Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

ⓘ Xem hướng dẫn sử dụng.

碧 - bích

碧桃 bích đào

碧桃

bích đào

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

tên một loại cây thuộc giống đào, ăn rất ngon.

▸ Từng từ: 碧桃

碧梧 bích ngô

碧梧

bích ngô

Từ điển trích dẫn

1. Cây ngô đồng lá biếc. ◇ Đỗ Phủ 杜甫: "Hương đạo trác dư anh vũ lạp, Bích ngô tê lão phượng hoàng chi" 香稻啄餘鸚鵡粒, 碧梧栖老鳳凰枝 (Thu hứng 秋興) Chim anh vũ ăn rồi, còn bỏ thừa những hạt lúa thơm, Phượng hoàng đậu đến già trên cành ngô biếc.

▸ Từng từ: 碧梧

碧溝 bích câu

碧溝

bích câu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngòi nước biếc — Tên đất ở ngoại ô thành Thăng Long vào đời Lê. Bích câu kì ngộ có câu: » Thành tây có cảnh Bích câu, có hoa góp lại một bầu xinh sao «.

▸ Từng từ: 碧溝

碧漢 bích hán

碧漢

bích hán

Từ điển trích dẫn

1. "Ngân hà" 銀河.
2. Tên gọi gom hai sông "Bích Thiên" 碧天 và "Hà Hán" 河漢.
3. Cũng chỉ "thiên không" 天空.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ sông ngân hà ( trên nền trời biếc ).

▸ Từng từ: 碧漢

碧玉 bích ngọc

碧玉

bích ngọc

Từ điển trích dẫn

1. Loại thạch anh chứa sắt, có màu đỏ, vàng sẫm, xanh biếc, xám tro... Có thể dùng làm đồ trang sức. ◇ Điền Hán 田漢: "(Hồ thủy) lục đắc tượng bích ngọc tự đích" (湖水)綠得像碧玉似的 (Nam quy 南歸).
2. Mượn chỉ tì thiếp, hoặc con gái nhà bình thường, nhỏ tuổi và xinh xắn. ◇ Bạch Cư Dị 白居易: "Hồng ngạc tử phòng giai thủ thực, Thương đầu bích ngọc tận gia sanh" 紅萼紫房皆手植, 蒼頭碧玉盡家生 (Nam viên thí tiểu nhạc 南園試小樂).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thứ ngọc xanh biếc.

▸ Từng từ: 碧玉

碧空 bích không

碧空

bích không

Từ điển trích dẫn

1. Trời xanh lam. ◇ Hứa Hồn 許渾: "Ngũ sắc như ti hạ bích không, Phiến phàm hoàn nhiễu Sở vương cung" 五色如絲下碧空, 片帆還遶楚王宮 (Thù Hà Trung Đỗ thị ngự trùng kí 酬河中杜侍御重寄).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xem Bích hư 碧虛.

▸ Từng từ: 碧空

碧落 bích lạc

碧落

bích lạc

Từ điển trích dẫn

1. Đạo gia cho rằng ở phương đông cao nhất trên trời có ráng xanh ("bích hà" 碧霞) bủa khắp. Nên gọi là "bích lạc" 碧落. Sau dùng để chỉ bầu trời. ◇ Bạch Cư Dị 白居易: "Thượng cùng bích lạc hạ hoàng tuyền, Lưỡng xứ mang mang giai bất kiến" 上窮碧落下黃泉, 兩處茫茫皆不見 (Trường hận ca 長恨歌) Trên cùng đến trời xanh, dưới tận suối vàng, Cả hai nơi mênh mông, đều không thấy (nàng) đâu cả.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trời xanh. Trời.

▸ Từng từ: 碧落

碧虛 bích hư

碧虛

bích hư

Từ điển trích dẫn

1. Trời xanh. ☆ Tương tự: "bích không" 碧空. ◇ Vương Vũ Xưng 王禹偁: "Thủy các san trai giá bích hư, Đình đình hoa biểu ánh môn lư" 水閣山齋架碧虛, 亭亭華表映門閭 (Kí đề nghĩa môn hồ thị hoa lâm thư viện 寄題義門胡氏華林書院).
2. Nước xanh lục. ◇ Trương Cửu Linh 張九齡: "Tu trúc hàm thanh cảnh, Hoa trì đạm bích hư" 修竹含清景, 華池澹碧虛 (Tống uyển cú triệu thiếu phủ 送宛句趙少府).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vùng trống không xanh biếc, chỉ trời. Cũng gọi là Bích không.

▸ Từng từ: 碧虛

碧血 bích huyết

碧血

bích huyết

Từ điển trích dẫn

1. Máu biếc. Chỉ máu đổ vì chính nghĩa của người liệt sĩ. Do điển "Trường Hoành" 萇宏 chết ở đất "Thục" 蜀, ba nằm đào mả lên, máu tụ lại có màu biếc (Xem: "Trang Tử" 莊子, "Ngoại vật" 外物).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Máu biếc. Chỉ máu người liệt sĩ. Do điển Trương Trương Hoằng chết ở đất Thục, ba nằm đào mả lên, máu tụ lại có màu biếc.

▸ Từng từ: 碧血

碧雲 bích vân

碧雲

bích vân

Từ điển trích dẫn

1. Mây xanh, mây trên trời xanh. ◇ Đái Thúc Luân 戴叔倫: "Nguyện tá lão tăng song bạch hạc, Bích vân thâm xứ cộng cao tường" 願借老僧雙白鶴, 碧雲深處共翱翔 (Hạ nhật đăng hạc nham ngẫu thành 夏日登鶴岩偶成).
2. Tỉ dụ phương xa hoặc phương trời. Thường dùng biểu đạt tình tự biệt li. ◇ Vi Ứng Vật 韋應物: "Nguyện dĩ bích vân tư, Phương quân oán biệt dư" 願以碧雲思, 方君怨別餘 (Kí kiểu nhiên thượng nhân 寄皎然上人).

▸ Từng từ: 碧雲

碧霄 bích tiêu

碧霄

bích tiêu

Từ điển trích dẫn

1. Trời xanh. § Cũng viết là "bích tiêu" 碧宵. ◇ Lâm Kiệt 林傑: "Thất tịch kim tiêu khán bích tiêu, Khiên Ngưu Chức Nữ độ Hà kiều" 七夕今宵看碧霄, 牽牛織女渡河橋 (Khất xảo 乞巧).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trời xanh, ông trời.

▸ Từng từ: 碧霄

碧翁翁 bích ông ông

碧翁翁

bích ông ông

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

ông trời xanh.

▸ Từng từ: 碧翁翁

碧溝奇遇 bích câu kì ngộ

碧溝奇遇

bích câu kì ngộ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một truyện nôm, không rõ tác giả, được viết theo thể Lục bát, nói về cuộc gặp gỡ giữa một nho sĩ đời Lê là Trần Tú Uyên và một tiên nữ là Giáng Kiều — Tên một truyện viết bằng Hán văn trong cuốn Tục Tuyền kì của bà Đoàn Thị Điểm, cũng có nội dung tương tự. Xem tiểu truyện tác giả ở vần Điểm.

▸ Từng từ: 碧溝奇遇

碧落黃泉 bích lạc hoàng tuyền

碧落黃泉

bích lạc hoàng tuyền

Từ điển trích dẫn

1. "Bích lạc" 碧落: trời xanh, "hoàng tuyền" 黃泉: suối vàng (ở dưới mặt đất). Nguồn gốc: ◇ Bạch Cư Dị 白居易: "Thượng cùng bích lạc hạ hoàng tuyền, Lưỡng xứ mang mang giai bất kiến" 上窮碧落下黃泉, 兩處茫茫皆不見 (Trường hận ca 長恨歌) Trên cùng đến trời xanh, dưới tận suối vàng, Cả hai nơi mênh mông, đều không thấy (nàng) đâu cả. § Sau chỉ khắp cả trên trời dưới đất.

▸ Từng từ: 碧落黃泉