Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

ⓘ Xem hướng dẫn sử dụng.

局 - cục

世局 thế cục

Từ điển trích dẫn

1. Đường đời, thế đạo. Cũng phiếm chỉ tình thế. ◇ Trương Cư Chính 張居正: "Biệt lai bất giác tái nhẫm, nhãn tiền thế cục phàm kỉ biến hĩ" 別來不覺再稔, 眼前世局凡幾變矣 (Dữ Tư Thành Hồ Kiếm Tây 與司成胡劍西).
2. Cục thế thế giới. ◇ Nghiệt hải hoa 孽海花: "Nghĩ yêu tằng kinh xuất dương giả, tác nhất thịnh hội, tá thử tụ tập quan thường, kiêm khả nghiên cứu thế cục" 擬邀曾經出洋者, 作一盛會, 借此聚集冠裳, 兼可研究世局 (Đệ thập bát hồi).

▸ Từng từ: 世局

佈局 bố cục

佈局

bố cục

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

bố cục, cách sắp xếp

Từ điển trích dẫn

1. § Cũng viết là "bố cục" 布局.
2. Nghĩa gốc chỉ trong phép đánh cờ, sắp xếp tiến hành các quân cờ một cách hệ thống theo quan điểm của toàn cục. ◇ Ngô Mai 吳梅: "Liễm biên phong phúc thẩm tứ ngung, Bố cục lạc tử vô kì ngẫu" 斂邊豐腹審四隅, 布局落子無其偶 (Đề thiên hương thạch nghiễn trai kì phổ 題天香石硯齋棋譜) Thu vén hai bên, phình ở giữa, coi xét bốn góc, Sắp xếp các quân cờ lạc không thành đôi.
3. Quy hoạch, an bài, xếp đặt. ◇ Tỉnh thế hằng ngôn 醒世恆言: "Na thì tiên sanh giáo tha tố văn tự, khước tựu tri bố cục luyện cách, trác cú tu từ" 那時先生教他做文字, 卻就知布局練格, 琢句修詞 (Trương đình tú đào sanh cứu phụ 張廷秀逃生救父) Thời kì đó thầy dạy anh làm văn chương, phải biết cấu trúc luyện cách, mài giũa từng câu tu sửa từng chữ.

▸ Từng từ: 佈局

僵局 cương cục

僵局

cương cục

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

bế tắc, đình đốn công việc

▸ Từng từ: 僵局

分局 phân cục

分局

phân cục

Từ điển trích dẫn

1. Chức ti, chức phận. ◇ Hậu Hán Thư 後漢書: "Tào ngũ tương bảo, các hữu phân cục" 曹伍相保, 各有分局 (Mã Dung truyện 馬融傳).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một chi nhánh.

▸ Từng từ: 分局

博局 bác cục

博局

bác cục

Từ điển trích dẫn

1. Bàn cờ. ◇ Sử Kí 史記: "Hoàng thái tử dẫn bác cục đề Ngô thái tử, sát chi" 皇太子引博局提吳太子, 殺之 (Ngô Vương Tị truyện 吳王濞傳) Hoàng thái tử rút bàn cờ ném vào Ngô thái tử, giết chết.
2. Sòng bạc, chỗ họp đánh cờ bạc.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sòng bạc — Cuộc đánh bạc.

▸ Từng từ: 博局

危局 nguy cục

危局

nguy cục

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

tình huống nguy cấp, hiểm nghèo

▸ Từng từ: 危局

史局 sử cục

史局

sử cục

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cơ quan triều đình hoặc nhà nước, lo việc soạn chép lịch sử quốc gia.

▸ Từng từ: 史局

商局 thương cục

商局

thương cục

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hãng buôn bán.

▸ Từng từ: 商局

器局 khí cục

器局

khí cục

Từ điển trích dẫn

1. Khí lượng, độ lượng. ◇ Minh sử 明史: "Thiệu hảo học vấn, cư quan cương chính hữu khí cục, năng tưởng dịch hậu tiến" 紹好學問, 居官剛正有器局, 能獎掖後進 (Lí Thiệu truyện 李紹傳).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tài năng.

▸ Từng từ: 器局

大局 đại cục

大局

đại cục

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

tình thế chung, tình hình chung

Từ điển trích dẫn

1. Vốn chỉ hình thế chung trên bàn cờ. Sau tỉ dụ tình thế toàn thể cục diện. ◇ Văn minh tiểu sử 文明小史: "Lão đệ! Nhĩ kí hảo ngã nhất cú thoại, dĩ ngu huynh sở kiến, ngã môn Trung Quốc đại cục, tương lai hữu đắc phản phúc lí" 老弟! 你記好我一句話, 以愚兄所見, 我們中國大局, 將來有得反覆哩 (Đệ nhất hồi).
2. ☆ Tương tự: "đại thế" 大勢, "cục thế" 局勢, "hình thế" 形勢.
3. ★ Tương phản: "tiểu cục" 小局.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tình hình chung, tổng quát — Việc lớn.

▸ Từng từ: 大局

局促 cục xúc

局促

cục xúc

Từ điển trích dẫn

1. Khí lượng nhỏ nhen.
2. Chật hẹp. ◎ Như: "thành quách ti tiểu cục xúc" 城郭卑小局促 thành quách thấp bé chật hẹp.
3. Không an thích, như có gì bó buộc.
4. Ngắn ngủi. ◎ Như: "nhân sinh cục xúc" 人生局促 đời người ngắn ngủi.
5. § Cũng viết là: 侷促, 跼促.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nhỏ nhen, tính tình trẻ con. Cũng nói là Cục thúc 局束 — Ta còn hiểu là cọc cằn thô lỗ, dễ nổi giận.

▸ Từng từ: 局促

局內 cục hội

局內

cục hội

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trong cuộc, tham dự vào việc xảy ra — Người trong cuộc.

▸ Từng từ: 局內

局势 cục thế

局势

cục thế

giản thể

Từ điển phổ thông

thế cục, tình thế, tình hình

▸ Từng từ: 局势

局勢 cục thế

局勢

cục thế

phồn thể

Từ điển phổ thông

thế cục, tình thế, tình hình

Từ điển trích dẫn

1. Hình thế bàn cờ. ◇ Chương Hiếu Tiêu 章孝標: "Vi kì khán cục thế, Đối kính lục yêu tinh" 圍棋看局勢, 對鏡戮妖精 (Thượng Thái Hoàng tiên sinh 上太皇先生) Đánh cờ xem hình thế cuộc cờ, Soi gương giết yêu tinh.
2. Xu hướng, tình thế. ◎ Như: "kim chi cục thế dữ cổ sảo dị" 今之局勢與古稍異 tình thế bây giờ so với ngày xưa có phần khác biệt.
3. Quy mô, cách cục. ◇ Hoàng Quân Tể 黃鈞宰: "Cục thế bất khoan, nhi trì đài lang tạ lược cụ" 局勢不寬, 而池臺廊榭略具 (Kim hồ độn mặc 金壺遯墨, Thích Viên 適園) Bề thế tuy không rộng lớn, mà ao hồ, đài cao, hành lang, nhà cất đầy đủ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cũng như Cục diện 局面.

▸ Từng từ: 局勢

局外 cục ngoại

局外

cục ngoại

Từ điển trích dẫn

1. Ở ngoài cuộc.
2. Không có quan hệ gì. ◇ Thanh sử cảo 清史稿: "Dĩ Nhật Nga cấu binh, Trung Quốc thủ cục ngoại trung lập lệ, tuyên dụ thần dân" 以日俄搆兵, 中國守局外中立例, 宣喻臣民 (Đức Tông Kỉ nhị 德宗紀二).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngoài cuộc, không dính dấp gì.

▸ Từng từ: 局外

局度 cục độ

局度

cục độ

Từ điển trích dẫn

1. Độ lượng, khí độ. ◇ Hậu Hán Thư 後漢書: "Thiệu ngoại khoan nhã hữu cục độ, ưu hỉ bất hình ư sắc" 紹外寬雅有局度, 憂喜不形於色 (Viên Thiệu truyện 袁紹傳).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lòng dạ rộng hẹp của một người. Như Độ lượng.

▸ Từng từ: 局度

局戲 cục hí

局戲

cục hí

Từ điển trích dẫn

1. Cuộc chơi cờ. ◎ Như: "chung nhật mê ư cục hí nhi bất năng tự bạt" 終日迷於局戲而不能自拔.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cuộc chơi cờ, đánh cờ — Cuộc đánh bạc.

▸ Từng từ: 局戲

局部 cục bộ

局部

cục bộ

Từ điển trích dẫn

1. Một bộ phận trong toàn thể.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một phần trong toàn thể.

▸ Từng từ: 局部

局量 cục lượng

局量

cục lượng

Từ điển trích dẫn

1. Khí độ, lòng dạ. ☆ Tương tự: "cục độ" 局度.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Cục độ 局度.

▸ Từng từ: 局量

局面 cục diện

局面

cục diện

phồn thể

Từ điển phổ thông

cục diện, tình hình, hoàn cảnh

Từ điển trích dẫn

1. Hình thế, trạng huống trong trò chơi bài bạc.
2. Chỉ ván bài, cuộc bạc. ◇ Lỗ Tấn 魯迅: "Kim thiên vãn thượng ngã môn hữu nhất cá cục diện" 今天晚上我們有一個局面 (Bàng hoàng 彷徨, Cao lão phu tử 高老夫子).
3. Tình thế, tình cảnh. ◇ Thủy hử truyện 水滸傳: "Hỗ Thành kiến cục diện bất hảo, đầu mã lạc hoang nhi tẩu" 扈成見局面不好, 投馬落荒而走 (Đệ ngũ thập hồi).
4. Tràng diện, cách cục. ◇ Phùng Duy Mẫn 馮惟敏: "Sơn lâm thức thú cao, Công danh cục diện trách" 山林識趣高, 功名局面窄 (Đoan chánh hảo 端正好, Từ ngã đình quy điền 徐我亭歸田, Sáo khúc 套曲).
5. Mưu kế, mưu đồ. ◇ Thủy hử truyện 水滸傳: "Bất tưởng tha giá lưỡng cá bất thức cục diện, chánh trung liễu tha đích kế sách, phân thuyết bất đắc" 不想他這兩個不識局面, 正中了他的計策, 分說不得 (Đệ tứ thập cửu hồi) Không ngờ hai người này không biết có mưu đồ gì cả, nên mới trúng kế mà chẳng phân trần vào đâu được.
6. Mặt tiền cửa tiệm. ◇ Kim Bình Mai 金瓶梅: "Phô tử cục diện, đô khiếu tất tượng trang tân du tất" 舖子局面, 都教漆匠裝新油漆 (Đệ lục thập tam hồi) Mặt tiền cửa tiệm phải kêu thợ sơn sơn phết lại cho mới.
7. Chỉ độ lượng. ◇ Viên Mai 袁枚: "Thử tử căng tình tác thái, cục diện thái tiểu" 此子矜情作態, 局面太小 (Tùy viên thi thoại 隨園詩話, Quyển cửu).
8. Thể diện, danh dự. ◇ Cao Minh 高明: "Hàn do tha tự hàn, bất khả hoại liễu cục diện" 寒由他自寒, 不可壞了局面 (Tì bà kí 琵琶記, Đệ tam thập tứ xích).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tình hình, tình thế.

▸ Từng từ: 局面

局靣 cục diện

局靣

cục diện

giản thể

Từ điển phổ thông

cục diện, tình hình, hoàn cảnh

▸ Từng từ: 局靣

布局 bố cục

布局

bố cục

Từ điển trích dẫn

1. § Xem "bố cục" 佈局.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cuộc sắp xếp. Cách sắp đặt ý tứ trong bài văn.

▸ Từng từ: 布局

幹局 cán cục

幹局

cán cục

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tài ba và độ lượng.

▸ Từng từ: 幹局

戰局 chiến cục

戰局

chiến cục

Từ điển trích dẫn

1. Cục thế chiến tranh (vào một thời gian nhất định, tại một khu vực).
2. Mượn chỉ tình huống cuộc tranh đua. ◎ Như: "giá tràng cầu tái mục tiền đích chiến cục thị tam bỉ nhị, ngã phương tạm thì lĩnh tiên" 這場球賽目前的戰局是三比二, 我方暫時領先.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tình hình chiến tranh. Cuộc chiến.

▸ Từng từ: 戰局

拘局 câu cục

拘局

câu cục

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vụng về, thô lỗ.

▸ Từng từ: 拘局

政局 chính cục

政局

chính cục

Từ điển trích dẫn

1. Cục thế chính trị. ◎ Như: "chính cục ổn định" 政局穩定.

▸ Từng từ: 政局

敗局 bại cục

敗局

bại cục

phồn thể

Từ điển phổ thông

thua cuộc, thua trận

▸ Từng từ: 敗局

時局 thời cục

時局

thời cục

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tình trạng của mọi việc lúc hiện tại. Ta vẫn đọc trại là Thời cuộc.

▸ Từng từ: 時局

書局 thư cục

書局

thư cục

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nhà bán sách, in sách.

▸ Từng từ: 書局

棋局 kì cục

棋局

kì cục

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ván cờ, cuộc đánh cờ — Chỉ cuộc đời ( vì cũng như một cuộc cờ ).

▸ Từng từ: 棋局

氣局 khí cục

氣局

khí cục

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ tính tình, lòng dạ một người.

▸ Từng từ: 氣局

當局 đương cục

當局

đương cục

Từ điển trích dẫn

1. Người trong cuộc. ◎ Như: "đương cục giả mê" 當局者迷 người trong cuộc thường không sáng suốt.
2. Cơ cấu phụ trách, cơ quan có trách nhiệm, nhà cầm quyền. ◎ Như: "hữu quan đương cục" 有關當局.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người trong cuộc, người đang thực sự nhúng tay vào việc.

▸ Từng từ: 當局

終局 chung cục

終局

chung cục

Từ điển trích dẫn

1. Kết cục. ◇ Thôi Đồ 崔塗: "Mạc khán kì chung cục, Khê phong vãn đãi quy" 莫看棋終局, 溪風晚待歸 (Tiều giả 樵者).
2. Sau cùng, rốt cuộc.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sau cùng. Rốt cuộc. Thơ Nguyễn Công Trứ: » Chung cục thì chi cũng tại trời «.

▸ Từng từ: 終局

結局 kết cục

結局

kết cục

Từ điển trích dẫn

1. Cuối cùng, kết quả, rốt cuộc. ◎ Như: "kết cục xuất nhân ý liệu" 結局出人意料.
2. ☆ Tương tự: "kết quả" 結果, "chung cục" 終局, "thu tràng" 收場.
3. ★ Tương phản: "khai thủy" 開始, "khởi cục" 起局, "triệu đoan" 肇端.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Rốt cuộc. Sau chót.

▸ Từng từ: 結局

總局 tổng cục

總局

tổng cục

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cơ quan đầu não, bao gồm nhiều cơ sở nhỏ. Ta cũng đọc là Tổng cuộc.

▸ Từng từ: 總局

蜷局 quyền cục

蜷局

quyền cục