悟 - ngộ
大悟 đại ngộ

Từ điển trích dẫn

1. Tỉnh ngộ triệt để. ◇ Tam quốc diễn nghĩa : "Duệ đại ngộ viết: Khanh ngôn thị dã. Tự thử dũ gia kính trọng" : . (Đệ cửu thập cửu hồi) Duệ tỉnh ngộ nói: Khanh nói phải lắm. Từ đó càng thêm kính trọng.
2. Chỉ sự giác ngộ thâm sâu, được dùng để phân biệt với những kinh nghiệm "kiến tính" ban sơ, mặc dù bản tính của cả hai vốn chỉ là một. Những thành phần chính của "đại ngộ triệt để" : chứng ngộ được sự trống rỗng, tính Không của vạn vật; sự tiêu hủy của tất cả những khái niệm nhị nguyên; sự trực nhận rằng: toàn thể vũ trụ và bản thể chính là một không hai, Sắc tức là Không; sự đoạn diệt của khái niệm Ta (Ngã).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hiểu thật thông suốt.

▸ Từng từ:
妙悟 diệu ngộ

Từ điển trích dẫn

1. Thông hiểu lĩnh hội vượt khỏi bậc tầm thường. ◇ Nguyên sử : "Nhân Tông thiên tính từ hiếu, thông minh cung kiệm, thông đạt Nho thuật, diệu ngộ Thích điển" , , , (Nhân Tông bổn kỉ tam ) Nhân Tông tính trời từ hiếu, thông minh cung kính tiết chế, hiểu rõ đạo Nho, lĩnh hội sâu xa kinh sách đạo Phật.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thình lình hiểu rõ về lẽ cao siêu — Tiếng nhà Phật, chỉ sự giác ngộ Phật pháp.

▸ Từng từ:
悔悟 hối ngộ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giận mình làm điều lỗi mà tỉnh ra, hiểu ra.

▸ Từng từ:
感悟 cảm ngộ

Từ điển trích dẫn

1. Trong lòng có xúc động mà tỉnh ngộ. ◇ Ngũ đại sử bình thoại : "Chu thái tổ cảm ngộ, toại xá chi" , (Chu sử , Quyển thượng).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Rung động trong lòng mà hiểu ra lẽ phải.

▸ Từng từ:
敏悟 mẫn ngộ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thông minh, mau hiểu.

▸ Từng từ:
穎悟 dĩnh ngộ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thông minh vượt bực, cái gì cũng hiểu biết.

▸ Từng từ:
覺悟 giác ngộ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tỉnh ra mà hiểu rõ.

▸ Từng từ:
解悟 giải ngộ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hiểu rõ.

▸ Từng từ:
醒悟 tỉnh ngộ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thình lình mà hiểu ra. Không còn u mê lầm lẫn nữa.

▸ Từng từ:
執迷不悟 chấp mê bất ngộ

Từ điển trích dẫn

1. Cứ giữ sự mê muội mà không tỉnh ngộ, ý nói cứ giữ sự sai quấy của mình, không chịu sửa đổi. ◇ Hồng Lâu Mộng : "Lão da thái thái nguyên vi thị yếu nhĩ thành nhân tiếp tục tổ tông di tự. Nhĩ chỉ thị chấp mê bất ngộ, như hà thị hảo!" . , (Đệ nhất nhất tam hồi) Cha và mẹ chỉ muốn cậu nên người, tiếp tục sự nghiệp tổ tiên để lại. Thế mà cậu cứ ngây ngây dại dại, không chịu tỉnh ngộ, thì làm sao được bây giờ!

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cứ giữ sự mê muội mà không hiểu ra, ý nói cứ giữ sự sai quấy của mình, không chịu sửa.

▸ Từng từ:
悟道詩集 ngộ đạo thi tập

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một tập thơ bằng chữ Hán của vị tăng Khánh Hỉ đời Lí, nội dung ca ngợi Phật pháp. Khánh Hỉ người huyện Thanh trì tỉnh Hà đông, Bắc phần Việt Nam, họ Nguyễn, tu ở chùa Từ liêm tỉnh Nam định, thọ 76 tuổi.

▸ Từng từ: