Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

覺 - giác, giáo

不覺 bất giác

Từ điển trích dẫn

1. Li bì không tỉnh. ◇ Bách dụ kinh 百喻經: "Hữu nhất nhũ mẫu, bão nhi thiệp lộ, hành đạo bì cực, thụy miên bất giác" 有一乳母, 抱兒涉路, 行道疲極, 睡眠不覺 (Tiểu nhi đắc hoan hỉ hoàn dụ 小兒得歡喜丸喻) Có một bà vú nuôi, bồng đứa con lặn lội trên đường, đi đường mệt mỏi hết sức, ngủ li bì không tỉnh.
2. Không hiểu ra, không tỉnh ngộ. ◇ Trần Lâm 陳琳: "Nê trệ cẩu thả, một nhi bất giác" 泥滯苟且, 沒而不覺 (Hịch Ngô tướng giáo bộ khúc văn 檄吳將校部曲文) Câu nệ cẩu thả, không hề tỉnh ngộ gì cả.
3. Không nhận ra, không cảm thấy. ◇ Lưu Cơ 劉基: "Đãn tích cảnh vật giai, Bất giác đạo lộ trường" 但惜景物佳, 不覺道路長 (Vãn chí thảo bình dịch 晚至草平驛) Vì yêu cảnh vật đẹp, Không cảm thấy đường dài.
4. Không biết, chẳng hay, không ngờ đến. ◇ Thủy hử truyện 水滸傳: "Bất giác nhẫm nhiễm quang âm, tảo quá bán niên chi thượng" 不覺荏苒光陰, 早過半年之上 (Đệ nhị hồi) Chẳng hay thấm thoát tháng ngày, đã quá nửa năm.
5. Không ngăn được, không nhịn được. § Cũng như "bất câm" 不禁. ◇ Lí Lăng 李陵: "Thần tọa thính chi, bất giác lệ hạ" 晨坐聽之, 不覺淚下 (Đáp Tô Vũ thư 答蘇武書) Sáng ngồi nghe, không khỏi rớt nước mắt.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tự nhiên, không hiểu tại sao.

▸ Từng từ: 不覺

告覺 cáo giác

告覺

cáo giác

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Báo cho biết về việc xấu chưa ai biết.

▸ Từng từ: 告覺

味覺 vị giác

味覺

vị giác

Từ điển trích dẫn

1. Thực phẩm sau khi vào miệng chạm lưỡi, làm kích thích thần kinh "vị giác" 味覺, nhờ não bộ truyền xuống mà biết phân biệt chua, ngọt, mặn, đắng.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sự biết do lưỡi đem lại.

▸ Từng từ: 味覺

嗅覺 khứu giác

嗅覺

khứu giác

Từ điển trích dẫn

1. Cơ quan trong khang mũi (người ta hoặc động vật khác) có thể phân biệt được các mùi (thơm, thối...). § Cũng gọi là "xú giác" 臭覺.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sự biết về mùi. Cảm giác về mùi.

▸ Từng từ: 嗅覺

圓覺 viên giác

圓覺

viên giác

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng nhà Phật, chỉ sự hiểu biết trọn vẹn về chân lí.

▸ Từng từ: 圓覺

大覺 đại giác

大覺

đại giác

Từ điển trích dẫn

1. Giác ngộ triệt để. ◇ Trang Tử 莊子: "Thả hữu đại giác, nhi hậu tri thử kì đại mộng dã" 且有大覺, 而後知此其大夢也 (Tề vật luận 齊物論) Vả lại có thức lớn, rồi mới biết đó là giấc chiêm bao lớn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sự hiểu biết thình lình về vấn đề lớn lao. Chỉ sự giác ngộ của Phật — Trong mộng tỉnh dậy.

▸ Từng từ: 大覺

妙覺 diệu giác

妙覺

diệu giác

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng nhà Phật, chỉ hiểu biết rành rẽ về đạo pháp.

▸ Từng từ: 妙覺

察覺 sát giác

察覺

sát giác

phồn thể

Từ điển phổ thông

nhận thấy, phát hiện

▸ Từng từ: 察覺

寶覺 bảo giác

寶覺

bảo giác

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Pháp danh của một vị tăng đời Lí, sinh 1080, mất 1151, tên tật là Nguyễn Nguyên Ức, người tỉnh Hà Đông, Bắc phần, đỗ đầu khoa Tam Giáo năm 1097, niên hiệu Hội phong thứ 6 đời Lí Nhân Tông, được phong chức Tăng đạo, sau thăng tới chức Viên Thông Quốc sư, tác phẩm để lại có Viên thông tập.

▸ Từng từ: 寶覺

幻覺 huyễn giác

幻覺

huyễn giác

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. Trong tình huống không có kích thích bên ngoài mà xuất hiện kinh nghiệm tri giác. Có nhiều loại "huyễn giác" 幻覺, như: "huyễn thính" 幻聽, "huyễn thị" 幻視, "huyễn khứu" 幻嗅, "huyễn vị" 幻味, "huyễn xúc" 幻觸, v.v.

幻覺

ảo giác

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. Trong tình huống không có kích thích bên ngoài mà xuất hiện kinh nghiệm tri giác. Có nhiều loại "huyễn giác" 幻覺, như: "huyễn thính" 幻聽, "huyễn thị" 幻視, "huyễn khứu" 幻嗅, "huyễn vị" 幻味, "huyễn xúc" 幻觸, v.v.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái cảm giác không có thực.

▸ Từng từ: 幻覺

感覺 cảm giác

感覺

cảm giác

phồn thể

Từ điển phổ thông

cảm giác, cảm nhận, cảm tưởng

Từ điển trích dẫn

1. Sự nhận biết do tiếp xúc với sự vật.
2. Nhận biết, cảm thấy. ◎ Như: "kim thiên đích thiên khí lệnh nhân cảm giác thập phần thư sướng" 今天的天氣令人感覺十分舒暢.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Sự nhận biết do các cơ quan của thân thể mang lại.

▸ Từng từ: 感覺

慧覺 huệ giác

慧覺

huệ giác

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng nhà Phật, chỉ sự sáng suốt mà hiểu được lẽ đạo.

▸ Từng từ: 慧覺

發覺 phát giác

發覺

phát giác