Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

ⓘ Xem hướng dẫn sử dụng.

矢 - thi, thỉ

嚆矢 hao thỉ

Từ điển trích dẫn

1. Tiếng tên bay đi. § Tên chưa đến mà tiếng đã đến trước. Vì thế, nói ví sự vật gì mở đầu là "hao thỉ" 嚆矢. ◇ Phật Quang Đại Từ Điển 佛光大辭典: "Phật đà thành đạo hậu, ư Lộc Dã uyển sơ chuyển pháp luân độ hóa Kiều Trần Như đẳng ngũ tỉ khưu, thử nãi Phật giáo tăng đoàn hình thành chi hao thỉ" 佛陀成道後, 於鹿野苑初轉法輪度化憍陳如等五比丘, 此乃佛教僧團形成之嚆矢 (Ấn Độ Phật giáo nghi chế 印度佛教儀制) Sau khi đức Phật thành đạo, nói pháp lần đầu tiên tại vườn Lộc Dã độ cho năm vị tỉ khưu Kiều Trần Như, đó là dấu hiệu báo trước sự hình thành Tăng đoàn Phật giáo (Thích Quảng Độ dịch). § Cũng gọi là "minh đích" 鳴鏑, "hưởng tiễn" 響箭.

▸ Từng từ: 嚆矢

弓矢 cung thỉ

弓矢

cung thỉ

Từ điển trích dẫn

1. Cung và tên. ◇ Trịnh Quan Ứng 鄭觀應: "Điểu chi phi giả dụng cung thỉ dĩ xạ chi" 鳥之飛者用弓矢以射之 (Thịnh thế nguy ngôn 盛世危言, Giáo dưỡng 教養).
2. Mượn chỉ võ nghệ. ◇ Nhan thị gia huấn 顏氏家訓: "Âm nhạc tại sổ thập nhân hạ, cung thỉ tại thiên bách nhân trung" 音樂在數十人下, 弓矢在千百人中 (Tỉnh sự 省事).

▸ Từng từ: 弓矢

矢石 thỉ thạch

矢石

thỉ thạch

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mũi tên và hòn đá. Tên đạn. Chỉ sự nguy hiểm ngoài chiến trường. Văn tế Vũ Tính và Ngô Tùng Châu của Đặng Đức Siêu: » Há rằng ngại một phen thỉ thạch «

▸ Từng từ: 矢石

矢言 thỉ ngôn

矢言

thỉ ngôn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lời nói thẳng — Lời thề.

▸ Từng từ: 矢言

蓬矢 bồng thỉ

蓬矢

bồng thỉ

Từ điển trích dẫn

1. Mũi tên bằng cỏ bồng. Xem "tang hồ bồng thỉ" 桑弧蓬矢.

蓬矢

bồng thỉ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mũi tên bằng cỏ bồng. Cũng nói tang bồng hồ thỉ ( thật ra phải nói Tang hồ bồng thỉ, cung bằng gỗ dâu, tên bằng cỏ bồng ). Chỉ chí khí làm trai ngang dọc bốn phương. Tục Trung Hoa ngày xưa, sinh con trai thì lấy cung dâu tên bồng bắn đi bốn phương.

▸ Từng từ: 蓬矢

飛矢 phi thỉ

飛矢

phi thỉ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mũi tên bay. Mũi tên được bắn đi.

▸ Từng từ: 飛矢

桑弧蓬矢 tang hồ bồng thỉ

桑弧蓬矢

tang hồ bồng thỉ

Từ điển trích dẫn

1. Ngày xưa khi sinh con trai, lấy gỗ cây dâu làm cung, lấy cỏ bồng làm tên, hướng lên trời bắn ra bốn phương, ý mong sau này con trai trưởng thành sẽ tung hoành bay bổng khắp bốn phương trời. ◇ Lễ Kí 禮記: "Quốc quân thế tử sanh (...) xạ nhân dĩ tang hồ bồng thỉ lục, xạ thiên địa tứ phương" 國君世子生 (...) 射人以桑弧蓬矢六, 射天地四方 (Nội tắc 內則).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xem Tang bồng 桑蓬.

▸ Từng từ: 桑弧蓬矢