Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

ⓘ Xem hướng dẫn sử dụng.

桑 - tang

扶桑 phù tang

Từ điển trích dẫn

1. Một tên của cây "chu cận" 朱槿.
2. Thời xưa tương truyền ở ngoài Đông Hải 東海 có thần mộc 神木 (cây thần) tên gọi là "phù tang" 扶桑 là nơi mặt trời mọc.
3. Chỉ mặt trời, tức "thái dương" 太陽.
4. Một tên chỉ nước "Nhật Bổn" 日本.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một loại cây thiêng, tương truyền mọc ở xứ mặt trời. Nước Nhật Bản ở phương đông, hướng mặt trời, nên cũng gọi là Phù tang — Nghĩa là phương đông. » Trời đông vừa rạng ngàn dâu «. ( Kiều ).

▸ Từng từ: 扶桑

桋桑 đề tang

桋桑

đề tang

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một loại cây dâu, cành lá nhỏ bé.

▸ Từng từ: 桋桑

桑中 tang trung

桑中

tang trung

Từ điển trích dẫn

1. § Kinh Thi về "Trịnh Phong" 鄘風 có bài thơ "Tang trung" 桑中 chê kẻ dâm bôn. Vì thế kẻ dâm bôn gọi là "tang trung chi ước" 桑中之約, hay "tang bộc" 桑濮, ta dịch là "trên bộc trong dâu", đều là chê thói dâm đãng cả.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trong ruộng dâu, chỉ việc hẹn hò giữa trai gái.

▸ Từng từ: 桑中

桑子 tang tử

桑子

tang tử

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cây dâu và cây tử, hai loại cây thường trồng trước sân nhà. Chỉ quê hương. Tự tình khúc của Cao Bá Nhạ: » Câu thơ tang tử giữa đường càng đau «.

▸ Từng từ: 桑子

桑林 tang lâm

桑林

tang lâm

Từ điển trích dẫn

1. Rừng cây dâu. ◇ Vương Xương Linh 王昌齡: "Thiền minh không tang lâm, Bát nguyệt Tiêu Quan đạo" 蟬鳴空桑林, 八月蕭關道 (Tái hạ khúc 塞下曲).
2. Tên một nhạc khúc cổ. Tương truyền là nhạc của vua nhà Ân. ◇ Trang Tử 莊子: "Hoạch nhiên hướng nhiên, tấu đao hoạch nhiên, mạc bất trúng âm, hợp ư Tang Lâm chi vũ" 砉然嚮然, 奏刀騞然, 莫不中音, 合於桑林之舞 (Dưỡng sinh chủ 養生主) Tiếng kêu lát chát, dao đưa soàn soạt, không tiếng nào là không đúng cung, hợp với điệu múa Tang Lâm.
3. Tên một vị thần (truyền thuyết).
4. Tên đất cổ.

▸ Từng từ: 桑林

桑梓 tang tử

桑梓

tang tử

Từ điển trích dẫn

1. Quê nhà. ◇ Thi Kinh 詩經: "Duy tang dữ tử, Tất cung kính chỉ" 惟桑與梓, 必恭敬止 (Tiểu nhã 小雅, Tiểu bàn 小弁) Bụi cây dâu cùng cây tử, Ắt phải cung kính vậy. § Nghĩa là cây của cha mẹ trồng thì phải kính. Vì thế gọi quê cha đất tổ là "tang tử".

▸ Từng từ: 桑梓

桑楡 tang du

桑楡

tang du

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cây dâu và cây du, lại có thuyết cho rằng Tang du là tên một loại cây. Tương truyền ở phía cực Tây có nhiều cây Tang du, mặt trời tới đó thì lặn. Chỉ tuổi già, Tụng Tây hồ phú của Nguyễn Huy Lượng: » Ngoài năm tuần thẹn bóng tang du «.

▸ Từng từ: 桑楡

桑榆 tang du

桑榆

tang du

Từ điển trích dẫn

1. Phương tây, chỗ mặt trời lặn gần sát đất. ◎ Như: "thất chi đông ngu, thu chi tang du" 失之東隅, 收之桑榆 mất ở gốc đông, thu lại góc tây, ý nói mới ra lầm lỡ sau lại đền bù được vậy. ◎ Như: "tang du mộ cảnh" 桑榆暮景 bóng ngả cành dâu (tuổi già sức yếu).

▸ Từng từ: 桑榆

桑海 tang hải

桑海

tang hải

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xem Tang thương 桑蒼.

▸ Từng từ: 桑海

桑濮 tang bộc

桑濮

tang bộc

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nói tắt của chữ Tang gian bộc thượng 桑間濮上 ( trong đám ruộng dâu và trên bờ sông, chỗ trai gái hẹn hò gặp gỡ ), chỉ việc trai gái không đứng đắn.

▸ Từng từ: 桑濮

桑蒼 tang thương

桑蒼

tang thương

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nói tắt của Tang điền thương hải 桑田蒼海 ( ruộng dâu biến thành biển xanh ), chỉ sự thay đổi ở đời. Cung oán ngâm khúc: » Tang thương đến cả hoa kia cỏ này «.

▸ Từng từ: 桑蒼

桑蓬 tang bồng

桑蓬

tang bồng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nói tắc của chữ Tang hồ bồng thỉ 桑弧蓬矢, cây cung bằng gỗ dâu và mũi tên bằng cỏ bồng, chỉ sự tung hoành vùng vẫy của kẻ nam nhi. Tục Trung Hoa thời xưa, nhà quyền quý sinh con trai thì người cha lấy cung dâu tên bồng bắn đi bốn phương. Thơ Nguyễn công Trứ: » Sạch nợ tang bồng mới kể người «.

▸ Từng từ: 桑蓬

桑蟲 tang trùng

桑蟲

tang trùng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Con sâu ở cây dâu, ăn béo ngon.

▸ Từng từ: 桑蟲

榑桑 phù tang

榑桑

phù tang

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

1. cây dâu thần trong truyền thuyết (ở ngoài biển Đông, là nơi mặt trời mọc)
2. một nước trong truyền thuyết (ở ngoài biển Đông, là nơi mặt trời mọc)
3. nước Nhật Bản

▸ Từng từ: 榑桑

蠶桑 tàm tang

蠶桑

tàm tang

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Công việc trồng dâu nuôi tằm. Ta vẫn đọc trại thành Tầm tang.

▸ Từng từ: 蠶桑

躬桑 cung tang

躬桑

cung tang

Từ điển trích dẫn

1. Ngày xưa, hoàng hậu cung phi tự mình hái dâu gai để khuyến khích việc làm dâu tằm.

▸ Từng từ: 躬桑

農桑 nông tang

農桑

nông tang

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Việc làm ruộng và việc trồng dâu nuôi tằm, hai ngành sinh hoạt quan trọng của dân quê.

▸ Từng từ: 農桑

桑寄生 tang kí sinh

桑寄生

tang kí sinh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Loài cây nhỏ sống bám trên cây dâu, dùng làm vị thuốc.

▸ Từng từ: 桑寄生

桑白皮 tang bạch bì

桑白皮

tang bạch bì

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vỏ trắng của rễ cây dâu, dùng làm vị thuốc bắc.

▸ Từng từ: 桑白皮

桑中之樂 tang trung chi lạc

桑中之樂

tang trung chi lạc

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái sướng trong ruộng dâu, chỉ việc trai gái ăn nằm lén lút.

▸ Từng từ: 桑中之樂

桑弧蓬矢 tang hồ bồng thỉ

桑弧蓬矢

tang hồ bồng thỉ

Từ điển trích dẫn

1. Ngày xưa khi sinh con trai, lấy gỗ cây dâu làm cung, lấy cỏ bồng làm tên, hướng lên trời bắn ra bốn phương, ý mong sau này con trai trưởng thành sẽ tung hoành bay bổng khắp bốn phương trời. ◇ Lễ Kí 禮記: "Quốc quân thế tử sanh (...) xạ nhân dĩ tang hồ bồng thỉ lục, xạ thiên địa tứ phương" 國君世子生 (...) 射人以桑弧蓬矢六, 射天地四方 (Nội tắc 內則).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xem Tang bồng 桑蓬.

▸ Từng từ: 桑弧蓬矢

桑田蒼海 tang điền thương hải

桑田蒼海

tang điền thương hải

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xem Tang thương 桑蒼.

▸ Từng từ: 桑田蒼海

桑蒼偶錄 tang thương ngẫu lục

桑蒼偶錄

tang thương ngẫu lục

phồn thể

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một cuốn sách của Phạm Đình Hổ và Nguyễn Án, hai danh sĩ thời Nguyễn Sơ, nội dung nói về lịch sử, địa lí và phong tục.

▸ Từng từ: 桑蒼偶錄

桑間濮上 tang gian bộc thượng

桑間濮上

tang gian bộc thượng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xem Tang bộc 桑濮.

▸ Từng từ: 桑間濮上

濮上桑間 bộc thượng tang gian

濮上桑間

bộc thượng tang gian

Từ điển trích dẫn

1. Trên bờ sông Bộc, trong đám ruộng dâu. Ngày xưa, trai gái nước "Vệ" 衛 hẹn hò dâm bôn ở những chỗ đó. Nghĩa bóng: Chỉ những việc trai gái không đứng đắn. § Cũng viết "tang gian bộc thượng" 桑間濮上.

▸ Từng từ: 濮上桑間

拉夫桑賈尼 lạp phu tang cổ ni

拉夫桑賈尼

lạp phu tang cổ ni

Từ điển trích dẫn

1. Ayatollah Hashemi Rafsanjani.

▸ Từng từ: 拉夫桑賈尼