Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

Tiếng chỉ cha mẹ của người đối diện. Chỉ cha người khác thì dùng Lệnh nghiêm đường, Lệnh thông đường, Lệnh xuân đường. Chỉ mẹ người khác thì nói Lệnh từ đường, Lệnh huyên đường, Lệnh mẫu.

▸ Từng từ: 令堂

令妹 lệnh muội

令妹

lệnh muội

Từ điển trích dẫn

1. Tiếng tôn xưng em gái người khác.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng chỉ em gái của người đối diện.

▸ Từng từ: 令妹

令姪 lệnh điệt

令姪

lệnh điệt

Từ điển trích dẫn

1. Tiếng tôn xưng cháu trai người khác.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng gọi cháu trai của người đối diện. Chỉ người cháu gái thì nói: Lệnh điệt nữ.

▸ Từng từ: 令姪

令孫 lệnh tôn

令孫

lệnh tôn

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng chỉ cháu của người đối diện.

▸ Từng từ: 令孫

令尹 lệnh doãn

令尹

lệnh doãn

Từ điển trích dẫn

1. Một chức quan, thời Xuân Thu, tương đương với "tể tướng"宰相.
2. Tên tôn xưng quan huyện.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên gọi vị quan huyện.

▸ Từng từ: 令尹

令弟 lệnh đệ

令弟

lệnh đệ

Từ điển trích dẫn

1. Tiếng tôn xưng em trai người khác.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng gọi em trai của người đối diện.

▸ Từng từ: 令弟

令愛 lệnh ái

令愛

lệnh ái

Từ điển trích dẫn

1. Tiếng tôn xưng con gái của người khác. § Cũng viết là "lệnh ái" 令嬡. Còn gọi là "lệnh viên" 令媛.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng gọi con gái của người đối diện.

▸ Từng từ: 令愛

令旨 lệnh chỉ

令旨

lệnh chỉ

Từ điển trích dẫn

1. Mệnh lệnh của vua. ◇ Lương Thư 梁書: "Bào Lang, khanh hữu tội, lệnh chỉ sử ngã tỏa khanh, vật dĩ cố ý kiến đãi" 鮑郎, 卿有罪, 令旨使我卿, 勿以故意見待 (Vương Tăng Biện truyện 王僧辯傳).
2. Thời nhà "Kim" 金, mệnh lệnh của Hoàng thái hậu từng được gọi là "lệnh chỉ" 令旨.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sự sai khiến của vua. Lệnh vua. Đoán trường tân thanh có câu: » Cung nga thể nữ nội sau, Rằng vâng lệnh chỉ rước chầu vu quy «.

▸ Từng từ: 令旨

令正 lệnh chánh

令正

lệnh chánh

Từ điển trích dẫn

1. Ngày xưa gọi vợ chính là "chánh thất" 正室, nên "lệnh chánh" 令正 là tiếng tôn xưng vợ chính của người khác.
2. Tên một chức quan thời xưa.

令正

lệnh chính

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng gọi vợ của người đối diện.

▸ Từng từ: 令正

令母 lệnh mẫu

令母

lệnh mẫu

Từ điển trích dẫn

1. Tiếng tôn xưng mẹ người khác. § Cũng gọi là: "lệnh đường" 令堂, "lệnh từ" 令慈.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xem Lệnh đường 令堂.

▸ Từng từ: 令母

令状 lệnh trạng

令状

lệnh trạng

giản thể

Từ điển phổ thông

lệnh trạng

▸ Từng từ: 令状

令狀 lệnh trạng

令狀

lệnh trạng

phồn thể

Từ điển phổ thông

lệnh trạng

▸ Từng từ: 令狀

令箭 lệnh tiễn

令箭

lệnh tiễn

Từ điển trích dẫn

1. Lá cờ nhỏ của các quan tướng dùng để ban bố hiệu lệnh. Cán cờ có mũi nhọn hình như mũi tên nên gọi là "lệnh tiễn" 令箭. ☆ Tương tự: "lệnh kì" 令旗.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mũi tên của vị tướng quân hoặc ông quan trao cho cấp dưới để tượng trưng mệnh lệnh của mình. Đoạn trường tân thanh có câu: » Lại sai lệnh tiễn truyền qua, giữ giàng họ Thúc một nhà cho yên «. Lệnh tiễn: Lá cờ nhỏ của các quan tướng thường dùng làm hiệu lệnh để ban phát. Trong lá cờ có đề chữ » Lệnh «, ngọn cờ hình nhọn như mũi tên. » Ruỗi mau lệnh tiễn hỏa bài, Mấy ngày thoắt đã tới nơi Châu Thường « ( Nhị độ mai ).

▸ Từng từ: 令箭

令節 lệnh tiết

令節

lệnh tiết

Từ điển trích dẫn

1. ☆ Tương tự: "giai tiết" 佳節.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thời tiết đẹp, khí hậu tốt. Bài Tụng Tây hồ phú của Nguyễn Huy Lượng có câu: » Nay lệnh tiết đã in điềm thái lãng, Xin thánh nhân càng ghín chữ dự du «.

▸ Từng từ: 令節

令終 lệnh chung

令終

lệnh chung

Từ điển trích dẫn

1. Già mà chết gọi là "lệnh chung" 令終, tức là sự chết tốt đẹp. ☆ Tương tự: "thiện chung" 善終.
2. Sự việc kết thúc tốt đẹp.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái chết tốt đẹp, tức chết vì tuổi già.

▸ Từng từ: 令終

令郎 lệnh lang

令郎

lệnh lang

Từ điển trích dẫn

1. Tiếng tôn xưng con trai người khác. ☆ Tương tự: "công tử" 公子.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng chỉ con trai của người đối diện.

▸ Từng từ: 令郎

使令 sử lệnh

使令

sử lệnh

Từ điển trích dẫn

1. Sai khiến, sai bảo.
2. Người để sai bảo trong cung. Phiếm chỉ nô tì bộc tòng. § Cũng gọi là "sử linh" 使伶.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sai khiến. Bắt làm theo ý mình.

▸ Từng từ: 使令

傳令 truyền lệnh

傳令

truyền lệnh

Từ điển trích dẫn

1. Truyền đạt mệnh lệnh.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đưa lời sai bảo xuống cho người dưới.

▸ Từng từ: 傳令

先令 tiên lệnh

先令

tiên lệnh

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

shilling (đơn vị tiền xu của một số nước)

▸ Từng từ: 先令

口令 khẩu lệnh

口令

khẩu lệnh

Từ điển trích dẫn

1. Lệnh ra bằng lời nói, không có giấy tờ.
2. Ám hiệu nói miệng để tiện xét hỏi lẫn nhau, phòng ngừa quân địch trà trộn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lệnh ra bằng lời nói, không có giấy tờ.

▸ Từng từ: 口令

司令 ty lệnh

司令

ty lệnh

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

sĩ quan chỉ huy

司令

tư lệnh

phồn & giản thể

Từ điển trích dẫn

1. Vị chỉ huy một quân khu.
2. Tên chức quan. Triều Nguyên có "Diêm tràng tư lệnh" 鹽場司令, đời Thanh có "Diêm khóa tư đại sứ" 鹽課司大使.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chức quan võ cao cấp, trông coi từ một sư đoàn trở lên.

▸ Từng từ: 司令

告令 cáo lệnh

告令

cáo lệnh

Từ điển trích dẫn

1. Mệnh lệnh.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mệnh lệnh của chính quyền, nói rõ cho dân biết.

▸ Từng từ: 告令

命令 mệnh lệnh

命令

mệnh lệnh

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

mệnh lệnh, lệnh, chỉ thị

Từ điển trích dẫn

1. Lời truyền bảo, sai khiến.
2. ☆ Tương tự: "hiệu lệnh" 號令, "hạ lệnh" 下令, "sắc lệnh" 敕令.
3. ★ Tương phản: "khẩn cầu" 懇求, "thỉnh cầu" 請求.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều sai khiến.

▸ Từng từ: 命令

園令 viên lệnh

園令

viên lệnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vị quan coi giữ phần mộ vua chúa.

▸ Từng từ: 園令

奉令 phụng lệnh

奉令

phụng lệnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vâng theo điều sai khiến của bề trên.

▸ Từng từ: 奉令

帥令 súy lệnh

帥令

súy lệnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều mà vị tướng đứng đầu quân đội buộc cấp dưới phải thi hành.

▸ Từng từ: 帥令

指令 chỉ lệnh

指令

chỉ lệnh

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

mệnh lệnh, chỉ thị

指令

chỉ lịnh

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

mệnh lệnh, chỉ thị

▸ Từng từ: 指令

敕令 sắc lệnh

敕令

sắc lệnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giấy ghi điều vua sai làm. Văn kiện của tổng thống trong chế độ cộng hòa, ấn định về việc gì.

▸ Từng từ: 敕令

教令 giáo lệnh

教令

giáo lệnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mệnh lệnh của triều đình. Mệnh lệnh của tôn giáo.

▸ Từng từ: 教令

法令 pháp lệnh

法令

pháp lệnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái lệnh do luật lệ quốc gia mà có, mọi người trong nước phải theo.

▸ Từng từ: 法令

禁令 cấm lệnh

禁令

cấm lệnh

Từ điển trích dẫn

1. Lệnh của triều đình hoặc chính phủ, không cho phép dân chúng làm một việc gì.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mệnh lệnh của triều đình hoặc chính phủ, không cho phép dân chúng làm một việc gì.

▸ Từng từ: 禁令

縣令 huyện lệnh

縣令

huyện lệnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ông quan đứng đầu một huyện.

▸ Từng từ: 縣令

號令 hiệu lệnh

號令

hiệu lệnh

Từ điển trích dẫn

1. Ra lệnh, truyền lệnh. ◎ Như: "hiệu lệnh tam quân" 號令三軍 truyền lệnh ba quân.
2. Lệnh truyền. ◇ Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: "Kí lệnh tiến binh, kim hựu giáo hưu tiến, hà kì hiệu lệnh bất minh" 既令進兵, 今又教休進, 何其號令不明 (Đệ bách hồi) Đã ra lệnh tiến quân, nay lại bảo ngừng tiến quân, lệnh truyền sao mà chẳng sáng suốt chi cả.
3. Chính quyền, nhà cầm quyền. ◇ Sử Kí 史記: "Ngũ niên chi gian, hiệu lệnh tam thiện" 五年之閒, 號令三嬗 (Tần Sở chi tế nguyệt biểu 秦楚之際月表) Trong vòng năm năm, chính quyền ba lần đổi.
4. Bêu tội phạm ra đường phố cho thấy làm gương. ◇ Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: "Hựu tương Đổng Trác thi thủ, hiệu lệnh thông cù" 又將董卓屍首, 號令通衢 (Đệ cửu hồi) Lại đem thây và đầu Đổng Trác bêu diễu ở các ngả đường.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều nói ra để người khác phải theo.

▸ Từng từ: 號令

訓令 huấn lệnh

訓令

huấn lệnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dạy bảo và bắt làm.

▸ Từng từ: 訓令

詔令 chiếu lệnh

詔令

chiếu lệnh

Từ điển trích dẫn

1. Mệnh lệnh của vua.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tờ giấy chép lệnh vua để thần dân noi theo.

▸ Từng từ: 詔令

軍令 quân lệnh

軍令

quân lệnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều sai phái của cấp trên mà cấp dưới trong binh đội phải triệt để tuân theo. Đoạn trường tân thanh có câu: » Đã lòng tri quá thời nên, Truyền quân lệnh xuống trướng tiền tha ngay «.

▸ Từng từ: 軍令

迫令 bách lệnh

迫令

bách lệnh

Từ điển trích dẫn

1. Dùng phương thức mạnh để sai khiến người khác làm theo.

▸ Từng từ: 迫令

違令 vi lệnh

違令

vi lệnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Làm trái lại sự sai bảo, ngăn cấm của quốc gia hoặc của người trên.

▸ Từng từ: 違令

遵令 tuân lệnh

遵令

tuân lệnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Làm theo sự sai khiến của người trên.

▸ Từng từ: 遵令

酒令 tửu lệnh

酒令

tửu lệnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lối phạt rượu trong bữa tiệc.

▸ Từng từ: 酒令

陰令 âm lệnh

陰令

âm lệnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Điều sai khiến của vua mà các chức nữ quan trong cung phải làm.

▸ Từng từ: 陰令

飭令 sức lệnh

飭令

sức lệnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lệnh quan trên sai xuống.

▸ Từng từ: 飭令

總司令 tổng tư lệnh

總司令

tổng tư lệnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vị sĩ quan cao cấp chỉ huy toàn thể quân đội của một nước.

▸ Từng từ: 總司令

三令五申 tam lệnh ngũ thân

三令五申

tam lệnh ngũ thân

Từ điển trích dẫn

1. Răn bảo nhiều lần, bảo đi bảo lại. ◇ Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: "Thứ nhật, Lục Tốn thăng trướng hoán chư tướng viết: Ngô khâm thừa vương mệnh, tổng đốc chư quân, tạc dĩ tam lệnh ngũ thân, lệnh nhữ đẳng các xứ kiên thủ, câu bất tuân ngô lệnh, hà dã?" 次日, 陸遜升帳喚諸將曰: 吾欽承王命, 總督諸軍, 昨已三令五申, 令汝等各處堅守, 俱不遵吾令, 何也? (Đệ bát tam hồi) Hôm sau, Lục Tốn ra trướng gọi các tướng bảo rằng: Ta vâng mệnh chúa thượng, tổng đốc quân mã, hôm qua đã hạ lệnh năm lần bảy lượt, sai các ngươi phải giữ vững các nơi. Tại sao không tuân lệnh ta?

▸ Từng từ: 三令五申

軍囘毋令 quân hồi vô lệnh

軍囘毋令

quân hồi vô lệnh

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Binh đội đánh trận thua chạy về thì không còn ai nghe ai, lộn xộn không còn phép tắc gì. Chỉ tình trạng rối loạn, lộn xộn.

▸ Từng từ: 軍囘毋令