ⓘ Xem hướng dẫn sử dụng.  
易 - dị, dịch
不易 bất dị
不易

bất dị

phồn & giản thể

Từ điển trích dẫn

1. "Bất dị" 不易: Không dễ dàng, khó khăn. ◇ Luận Ngữ 論語: "Vi quân nan, vi thần bất dị" 為君難, 為臣不易 (Tử Lộ 子路) Làm vua khó, làm bề tôi không dễ.
2. "Bất dịch" 不易: Không thay đổi, không cải biến. ◇ Dương Hùng 揚雄: "Bách thế bất dịch" 百世不易 (Giải trào 解嘲) Trăm đời không đổi.
不易

bất dịch

phồn & giản thể

Từ điển trích dẫn

1. "Bất dị" 不易: Không dễ dàng, khó khăn. ◇ Luận Ngữ 論語: "Vi quân nan, vi thần bất dị" 為君難, 為臣不易 (Tử Lộ 子路) Làm vua khó, làm bề tôi không dễ.
2. "Bất dịch" 不易: Không thay đổi, không cải biến. ◇ Dương Hùng 揚雄: "Bách thế bất dịch" 百世不易 (Giải trào 解嘲) Trăm đời không đổi.

▸ Từng từ: 不 易
交易 giao dịch
交易

giao dịch

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

giao dịch

Từ điển trích dẫn

1. Nghĩa gốc chỉ giao hoán đổi chác. Sau phiếm chỉ mua bán. ◇ Dịch Kinh 易經: "Nhật trung vi thị, trí thiên hạ chi dân, tụ thiên hạ chi hóa, giao dịch nhi thối, các đắc kì sở" 日中為市, 致天下之民, 聚天下之貨, 交易而退, 各得其所 (Hệ từ hạ 繫辭下) Buổi trưa họp chợ, khiến dân các nơi tụ tập trao đổi hàng hóa với nhau xong rồi về, ai nấy có được cái mình muốn.
2. Qua lại, giao vãng. ◇ Minh sử 明史: "Dữ ngoại nhân giao dịch, hiệp nật tiết tiết, vô phục lễ thể" 與外人交易, 狎暱媟褻, 無復禮體 (Hàn Văn truyện 韓文傳).
3. Thay đổi, thay thế.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mua bán đổi chác với nhau. Kinh doanh làm ăn mà gặp gỡ nhau.

▸ Từng từ: 交 易
周易 chu dịch
周易

chu dịch

Từ điển trích dẫn

1. Tên bộ sách cổ của Trung Hoa, do "Phục Hi" 伏羲 chế ra các quẻ, "Chu Văn Vương" 周文王 soạn "Hệ Từ" 繫辭, "Khổng Tử" 孔子 viết phần "Thập Dực" 十翼. Nội dung khảo sát sự biến hóa tự nhiên, thiên văn khí tượng. Các bậc đế vương thời cổ dùng trong việc chính trị, bói toán. Tới Khổng Tử trở thành sách triết học cơ bản của nhà Nho. Sách này còn có tên là "Dịch Kinh" 易經 hay "Hi Kinh" 羲經.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên bộ sách triết học cổ nhất của Trung Hoa do Chu Văn Vương, rồi Chu Công Đán, rồi Khổng Tử soạn thành, còn gọi là Kinh Dịch, một trong Ngũ Kinh.

▸ Từng từ: 周 易
容易 dong dị
容易

dong dị

phồn & giản thể

Từ điển trích dẫn

1. Dễ dàng. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Giá dã dong dị, bằng nhĩ thuyết thị thùy tựu thị thùy, nhất ứng thải lễ đô hữu ngã môn trí bạn" 這也容易, 憑你說是誰就是誰, 一應彩禮都有我們置辦 (Đệ lục thập ngũ hồi) Việc ấy dễ lắm, dì bằng lòng ai thì lấy người ấy, những đồ sính lễ đã có chúng tôi sắp đặt. ☆ Tương tự: "phương tiện" 方便, "giản đơn" 簡單. ★ Tương phản: "phồn nan" 繁難, "nan đắc" 難得, "gian nan" 艱難.
2. Khinh thường, tùy tiện. ◇ Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: "Khả cương khả nhu, biệt hữu châm chước, phi khả dong dị thác nhân" 可剛可柔, 別有斟酌, 非可容易托人 (Đệ bát thập thất hồi) Nên cứng nên mềm, phải có đắn đo, không thể khinh thường mà ủy thác cho người được.
容易

dung dị

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

an nhàn, thanh thản, dễ chịu

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dễ dàng — Chỉ tính tình xuề xòa.

▸ Từng từ: 容 易
居易 cư dị
居易

cư dị

Từ điển trích dẫn

1. Bình an, bình dị. ◇ Lễ Kí 禮記: "Quân tử cư dị dĩ sĩ mệnh, tiểu nhân hành hiểm dĩ kiêu hạnh" 君子居易以俟命, 小人行險以徼幸 (Trung Dung 中庸) Bậc quân tử bình an thuận theo mệnh trời, kẻ tiểu nhân mạo hiểm làm liều trái đạo để cầu may.
2. Cư xử trong hoàn cảnh bình thường.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ăn ở dễ dãi xuề xòa.

▸ Từng từ: 居 易
平易 bình dị
平易

bình dị

Từ điển trích dẫn

1. Sửa sang ngay ngắn, bình trị, bình chỉnh. ◇ Tân Đường Thư 新唐書: "Bình dị đạo lộ, dĩ đãi tây quân" 平易道路, 以待西軍 (Trương Mậu Chiêu truyện 張茂昭傳).
2. Bằng phẳng rộng rãi. ◇ Quản Tử 管子: "Địa hiểm uế bất bình dị, tắc san bất đắc kiến" 地險穢不平易, 則山不得見 (Hình thế giải 形勢解).
3. Tính tình ôn hòa ninh tĩnh, khiêm tốn hòa ái. ◇ Trang Tử 莊子: "Thánh nhân hưu hưu yên, tắc bình dị hĩ; bình dị tắc điềm đạm hĩ" 聖人休休焉, 則平易矣; 平易則恬淡矣 (Khắc ý 刻意).
4. Bình hòa giản dị. ◇ Lão tàn du kí 老殘遊記: "Học vấn cực kì uyên bác, tính tình hựu cực kì bình dị" 學問極其淵博, 性情又極其平易 (Đệ thập bát hồi).
5. Dễ hiểu. ◇ Phương Hiếu Nhụ 方孝孺: "Kì ngôn bình dị minh thiết, diệc vị hữu sở vị kì quái" 其言平易明切, 亦未有所謂奇怪 (Đáp Vương Trọng Tấn 答王仲縉).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dễ dãi, không cầu kì.

▸ Từng từ: 平 易
易理 dịch lí
易理

dịch lí

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái lẽ trong kinh Dịch.

▸ Từng từ: 易 理
易知 dị tri
易知

dị tri

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dễ biết.

▸ Từng từ: 易 知
易碎 dị toái
易碎

dị toái

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

dễ vỡ, dễ gãy

▸ Từng từ: 易 碎
易簡 dị giản
易簡

dị giản

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sơ sài, qua loa. Cũng nói Giản dị.

▸ Từng từ: 易 簡
移易 di dịch
移易

di dịch

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dời đổi. Thay đổi.

▸ Từng từ: 移 易
簡易 giản dị
簡易

giản dị

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sơ sài dễ dàng, không rắc rối khó khăn.

▸ Từng từ: 簡 易
變易 biến dịch
變易

biến dịch

Từ điển trích dẫn

1. Thay đổi, biến hóa. ◇ Quách Tiểu Xuyên 郭小川: "Tha đích trung trinh bổn tính, thế thế đại đại bất biến dịch" 她的忠貞本性, 世世代代不變易 (Nam trúc ca 楠竹歌).
2. Giao dịch. ◇ Tô Thức 蘇軾: "Biến dịch kí hành, nhi bất dữ thương cổ tranh lợi giả, vị chi văn dã" 變易既行, 而不與商賈爭利者, 未之聞也 (Thướng Thần Tông hoàng đế thư 上神宗皇帝書).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thay đổi.

▸ Từng từ: 變 易
貿易 mậu dịch
貿易

mậu dịch

phồn thể

Từ điển phổ thông

mậu dịch

Từ điển trích dẫn

1. Mua bán. ◇ Sơ khắc phách án kinh kì 初刻拍案驚奇: "Tam niên tiền đái liễu ta tư bổn, vãng kinh mậu dịch, phả đắc ta lợi tức" 三年前帶了些資本, 往京貿易, 頗得些利息 (Quyển tam).
2. Thay đổi, biến dịch. ◇ Hán Thư 漢書: "Tức vị xuất nhập tam niên, tai biến sổ hàng, nhật nguyệt thất độ, tinh thần thác mậu, cao hạ mậu dịch, đại dị liên nhưng, đạo tặc tịnh khởi" 即位出入三年, 災變數降, 日月失度, 星辰錯謬, 高下貿易, 大異連仍, 盜賊並起 (Lí Tầm truyện 李尋傳).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Buôn bán trao đổi.

▸ Từng từ: 貿 易
贸易 mậu dịch
贸易

mậu dịch

giản thể

Từ điển phổ thông

mậu dịch

▸ Từng từ: 贸 易
輕易 khinh dị
輕易

khinh dị

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Coi thường, cho là dễ dàng.

▸ Từng từ: 輕 易
辟易 tích dịch
辟易

tích dịch

Từ điển trích dẫn

1. Lùi lại. ◇ Sử Kí 史記: "Thị thì, Xích Tuyền Hầu vi kị tướng, truy Hạng Vương, Hạng Vương sân mục nhi sất chi, Xích Tuyền Hầu nhân mã câu kinh, tích dịch sổ lí" 是時, 赤泉侯為騎將, 追項王, 項王瞋目而叱之, 赤泉侯人馬俱驚, 辟易數里 (Hạng Vũ bổn kỉ 項羽本紀) Bấy giờ Xích Tuyền Hầu làm kị tướng (quân Hán) đuổi theo Hạng Vương, Hạng Vương trợn mắt quát, Xích Tuyền Hầu người ngựa đều hoảng kinh, thụt lùi đến mấy dặm.
2. Khai khẩn. ◇ Lã Thị Xuân Thu 呂氏春秋: "Địa vị tích dịch" 地未辟易 (Sĩ dong luận 士容論, Thượng nông 上農) Đất chưa khai khẩn.

▸ Từng từ: 辟 易
白居易 bạch cư dị
白居易

bạch cư dị

Từ điển trích dẫn

1. Nhà thơ Trung Quốc đời Đường, tác giả bài "Trường hận ca" 長恨歌.

▸ Từng từ: 白 居 易
國際貿易 quốc tế mậu dịch
國際貿易

quốc tế mậu dịch

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Việc buôn bán trao đổi giữa nước này với nước khác.

▸ Từng từ: 國 際 貿 易
拔幟易幟 bạt xí dịch xí
拔幟易幟

bạt xí dịch xí

Từ điển trích dẫn

1. Hàn Tín và Trương Lương cầm đầu quân Hán đánh Triệu, bày quân quay lưng lại bờ nước để dụ địch. Hàn Tín giả thua, quân Triệu chạy hết ra ngoài thành truy kích, phục binh của Hàn Tín bèn thừa cơ vào thành, nhổ cờ ("bạt xí" 拔幟) Triệu, thay cờ ("dịch xí" 易幟) Hán, đại phá quân Triệu. Sau tỉ dụ dùng mưu kế chiến thắng quân địch.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nhổ cờ giặc, thay bằng cờ của quân mình. Chỉ sự phá thành giặc.

▸ Từng từ: 拔 幟 易 幟
易如反掌 dị như phản chưởng
易如反掌

dị như phản chưởng

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

dễ như trở bàn tay

▸ Từng từ: 易 如 反 掌
易經膚說 dịch kinh phu thuyết
易經膚說

dịch kinh phu thuyết

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một cuốn sách viết bằng chữ Hán của Lê Quý Đôn, học giả đời Lê Mạt, giảng về Kinh Dịch ( lời bàn nông nổi về kinh Dịch ). Xem tiểu truyện tác giả ở vần Đôn.

▸ Từng từ: 易 經 膚 說
更弦易轍 canh huyền dịch triệt
更弦易轍

canh huyền dịch triệt

Từ điển trích dẫn

1. Đánh đàn lâu phải thay dây, đi đường lâu phải thay bánh xe. Tỉ dụ thay đổi hành vi hoặc phương pháp.

▸ Từng từ: 更 弦 易 轍
移天易日 di thiên dịch nhật
移天易日

di thiên dịch nhật

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chỉ sự cầm quyền chính trong nước mà lộng hành.

▸ Từng từ: 移 天 易 日
移風易俗 di phong dịch tục
移風易俗

di phong dịch tục

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thay đổi phong tục sẵn có bằng nếp sống và thói quen mới, tốt đẹp hơn.

▸ Từng từ: 移 風 易 俗
自由貿易 tự do mậu dịch
自由貿易

tự do mậu dịch

Từ điển trích dẫn

1. Tự do mua bán.

▸ Từng từ: 自 由 貿 易
賢賢易色 hiền hiền dị sắc
賢賢易色

hiền hiền dị sắc

Từ điển trích dẫn

1. Tôn trọng người hiền, coi thường sắc đẹp. ◇ Luận Ngữ 論語: "Hiền hiền dị sắc, sự phụ mẫu năng kiệt kì lực, sự quân năng trí kì thân" 賢賢易色, 事父母能竭其力, 事君能致其身 (Học nhi 學而) Tôn trọng người hiền, coi thường sắc đẹp, thờ cha mẹ hết sức mình, thờ vua hiến cả thân mình.

▸ Từng từ: 賢 賢 易 色
世界貿易組織 thế giới mậu dịch tổ chức
世界貿易組織

thế giới mậu dịch tổ chức

Từ điển trích dẫn

1. The World Trade Organization.

▸ Từng từ: 世 界 貿 易 組 織