

年少 niên thiếu

年少

niên thiếu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tuổi trẻ. Bản dịch Chinh phụ ngâm khúc có câu: » Trang phong lưu đương chừng niên thiếu, sánh nhau cùng dan díu chữ duyên «.

▸ Từng từ: 年少

年尾 niên vĩ

年尾

niên vĩ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cuối năm.

▸ Từng từ: 年尾

年底 niên để

年底

niên để

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

cuối năm

▸ Từng từ: 年底

年庚 niên canh

年庚

niên canh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngày giờ và tháng năm sinh đẻ của một người — Chỉ tuổi tác.

▸ Từng từ: 年庚

年曆 niên lịch

年曆

niên lịch

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cuốn sổ ghi năm tháng ngày giờ. Tức cuốn lịch dùng cho từng năm một.

▸ Từng từ: 年曆

年紀 niên kỉ

年紀

niên kỉ

Từ điển trích dẫn

1. Số năm, thời kì. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Nhiên triều đại niên kỉ, địa dư bang quốc khước phản thất lạc vô khảo" 然朝代年紀, 地輿邦國卻反失落無考 (Đệ nhất hồi) Nhưng triều đại, năm mấy, ở đâu, nước nào đều bị thất lạc không thể xem xét được nữa.
2. Niên hiệu.
3. Tuổi. ◇ Tỉnh thế hằng ngôn 醒世恆言: "Lí Hùng niên kỉ chỉ hữu tam thập lai tuế" 李雄年紀止有三十來歲 (Lí Ngọc Anh ngục trung tụng oan 李玉英獄中訟冤) Lí Hùng tuổi tác chỉ khoảng ba chục trở lại.
4. Niên đại, thời đại. ◇ Cố Viêm Vũ 顧炎武: "Thiếu thì lai vãng Giang Đông ngạn, Nhân đại canh di niên kỉ hoán" 少時來往江東岸, 人代更移年紀換 (Huynh tử hồng thiện 兄子洪善) Lúc trẻ qua lại bờ Giang Đông, Người đổi dời, thời đại thay chuyển.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ghi số năm — Chỉ tuổi tác.

▸ Từng từ: 年紀

年終 niên chung

年終

niên chung

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cuối năm. Bài Hàn nho phong vị phú của Nguyễn Công Trứ có câu: » Đến lúc niên chung nguyệt quỹ, lấy chi tiêu đồng nợ đồng công «.

▸ Từng từ: 年終

年老 niên lão

年老

niên lão

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

già, có tuổi

▸ Từng từ: 年老

年華 niên hoa

年華

niên hoa

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tuổi trẻ. Bản dịch Chinh phụ ngâm khúc có câu: » Nghĩ mệnh bạc tiếc niên hoa, gái tơ mấy chốc mà ra nạ dòng «.

▸ Từng từ: 年華

年號 niên hiệu

年號

niên hiệu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên hiệu của một vị vua, dùng để tính năm, kể từ năm vị đó lên ngôi. Td: Minh Mệnh tam niên ( năm Minh Mệnh thứ 3, tức năm 1822 ) » Hàm Nghi niên hiệu ban ngay trong ngoài « ( Hạnh Thục ca ).

▸ Từng từ: 年號

年表 niên biểu

年表

niên biểu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bảng ghi chép sự việc lớn xảy ra trong năm, hàng năm.

▸ Từng từ: 年表

年譜 niên phổ

年譜

niên phổ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sách ghi chép việc xảy ra từng năm một.

▸ Từng từ: 年譜

年輕 niên khinh

年輕

niên khinh

phồn thể

Từ điển phổ thông

còn trẻ, trẻ tuổi

▸ Từng từ: 年輕

年轻 niên khinh

年轻

niên khinh

giản thể

Từ điển phổ thông

còn trẻ, trẻ tuổi

▸ Từng từ: 年轻

年迈 niên mại

年迈

niên mại

giản thể

Từ điển phổ thông

già cả, nhiều tuổi

▸ Từng từ: 年迈

年邁 niên mại

年邁

niên mại

phồn thể

Từ điển phổ thông

già cả, nhiều tuổi

▸ Từng từ: 年邁

年金 niên kim

年金

niên kim

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiền cấp phát hàng năm.

▸ Từng từ: 年金

年鉴 niên giám

年鉴

niên giám

giản thể

Từ điển phổ thông

niên lịch, niên giám

▸ Từng từ: 年鉴

年鑑 niên giám

年鑑

niên giám

phồn thể

Từ điển phổ thông

niên lịch, niên giám

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sách ghi chép việc hàng năm ( coi như tấm gương soi của năm đó ).

▸ Từng từ: 年鑑

年限 niên hạn

年限

niên hạn

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

1. giới hạn tuổi
2. giới hạn về số năm

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mức tuổi được ấn định. Hạn tuổi.

▸ Từng từ: 年限

年青 niên thanh

年青

niên thanh

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

trẻ tuổi

▸ Từng từ: 年青

年首 niên thủ

年首

niên thủ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đầu năm.

▸ Từng từ: 年首

年齒 niên xỉ

年齒

niên xỉ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tuổi tác.

▸ Từng từ: 年齒

年齡 niên linh

年齡

niên linh

phồn thể

Từ điển phổ thông

tuổi tác

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tuổi tác.

▸ Từng từ: 年齡

年龄 niên linh

年龄

niên linh

giản thể

Từ điển phổ thông

tuổi tác

▸ Từng từ: 年龄

康年 khang niên

康年

khang niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Năm được bình yên, không có chuyện gì.

▸ Từng từ: 康年

延年 diên niên

延年

diên niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tuổi tác kéo dài, ý nói sống lâu. Ta cũng nói là Diên niên trường thọ.

▸ Từng từ: 延年

往年 vãng niên

往年

vãng niên

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

những năm qua, những năm vừa rồi

▸ Từng từ: 往年

待年 đãi niên

待年

đãi niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nói về người con gái chưa hứa hôn.

▸ Từng từ: 待年

忘年 vong niên

忘年

vong niên

Từ điển trích dẫn

1. Quên tuổi tác. ◇ Trang Tử 莊子: "Vong niên vong nghĩa, chấn ư vô cánh, cố ngụ chư vô cánh" 忘年忘義, 振於無竟, 故寓諸無竟 (Tề vật luận 齊物論) Quên tuổi mình quên thị phi, dừng ở chỗ vô cùng, cho nên gửi mình vào chỗ vô cùng.
2. Không phân biệt tuổi tác. ◇Ấu học quỳnh lâm 幼學瓊林: "Lão ấu tương giao viết vong niên" 老幼相交曰忘年 (Bằng hữu tân chủ loại 朋友賓主類) Già trẻ làm bạn với nhau gọi là (bạn bè) "vong niên".

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Quên tuổi tác. Chẳng hạn bạn vong niên là bạn bè chơi với nhau mà không kể già trẻ tuổi tác.

▸ Từng từ: 忘年

成年 thành niên

成年

thành niên

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

trưởng thành, người lớn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tới tuổi lớn khôn.

▸ Từng từ: 成年

拜年 bái niên

拜年

bái niên

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

mừng năm mới, chúc năm mới

Từ điển trích dẫn

1. Chúc mừng năm mới (tập tục). ◇ Nho lâm ngoại sử 儒林外史: "Ngã niên kỉ lão liễu, giá thiên khí lãnh ngã bất năng thân tự lai thế thân gia bái niên" 我年紀老了, 這天氣冷, 我不能親自來替親家拜年 (Đệ nhị thập nhất hồi).

▸ Từng từ: 拜年

新年 tân niên

新年

tân niên

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

năm mới

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Năm mới.

▸ Từng từ: 新年

明年 minh niên

明年

minh niên

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

năm sau, năm tới

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Năm tới. Sang năm.

▸ Từng từ: 明年

昔年 tích niên

昔年

tích niên

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

năm xưa, năm cũ, năm trước

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Năm xưa. Năm trước.

▸ Từng từ: 昔年

晚年 vãn niên

晚年

vãn niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tuổi già.

▸ Từng từ: 晚年

暮年 mộ niên

暮年

mộ niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tuổi già. Tuổi về chiều.

▸ Từng từ: 暮年

末年 mạt niên

末年

mạt niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tuổi già, chỉ những năm cuối cùng của cuộc đời.

▸ Từng từ: 末年

殘年 tàn niên

殘年

tàn niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Năm gần hết. Cuối năm.

▸ Từng từ: 殘年

毎年 mỗi niên

毎年

mỗi niên

giản thể

Từ điển phổ thông

mỗi năm, từng năm, hằng năm

▸ Từng từ: 毎年

每年 mỗi niên

每年

mỗi niên

phồn thể

Từ điển phổ thông

mỗi năm, từng năm, hằng năm

▸ Từng từ: 每年

比年 bỉ niên

比年

bỉ niên

Từ điển trích dẫn

1. Mỗi năm. ◇ Lễ Kí 禮記: "Bỉ niên nhập học, trung niên khảo giáo" 比年入學, 中年考校 (Học kí 學記).
2. Liên tiếp nhiều năm, liên niên. ◇ Chu Thư 周書: "Lương Châu bỉ niên địa chấn, hoại thành quách" 涼州比年地震, 壞城郭 (Vũ Đế kỉ thượng 武帝紀上).
3. Những năm gần đây, cận niên. ◇ Tam quốc chí 三國志: "Bỉ niên dĩ lai, tằng vô ninh tuế" 比年以來, 曾無寧歲 (Quyển nhị bát Ngụy thư 卷二八魏書, Chung Hội truyện 鍾會傳).

▸ Từng từ: 比年

畢年 tất niên

畢年

tất niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hết năm.

▸ Từng từ: 畢年

當年 đương niên

當年

đương niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Năm xưa. Năm đó.

▸ Từng từ: 當年

百年 bách niên

百年

bách niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trăm năm. chỉ một đời người. Cũng như Bách tuế.

▸ Từng từ: 百年

累年 lũy niên

累年

lũy niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nhiều năm, lâu năm.

▸ Từng từ: 累年

終年 chung niên

終年

chung niên

Từ điển trích dẫn

1. Suốt năm, cả năm. ◇ Cố Huống 顧況: "Hà địa tị xuân sầu, Chung niên ức cựu du" 何地避春愁, 終年憶舊遊 (Lạc Dương tảo xuân 洛陽早春).
2. Được hết tuổi thọ. ◇ Thủy hử truyện 水滸傳: "Tống Giang uyển khúc bả thoại lai thuyết Lôi Hoành thượng san nhập hỏa, Lôi Hoành thôi từ lão mẫu niên cao, bất năng tương tòng: Đãi tiểu đệ tống mẫu chung niên chi hậu, khước lai tương đầu" 宋江宛曲把話來說雷橫上山入伙, 雷橫推辭老母年高, 不能相從, 待小弟送母終年之後, 卻來相投 (Đệ ngũ thập nhất hồi).
3. Số tuổi của người đã qua đời. ◎ Như: "đại bá tiền niên khứ thế, chung niên lục thập cửu tuế" 大伯前年去世, 終年六十九歲.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hết năm. Trong năm.

▸ Từng từ: 終年

經年 kinh niên

經年

kinh niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trải nhiều năm, lâu năm.

▸ Từng từ: 經年

綺年 ỷ niên

綺年

ỷ niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Năm tháng rực rỡ. Chỉ tuổi trẻ.

▸ Từng từ: 綺年

編年 biên niên

編年

biên niên

Từ điển trích dẫn

1. Chép việc theo năm tháng, một lối chép sử.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chép việc theo năm tháng, một lối chép sử thời xưa.

▸ Từng từ: 編年

花年 hoa niên

花年

hoa niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tuổi hoa, tuổi trẻ.

▸ Từng từ: 花年

茂年 mậu niên

茂年

mậu niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tuổi xuân tươi trẻ.

▸ Từng từ: 茂年

荒年 hoang niên

荒年

hoang niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Năm mất mùa.

▸ Từng từ: 荒年

萬年 vạn niên

萬年

vạn niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Muôn năm.

▸ Từng từ: 萬年

行年 hành niên

行年

hành niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Những năm đã đi qua. Chỉ tuổi tác.

▸ Từng từ: 行年

衰年 suy niên

衰年

suy niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tuổi già yếu.

▸ Từng từ: 衰年

豐年 phong niên

豐年

phong niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Năm được mùa, no đủ.

▸ Từng từ: 豐年

迎年 nghênh niên

迎年

nghênh niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đón mừng năm mới.

▸ Từng từ: 迎年

週年 chu niên

週年

chu niên

Từ điển trích dẫn

1. Tròn một năm. Cũng viết 周年.

▸ Từng từ: 週年

過年 quá niên

過年

quá niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đã qua cái tuổi trẻ trung, chỉ người đứng tuổi. Đoạn trường tân thanh có câu: » Quá niên trạc ngoại tứ tuần, hình dung chải chuốt áo quần bảnh bao «.

▸ Từng từ: 過年

開年 khai niên

開年

khai niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mở đầu một năm. Ngày đầu năm.

▸ Từng từ: 開年

閏年 nhuận niên

閏年

nhuận niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Năm có một tháng dư ra, tức năm nhuần.

▸ Từng từ: 閏年

青年 thanh niên

青年

thanh niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tuổi trẻ. Tuổi xanh. Người đàn ông trẻ tuổi. Truyện Hoa Tiên : » Đẫy đà chắc giá, thanh niêm hiếm tày «.

▸ Từng từ: 青年

餘年 dư niên

餘年

dư niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Năm thừa ra, chỉ tuổi già ( coi như thời gian sống thừa ).

▸ Từng từ: 餘年

饑年 cơ niên

饑年

cơ niên

Từ điển trích dẫn

1. Năm mất mùa, thu hoạch kém.

▸ Từng từ: 饑年

高年 cao niên

高年

cao niên

Từ điển trích dẫn

1. Lớn tuổi.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tuổi lớn, tuổi già.

▸ Từng từ: 高年

齊年 tề niên

齊年

tề niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bằng tuổi nhau.

▸ Từng từ: 齊年

千年蒀 thiên niên uân

千年蒀

thiên niên uân

giản thể

Từ điển phổ thông

cây vạn niên thanh

▸ Từng từ: 千年蒀

千年蒕 thiên niên uân

千年蒕

thiên niên uân

phồn thể

Từ điển phổ thông

cây vạn niên thanh

▸ Từng từ: 千年蒕

未成年 vị thành niên

未成年

vị thành niên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái tuổi chưa nên người, chưa khôn lớn.

▸ Từng từ: 未成年

百年偕老 bách niên giai lão

百年偕老

bách niên giai lão

Từ điển trích dẫn

1. Chúc tụng vợ chồng hòa mục trăm năm cùng già. ◇ Nho lâm ngoại sử 儒林外史: "Chỉ nguyện nhĩ môn phu thê bách niên giai lão, đa tử đa tôn" 只願你們夫妻百年偕老, 多子多孫 (Đệ nhị thập nhất hồi).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trăm năm cùng già. Chỉ tình vợ chồng bền chặt. Thường dùng lời chúc trong đám cưới.

▸ Từng từ: 百年偕老

百年好合 bách niên hảo hợp

百年好合

bách niên hảo hợp

Từ điển trích dẫn

1. Thường dùng làm lời chúc tụng vợ chồng mới cưới, cầu mong tình cảm tốt đẹp lâu dài.

▸ Từng từ: 百年好合

窮年累世 cùng niên lũy thế

窮年累世

cùng niên lũy thế

Từ điển trích dẫn

1. Năm năm đời đời, không bao giờ hết. ◇ Tuân Tử 荀子: "Nhân chi tình, thực dục hữu sô hoạn, ý dục hữu văn tú, hành dục hữu dư mã, hựu dục phù dư tài súc tích chi phú dã, nhiên nhi cùng niên luy thế bất tri bất túc, thị nhân chi tình dã" 人之情, 食欲有芻豢, 衣欲有文繡, 行欲有輿馬, 又欲夫餘財蓄積之富也, 然而窮年累世不知不足, 是人之情也 (Vinh nhục 榮辱) Thói người ta, ăn thì muốn có thịt thà, mặc thì muốn có gấm hoa, đi thì muốn có ngựa xe, lại muốn giàu có tích trữ thừa thãi tiền tài, năm năm đời đời không biết thế nào là đủ, thói người ta là như vậy đó.

▸ Từng từ: 窮年累世

十年樹木,百年樹人 thập niên thụ mộc, bách niên thụ nhân

十年樹木，百年樹人

thập niên thụ mộc, bách niên thụ nhân

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. Vun trồng cây cần phải mười năm, bồi dưỡng nhân tài cần phải trăm năm. § Ý nói bồi dưỡng nhân tài không phải việc dễ dàng hoặc đào luyện nhân tài là kế sách lâu dài. ◇ Quản Tử 管子: "Thập niên chi kế, mạc như thụ mộc; chung thân chi kế, mạc như thụ nhân" 十年之計, 莫如樹木; 終身之計, 莫如樹人 (Quyền tu 權修).

▸ Từng từ: 十年樹木 , 百年樹人