處 - xứ, xử
何處 hà xứ

hà xứ

phồn thể

Từ điển phổ thông

chỗ nào, ở đâu, nơi nào

▸ Từng từ:
出處 xuất xứ

xuất xứ

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. "Xuất xứ": nguồn gốc, điển cố của câu thơ, đoạn văn.
2. "Xuất xứ": đất sinh sản hoặc chế tạo ra một vật phẩm.
3. "Xuất xử": ra làm quan và ở ẩn, hai thái độ của nhà nho thời xưa.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái chỗ lấy ra.

xuất xử

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. "Xuất xứ": nguồn gốc, điển cố của câu thơ, đoạn văn.
2. "Xuất xứ": đất sinh sản hoặc chế tạo ra một vật phẩm.
3. "Xuất xử": ra làm quan và ở ẩn, hai thái độ của nhà nho thời xưa.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ra làm quan và ở nhà, hai thái độ của nhà nho thời xưa. Thơ Nguyễn Công Trứ: » Xưa nay xuất xử thường hai lối, Mãi thế rồi ta sẽ tính đây «.

▸ Từng từ:
分處 phân xứ

phân xứ

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. "Phân xứ" : Chỗ chia biệt. ◇ Trương Tịch : "Lâm hành kí phân xứ, Hồi diện thị tương tư" , (Tích biệt ) Lên đường ghi nhớ chỗ chia tay, Quay mặt ấy là nhớ nhau.
2. "Phân xử" : Chia đi an trí.
3. "Phân xử" : Chia đi ở chỗ riêng biệt.

phân xử

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. "Phân xứ" : Chỗ chia biệt. ◇ Trương Tịch : "Lâm hành kí phân xứ, Hồi diện thị tương tư" , (Tích biệt ) Lên đường ghi nhớ chỗ chia tay, Quay mặt ấy là nhớ nhau.
2. "Phân xử" : Chia đi an trí.
3. "Phân xử" : Chia đi ở chỗ riêng biệt.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dàn xếp để mọi người đều bằng lòng.

▸ Từng từ:
判處 phán xử

phán xử

phồn thể

Từ điển phổ thông

phán xử, phán quyết

▸ Từng từ:
別處 biệt xứ

biệt xứ

phồn thể

Từ điển phổ thông

nơi khác, riêng biệt một nơi

▸ Từng từ:
到處 đáo xứ

đáo xứ

phồn thể

Từ điển phổ thông

mọi nơi, mọi chỗ

▸ Từng từ:
四處 tứ xứ

tứ xứ

phồn thể

Từ điển phổ thông

mọi nơi, khắp nơi

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Khắp nơi.

▸ Từng từ:
好處 hảo xứ

hảo xứ

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. "Hảo xứ" : Chỗ tốt, nơi đẹp. ◇ Phạm Thành Đại : "Thanh san lục phổ trúc gian minh, Phảng phất điều khê hảo xứ hành" , 彿 (Hứa Quý Thiều ) Núi xanh bến lục, trong khoảng trúc sáng, Loáng thoáng hoa lau khe nước, đi giữa cảnh đẹp.
2. Lúc thời tiết tốt đẹp.
3. Ưu điểm. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Các nhân hữu các nhân đích hảo xứ" (Đệ tam thập cửu hồi) Mỗi người có ưu điểm của mình. ☆ Tương tự: "trường xứ" . ★ Tương phản: "hoại xứ" .
4. Lợi ích. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Nhĩ hà bất khứ tẩu động tẩu động, hoặc giả tha niệm cựu, hữu ta hảo xứ, dã vị khả tri" , , , (Đệ lục hồi) Sao anh không chịu đến thăm viếng? May ra bà ấy nghĩ đến người cũ, có chút lợi ích cũng chưa biết chừng. ☆ Tương tự: "tiện nghi" 便, "điềm đầu" , "ích xứ" .
5. Vận khí tốt lành. ◇ Tây du kí 西: "Cứ nhĩ thuyết khởi lai, nãi thị nhất cá hạnh hiếu đích quân tử, hướng hậu tất hữu hảo xứ" , , (Đệ nhất hồi) Theo lời nhà ngươi nói thì một bậc quân tử hiếu hạnh, về sau tất có vận mệnh tốt.
6. Ân huệ. ◇ Nhi nữ anh hùng truyện : "Trực đáo kim nhật, ngã bất tằng báo đắc tha nhất phân hảo xứ" , (Đệ thập lục hồi) Cho đến ngày hôm nay, tôi chưa từng báo đáp được một phần nào ơn huệ của người.
7. "Hảo xử" : Cư xử tốt đẹp.
8. Giao vãng dễ dàng. ◎ Như: "tha vi nhân tính tình hào phóng, bất câu tiểu tiết, tương đương hảo xử" , , .

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỗ tốt — Ưu điểm.

hảo xử

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. "Hảo xứ" : Chỗ tốt, nơi đẹp. ◇ Phạm Thành Đại : "Thanh san lục phổ trúc gian minh, Phảng phất điều khê hảo xứ hành" , 彿 (Hứa Quý Thiều ) Núi xanh bến lục, trong khoảng trúc sáng, Loáng thoáng hoa lau khe nước, đi giữa cảnh đẹp.
2. Lúc thời tiết tốt đẹp.
3. Ưu điểm. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Các nhân hữu các nhân đích hảo xứ" (Đệ tam thập cửu hồi) Mỗi người có ưu điểm của mình. ☆ Tương tự: "trường xứ" . ★ Tương phản: "hoại xứ" .
4. Lợi ích. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Nhĩ hà bất khứ tẩu động tẩu động, hoặc giả tha niệm cựu, hữu ta hảo xứ, dã vị khả tri" , , , (Đệ lục hồi) Sao anh không chịu đến thăm viếng? May ra bà ấy nghĩ đến người cũ, có chút lợi ích cũng chưa biết chừng. ☆ Tương tự: "tiện nghi" 便, "điềm đầu" , "ích xứ" .
5. Vận khí tốt lành. ◇ Tây du kí 西: "Cứ nhĩ thuyết khởi lai, nãi thị nhất cá hạnh hiếu đích quân tử, hướng hậu tất hữu hảo xứ" , , (Đệ nhất hồi) Theo lời nhà ngươi nói thì một bậc quân tử hiếu hạnh, về sau tất có vận mệnh tốt.
6. Ân huệ. ◇ Nhi nữ anh hùng truyện : "Trực đáo kim nhật, ngã bất tằng báo đắc tha nhất phân hảo xứ" , (Đệ thập lục hồi) Cho đến ngày hôm nay, tôi chưa từng báo đáp được một phần nào ơn huệ của người.
7. "Hảo xử" : Cư xử tốt đẹp.
8. Giao vãng dễ dàng. ◎ Như: "tha vi nhân tính tình hào phóng, bất câu tiểu tiết, tương đương hảo xử" , , .

▸ Từng từ:
安處 an xử

Từ điển trích dẫn

1. Ở yên, an cư. ◇ Văn tuyển : "Cư Cửu Châu chi địa, nhi thân vô sở an xử" , (Tào Quýnh , Lục đại luận ) Ở ngay đất của Cửu Châu, mà thân không có chỗ ở yên.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ở yên không lo nghĩ, không ham muốn.

▸ Từng từ:
居處 cư xứ

cư xứ

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. "Cư xứ" : Chỗ ở. ◇ Hậu Hán Thư : "Cư xứ trắc lậu, dĩ canh học vi nghiệp" , (Viên An truyện ) Chỗ ở chật hẹp, làm nghề dạy học.
2. "Cư xử" : (1) Chỉ nghi dong cử chỉ hằng ngày. ◇ Luận Ngữ : "Cư xử cung, chấp sự kính, dữ nhân trung, tuy chi Di Địch bất khả khí dã" , , , (Tử Lộ ) Hằng ngày ở nhà (nghi dong cử chỉ) phải khiêm cung, làm việc phải nghiêm trang cẩn thận, giao thiệp với người phải trung thực. Dù tới nước Di nước Địch (chưa khai hóa), cũng không thể bỏ (ba điều ấy).
3. "Cư xử" : (2) Chỉ sinh hoạt thường ngày. ◇ Luận Ngữ : "Phù quân tử chi cư tang, thực chỉ bất cam, văn nhạc bất lạc, cư xử bất an" , , , (Dương Hóa ) Người quân tử đương khi có tang, ăn món ngon không thấy ngon, nghe nhạc không thấy vui, trong sinh hoạt thường ngày không thấy yên ổn trong lòng.
4. "Cư xử" : (3) Xếp đặt, an bài, xử trí. ◇ Liệt nữ truyện : "Mạnh Tử chi thiếu dã, hi du vi mộ gian chi sự, dũng dược trúc mai. Mạnh mẫu viết: Thử phi ngô sở dĩ cư xử tử dã. Nãi khứ" , , . : . (Trâu Mạnh Kha mẫu ) Mạnh Tử hồi nhỏ, thích chơi làm những chuyện ở nghĩa địa, lăn khóc xây mồ chôn cất. Bà mẹ Mạnh Tử nói: Đây không phải là chỗ để cho con ta ở. Bèn dọn nhà đi chỗ khác.

cư xử

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. "Cư xứ" : Chỗ ở. ◇ Hậu Hán Thư : "Cư xứ trắc lậu, dĩ canh học vi nghiệp" , (Viên An truyện ) Chỗ ở chật hẹp, làm nghề dạy học.
2. "Cư xử" : (1) Chỉ nghi dong cử chỉ hằng ngày. ◇ Luận Ngữ : "Cư xử cung, chấp sự kính, dữ nhân trung, tuy chi Di Địch bất khả khí dã" , , , (Tử Lộ ) Hằng ngày ở nhà (nghi dong cử chỉ) phải khiêm cung, làm việc phải nghiêm trang cẩn thận, giao thiệp với người phải trung thực. Dù tới nước Di nước Địch (chưa khai hóa), cũng không thể bỏ (ba điều ấy).
3. "Cư xử" : (2) Chỉ sinh hoạt thường ngày. ◇ Luận Ngữ : "Phù quân tử chi cư tang, thực chỉ bất cam, văn nhạc bất lạc, cư xử bất an" , , , (Dương Hóa ) Người quân tử đương khi có tang, ăn món ngon không thấy ngon, nghe nhạc không thấy vui, trong sinh hoạt thường ngày không thấy yên ổn trong lòng.
4. "Cư xử" : (3) Xếp đặt, an bài, xử trí. ◇ Liệt nữ truyện : "Mạnh Tử chi thiếu dã, hi du vi mộ gian chi sự, dũng dược trúc mai. Mạnh mẫu viết: Thử phi ngô sở dĩ cư xử tử dã. Nãi khứ" , , . : . (Trâu Mạnh Kha mẫu ) Mạnh Tử hồi nhỏ, thích chơi làm những chuyện ở nghĩa địa, lăn khóc xây mồ chôn cất. Bà mẹ Mạnh Tử nói: Đây không phải là chỗ để cho con ta ở. Bèn dọn nhà đi chỗ khác.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ăn ở, đối đãi.

▸ Từng từ:
弊處 tệ xứ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng khiêm nhường, chỉ vùng mình cư ngụ, quê hương mình.

▸ Từng từ:
某處 mỗ xứ

mỗ xứ

phồn thể

Từ điển phổ thông

có nơi, một nơi nào đó

▸ Từng từ:
無處 vô xứ

vô xứ

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. "Vô xử" (1): Không dùng, không có lí do xử trí. ◇ Mạnh Tử : "Nhược ư Tề, tắc vị hữu xử dã. Vô xử nhi quỹ chi, thị hóa chi dã" , . , (Công Tôn Sửu hạ ) Còn như trước kia ở nước Tề, ta chưa có dịp dùng tiền. Chưa có chỗ dùng tiền mà đem tặng vàng cho người, tức là mua chuộc người ta vậy.
2. "Vô xử" (2): Vô vi, vô thường. ◇ Lã Thị Xuân Thu : "Đế vô thường xử dã, hữu xử giả nãi vô xử dã" , (Viên đạo ). § Cao Dụ chú : "Hữu xử, hữu vi dã. Hữu vi tắc bất năng hóa, nãi vô xử vi dã" , . , .
3. "Vô xứ" (1): Không có nơi, không có xứ sở. ◇ Mao Thuẫn : "Khả thị tha giá dạng đích khổ muộn khước hựu vô xứ khả dĩ cáo thuyết" (Tí dạ , Thập thất).
4. "Vô xứ" (2): Không có một chỗ, không có chỗ nào. ◇ Phương Can : "Viễn cận thường thì giai dược khí, Cao đê vô xứ bất tuyền thanh" , (Tống Tôn Bách Thiên du thiên thai ).

vô xử

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. "Vô xử" (1): Không dùng, không có lí do xử trí. ◇ Mạnh Tử : "Nhược ư Tề, tắc vị hữu xử dã. Vô xử nhi quỹ chi, thị hóa chi dã" , . , (Công Tôn Sửu hạ ) Còn như trước kia ở nước Tề, ta chưa có dịp dùng tiền. Chưa có chỗ dùng tiền mà đem tặng vàng cho người, tức là mua chuộc người ta vậy.
2. "Vô xử" (2): Vô vi, vô thường. ◇ Lã Thị Xuân Thu : "Đế vô thường xử dã, hữu xử giả nãi vô xử dã" , (Viên đạo ). § Cao Dụ chú : "Hữu xử, hữu vi dã. Hữu vi tắc bất năng hóa, nãi vô xử vi dã" , . , .
3. "Vô xứ" (1): Không có nơi, không có xứ sở. ◇ Mao Thuẫn : "Khả thị tha giá dạng đích khổ muộn khước hựu vô xứ khả dĩ cáo thuyết" (Tí dạ , Thập thất).
4. "Vô xứ" (2): Không có một chỗ, không có chỗ nào. ◇ Phương Can : "Viễn cận thường thì giai dược khí, Cao đê vô xứ bất tuyền thanh" , (Tống Tôn Bách Thiên du thiên thai ).

▸ Từng từ:
短處 đoản xứ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỗ yếu kém, vụng về.

▸ Từng từ:
處世 xử thế

xử thế

phồn thể

Từ điển phổ thông

xử thế

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ăn ở với đời.

▸ Từng từ:
處事 xử sự

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xem xét mà đối phó với việc xảy tới.

▸ Từng từ:
處决 xử quyết

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xem xét để ấn định sự việc. Đoạn trường tân thanh : » Từ rằng ân oán hai bên, mặc nàng xử quyết báo đền cho minh « — Căn cứ vào luật pháp mà bắt tội chết.

▸ Từng từ:
處分 xử phân

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xem xét sự việc để quyết định cho đôi bên — Xem xét quyết định sự việc. Truyện Hoa Tiên : » Miếu đường rốt lẽ xử phân, hành biên lại khiến trọng thần chỉ huy «.

▸ Từng từ:
處和 xử hòa

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Quyết định cho đôi bên ngừng tranh chấp, để ăn ở êm đềm với nhau.

▸ Từng từ:
處境 xử cảnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hoàn cảnh mình đang ở, đang gặp — Ăn ở tùy theo cảnh ngộ.

▸ Từng từ:
處士 xử sĩ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người có học nhưng chỉ ở nhà, không chịu ra làm quan.

▸ Từng từ:
處女 xử nữ

Từ điển trích dẫn

1. Chỉ phụ nữ ở trong nhà.
2. Đặc chỉ con gái chưa lấy chồng, còn trinh. § Cũng gọi là "xử tử" .
3. Lần đầu. ◎ Như: "xử nữ hàng" chuyến bay đầu tiên, "xử nữ tác" tác phẩm đầu tay.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người con gái còn ở nhà với cha mẹ, chưa đi lấy chồng — Người con gái còn trinh.

▸ Từng từ:
處所 xứ sở

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nơi đang ở. Cũng chỉ quê hương.

▸ Từng từ:
處斬 xử trảm

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xem xét tội trạng và bắt phải chết chém để đền tội.

▸ Từng từ:
處斷 xử đoán

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xem xét để quyết định.

▸ Từng từ:
處死 xử tử

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xem xét tội trạng và bắt phải chết để đền tội.

▸ Từng từ:
處決 xử quyết

Từ điển trích dẫn

1. Xét xử phán quyết.
2. Xử tử, hành quyết. ◇ Sơ khắc phách án kinh kì : "Ư đại giao tự hữu chân tang, bất tất biệt chứng. Thu hậu xử quyết" , . (Quyển thập tứ).

▸ Từng từ:
處法 xử pháp

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dựa vào luật lệ quốc gia mà xem xét quyết định sự việc — Cách thức để xem xét và quyết định sự việc.

▸ Từng từ:
處理 xử lí

xử lí

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. Trị lí, giải quyết. ◇ Cựu Đường Thư : "Cao tấu báo thất thật, xử lí vô phương" , (Hàn Cao truyện ).
2. Xử phạt. ◇ Bắc sử : "Tính vô hại, mỗi bình ngục xử lí, thường hiến khoan thứ chi nghị" , , (Xa Lộ Đầu truyện ).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ở vào địa vị của người khác để tạm thay thế mà lo lắng công việc.

xử lý

phồn thể

Từ điển phổ thông

xử lý

▸ Từng từ:
處置 xử trí

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xem xét sắp đặt công việc — Cũng có nghĩa là đối phó với việc khó khăn xảy tới.

▸ Từng từ:
處罰 xử phạt

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Quyết định trị tội.

▸ Từng từ:
裁處 tài xử

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cân nhắc xem xét mà hành động.

▸ Từng từ:
陰處 âm xứ

Từ điển trích dẫn

1. Âm hộ.

▸ Từng từ:
隨處 tùy xứ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bất cứ nơi nào. Khắp nơi.

▸ Từng từ:
雜處 tạp xứ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vùng đất có đủ hàng người từ khắp nơi tới cư ngụ.

▸ Từng từ:
督撫處 đốc phủ xứ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một chức quan ở Nam phần thời Pháp thuộc, tương đương với Tri phủ.

▸ Từng từ:
處女作 xử nữ tác

Từ điển trích dẫn

1. Tác phẩm đầu tay. ◇ Ba Kim : "Tác vi biên tập, tha phát biểu liễu bất thiểu tân tác giả đích xử nữ tác, cổ lệ tân nhân hoài trứ dũng khí hòa tín tâm tiến nhập văn đàn" , , (Trí "Thập nguyệt" ).

▸ Từng từ:
處女膜 xử nữ mạc

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái màng của người con gái còn trinh, tức màng trinh.

▸ Từng từ:
處女航 xử nữ hàng

Từ điển trích dẫn

1. Chuyến bay đầu tiên.

▸ Từng từ:
錐處囊中 chùy xử nang trung

Từ điển trích dẫn

1. Cái dùi ở trong đãy. Nghĩa bóng: Có tài trí thế nào cũng xuất hiển, như cái dùi trong dãy, thế nào cũng ló mũi nhọn ra.

▸ Từng từ: