Từ điển Hán Nôm Việt - Tự học tiếng Trung

ⓘ Xem hướng dẫn sử dụng.

啟 - khải, khởi

哀啟 ai khải

哀啟

ai khải

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thư báo tang, nói rõ bệnh tình và cái chết của người quá cố. Cũng như Ai cáo 哀告.

▸ Từng từ: 哀啟

啟事 khải sự

啟事

khải sự

Từ điển trích dẫn

1. Thuật rõ sự việc. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Chỉ thị Giả trạch nhân viên hà xứ thối, hà xứ quỵ, hà xứ tiến thiện, hà xứ khải sự, chủng chủng nghi chú bất nhất" 指示賈宅人員何處退, 何處跪, 何處進膳, 何處啟事, 種種儀注不一 (Đệ thập bát hồi) Dặn bảo người nhà họ Giả chỗ nào lui, chỗ nào quỳ, chỗ nào dâng món ăn, chỗ nào kể sự việc, đủ các nghi lễ khác nhau.
2. Văn thư tâu lên hoặc trần thuật sự tình. ◇ Thẩm Ước 沈約: "Bất nhậm hân hạ, cẩn dĩ khải sự tạ dĩ văn" 不任欣賀, 謹以啟事謝以聞 (Tạ tứ cam lộ khải 謝賜甘露啟).
3. Bài viết bố cáo công khai hoặc đăng báo để thanh minh một việc gì.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thuật rõ sự việc xảy ra — Văn thư của quan, kể rõ việc gì.

▸ Từng từ: 啟事

啟動 khởi động

啟動

khởi động

phồn thể

Từ điển phổ thông

khởi động, bắt đầu

▸ Từng từ: 啟動

啟吿 khải cáo

啟吿

khải cáo

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Kể rõ lại việc gì cho người khác biết.

▸ Từng từ: 啟吿

啟告 khải cáo

啟告

khải cáo

Từ điển trích dẫn

1. Báo cho biết, cáo tri.

▸ Từng từ: 啟告

啟土 khải thổ

啟土

khải thổ

Từ điển trích dẫn

1. Mở mang đất đai.
2. Chia đất để phát cho.
3. Phá đất dựng mộ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mở mang đất đai còn bỏ hoang.

▸ Từng từ: 啟土

啟報 khải báo

啟報

khải báo

Từ điển trích dẫn

1. Xin chỉ thị của cấp trên.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nói rõ lại điều gì mình đã thấy, đã biết.

▸ Từng từ: 啟報

啟奏 khải tấu

啟奏

khải tấu

Từ điển trích dẫn

1. Tâu, bẩm cáo lên vua. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Cố khải tấu thượng hoàng thái hậu, mỗi nguyệt phùng nhị lục nhật kì, chuẩn kì tiêu phòng quyến thuộc nhập cung thỉnh hậu khán thị" 故啟奏上皇太后, 每月逢二六日期, 准其椒房眷屬入宮請候看視 (Đệ thập lục hồi) Vì thế (nhà vua) tâu lên thái thượng hoàng và hoàng thái hậu, mỗi tháng đến ngày hai và ngày sáu, cho phép thân quyến của các phi tần được vào cung thăm hỏi.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bề tôi tâu rõ với vua về việc gì.

▸ Từng từ: 啟奏

啟定 khải định

啟定

khải định

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Hiệu của một vị vua triều Nguyễn, từ 1916 tới 1925.

▸ Từng từ: 啟定

啟明 khải minh

啟明

khải minh

Từ điển trích dẫn

1. Mở ra cho sáng.
2. Giáo dục dành cho người mù.
3. Một tên chỉ ngôi sao Mai. § Chính là "Kim Tinh" 金星. Sáng sớm hiện ra ở phương đông gọi là "Khải Minh" 啟明, chiều tối hiện ra ở phương tây gọi là "Trường Canh" 長庚. Còn có những tên khác như: "Thái Bạch" 太白, "Thái Bạch Kim Tinh" 太白金星, "Thái Bạch Tinh" 太白星.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mở ra cho sáng, mở mang đầu óc cho hiểu rõ sự việc — Một tên chỉ ngôi sao mai.

▸ Từng từ: 啟明

啟發 khải phát

啟發

khải phát

phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. Mở mang trí thức, làm cho thông hiểu. ◇ Luận Ngữ 論語: "Bất phẫn bất khải, bất phỉ bất phát" 不憤不啟, 不悱不發 (Thuật nhi 述而) Không phát phẫn thì không hiểu ra, chẳng tức chẳng nẩy ra.
2. Xiển dương, phát huy. ◇ Tấn Thư 晉書: "Trứ thiên văn địa lí thập dư thiên, đa sở khải phát" 著天文地理十餘篇, 多所啟發 (Ẩn dật truyện 隱逸傳) Soạn sách về thiên văn địa lí hơn mười thiên, phần lớn là tự mình phát huy.
3. ☆ Tương tự: "khai tịch" 開闢, "khai phát" 開發, "khai đạo" 開導, "khải địch" 啟迪, "khải thị" 啟示, "dụ đạo" 誘導.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mở mang ra.

啟發

khởi phát

phồn thể

Từ điển phổ thông

khai sáng, khai hóa

▸ Từng từ: 啟發

啟白 khải bạch

啟白

khải bạch

Từ điển trích dẫn

1. Trình bày rõ ràng về một vấn đề gì. ☆ Tương tự: "trần thuyết" 陳說, "trần thuật" 陳述.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trình bày rõ ràng về một vấn đề gì.

▸ Từng từ: 啟白

啟示 khởi thị

啟示

khởi thị

phồn thể

Từ điển phổ thông

khám phá, phát giác, phát hiện

▸ Từng từ: 啟示

啟蒙 khải mông

啟蒙

khải mông

Từ điển trích dẫn

1. Mở mang cái tối tăm ra.
2. Dạy học từ lúc mới bắt đầu, còn ngu tối. ◇ Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: "Đãn giá nhất cá học sanh tuy thị khải mông, khước tỉ nhất cá cử nghiệp đích hoàn lao thần" 但這一個學生, 雖是啟蒙, 卻比一個舉業的還勞神 (Đệ nhị hồi) Đứa học trò ấy tuy mới vỡ lòng, nhưng so với một người theo cử nghiệp (học để đi thi), dạy còn khổ tâm nhọc trí hơn nữa.
3. § Cũng viết là "khai mông" 開蒙.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mở sự tối tăm ra, ý nói mở mang dạy dỗ cho thoát cảnh đầu óc tối tăm.

▸ Từng từ: 啟蒙

開啟 khai khải

開啟

khai khải

Từ điển trích dẫn

1. Mở ra. ◇ Chiêu Liên 昭槤: "Địa phương ngẫu hữu thiên tai, tức mệnh khai khải thương lẫm, quyên miễn tô thuế, lục thập niên như nhất nhật" 地方偶有偏災, 即命開啟倉廩, 蠲免租稅, 六十年如一日 (Khiếu đình tạp lục 嘯亭雜錄, Thuần hoàng ái dân 純皇愛民).
2. Chỉ việc nhà sư bắt đầu nghi lễ đạo tràng, Phật sự. ◇ Tây sương kí 西廂記: "Kim nhật nhị nguyệt thập ngũ nhật khai khải, chúng tăng động pháp khí giả. Thỉnh phu nhân tiểu thư niêm hương" 今日二月十五日開啟, 眾僧動法器者. 請夫人小姐拈香 (Đệ nhất bổn 第一本, Đệ tứ chiết).
3. Khai sáng.

▸ Từng từ: 開啟

承先啟後 thừa tiên khải hậu

承先啟後

thừa tiên khải hậu

Từ điển trích dẫn

1. Thừa kế người trước mà người sau tiếp tục sự nghiệp truyền lại. ◇ Vương Sưởng 王昶: "Văn Đoan Công lịch nhậm phong cương, vãn quy đài các, tuế lịch ngũ thập dư tải, thừa tiên khải hậu, tam đại bình chương, sử sách sở hãn cấu dã" 文端公歷任封疆, 晚歸臺閣, 歲歷五十餘載, 承先啟後, 三代平章, 史冊所罕覯也 (Hồ hải thi truyện 湖海詩傳, Duẫn Kế Thiện 尹繼善).

▸ Từng từ: 承先啟後