ⓘ Xem hướng dẫn sử dụng.  
勞 - lao, lạo
代勞 đại lao
代勞

đại lao

Từ điển trích dẫn

1. Làm việc thay cho người khác. ◇ Lương Nguyên Đế 梁元帝: "Đồ xa bất năng đại lao, Mộc mã bất trúng trì trục" 塗車不能代勞, 木馬不中馳逐 (Kim lâu tử 金樓子, Lập ngôn thượng 立言上) Xe bùn không thể làm việc thay người khác, Ngựa gỗ không dùng để giong ruổi.
2. Xin người thay mình làm việc. ◎ Như: "giá sự thỉnh nâm đại lao liễu" 這事請您代勞了 việc này xin ông làm hộ cho.
3. Thay người bày tỏ nỗi lòng buồn khổ. ◇ Lí Bách Dược 李百藥: "Khách tâm kí đa tự, Trường ca thả đại lao" 客心既多緒, 長歌且代勞 (Độ Hán giang 渡漢江詩) Lòng khách lắm nỗi niềm, Ta hãy ca vang tháo tuôn ra hết đau buồn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thay cho sự mệt nhọc của người khác, ý nói thay thế cho người khác mà làm việc.

▸ Từng từ: 代 勞
伯勞 bá lao
伯勞

bá lao

Từ điển trích dẫn

1. Tên một loài chim sâu, nhỏ bé hót hay (lat. Laniidae). Ngày xưa gọi là "quyết" 鵙. Các tên gọi phổ biến trong tiếng Việt là: bách thanh, chàng làng, quích. § Xem "lao yến phân phi" 勞燕分飛.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một lài chim sâu, nhỏ bé hót hay, khi hót thì cái đuôi đập vẫy lên xuống nhịp nhàng, tên khoa học là Lanius Bucephalus.

▸ Từng từ: 伯 勞
功勞 công lao
功勞

công lao

Từ điển trích dẫn

1. Công tích, công huân. ◇ Thủy hử truyện 水滸傳: "Hưu phân công lao cao hạ; Lương San Bạc nhất hàng cựu đầu lĩnh khứ tả biên chủ trụ thượng tọa" 休分功勞高下; 梁山泊一行舊頭領去左邊主住上坐 (Đệ tứ thập nhất hồi) Chưa nên bàn luận công lao cao hay thấp; các đầu lĩnh cũ của Lương Sơn Bạc thì ngồi sang ngôi chủ vị bên trái.
2. Chỉ người có công giúp lập nên sự nghiệp. ◇ Quốc ngữ 國學: "Tôn quý sủng, thưởng công lao, sự cẩu lão, lễ tân lữ, hữu cố cựu" 尊貴寵, 賞功勞, 事耇老, 禮賓旅, 友故舊 (Tấn ngữ tứ 晉語四).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ chung những khó khăn mệt nhọc để thành việc.

▸ Từng từ: 功 勞
劬勞 cù lao
劬勞

cù lao

phồn thể

Từ điển phổ thông

công lao cha mẹ

Từ điển trích dẫn

1. Siêng năng khó nhọc. ◇ Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: "Như thư đáo nhật, khả niệm cù lao chi ân, tinh dạ tiền lai, dĩ toàn hiếu đạo" 如書到日, 可念劬勞之恩, 星夜前來, 以全孝道 (Đệ tam thập lục hồi) Nhận được thư này, hãy nhớ ơn đức cù lao, (ngày đêm) gấp rút tới đây, cho vẹn đạo làm con.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nhọc nhằn siêng năng — Chỉ công ơn cha mẹ.

▸ Từng từ: 劬 勞
勞力 lao lực
勞力

lao lực

Từ điển trích dẫn

1. Dùng sức thân thể để làm việc. ◇ Tả truyện 左傳: "Quân tử lao tâm, tiểu nhân lao lực" 君子勞心, 小人勞力 (Tương Công cửu niên 襄公九年).
2. Hao phí tinh thần thể lực.
3. Sức lao động.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mệt sức để làm việc. Hát nói của Nguyễn Công Trứ có câu: » So lao tâm lao lực cũng một đoàn. Người trần thế muốn nhàn sao được «.

▸ Từng từ: 勞 力
勞動 lao động
勞動

lao động

phồn thể

Từ điển phổ thông

lao động

Từ điển trích dẫn

1. Làm việc bằng chân tay hoặc tinh thần. ◇ Trang Tử 莊子: "Xuân canh chủng, hình túc dĩ lao động; thu thu liễm, thân túc dĩ hưu tức" 春耕種, 形足以勞動; 秋收斂, 身足以休息 (Nhượng vương 讓王) Mùa xuân cầy cấy, hình đủ để làm lụng; mùa thu gặt hái, thân đủ để ăn và nghỉ ngơi.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Làm việc mệt nhọc.

▸ Từng từ: 勞 動
勞工 lao công
勞工

lao công

phồn thể

Từ điển phổ thông

lao động, làm việc nặng nhọc

Từ điển trích dẫn

1. Người làm việc lao động để kiếm tiền công.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Người phu, người làm việc nặng nhọc.

▸ Từng từ: 勞 工
勞役 lao dịch
勞役

lao dịch

Từ điển trích dẫn

1. Công việc nặng nhọc.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Công việc nặng nhọc.

▸ Từng từ: 勞 役
勞心 lao tâm
勞心

lao tâm

Từ điển trích dẫn

1. Nhọc lòng mệt trí lo nghĩ công việc.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nhọc lòng mệt trí lo nghĩ công việc. Thơ Tản Đà có câu: » Một đoàn lao lực lao tâm «.

▸ Từng từ: 勞 心
勞損 lao tổn
勞損

lao tổn

Từ điển trích dẫn

1. Mệt nhọc hao mòn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mệt nhọc hao mòn.

▸ Từng từ: 勞 損
勞教 lao giáo
勞教

lao giáo

phồn thể

Từ điển phổ thông

lao động cải tạo

▸ Từng từ: 勞 教
勞苦 lao khổ
勞苦

lao khổ

Từ điển trích dẫn

1. Cực nhọc vất vả. ◇ Thi Kinh 詩經: "Hữu tử thất nhân, Mẫu thị lao khổ" 有子七人, 母氏勞苦 (Bội phong 邶風, Khải phong 凱風) Có bảy người con, Mẹ ta phải nhọc nhằn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cực nhọc vất vả.

▸ Từng từ: 勞 苦
勞資 lao tư
勞資

lao tư

Từ điển trích dẫn

1. Người lao động và nhà tư bản. ◎ Như: "lao tư hiệp định" 勞資協定.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Kẻ làm việc nặng nhọc và người có vốn, chỉ giới thợ thuyền và giới chủ nhân.

▸ Từng từ: 勞 資
勤勞 cần lao
勤勞

cần lao

Từ điển trích dẫn

1. Siêng năng chịu khó.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Siêng năng chịu khó.

▸ Từng từ: 勤 勞
博勞 bác lao
博勞

bác lao

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên loài chim, tức Bá Lao. Xem vần Bá.

▸ Từng từ: 博 勞
徒勞 đồ lao
徒勞

đồ lao

phồn thể

Từ điển phổ thông

làm việc vô ích, cố gắng vô ích

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mệt nhọc vô ích, không đạt kết quả gì.

▸ Từng từ: 徒 勞
慰勞 ủy lạo
慰勞

ủy lạo

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vỗ về an ủi.

▸ Từng từ: 慰 勞
操勞 thao lao
操勞

thao lao

phồn thể

Từ điển phổ thông

1. làm việc nặng nhọc
2. trông nom, chăm sóc

▸ Từng từ: 操 勞
服勞 phục lao
服勞

phục lao

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Làm việc mệt nhọc.

▸ Từng từ: 服 勞
煩勞 phiền lao
煩勞

phiền lao

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Làm rộn và làm người khác mệt nhọc vì mình. Tiếng dùng khi nhờ vả người khác.

▸ Từng từ: 煩 勞
犒勞 khao lao
犒勞

khao lao

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đãi tiệc để thưởng công khó nhọc.

▸ Từng từ: 犒 勞
疲勞 bì lao
疲勞

bì lao

Từ điển trích dẫn

1. Nhọc nhằn, mệt mỏi. ◇ Đỗ Phủ 杜甫: "Vãng lai tạp tọa ngọa, Nhân mã đồng bì lao" 往來雜坐臥, 人馬同疲勞 (Phi tiên các 飛仙閣).
2. Suy nhược, yếu kém. ◎ Như: "thính giác bì lao" 聽覺疲勞.
3. Vì sức ép bên ngoài quá mạnh hoặc thời gian tác dụng quá lâu nên phản ứng không còn bình thường nữa. ◎ Như: "từ tính bì lao" 磁性疲勞.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mệt nhọc. Mệt mỏi.

▸ Từng từ: 疲 勞
酬勞 thù lao
酬勞

thù lao

Từ điển trích dẫn

1. Báo đáp (bằng tiền của). ◇ Ba Kim 巴金: "Tha cấp nhĩ khán liễu hảo đa thứ bệnh, ngã môn dã một hữu đa thiểu tiền thù lao tha" 他給你看了好多次病, 我們也沒有多少錢酬勞他 (Hàn dạ 寒夜, Nhị lục).
2. Tiền hoặc thật vật để trả công. ◇ Chu Huy 周煇: "Y giả tác thù lao, na đắc hứa đa tiền vật" 醫者索酬勞, 那得許多錢物 (Thanh Ba tạp chí 清波雜志, Quyển hạ 卷下).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đền đáp lại công khó nhọc. Trả công.

▸ Từng từ: 酬 勞
勞工團體 lao công đoàn thể
勞工團體

lao công đoàn thể

Từ điển trích dẫn

1. Tổ chức tranh đấu bảo vệ quyền lợi thợ thuyền.

▸ Từng từ: 勞 工 團 體
勞燕分飛 lao yến phân phi
勞燕分飛

lao yến phân phi

Từ điển trích dẫn

1. Chim bách thanh và chim én phân tán bay đi. Tỉ dụ biệt li. § Nguồn gốc: ◇ Nhạc phủ thi tập 樂府詩集: "Đông phi bá lao tây phi yến, Hoàng Cô Chức Nữ thì tương kiến" 東飛伯勞西飛燕, 黃姑織女時相 (Tạp khúc ca từ bát 雜曲歌辭八, Đông phi bá lao ca 東飛伯勞歌). § "Hoàng Cô" tức là "Khiên Ngưu" 牽牛, chồng của "Chức Nữ" 織女. Xem thêm hai từ này.

▸ Từng từ: 勞 燕 分 飛