Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

河 - hà

伊河 y hà

伊河

y hà

Từ điển trích dẫn

1. Tên sông phát nguyên từ tỉnh Hà Nam 河南, Trung Quốc.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên sông phát nguyên từ tỉnh Hà Nam, Trung Hoa.

▸ Từng từ: 伊河

先河 tiên hà

先河

tiên hà

Từ điển trích dẫn

1. Nguồn gốc sự vật. § Ngày xưa coi Hoàng Hà là nguồn của biển, khi tế tự trước tế Hoàng Hà, sau mới tế biển. ◇ Lễ Kí 禮記: "Giai tiên hà nhi hậu hải, hoặc nguyên dã, hoặc ủy dã, thử chi vị vụ bổn" 皆先河而後海, 或源也, 或委也, 此之謂務本 (Học kí 學記).
2. Mượn chỉ người khai sáng mở đường hoặc bổn nguyên sự vật. ◎ Như: "tha đích nghiên cứu khai sáng liễu bỉ giác văn học đích tiên hà" 他的研究開創了比較文學的先河.

▸ Từng từ: 先河

冰河 băng hà

冰河

băng hà

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

băng hà, thời kỳ sông băng

Từ điển trích dẫn

1. Những tảng băng tuyết trên núi cao hoặc từ hai cực địa cầu lở xuống, trôi thành dòng sông. § Còn gọi là "băng xuyên" 冰川.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Những tảng băng trên núi lở xuống, trôi thành dòng sông. Còn gọi là Băng xuyên ( glacier ).

▸ Từng từ: 冰河

北河 bắc hà

北河

bắc hà

Từ điển trích dẫn

1. Tên sông. § "Hoàng Hà" 黃河 chảy tới "Hà Sáo" 河套, tại "Nam Lộc" 南麓 chia làm hai, bên phía bắc gọi là "Bắc Hà" 北河.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một tên chỉ Bắc phần Việt Nam.

▸ Từng từ: 北河

印河 ấn hà

印河

ấn hà

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một con sông ở Tây Nam Bộ Thụy Sĩ, thuộc châu Âu ( inn river ).

▸ Từng từ: 印河

天河 thiên hà

天河

thiên hà

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sông trời. Tức sông Ngân hà.

▸ Từng từ: 天河

小河 tiểu hà

小河

tiểu hà

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

dòng suối nhỏ

▸ Từng từ: 小河

山河 sơn hà

山河

sơn hà

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Núi và sông, chỉ lĩnh thổ quốc gia. Đoạn trường tân thanh có câu: » Triều đình riêng một góc trời, gồm hai văn võ rạch đôi sơn hà « — Cũng chỉ sự bền vững, vì núi không mòn, sông không cạn.

▸ Từng từ: 山河

恆河 hằng hà

恆河

hằng hà

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên con sông lớn ở vùng Bắc Ấn Độ ( Gange ).

▸ Từng từ: 恆河

愛河 ái hà

愛河

ái hà

Từ điển trích dẫn

1. Tỉ dụ ham muốn như sông nước, làm cho người ta chìm đắm trong đó. ◇ Trương Quân Phòng 張君房: "Dục đắc khổ hải khuynh, Đương sử ái hà kiệt" 欲得苦海傾, 當使愛河竭 (Vân cấp thất thiêm 雲笈七籤).
2. Hình dung ái tình thâm hậu vĩnh cửu, như sông nước không bao giờ ngừng. ◎ Như: "chúc nhĩ môn vĩnh dục ái hà" 祝你們永浴愛河.
3. Tên sông, ở thành phố "Cao Hùng" 高雄. Sau đổi tên là "Nhân Ái hà" 仁愛河.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sông yêu, chỉ tình yêu lai láng như sông nước.

▸ Từng từ: 愛河

投河 đầu hà

投河

đầu hà

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Gieo mình xuống sông tự tử.

▸ Từng từ: 投河

拔河 bạt hà

拔河

bạt hà

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

kéo co

▸ Từng từ: 拔河

暗河 ám hà

暗河

ám hà

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

sông ngầm dưới đất

▸ Từng từ: 暗河

森河 sâm hà

森河

sâm hà

Từ điển trích dẫn

1. Một tên chỉ sông "Seine" ở nước Pháp.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một tên chỉ sông Seine của Pháp.

▸ Từng từ: 森河

江河 giang hà

江河

giang hà

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sông ngòi. Chẳng hạn Giang hà nhật hạ ( nước sông ngòi mỗi ngày một cạn, một thấp xuống, chỉ cuộc đời suy đồi ). Hát nói của Tản Đà có câu: » Giang hà nhật hạ, nhân giai trọc «.

▸ Từng từ: 江河

沈河 trầm hà

沈河

trầm hà

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dìm xuống sông. Chỉ sự hành hạ.

▸ Từng từ: 沈河

河仙 hà tiên

河仙

hà tiên

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một tỉnh tây nam Nam phần Việt Nam, cảnh trí rất đẹp.

▸ Từng từ: 河仙

河伯 hà bá

河伯

hà bá

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ông thần sông.

▸ Từng từ: 河伯

河內 hà nội

河內

hà nội

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

thành phố Hà Nội (thủ đô của Việt Nam)

▸ Từng từ: 河內

河内 hà nội

河内

hà nội

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên thủ đô nước Việt Nam trước năm 1954, tức là Thanh Thăng Long cũ.

▸ Từng từ: 河内

河城 hà thành

河城

hà thành

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một tên chỉ Hà Nội.

▸ Từng từ: 河城

河域 hà vực

河域

hà vực

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vùng đất hai bên sông. Như Lưu vực.

▸ Từng từ: 河域

河東 hà đông

河東

hà đông

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một tỉnh ở Bắc phần, phía đông sông Hồng hà — Tên một vùng đất thuộc tỉnh Sơn Tây Trung Hoa, phía đông sông Hoàng hà, Sư tử Hà đông, chỉ người đàn bà ghen, là Hà đông bên Tàu, theo một câu thơ của Tô Đông Pha cười riễu tật sợ vợ của Trần Quý Thường.

▸ Từng từ: 河東

河流 hà lưu

河流

hà lưu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giòng sông.

▸ Từng từ: 河流

河渠 hà cừ

河渠

hà cừ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sông ngòi khe rạch.

▸ Từng từ: 河渠

河漢 hà hán

河漢

hà hán

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một tên chỉ sông Ngân hà trên trời. Còn gọi là sông Ngân hán, hoặc Thiên hán.

▸ Từng từ: 河漢

河運 hà vận

河運

hà vận

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chuyên chở bằng đường sông.

▸ Từng từ: 河運

河靜 hà tĩnh

河靜

hà tĩnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một tỉnh ở Bắc Trung phần Việt Nam.

▸ Từng từ: 河靜

河馬 hà mã

河馬

hà mã

phồn thể

Từ điển phổ thông

con hà mã

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một loài vật da cực dày, giống con trâu nước, sức cực mạnh, tên khoa học là Hippopotamus Amphibius.

▸ Từng từ: 河馬

河马 hà mã

河马

hà mã

giản thể

Từ điển phổ thông

con hà mã

▸ Từng từ: 河马

沿河 duyên hà

沿河

duyên hà

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như Duyên giang 沿江.

▸ Từng từ: 沿河

海河 hải hà

海河

hải hà

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sông biển. Chỉ sự to lớn. Chẳng hạn Lượng hải hà ( lòng dạ rộng lớn ).

▸ Từng từ: 海河

淘河 đào hà

淘河

đào hà

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

chim bồ nông

▸ Từng từ: 淘河

淠河 tụy hà

淠河

tụy hà

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

sông Tụy Hà (ở tỉnh An Huy của Trung Quốc)

▸ Từng từ: 淠河

瀘河 lô hà

瀘河

lô hà

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên sông, tức Lô giang. Bài Văn tế trận vong tướng sĩ của Nguyễn Văn Thành có câu: » Nước Lô hà chảy xuống Lương giang, nghĩ mấy kẻ điêu linh những từ thuở nọ «.

▸ Từng từ: 瀘河

紅河 hồng hà

紅河

hồng hà

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên sông lớn nhất ở bắc phần Việt Nam ( Fleuve Rouge ).

▸ Từng từ: 紅河

絳河 ráng hà

絳河

ráng hà

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một tên chỉ sông Ngân hà trên trời.

▸ Từng từ: 絳河

運河 vận hà

運河

vận hà

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sông đào, để dùng vào việc chuyên chở hàng hóa sản vật.

▸ Từng từ: 運河

銀河 ngân hà

銀河

ngân hà

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một giải sao trên trời, ta cũng gọi sông Ngân hà. Thơ Tản Đà có câu: » Trời nghe hạ giới ai ngâm nga, tiếng ngâm vang cả sông Ngân hà «.

▸ Từng từ: 銀河

関河 quan hà

関河

quan hà

giản thể

Từ điển phổ thông

quan hà, sông núi, giang sơn

▸ Từng từ: 関河

關河 quan hà

關河

quan hà

phồn thể

Từ điển phổ thông

quan hà, sông núi, giang sơn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cửa ải và sông, chỉ sự xa xôi, đi xa. Đoạn trường tân thanh có câu: » Tiễn đưa một chén quan hà, Xuân đình thoắt đã dạo ra cao đình «.

▸ Từng từ: 關河

馮河 bằng hà

馮河

bằng hà

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vượt sông mà không cần thuyền. Xem thêm Bạo hổ băng hà vần Bạo.

▸ Từng từ: 馮河

黃河 hoàng hà

黃河

hoàng hà

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một con sông lớn của Trung Hoa, và cũng là của thế giới, phát nguyên từ tỉnh Thanh hải.

▸ Từng từ: 黃河

印度河 ấn độ hà

印度河

ấn độ hà

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một con sông lớn ở Ấn Độ.

▸ Từng từ: 印度河

恆河沙數 hằng hà sa số

恆河沙數

hằng hà sa số

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Số cát ở sông Hằng, ý nói cực nhiều, không thể tưởng tượng được.

▸ Từng từ: 恆河沙數

暴虎憑河 bạo hổ bằng hà

暴虎憑河

bạo hổ bằng hà

Từ điển trích dẫn

1. Bắt hổ tay không, lội sông, toàn những việc nguy hiểm. Chỉ kẻ hữu dũng vô mưu. ◇ Luận ngữ 論語: "Bạo hổ bằng hà, tử nhi vô hối giả, ngô bất dữ dã" 暴虎馮河, 死而無悔者, 吾不與也 (Thuật nhi 述而) Tay không mà bắt cọp, không thuyền mà lội qua sông, chết không tiếc thân, kẻ ấy ta không cho theo giúp ta.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bắt cọp, lội sông, toàn những việc nguy hiểm. Chỉ kẻ hữu dõng vô mưu.

▸ Từng từ: 暴虎憑河

江河日下 giang hà nhật hạ

江河日下

giang hà nhật hạ

Từ điển trích dẫn

1. Nước sông mỗi ngày mỗi rút xuống. Tỉ dụ tình huống mỗi ngày thêm bại hoại. ◇ Thu Cẩn 秋瑾: "Mãn nhãn tục phân ưu vị dĩ, Giang hà nhật hạ thế tình phi" 滿眼俗氛憂未已, 江河日下世情非 (Thân giang đề bích 申江題壁).

▸ Từng từ: 江河日下

河仙十詠 hà tiên thập vịnh

河仙十詠

hà tiên thập vịnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên tập thơ bằng chữ Hán, vịnh mười cảnh đẹp ở đất Hà tiên, tác giả là Mạc Thiên Tích, có những bào họa lại của các thi gia Trung Hoa và Việt Nam, trong đó có Nguyễn Cư Trinh. Xem tiểu sử tác giả ở vần Tích.

▸ Từng từ: 河仙十詠

河圖洛書 hà đồ lạc thư

河圖洛書

hà đồ lạc thư

Từ điển trích dẫn

1. Tương truyền vua Phục Hi trông thấy ở sông Hoàng Hà có con long mã xuất hiện, lưng có nét vẽ. Phục Hi dựa theo đó tạo ra bát quái, gọi là "hà đồ" 河圖.
2. Lại có thuyết cho rằng thời vua Hạ Vũ 夏禹, có rùa thần xuất hiện ở sông Lạc, trên lưng rùa có hình vẽ chín điểm không giống nhau, vua Vũ nhân đó xếp thành hệ thống gọi là "cửu chủng đại pháp" 九種大法 tức là chín phép trị vì thiên hạ.
3. Người đời sau coi "hà đồ lạc thư" 河圖洛書 là điềm lành báo hiệu vua thánh ra đời.

▸ Từng từ: 河圖洛書

福等河沙 phúc đẳng hà sa

福等河沙

phúc đẳng hà sa

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều may mắn được hưởng thì nhiều bằng với số cát ở sông, ‎ý nói nhiều may mắn lắm. » Từ đây phúc đẳng hà sa vô cùng «. ( Quan âm ).

▸ Từng từ: 福等河沙

巴拿馬運河 ba nã mã vận hà

巴拿馬運河

ba nã mã vận hà

Từ điển trích dẫn

1. Kênh đào qua nước Paraguay thông thương Đại Tây Dương với Thái Bình Dương (tiếng Pháp: canal de Panama).

▸ Từng từ: 巴拿馬運河