Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

1. Dùng tiền của giúp đỡ người gặp phải khó khăn khổ sở. ◇ Lão Xá 老舍: "Nhân gia đạo suy lạc nhi liên giá lậu hạng dã trụ bất hạ khứ đích, tha dã vô lực khứ cứu tế" 因家道衰落而連這陋巷也住不下去的, 他也無力去救濟 (Tứ thế đồng đường 四世同堂, Nhị 二) Nếu như có gia đình nào suy sụp đến nỗi không thể ở lại cái khu ngõ hẻm chật hẹp này đi nữa, thì ông cũng không đủ sức ra tay giúp đỡ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giúp đỡ.

▸ Từng từ: 救濟

濟世 tế thế

濟世

tế thế

Từ điển trích dẫn

1. Cứu giúp người đời. ◇ Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: "Nhược Tôn Càn, Mi Trúc bối, nãi bạch diện thư sinh, phi kinh luân tế thế chi tài" 若孫乾, 糜竺輩, 乃白面書生, 非經綸濟世之才 (Đệ tam thập ngũ hồi) Còn như bọn Tôn Càn, Mi Trúc là hạng bạch diện thư sinh, không có tài kinh luân tế thế gì cả.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giúp đời.

▸ Từng từ: 濟世

濟事 tế sự

濟事

tế sự

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xong việc.

▸ Từng từ: 濟事

濟困 tế khốn

濟困

tế khốn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cứu giúp kẻ nguy nan. Cũng đọc Tế khổn.

▸ Từng từ: 濟困

濟度 tế độ

濟度

tế độ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đưa qua bến bên kia. Tiếng nhà Phật, chỉ sự dùng phép Phật mà cứu vớt chúng sinh khỏi cảnh cực khổ ở đời. Đoạn trường tân thanh : » Nhờ tay tế độ vớt người trầm luân «.

▸ Từng từ: 濟度

濟急 tế cấp

濟急

tế cấp

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cứu cấp trong lúc nguy cấp.

▸ Từng từ: 濟急

濟楚 tể sở

濟楚

tể sở

Từ điển trích dẫn

1. (Người) tốt đẹp, chỉnh tề. ◎ Như: "nhân vật hiên ngang, y quan tể sở" 人物軒昂, 衣冠濟楚 con người hiên ngang, áo mũ chỉnh tề.
2. (Sự, vật) sạch sẽ. ◇ Thủy hử truyện 水滸傳: "Tam nhân thướng đáo Phan gia tửu lâu thượng, giản cá tể sở các lí tọa hạ" 三人上到潘家酒樓上, 揀個濟楚閣裡坐下 (Đệ tam hồi) Ba người đến tửu lâu họ Phan, chọn một góc sạch sẽ ngồi.
3. Tình huống thuận hảo.
4. Đông đúc, náo nhiệt. ◇ Đại Đường Tam Tạng thủ kinh thi thoại trung 大唐三藏取經詩話中: "Hựu hành bách lí chi ngoại, kiến hữu nhất quốc, nhân yên tể sở" 又行百里之外, 見有一國, 人煙濟楚 Lại đi ra ngoài trăm dặm, thấy có một nước, người ta sinh sống đông đúc náo nhiệt.

▸ Từng từ: 濟楚

濟溺 tế nịch

濟溺

tế nịch

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vớt người chết đuối.

▸ Từng từ: 濟溺

濟濟 tể tể

濟濟

tể tể

Từ điển trích dẫn

1. Đông đúc, đông người. ◎ Như: "nhân tài tể tể" 人才濟濟 nhân tài đông đúc.
2. Chỉnh tề, uy nghi. ◇ Tả Tư 左思: "Tế tế kinh thành nội, Hách hách vương hầu cư" 濟濟京城內, 赫赫王侯居 (Vịnh sử 詠史) Trong kinh đô uy nghi, đồ sộ, Các bậc vương hầu hiển hách ở.

▸ Từng từ: 濟濟

濟生 tế sinh

濟生

tế sinh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giúp đở trong cuộc sống.

▸ Từng từ: 濟生

濟貧 tế bần

濟貧

tế bần

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cứu giúp người nghèo khổ.

▸ Từng từ: 濟貧

相濟 tương tế

相濟

tương tế

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giúp đỡ lẫn nhau.

▸ Từng từ: 相濟

經濟 kinh tế

經濟

kinh tế

phồn thể

Từ điển phổ thông

kinh tế

Từ điển trích dẫn

1. Kinh thế tế dân: trị đời giúp dân. ◇ Tấn Thư 晉書: "Túc hạ trầm thức yêm trường, tư tông thông luyện, khởi nhi minh chi, túc dĩ kinh tế" 足下沈識淹長, 思綜通練, 起而明之, 足以經濟 (Ân Hạo truyện 殷浩傳).
2. Tài cán trị nước. ◇ Lão tàn du kí 老殘遊記: "Thính thuyết Bổ Tàn tiên sanh học vấn kinh tế đô xuất chúng đích ngận" 聽說補殘先生學問經濟都出眾的很 (Đệ tam hồi).
3. Dùng ít nhân lực, vật lực hoặc thời gian mà thu được hiệu quả lớn. ◎ Như: "tố sự hợp hồ kinh tế nguyên tắc" 做事合乎經濟原則.
4. Chỉ tài lực, vật lực. ◇ Lỗ Tấn 魯迅: "Yếu khai thủy phó ấn liễu, cộng nhị thập tứ phúc, nhân kinh tế quan hệ, chỉ năng ấn bách nhị thập bổn" 要開始付印了, 共二十四幅, 因經濟關係, 只能印百二十本 (Thư tín tập 書信集, Trí hà bạch đào 致何白濤).
5. Kinh tế học (tiếng Anh "economy"): (1) Chỉ mọi hoạt động sản xuất, phân phối, tiêu thụ... các thứ tiền bạc và hóa vật, nhằm thỏa mãn những nhu cầu trong xã hội. (2) Thông thường chỉ quan hệ sản xuất của toàn dân một nước. (3) Hoặc chỉ trạng huống thu chi (thu nhập và chi tiêu) của cá nhân hoặc quốc gia.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nói tắt của từ ngữ Kinh bang tế thế ( trị nước giúp đời ), nhiệm vụ của nhà Nho. Hát nói của Nguyễn Công Trứ có câu: » Phải hăm hở ra tài kinh tế « — Ngày nay dùng để chỉ ngành hoạt động nhằm sản xuất, phân phối và cung cấp các vật dụng cho đời sống con người ( Economy ) — Trong Bạch thoại còn có nghĩa là tiết kiệm, rẻ tiền.

▸ Từng từ: 經濟

薩濟 tát tế

薩濟

tát tế

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng nhà Phật, chỉ sự cứu giúp thế gian.

▸ Từng từ: 薩濟

賑濟 chẩn tế

賑濟

chẩn tế

Từ điển trích dẫn

1. Đem tiền của ra cứu tế. § Cũng như "chẩn cứu" 賑救. ◇ Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: "Khai thương chẩn tế bách tính, quân dân đại duyệt" 開倉賑濟百姓, 軍民大悅 (Đệ lục thập ngũ hồi) Mở kho phát chẩn cho nhân dân, quân dân đều vui vẻ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cứu giúp người nghèo khổ.

▸ Từng từ: 賑濟

醫濟 y tế

醫濟

y tế

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Việc chữa bệnh giúp đỡ cho dân chúng.

▸ Từng từ: 醫濟

醫濟部 y tế bộ

醫濟部

y tế bộ

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cơ quan trung ương của chánh phủ, lo việc chữa bệnh và săn sóc sức khoẻ cho dân chúng trong nước. Ta cũng gọi là Bộ Y tế.

▸ Từng từ: 醫濟部

博施濟眾 bác thi tế chúng

博施濟眾

bác thi tế chúng

Từ điển trích dẫn

1. Thi ân rộng khắp, cứu giúp dân chúng. ◇ Luận Ngữ 論語: "Tử Cống viết: Như hữu bác thi ư dân nhi năng tế chúng, hà như? Khả vị nhân hồ? Tử viết: Hà sự ư nhân! Tất dã thánh hồ!" 子貢曰: 如有博施於民而能濟眾, 何如? 可謂仁乎? 子曰: 何事於仁, 必也聖乎 (Ung dã 雍也) Tử Cống nói: Nếu có người thi ân rộng khắp và cứu giúp dân chúng, thì người ấy thế nào? Có thể gọi là người có đức nhân không? Khổng Tử đáp: Nào phải chỉ có đức nhân thôi! Hẳn phải là bậc thánh rồi!

▸ Từng từ: 博施濟眾

同惡相濟 đồng ác tương tế

同惡相濟

đồng ác tương tế

Từ điển trích dẫn

1. Kẻ xấu ác giúp nhau làm việc ác. ◇ Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: "Tháo tặc gian ác nhật thậm, tương lai tất vi soán nghịch chi sự. Ngô đẳng vi Hán thần, khởi khả đồng ác tương tế?" 操賊奸惡日甚, 將來必為篡逆之事. 吾等為漢臣, 豈可同惡相濟 (Đệ lục thập cửu hồi).

▸ Từng từ: 同惡相濟

政治經濟學 chánh trị kinh tế học

政治經濟學

chánh trị kinh tế học

Từ điển trích dẫn

1. Môn khoa học xã hội nghiên cứu mối quan hệ giữa kinh tế và chính trị. § Tiếng Anh: Political economics.

▸ Từng từ: 政治經濟學